Een nieuw jaar is begonnen. Iedereen een goed brouwjaar toegewenst.

Een nieuw jaar betekent ook een nieuwjaarsbrouw. Het is ondertussen een traditie dat bij in Bodegraven bij Gerrit en Suus de eerste zaterdag van het jaar met een groepje wordt gebrouwen. Dit is nu morgen 6 januari, dus Drie Koningen.

Theo heeft al een recept voor een Driekoningen bier samengesteld. Ik verheug me er nu al op.

Een dergelijke bijeenkomst is natuurlijk uitermate geschikt voor een verslag in het clubblad. Morgenochtend is echter de sluitingdatum voor het indienen van stukken voor het clubblad. Voor dit clubblad lukt het dus niet meer.

Ongetwijfeld zijn er ook andere groepjes die samen brouwen.

Zend eens een verslag van een dergelijke brouwdag in voor het clubblad.

Nico Mes

Op het moment dat jullie dit ontvangen is het eigenlijk te laat, maar tijdens het schrijven mag het nog gewoon. Dus dat neem ik de schrijfdatum maar als uitgangspunt:

Allemaal een gezond en brouwvol 2007!

Dat we er een actief en betrokken verenigingsjaar van mogen maken.

Vorige clubavond: Kerstdiner
Wat hebben de dames van de clubhuis commissie weer een heerlijk kerstdiner verzorgd! Bedankt voor de voortreffelijke maaltijd, en ook iedereen bedankt die meegeholpen heeft met organiseren en serveren! Jammer dat zovelen van jullie dit hebben moeten missen, want de opkomst kon absoluut beter. Nog geen 50 mensen, waarvan natuurlijk maar de helft clublid is. Een mooi voornemen voor 2007: wel naar het kerstdiner komen. Het was ook jammer omdat de prijsuitreiking maar gedeeltelijk plaats kon vinden, zelfs de clubkampioen kon niet bekend worden gemaakt omdat hij afwezig was (ik heb nu wel een redelijk idee wie allemaal geen clubkampioen geworden is). Tijdens de clubavond van januari gaat de prijsuitreiking in de herkansing. Mocht je dus een bier hebben ingezonden, maar niet op het kerstdiner zijn geweest, zou ik zeker komen in januari.

RIMS commissie
In alle drukte van het afgelopen jaar was het niet voldoende naar voren gebracht, maar de RIMS commissie heeft besloten zichzelf op te heffen. Dit is al in mei gebeurd, met als reden dat er aan RIMSen verder niet veel meer te onderzoeken viel. De resultaten van de commissie zijn succesvol geweest, en 't Wort Wat stond en staat dan ook bekend als een RIMS club. Mede dankzij de artikelen en demonstraties die de commissie verzorgd heeft. Hierbij wil ik alle leden van de commissie alsnog hartelijk bedanken voor hun bijdrage en inspanning!

Promotie commissie
Ondanks de oproepen in clubblad en nieuwsflits, hebben we nog geen nieuwe voorzitter mogen verwelkomen voor de promotie commissie. De promotie commissie is een belangrijke commissie, omdat zij voor naamsbekendheid van de vereniging zorgt. De expertise die de commissie heeft, is ook belangrijk voor de promotie rondom ONK 2008, die wij als vereniging gaan organiseren. Vanaf nu gaat het bestuur individuele personen benaderen, maar als je vind dat jij geknipt bent voor het regelen van publiciteit, laat het dan even weten!

Algemene Leden Vergadering
In februari is het weer zover: De ALV. Naast invloed op het verenigingsbeleid, betekent dat ook een gratis biertje. Twee goede redenen om volgende maand te komen dus. Elders in dit clubblad vinden jullie de nodige stukken. Jan Willem Fukkink en André van der Zee hebben hun tweejaarlijkse termijn volgemaakt, en stellen zich allebei herkiesbaar.

Contributie
De contributie e-mails zijn alweer verzonden, en een groot aantal van jullie heeft de contributie voor 2007 inmiddels betaald. Mocht jij dat nog niet hebben gedaan, doe het dan nu! Het jaarbedrag voor leden is evenals vorig jaar 30 euro, voor donateurs is dit nog steeds 15 euro.

Komende Clubavond: Gistbank commissie
De gistbank commissie verzamelt en vermenigvuldigt gisten. Zoals velen van ons tijdens één van de gistkweekcursussen hebben geleerd, is dit een uiterst precies werkje. De commissie zal een presentatie geven van hun verrichtingen tot dusver, en daarbij zal ook duidelijk worden hoe je gisten bij ze kunt bestellen. Komen dus!

Komende Clubavond: De Sjoef Prouffe
Op de gezamenlijke brouwdag van 16 september 2006 hebben we ons over de vraag gebogen hoe een La Chouffe het beste nagebrouwen kan worden. Dit natuurlijk in het kader van de nieuwe klasse E van het ONK, waar dit jaar prijzen te halen zijn voor het nabrouwen van dit bijzondere biertje. Theo van de Voorde kwam met het idee om een proefsessie te organiseren. Dit gaat de komende clubavond plaatsvinden, dus neem allemaal een flesje of wat van je eigen Chouffe brouwsel mee! Dit zal tevens een idee geven van de smaakinvloed van gisten, dus grijpt het weer mooi terug op de eerdere presentatie.

Met vriendelijke groet,

Ernst de Moor

 Door Gerrit Walraven, Arjen Boekhorst en Louis van Velthoven

Zaterdag ochtend 6 januari, 8 uur. Nog een uurtje, en dan? Twee dingen.

