31 mei lees ik ’s morgens mijn e-mail. “Het is weer zover! Zaterdag 2 juni aanstaande, uiterlijk om 09.00 uur wil ik graag jullie stukjes binnen hebben.” Ik heb het helemaal vergeten. Vandaag staat mijn hoofd er niet naar om nog een stukje te schrijven. Ik heb nog niet veel kopij gezien. Morgen heb ik geen tijd.

Wat is er nog over bier te schrijven? Brouwen is toch eenvoudig? In principe is het mengen van geplet mout en water. Verwarmen van het mengsel en zeven zodat je een moutextract overhoudt. Dit moutextract ga je koken met hop en vervolgens weer afkoelen. Gist toevoegen, een paar dagen laten staan en je hebt bier. Waarom zou je daar nog boeken of clubbladen vol over schrijven? Waarschijnlijk omdat ondanks de eenvoudige grondbeginsel er enorm veel verschillende bieren zijn met grote verschillen in smaak. Het schijnbaar eenvoudige kent een aantal zaken die van belang zijn voor de kwaliteit van het bier. Deze zaken stellen we aan de orde in het clubblad, maar ook andere dingen rondom bier(brouwen) komen aan bod. Deze keer maar geen stukje van mijn hand, ik laat het nu aan anderen over; dat kan ieder lid van de club zijn.

Nico

Als ik dit zit te typen, ben ik ondertussen druk bezig met zaken regelen rond de ONK 2007 busreis. Aanstaande zaterdag is het zover, maar tegen de tijd dat jullie dit lezen weten we of het een geslaagde dag is geweest. Hopelijk hebben we er veel van opgestoken voor volgend jaar, wanneer we zelf aan de slag moeten.

Afgelopen clubavond

De opkomst was met 33 personen wat mager, maar dat ligt vast aan het pinksterweekend. Het was wel een gezellige avond, die begon met het kiezen van het ONK 2008 bier. Het is een Chimay Blauw geworden. Daarna de presentatie van Jan Willem over zijn nieuwe Leidsch Bier plannen, een anekdotisch verhaal. En ik vond de dubbel erg lekker!

Splitsing promotiecommissie

In onderling overleg tussen het bestuur en de commissie, is de promotie commissie gesplitst in 2 verschillende commissies. De achterliggende reden is dat de activiteiten die de commissie ontplooit, nogal divers zijn. Aan de ene kant worden brouwdemonstraties gegeven, en aan de andere kant moet er gezorgd worden voor publiciteit. Dat laatste gaat met name een grote rol spelen bij het ONK 2008. De nieuwe commissies zien er nu als volgt uit:

Brouwdemocommissie

Doelstelling: promoten van onze club door het geven van brouwdemonstraties.

Publiciteitscommissie

Doelstelling: Het werven van leden door door het verzorgen van publiciteit in kranten, op radio, TV, internet, bij evenementen etc. Speciale opdracht: Landelijke promotie rond ONK 2008

Zoals jullie zien, is er voor de voorzitter van de publiciteitscommissie nog steeds een vacature. Wie o wie wil het op zich nemen om de publiciteitscommissie aan te sturen? Verwacht wordt dat je samen met de andere leden de kranten en andere media benadert, om stukjes te publiceren, en reporters bij onze activiteiten als een brouwdag te laten komen. De voorzitter heeft hier vooral een sturende rol in, de leden meer een uitvoerende rol.

Komende clubavond

De clubavond van juni wordt weer eens heel bijzonder. Het wordt een bierspelen avond, met zowel bordspelen als een computerspel. Dat mag je dus niet missen!

Namens het bestuur,

Ernst de Moor.

LET OP!!! Uiterste Besteldatum gewijzigd!!! I.v.m. het afwegen op de woensdagavond voor de clubavond, zijn pakketten tot uiterlijk woensdagmiddag 17:00 uur voorafgaand aan de clubavond te bestellen! Alles alleen te bestellen via de site van 't Wort Wat! Losse e-mail wordt niet in behandeling genomen. Mocht het nodig zijn... we hebben een handleiding "bestellen voor Dummy's".