Ten eerste is dan is de deadline van Lidewij verstreken... Heel snel dus nog even wat op papier zetten.

Pakket van de maand is de winnende Märzen van Jan Willen, helaas (voor ons dan) vertrokken naar het buitenland, Limburg. Zie eerdere publicaties over dit bier voor bijzonderheden. Het recept is uiteraard ook te vinden op de website.

We beginnen dit brouwjaar met een bier uit Duitsland, de Märzen. Voor het recept heb ik gebruik gemaakt van het recept van Jan-Willem den Hartog. Een uitgebreid verslag van het brouwen van dit recept met veel berekeningen zijn terug te vinden in het clubblad van mei 2006. Ook op de webpagina is het recept van Jan-Willem na te lezen.

Dat Jan-Willem er een lekker biertje van gemaakt heeft, konden we al proeven op de clubavond van april 2006. Met dit maandbier heeft Jan-Willem de felbegeerde wisselkei naar zich toe weten te halen met een gemiddelde score van 8,06268 punten. Bovendien haalde hij er de derde prijs in vrije klasse op ONK 2005.

Zowel in Duitsland als in Oostenrijk kent men de Märzen. Van oorsprong is de Märzen het laatste bier dat, toen er nog niet gekoeld kon worden, voor de zomer gebrouwen werd. Dit gebeurde in de maand maart, vandaar de naam Märzen. Het was in die tijd een zwaarder gebrouwen bier en het bier werd extra gehopt. Op deze manier was het bier langer houdbaar en overleefde het bier de (warme) zomermaanden. In de loop der jaren is het alcoholpercentage teruggebracht, waardoor het bier beter doordrinkbaar is geworden en ook de kostprijs verlaagd is. Tegenwoordig worden de  Märzenbieren tijdens de Münchense Oktoberfeste veelvuldig gedronken uit grote pullen. Dit grootste bierfeest ter wereld werd voor het eerst gehouden in 1810 op de dorpsbrink van de stad München ter gelegenheid van de verjaardag van koningin Theresia.

De Märzen is een ondergistend bier en het bier heeft een lange lagertijd nodig. De gist die we gebruiken is de Wyeast 2006 Bavarian Lager. De vergistings­temperatuur ligt tussen de 9 - 14 °C. Het begin s.g zal uitkomen op 1050 -1055. De kleur wordt 27,8 EBC en de bitterheid op 25,3 EBU.

Ingrediënten:

Maischschema.

• Spoel met 8 liter van ca. 80 ºC.
• Kook nu 90 minuten.
• Voeg de bitterhop toe aan het begin van de kooktijd en de aromahop na 80 minuten
• Filteren en koelen. Voeg de gist toe.
• Het begin sg moet worden 1050-1055.

Moutprijzen

Menno van Brouwerij de Molen heeft laten weten dat de mout helaas fors duurder gaat worden. Slechte oogst van het gerst (droogte) heeft de prijs bij Dingemans en consorten behoorlijk doen toenemen. Menno had het over een verhoging in prijs van ca. 50%,  niet gering dus. Zodra de nieuwe prijzen binnen zijn zullen we de prijzen op de site uiteraard aan gaan passen. Vooralsnog zullen we prijzen van de pakketten ongeëvenaard laag houden voor jullie!

Gisten

De gist-commissie wil graag zijn gisten wat actiever gaan aanbieden aan jullie. De beschikbare gisten zullen op de site bij het inkooponderdeel worden opgenomen en kunnen tegen kostprijs dan besteld worden. Met de commissie moet nog even gekeken worden hoe dit zit met levertijd e.d. en wat de kostprijs gaat worden. Een goede actie van de boys denk ik, kunnen we wel wat mee.

Pakketten voor de komende maanden:

Februari:               Scotch Ale

Maart:                   Kolsch

April:                     Saison

Mei:                        Indian Pale Ale

Juni:                       Dunkel Weizen

Alles alleen te bestellen via de site van 't Wort Wat! Losse e-mail wordt niet in behandeling genomen!

Ten tweede (je weet wel, over een uurtje) is het vandaag drie-koningen. Behalve dat, is het echter ook de eerste zaterdag van januari. De eerste zaterdag van januari is traditioneel de dag van de nieuwjaarsbrouw. Straks komen Theo, Nico, Ronald, Herman en Arjen hier in de garage een biertje brouwen, het drie-koningen bier! Je raad het al, een tripel... (3 soorten mout, 3 soorten hop, 3-staps infusie, 3 kruiden,  3 soorten gist?). Gaat weer een gezellige bende worden denk ik. Rest mij nog jullie een geweldig jaar toe te wensen en tot plots.

Groet,                   
Gerrit Walraven

Uitgebreide brouwset

Inlichtingen: Rob Leine, telefoon 020-6159771

Hierbij nodigt het bestuur van de amateurbierbrouwersvereniging 't Wort Wat! de leden uit voor het bijwonen van de jaarlijkse Algemene Leden Vergadering, welke gehouden zal worden op:

Vrijdag 16 februari 2007 20.00uur in

"De Boerderij" te Hoofddorp

De agenda voor de Algemene Leden Vergadering 2007 is als volgt:

1. Opening
2. Vaststelling agenda
3. Benoeming stemcommissie.
4. Goedkeuring notulen ALV 2006 d.d. 24 februari 2006
5. Goedkeuring Jaarverslag van het bestuur van 't Wort Wat! over 2006
6. Financiële verslaglegging
1. Goedkeuring financieel jaarverslag inclusief bevindingen van de kascontrolecommissie.
2. Verkiezing Kascommissie 2007
7. Bestuursverkiezing
8. Activiteitenbeleid 2007
9. Rondvraag
10. 10. Sluiting

Het jaarverslag van het bestuur van 't Wort Wat! over 2006 en de notulen van de ALV dd. 24 februari 2006 treft u aan in het clubblad van Januari 2007.

Namens het bestuur,

Bas Hartog
secretaris

 Locatie:         De Boerderij, Hoofddorp
Aanwezig:      37 leden     

1.        Opening

Om 21.00 uur heet de voorzitter, Jan-Willem Fukkink, een ieder hartelijk welkom om vervolgens de Algemene Leden Vergadering te openen.

2.        Vaststelling van de agenda

Geen veranderingen

3.        Vaststelling stemcommissie

Als stemcommissie worden benoemd. Gerrit Walraven en Christopher Kokhuis

4.        Goedkeuring notulen ALV 2005 dd. 25 februari 2004 en 18 maart 2005

Beide notulen goedgekeurd. .

Dirck Kuijzer, Vraag n.a.v. de Notulen: Wat is er gebeurd met het ALV besluit van de vorige vergadering met de feestcommissie?

• M.Buchel heeft zelf opgezegd.
• P.Netten weigert de achterstallige contributie en de gedeclareerde kosten terug te betalen (zoals besloten in de ALV) en is door het bestuur uit het lidmaatschap ontzet.

5. Goedkeuring Jaarverslag van het bestuur van 't Wort Wat! Over 2005.

Deze worden unaniem goedgekeurd.

6.        Financiele verslaglegging

Peter Hompe geeft uitleg over het afgelopen jaar en geeft aan dat er geen grote veranderingen hebben plaatsgevonden op het financiële vlak

1. Goedkeuring financieel jaarverslag , inclusief bevindingen van de kascontrolecommissie bestaande uit Theo van Eijden en Walter Bakker.
Walter geeft als kascommissie lid verslag van zijn bevindingen. Het was beter dan vorig jaar. Er zijn geen onregelmatigheden geconstateerd en de kascommissie keurt de verslaglegging goed.
Sander van Ierschot merkt op dat er een dubbelboeking a € 51,50 zit in de boekingsverslagen van de clubhuis commissie en de Polderbok commissie betreffende het maandbier van de maand oktober ( Polderbok).

2. Verkiezing Kascontrolecomissie 2006
Voor het jaar 2006 zijn Walter Bakker en Jaap Molenaar verkozen tot kascontrolecommissie.

7.        Bestuursverkiezing

Peter Hompe stelt zich niet meer herkiesbaar als bestuurslid.

Bas Hartog en Arnoud Aten zijn herkiesbaar en tevens heeft Ernst de Moor zich verkiesbaar gesteld. Ernst zelf is helaas wegens vakantie niet aanwezig.

Stemming Tegenstemmers: Geen => Bestuursleden verkozen voor een periode van twee jaar.

8.        HR- Wijzigingen

Jan-Willem geeft een toelichting op de in het clubblad gepubliceerde wijzigingsvoorstel. Artikel 19 is tussen gevoegd om de vergoedingen officieel te regelen daar het "pizza reglement" nooit officieel gepubliceerd is. Het uitgangspunt achter de vergoedingen is dat iedereen belangeloos voor de vereniging werkt. De enige vergoedingen die er nog gegeven worden zijn : een vergoeding voor sprekers en een vergoeding voor de grondstoffen van het maandbier.

Stemming: Tegen: geen Onthouding: geen => Goedgekeurd.

Het HR, de Statuten en de KVK gegevens zullen op het besloten verenigingsgedeelte van de website worden gepubliceerd.

9.        Activiteiten beleid 2006

Jan-Willem geeft een uiteenzetting van het voorgenomen activiteiten beleid met als hoofd thema's:

a.    communicatie

• intensiever gebruik e-mail en Internet
• nu 94 % met werkend e-mailadres
• website: compleet nieuw met CMS
• artikelen voor clubblad en website combineren

b. participatie

• 40 personen actief in 16 commissies (en het bestuur)
• meer themacommissies gewenst
• opkomst op clubavonden
• leden geven ideeën voor programma clubavond
• vier brouwdagen

c. kwaliteit

• twee keer per jaar brouwcursus
• één keer per jaar gistkweekcursus
• gistcommissie
• vragenrondje in ere hersteld
• belangrijker rol voor BKG'ers
• clubavond ‘smaken en smaakafwijkingen'
• brouwcursus voor gevorderden?
• brouwmentor / persoonlijke begeleiding?
• open uitnodiging meebrouwen
• geregeld ijken op clubavond

Een toelichting hierop wordt gepubliceerd in het clubblad van April 2006

10.   Rondvraag

• Jan-Willem Fukkink: Willen wij dit jaar een feestavond en/of een kerstdiner? De aandacht is wat verslapt, het lijkt nu een automatisme. Misschien eens per 2 ½ jaar een feest?
• Volgens Christopher Kokhuis en Jan Wurpel was bij het laatste kerstdiner de datum het probleem. Deze zou te dicht op kerst liggen. Voorgesteld wordt dit een á twee weken voor de kerst te houden.
• Cor Stoker stelt voor het budget te verhogen zodat er wat andere dingen gemaakt kunnen worden. Jan Wurpel antwoordt daarop dat het doel is om het voor iedereen bereikbaar te houden en het de uitdaging is om het tegen zo laag mogelijk budget te verwezenlijken.
• Jan-Willem den Hartog stelt voor een jaarfeest te organiseren onafhankelijk van kerst.
• Jos Knevel: Alleen een feest in het lustrum jaar graag. We zijn toch geen feestvereniging!
• Jaap Molenaar stelt voor een enquête te houden via clubblad en/of website en misschien een persoonlijk telefoonronde langs leden houden.