Pakket voor de maand april:

Hefe Dunkel Weizen

Het laatste pakket alweer, een duitse Hefe Dunkel Weizen.

Duitse tarwebieren worden weizen (tarwe) of weisse (wat wit betekent) genoemd.

De term Weizen wordt meestal gebruikt voor de tarwebieren uit Beieren en zuid Duitsland, terwijl de naam Weisse gereserveerd is voor de tarwebieren die gebrouwen worden in het noorden van het land, omgeving van Berlijn.

Hefe Weizen is een ongefilterd tarwebier. Misschien doordat zij een oudere stijl zijn, zijn Beierse tarwebieren traditioneel iets sterker dan de andere brouwsels voor alledaags gebruik. De meesten zijn in de buurt van de vijf tot zes procent alcohol. Een sterkere soort wordt aangeduid als Weizenbock (iets voor volgend seizoen?). De donkere diepgekleurde dunkelweizen combineert de zuurheid van tarwebier met de geroosterde, chocoladeachtige smaak van de donkere mouten (broodkorst). Het is voller van body dan de andere Weizenbieren

Duitse tarwebieren bevatten veel koolzuur en niet al te veel body. Dit zorgt samen met de lichte zuurheid voor een heerlijk zomerbiertje. Met de zomer in het vooruitzicht een aanradertje dus!

Als gist de Wyeast #3068. Deze gist vergist optimaal bij 20 °C (produceert veel 4-vinyl-guiacol (kruidnagel/medicijnachtig) en isoamylacetaat (banaanachtig). Nagisting op fles gedurende 5-8 dagen bij 20 °C, en daarna lageren (3 weken) op 7 °C. Haal de koelkast van de vrouw des huizes maar leeg, bier is belangrijk tenslotte in de zomermaanden!

Eenmaal goed, niet te lang laten liggen, dat gaat ten koste van de complexe smaak aroma's. Is ook niet zo erg, de zomer is dan volop bezig!

Tot slot nog een vraagje. Willen jullie allemaal weer nadenken welke bieren jullie volgend seizoen als pakketbier zou willen hebben?  Komende clubavond zullen we dit proberen te inventariseren, kunnen we van de zomer weer een spetterend  programma voor volgend jaar vast proberen te stellen.

Namens het pakkettenteam, bedankt voor jullie afname dit seizoen. We doen dit duidelijk niet voor niets! Een prettige vakantie, geniet van de bieren, en tot plots.

Ingrediënten:

Maisch in bij 37 ºC, 15 minuten en verwarm dan door naar 52 ºC

Maischschema.

Kooktijd nu 120 minuten.

Gist: Wyeast 3068 Weihenstephan

www.tefal.nl/tefal/products/product/index.asp?category%5Fid=600&dept%5Fid=620&sku=L00352&mscssid=RXFMQ0QDG1PX8NM15T9XQJ70DTAQ7QF1

Kwam ik tegen in een huis-aan-huis foldertje voor 50 euro.

Normaal gesproken spoel ik een flesje na gebruik direct om. Vóór het bottelen week ik de flesjes een paar uur in Chemipro Caustic en spoel ze schoon met een JetBlast.

Het weken en spoelen zou je kunnen vervangen door gebruik van de flessensterilisator. De doorlooptijd van 9 minuten per 6 flesjes kun je nuttig besteden met overhevelen bier, aanmaken bottelsuiker, etc. etc.

In het apparaat passen 6 Euro-flessen (30 cl.). Ze staan ondersteboven op een rooster. Daaronder zit een kleine verwarmingsplaat, waar je 150 ml water op giet.

Vervolgens plaats je een doorzichtige kunststof kap en zet je het apparaat aan. Na 10 minuten is het steriliseren klaar en kun je de (hete!) flessen er uit halen.