Het bestuur zal dit jaar een inventarisatie ronde maken voor de plannen van dit jaar. Een datum voor een eventueel kerstdiner zal in ieder geval met de Boerderij worden vastgelegd.

11.   Sluiting

De voorzitter bedankt Peter voor zijn bewezen diensten. Als presentje kreeg hij een selectie Engelse bieren ter degustatie.

De voorzitter sluit onder dankzegging aan een ieder om 22.30 uur de vergadering.

Het bestuur van de amateurbierbrouwersvereniging "‘t Wort Wat!" geeft middels het nu volgende verslag een overzicht van de gebeurtenissen binnen de vereniging, welke zich in het verenigingsjaar 2006 hebben plaatsgevonden.

Allereerst bedankt het bestuur van ‘t Wort Wat!  alle commissieleden voor hun bijdrage aan het wel en wee van onze vereniging. Ook bedankt het bestuur alle leden die buiten de commissies om weer hun diensten hebben aangeboden, zoals het geven van brouwdemonstraties, het uitlenen van brouwsets en het verlenen van hand- en spandiensten op clubavonden. Zonder al  deze mensen zou de vereniging niet zijn wat deze nu is.

In het bestuursbeleid voor 2006 stonden drie begrippen centraal: communicatie, participatie en kwaliteit.

Communicatie; Aan de elektronische communicatie kanalen is hard gesleuteld.De website is het afgelopen jaar totaal vernieuwd en bijna ieder lid heeft tegenwoordig een e-mail adres zodat de verenigingsnieuwtjes zeer snel kunnen worden verspreid.

Participatie; Er is een aantal commissies bijgekomen en ook wegens afgeronde projecten afgegaan. Helaas hebben nog niet alle voorgenomen projecten geleidt tot het oprichten van een commissie. Het aantal actieve leden binnen de commissies is gelijk gebleven maar wij hebben wel 8 nieuwe mensen binnen de commissies mogen begroeten. De opkomst van de leden tijdens de brouwdagen zowel als brouwer of als toeschouwer was buitengewoon goed te noemen.

Kwaliteit; De brouw en gistcursussen waren dit jaar "uitverkocht". Het vragenuurtje tijdens de clubavonden is weer in ere hersteld. Er zijn dit jaar een tweetel diepgaande lezingen door ‘t Wort Wat! leden gegeven over smaakafwijkingen en gistingsprocessen in bier. En wij hebben de BKG'ers binnen de vereniging bereid gevonden om te assisteren bij het proeven van het maandbier.

Dit jaar konden wij 14 nieuwe leden inschrijven en er zijn 8 leden die ons verlaten hebben dit brengt ons ledenaantal op 128 aan het begin van 2007. Het aantal donateurs van onze vereniging is toegenomen tot 15.

Het bestuur in 2006

Tijdens de eerste bestuursvergadering werden de taken als volgt verdeeld:

De clubavonden in 2006

De opkomst op de reguliere clubavonden was gemiddeld 46 leden.

Op de clubavond in januari kwam Peter van den Hurk ons bijpraten over bierkeuren door het BKG  tijdens kampioenschappen.

In februari is de jaarlijkse ALV gehouden . Tevens bestond de mogelijkheid om onze thermometers en densimeters met elkaar te vergelijken.

Het eerste deel van de clubkampioenschappen is in maart gehouden in de klasse A en C onderleiding van John Keuris en Arjen Boekhorst. Het  was dringen om een plaatsje te krijgen aan de keuringstafels.

In april gaf Arnoud Aten een lezing over smaakafwijkingen. Met name het zelf kunnen ruiken en proeven van deze afwijkingen werd als zeer leerzaam ervaren.

Het maandbier is centraal besproken door de aanwezige BKG-ers.

De clubavond van mei werd gehouden in "Le Ri Christal" met als thema bier recepten. Het raden van het juiste pilsener type bleek toch nog moeilijker dan menigeen dacht.

Op de clubavond van juni werd het noeste werk van de website commissie gepresenteerd met als resultaat een schitterend nieuwe website die bovendien veel makkelijker te beheren is dankzij het nieuwe CMS systeem.

Jan-Willem den Hartog  heeft dit jaar het beste maandbier gebrouwen en mag dit jaar passen op de "Wisselkei".

De moutmolen commissie is  officieel van start gegaan.

In september waren er twee club avonden. Op de eerste is een presentatie gegeven door Jan Kraan en Gerrit Walraven ( Neef van onze eigen Gerrit) over het her vullen van de diverse thuistap systemen.

De tweede stond in het teken van de vergisting. Jan Willem den Hartog nam ons wat dieper mee in de fenomenen van de Alcoholische bier vergisting.

In oktober heeft de Polderbokcommissie zijn werk gepresenteerd. Helaas was onze polderbok door een zuurtje aangetast zodat dit niet verkoopbaar was. Tevens heeft de nieuwe moutmolen commissie haar plannen gepresenteerd.

In november is het tweede deel van ons clubkampioenschap gehouden in de categorieën B en D.

In december sloten we een prima brouwjaar af met een geweldig diner wat ook dit jaar weer door Wilma Wurpel en Ria van der Voorde verzorgd werd. Ook werden de aanwezige winnaars van het clubkampioenschap gehuldigd.

De commissies

Binnen onze vereniging hebben wij een aantal commissies welke zich bezighouden met het uitzoeken en uitvoeren van specialistische taken binnen de vereniging. Op de website is een overzicht geplaatst van deze commissies en hun leden.

De clubhuis commissie heeft ons dit jaar weer uitstekend voorzien van hapjes en drankjes. Het bier van de maand is een blijvertje gebleken.

In de nieuwe mediacommissie zijn de voormalige website-commissie en clubbladcommissie samen gegaan.

De website is heeft dit jaar een gedaante wisseling ondergaan. Het geheel is nu het communicatie en administratieve hart van de vereniging geworden.

Het clubblad heeft dit jaar een nieuwe productie wijze gekregen waarbij website en clubblad dichter naar elkaar toe zijn gegroeid.

De gistkweek-cursus was ook dit jaar een succes. Er zijn alweer aanmeldingen voor de cursus van volgend jaar.

Nieuw dit jaar was de moutmolencommissie. Deze gaat de mogelijkheden inventariseren voor een clubmolen en molens voor ledengebruik.

De RIMS -commissie heeft zijn taak volbracht en is officieel opgeheven. 

Het afgelopen jaar zijn er twee brouwcursussen georganiseerd waarbij er met erg veel enthousiasme gebrouwen is. De aanmeldingen gaan gestaag door zodat er ook volgend jaar weer behoefte is aan een serie nieuwe cursussen.

De promotiecommissie heeft dit jaar zijn voorzitter verloren aan het LABO en is nog zoekende naar een nieuwe.

De bibliotheekcommissie heeft de draad weer opgepakt en kwam met een vernieuwde lijst aan boeken op de website.

De inkoopcommissie heeft ook dit jaar weer goede zaken gedaan. De pakketten maandbier waren niet aan te slepen

Een totaal vernieuwde excursie commissie heeft een tweetal excursies georganiseerd.

In het voorjaar op 16 maart werden door onze leden bij  Mouterij en Brouwerij Bavaria in Lieshout, La Trappe in Tilburg en bij 't Kuipertje in Heukelum de kunst van het brouwen afgekeken.

20 oktober ging het in een volle bus richting Düsseldorf alwaar Schumacher-Alt en Brauhaus Zum Schlüssel bezocht werden en in Krefeld werd Brauhaus Gleumes met een bezoek vereerd.

De polderbokcommissie heeft dit jaar gebrouwen bij brouwerij "de Prael". Het bokbier bleek na het bottelen te zijn verzuurd door een melkzuur bacterie en was daardoor ongenietbaar geworden. Naar wij hebben vernomen zijn er meer bieren van deze brouwerij in die periode verzuurd met de zelfde bacterie.

Het clubkampioenschap is dit jaar op een iets andere manier uitgewerkt en dit heeft er toe geleidt dat ... dit jaar de meeste punten gehaald in de diverse categorieën en mag zich dit jaar clubkampioen noemen.

Ieder jaar hebben wij een kascontrolecommissie die namens de leden nagaat of de penningmeester van de vereniging het afgelopen jaar zijn werk goed gedaan heeft.

De gezamenlijke brouwdagen

Op 18 februari werd er een dubbel kloon gebrouwen door de leden van ‘t Wort Wat! samen met de brouwcursisten.

Op 6 mei is in het kader van de "National Homebrewday" een Kölsch gebrouwen. Wereldwijd is van dit bier meer dan 28.000 l op die dag gebrouwen. Deze brouwdag stond in warme belangstelling van de plaatselijke media.

16 september  stond in het kader van een Chouffe kloon. Ook bij deze brouwdag was een vertegenwoordiger van de plaatselijke media aanwezig.

18 november was een speciale brouwdag. In de voormalige keuken van het verpleegtehuis Bornholm is als therapie ‘Old Bornholm' gebrouwen door de leden van ‘t Wort Wat! en de brouwcursisten. Alle partijen keken terug op een zeer geslaagde brouwdag.

Met bovenstaand overzicht hoopt het bestuur jullie voldoende te hebben geïnformeerd over beleid en activiteiten in het afgelopen jaar. Wij hopen dat dit tijdens de ALV in februari jullie goedkeuring kan krijgen.

Namens het bestuur,

Bas Hartog
Secretaris

Onlangs beluisterde ik een podcast op Basic Brewing Radio over het gebruik van verschillende suikers bij het brouwen van bier. Maakt het enig verschil welk soort suiker je gebruikt?

Suiker

Suikers zijn een essentieel ingrediënt bij het brouwen. Ze worden bij het maischen gevormd, dus je hoeft ze niet apart toe te voegen. Toch wordt dit veelvuldig gedaan.

Chemie

De voor het brouwen relevante suikers bestaan in hun eenvoudigste vorm (monosachariden) uit een een zesring met vijf koolstofatomen en een zuurstofatoom, een zijtak bevat nog een koolstof atoom. Voorbeelden van monosachariden zijn glucose (druivensuiker), fructose (vruchtensuiker), galactose en mannose.

Twee monosachariden kunnen een disacharide vormen. Drie disachariden die veelvuldig in voedsel voorkomen zijn:

1. sucrose, ofwel sacharose, is een verbinding van glucose en fructose,
2. maltose, ofwel moutsuiker, is een verbinding van twee glucose moleculen,
3. lactose, ofwel melksuiker, is een verbinding van glucose en galactose.

Sucrose en maltose kunnen door gist worden omgezet, maar lactose niet

Er zijn ook verbindingen van drie monosachariden, een bekend voorbeeld in wort is maltotriose, dat door gist kan worden omgezet.

Een ander trisacharide raffinose kan wel door ondergistend gist maar maar slechts gedeeltelijk door bovengist worden omgezet.

Bij verbinding van vier of meer monosachariden spreekt men van dextrinen, deze zijn niet vergistbaar.

In wort komt maltose het meest voor, ±40% van koolhydraten (75 – 80% van de vaste stoffen in wort). Voor de andere vergistbare suikers fructose, glucose en sucrose is dit samen ± 15%. De niet vergistbare dextrinen maken bijna 30% van koolhydraten in wort uit.

Glucose wordt door de gistcel eerst omgezet naar fructose. Sucrose en maltose worden eerst omgezet in monosachariden. Zij worden daardoor minder snel vergist.

Vormen van suiker

Bietsuiker en rietsuiker

Het gewone witte kristalsuiker bestaat uit sucrose. Het maakt niet uit of het bietsuiker of rietsuiker is, chemisch zijn deze identiek. De verontreiniging is verwaarlozen. De suiker is geheel vergistbaar. Gevolg is slechts een hoger alcoholgehalte. Smaak wordt niet beïnvloed, wel is moutigheid van het bier minder dan wanneer alleen mout wordt gebruikt. In de Amerikaanse literatuur wordt vermeld dat bij gebruik van veel suiker een ciderachtige smaak ontstaat, maar van andere kanten wordt dit weersproken.

Basterdsuiker

Basterdsuiker is wordt verkregen door aan fijngemalen kristalsuiker een invertsuikeroplossing toe te voegen. Om basterdsuiker bruin te kleuren wordt een karameloplossing toegevoegd. Zo ontstaan er drie soorten: witte, gele en bruine basterdsuiker. Hoe donkerder de basterdsuiker, hoe hoger het gehalte aan invertsuiker, vocht en karamel.

Door de karamel in de basterdsuiker wordt het bier donkerder gekleurd. De smaak wordt slechts in geringe mate beïnvloed.

Poedersuiker

Poedersuiker wordt verkregen door suiker fijn te malen. Om klontering te voorkomen wordt soms een antikleef middel bijvoorbeeld zetmeel toegevoegd. Het heeft bij het brouwen geen enkel voordeel boven gewoon suiker, als nadeel de toevoegingen. Er is geen enkele reden om het te gebruiken bij het brouwen.

Geleisuiker

Bij geleisuiker is een geleermiddel aan de suiker toegevoegd. Het is daardoor niet geschikt voor het brouwen.

Bruine suiker

Is witte suiker waaraan melasse is toegevoegd. Doordat de melasse van riet anders is dan die van biet, is er verschil tussen bruine suiker uit suikerriet of biet. Deze verschillen zijn echter klein. De kleur van bier wordt donkerder door gebruik van bruine suiker, de smaak wordt in geringe mate beïnvloed. Bijzondere vormen hiervan zijn Demara suiker en Turbinado suiker (ruwe rietsuiker)

Karamel

Karamel wordt gevormd door suiker te verhitten tot 180 -200ºC. Je kan dit zelf maken al ga je snel te ver bij het verhitten, niet iedereen heeft een suikermeter. Karamel bevat nog weinig vergistbare suikers. Het wordt gebruikt om bier te kleuren .

Kandijsuiker

Kandijsuiker wordt gemaakt door in een oververzadigde warme suikeroplossing zeer langzaam grote kristallen te laten groeien op katoenen draden of houten stokjes (duurt enkele weken). Om de donkere kandijsoorten te krijgen wordt er een karameloplossing toegevoegd. Het effect bij het brouwen verschil niet van gewone suiker of van basterdsuiker. Het is dus een dure manier van suiker toevoegen. Bij Belgische bieren wordt nog wel eens aangegeven dat ze kandijsuiker hebben toegevoegd.

Melasse

Bij de bereiding van suiker blijft er een stroop over, melasse. Het wordt vaak gebruikt voor de bereiding van alcohol. Er zitten veel kleurstoffen en smaakstoffen in, maar ook zouten. Het is niet geschikt om in grote hoeveelheden bij het brouwen te gebruiken.

Stroop

Stroop is een geconcentreerde oplossing van suiker. De kooksels die tijdens het proces van biet tot suiker ontstaan, kunnen gebruikt worden om verschillende stropen samen te stellen. Suikerstroop is de bekendste. Deze kennen we in donkerbruine en goudkleurige soorten. Door glucosestroop (bereid uit zetmeel) aan suikerstroop toe te voegen wordt een minder zoete stroop verkregen. Zo is er huishoudstroop (met minstens 30% suikerstroop) en keukenstroop (met 15 tot 30% suikerstroop) op de markt. Stroop kan het bier donkerder maken, de invloed op smaak is gering. In principe kan je ook appelstroop, perenstroop of dadelstroop gebruiken. Of dit wel eens wordt gedaan weet ik niet.

Vanillesuiker

Vanillesuiker is suiker met vanillesmaak. Meestal is deze smaak afkomstig van synthetische vanilline, maar het wordt ook wel van natuurlijke vanille gemaakt.

Vanillesuiker kan eenvoudig zelf worden gemaakt door 2 gram vanilline met 100 gram witte basterdsuiker te mengen. Vanillersuiker van vanillestokjes kan bereid worden door vanillestokjes samen met witte basterdsuiker in een pot te stoppen, na verloop van tijd zal de vanillegeur in de suiker trekken.

Vanillesuiker wordt vrijwel niet gebruikt bij het brouwen. Het vanillearoma verdwijnt snel bij verhitten. Als men een vanille smaak wil toevoegen kan men beter aan het einde van het koken een vanille stokje aan het wort toevoegen of aan het afgekoelde wort vanille-extract toevoegen.

Invertsuiker

Invertsuiker, ook wel inversiesuiker genoemd, is een mengsel van gelijke hoeveelheden (aantallen moleculen) glucose en fructose.

Invertsuiker wordt uit gewone sucrose gemaakt door de inwerking van zuren of enzymen. Dit verklaart ook meteen de naam: suiker gewonnen door inversie. Bij het brouwen van bier is er dus vrijwel geen verschil tussen invertsuiker en gewone suiker. Allen behoeft de suiker niet meer te worden gesplitst. De vergisting verloopt dus sneller.

Palmsuiker

Palmsuiker werd oorspronkelijk gemaakt van  sap vande Palmary palm of dadelpalm, nu wordt ook sap van sagopalm en de kokospalm gebruikt. De invloed bij het brouwen is afhankelijk van de soort palm die is gebruikt en de kleur van de suiker, van licht tot zeer donker.

Maple syrop 

Maple syrop of ahornstroop. Dit is de geconcentreerde sap van de ahornboom. Bij de concentratie door hitte ontstaat de donkere kleur door karamelisatie, De stroop bevat vooral sucrose. Veelal wordt de stroop echter gemengd met glucose.

Lactose

Lactose wordt uit melk verkregen. Lactose is niet vergistbaar. Het wordt wel gebruikt voor het aanzoeten van bier, bijvoorbeeld in milk stout.

Honing

Honing bevat 95% vergistbare suiker waaronder glucose, fructose, sucrose en maltose. Daarnaast bevat het een aantal smaakstoffen, afhankelijk van de soort honing. Vrijwel alle soorten honing kunnen bij het brouwen worden gebruikt. Eucalyptushoning wordt echter afgeraden omdat een medicinale bitterheid geeft, ook bij gebruik van kleine hoeveelheden.

Honing wordt pas aan het einde van de kooktijd toegevoegd, dit om de aromastoffen van de honing te behouden. Niet ongepasteuriseerd aan het afgekoelde wort toevoegen omdat honing gist en bacteriën kan bevatten. De commerciële honing is vaak echter al gepasteuriseerd.

Bij gebruik van meer dan 3% honing kan het de smaak van bier beïnvloeden. Afhankelijk van de soort honing wordt ook de kleur beïnvloed.

Zoetstoffen

Natuurlijk kan je ook om je bier zoet te maken zoetstoffen gebruiken, dit wordt ook wel door grote brouwerijen gedaan. Dit geeft echter veelal een wat onnatuurlijke zoetsmaak.

Suiker bij bottelen

Bij het bottelen van bier gebruiken amateurbrouwers meestal suiker.

De hoeveelheid te gebruiken suiker is afhankelijk van de hoeveelheid koolzuur die men in het bier wil hebben. Dit is afhankelijk van de biersoort. Een weizen bevat meestal meer koolzuur dan een bockbier. Veelal wordt 6 tot 8 gram suiker per liter gebruikt. Je kunt natuurlijk ook een schepje suiker per flesje geven, maar dit is wel zeer ruw. Het ene schepje is het andere niet. De voorkeur gaat uit naar een suikeroplossing toevoegen aan het bier. Je kunt natuurlijk ook honing gebruiken, daarbij moet je er wel op letten dat de honing gepasteuriseerd is. Je moet dan 40% meer gebruiken dan suiker, dus ongeveer 8,5 – 11,2 gram per liter.

Tot zover alle zoetigheid.

Hoe gist 'ie?

Met die titel willen wij je de komende tijd op de hoogte houden van de ontwikkelingen in
het aanbod van gist.

'Wij' zijn Herman Assendelft, Titus Rinia, Theo van Eijden en Rob Hagen, en 'wij' hebben
het plan opgevat om een heuse gistbank op te zetten. Vanaf nu gaan we dus door het leven
als Gistcommissie. Verder is vanuit het bestuur Andr

Op de komende clubavond zal er, behalve de presentatie over de ‘tWort Wat Gisbank, ook een proeverij worden gehouden van de bieren welke op de zamenlijke brouwdag van 16 september 2006 zijn gebrouwen.

Op deze brouwdag hebben de deelnemers een La Chouffe kloon gebrouwen volgens een recept dat was samengesteld door André van der Zee.

Hoewel er voor dit recept een kruiderij was voorzien van 8 gram Koriander per 10 liter, bleek op deze dag dat er een aantal brouwers waren die een geheel andere invulling hadden gegeven aan de kruiderij. Zo waren er mensen die behalve koriander ook andere kruiden toegevoegd hebben en weer anderen die een kleinere hoeveelheid koriander hebben gebruikt.

Behalve variaties in de kruiderij waren er ook variaties in de gist: er zijn brouwsels vergist met Wyeast 3522 en met een orginele La Chouffe gist. Beide gisten zijn speciaal voor de brouwdag in grote hoeveelheden opgekweekt door Herman Assendelft.

De proeverij zal zich met name concentreren op deze 2 variabelen; de gist en de kruiderij, en er zal dus bepaald moeten worden welk van de ingezonden bieren  qua smaak het meest overeenkomt met de echte La Chouffe.

Hierbij roepen we alle brouwers die een La Chouffe kloon gebrouwen hebben op om voor deze proeverij 10 flesjes bier in te leveren. Mocht je niet zoveel flesjes meer hebben dan is dat geen bezwaar, we willen wel graag zoveel mogelijk inzendingen hebben, dus breng dan maar mee wat je kunt missen.

Voor degene wiens bier het meest met een La Chouffe overeenkomt is een klein prijsje beschikbaar.

Gebrouwen bier: Scotch (Pale) Ale.
Productie en regie: BAV Bier- en Verzamelaarsvereniging.
Script: Christopher Kokhuis.
Rolverdeling: Promotiecommissie, met in de hoofdrollen Jan Wurpel, Willem van de Ster, Christopher Kokhuis.
Locatie opnamen: De Hoekstee, Hoek van Holland.
Locatiedatum: zondag 15 oktober 2006.
Aanvangstijd opnamen: 09.00 uur.
Weersomstandigheden ter plaatse: 10 graden Celsius, ochtendnevel, fris, later zon, matige zuidoosten wind.

Een mooie rol was weer weggelegd voor de Promotie Commissie (PC) om acte de présence te geven in Hoek van Holland. Inmiddels zo'n beetje een traditie, want de uitnodigende partij BAV stelt het bijzonder op prijs dat 't Wort Wat! een brouwdemo verzorgt. Het jaarlijks bezoek, nou niet direct in onze promotieregio, is altijd weer een zeer hartelijk en warm weerzien. Er wordt altijd prima voor ons gezorgd en het ontbreekt ons nooit aan iets.

Alleen al onze set komt opvallend voor elke lens. Dat kan ook niet anders, want het decor is  prominent waardoor we als TWW-ers een prima visitekaartje afgeven.

BAV, opgericht op 24 september 1983, is een groep bier-enthousiastelingen, die een vereniging op touw hebben gezet. In eerste instantie voor verzamelaars van brouwerij-artikelen, maar in de loop der jaren is gebleken dat BAV een gat in de markt is voor iedereen die het product bier een warm hart toedraagt. Niet alleen verzamelaars dus, maar ook bierconsumenten, slijters, caféhouders, brouwerijen enzovoort, hebben in BAV de vereniging gevonden, die hun dat biedt wat zij van een biervereniging mogen verwachten: alle mogelijke onafhankelijke informatie op het gebied van bier. 

Het recept was met ongekende precisie samengesteld. Dat is Jan Wurpel altijd toevertrouwd.

De grondstoffen bestonden uit pale mout, amber mout, crystal mout, tarwe mout.

Additieven Iers mos en zoethout.

Hopsoorten East Kent Golding en Fuggles in Jan zijn brouwsel.

Hopsoorten Hallertau Perle, Styrian Golding en Czech Saaz in Christopher's brouwsel.

Hierin weken we van elkaar af en dat tekende het experiment maar dat was eigenlijk wel zo leuk. Qua hoeveelheid was het een 2:1 verhouding, resp. 40 en 20 liter.

We zijn met 2 brouwsets aan de slag gegaan en weldra kon iedere bezoeker zien en ruiken wat ambachtelijk brouwen behelst. De luchtstroom voerden de geurige aroma's vanuit de hal naar de zaal omdat onze opstelling bij de ingang van de zaal was. Dat schiep een extra dimensie voor de ruilhandelaren en zorgde letterlijk voor leven in de brouwerij.

Het brouwen op dergelijke locaties vergt altijd wel de nodige improvisatie maar eigenlijk verliep het proces wel soepel. Er is ruimte voor een praatje voor de mensen die langs komen. En Aad v/d Hoeven, de commentator van de Hoekse Ruilbeurs, kwam ook regelmatig langs om via de (draadloze) microfoon verslag te doen voor de mensen in de zaal.

We konden gebruik maken van de grote keuken om aan het einde van de kooktijd het brouwsel terug te koelen.

Van beiden brouwsels liepen de puntwaarden enigszins uiteen.

In mijn geval (Christopher) kwam het begin soortelijk gewicht uit op 1075 punten wat eigenlijk 1090 hoorde te zijn. Van 25 liter wort bleef circa 16 liter over. Een behoorlijke verdamping dus. De hoofdvergisting verliep heftig en was al na 2 dagen over het hoogtepunt heen.

Het eind SG bij bottelen zou 1020 moeten zijn. In werkelijkheid was dat 1025/1024. Dat viel  op zich wel matig mee. Bij het op de fles gaan bleef er 14,4 liter over van 7,4 % volume alcohol.

De voorraad is zekergesteld en ligt nu in alle rust in de kruipruimte bij mijn brouwmaat Silvio Mesman.

Van Jan weet ik het eerlijk gezegd zo gauw niet meer. Behalve dat bij hem de hoofdvergisting ook in een razend tempo verliep en hij in het alcoholvolume aanzienlijk hoger is geëindigd.

We hebben het naar ons zin gehad. Na afloop hebben we met de organisatie van de Hoekse Bierartikelen ruilbeurs ons nog wat goeds laten smaken en gezellig nagepraat. Daarna hebben we de terugreis aanvaard. De dag was om.