Van de APO33-flessen ('Belgisch pijpje', 33 cl.) die ik meestal gebruik passen er helaas maar 5 in, anders gaat de kap net niet helemaal dicht.

Zoals gezegd vind ik de verwerkingstijd geen probleem, omdat ik toch maar weinig flessen nodig heb (2 kratten per brouwsel). Ik zet het apparaat gewoon in een hoekje op het aanrecht en vul hem af en toe bij.

Al met al een handig apparaatje, dat ik de komende tijd intensief ga uitproberen.

 Inderdaad, tot mijn niet geringe schaamte moet ik bekennen dat ik toch een beetje aan het "verengelsen" ben. In het geval je je mocht afvragen wat dat betekent, zal ik een en ander wat nader toelichten. Engeland is dat eiland aan de andere kant van de Noordzee en juist omdat het een eiland is, is het enigzins van de rest van Europa vervreemd. Het heeft een heel andere cultuur en dat uit zich op diverse manieren.

Het begint al bij de jeugd, zo vroeg als op de peuterspeelzaal, wat voor de meeste kinderen een dagverblijf is omdat veelal beide ouders werken, om op iets te grote voet te kunnen blijven leven. Als die kindertjes daar zijn en ze buiten mogen spelen, dan moet er toch minstens een ijstijd in aankomst zijn om een jas of trui te dragen. Zodra het weer enigzins anders is dan wat op de zuidpool gewoon is, gaat de jas uit en wordt een T-shirt meer dan genoeg gevonden.

Dit blijven ze vol houden tot ze oud genoeg zijn om tot diep in de nacht naar feesten te gaan en zich willens en wetens klem te zuipen, een jaar of twaalf dus. Ja, rare jongens (en meisjes) die Engelsen, want ouders denken dat ze er niets tegen kunnen doen dat kinderen uit gaan en pas tegen de ochtend thuis komen als ze twaalf of dertien zijn. En nog minder tegen het feit dat ze weten dat ze uitgaan met als voornaamste doel: to get bladdered, thrashed, wasted, hammered etc, allemaal uitdrukkingen voor het zoveel zuipen dat je geen idee meer van de wereld om je heen hebt. Dit brengt diverse gerelateerde problemen met zich mee zoals geweld, verslavingen, zwangerschappen en al dan niet vermeende verkrachtingen. Zeer populair hier is het schreeuwen van aanranding als je naast iemand wakker wordt en geen idee meer van de vorige avond hebt. Dit moet wel tegen je wil zijn gebeurd of je bent op z'n minst gedrogeerd. Als later dan voor de rechter blijkt dat je samen met de vermeende dader naar de drankgelegenheid kwam, je samen meer hebt gedronken dat goed voor je was en ook nog uit de kroeg bent gegooid omdat je probeerde elkaar ter plekke van kleding te ontdoen, dat maakt het verhaal iets minder geloofwaardig. Meestal is dan de repliek van "slachoffer", maar ook van van de rechter, dat de jongeman in kwestie toch rekening had moeten houden met de kennelijke staat van de jongedame, net alsof hij zelf zich nog iets van de avond ervoor kon herinneren. Rare jongens, die Engelsen.

De meeste ouders zien dit overigens als een probleem dat de staat maar moet oplossen. Ouderlijke verantwoordelijkheid die door politici moet worden genomen, wel, als je daar je vertrouwen in stelt, val je inderdaad onder het hoofdstuk "Rare jongens".

Typisch engels lijkt dit overigens wel, dit Binge-drinking, bij meisjes nog meer dan bij jongens. Van meisjes tot aan vrouwen, ze gaan regelmatig uit met een stel vriendinnen met als enige doel om dronken te worden. Daarbij natuurlijk schaars gekleed (geleerd vanaf de kleuterschool), waarbij de "cleavage" voor eenieder duidelijk te aanschouwen is. Daar hebben de engelse dames vrij weinig moeite mee, het laten zien wat ze in huis hebben. Hoewel het streven van de meeste vrouwen de "size zero" is (er uitzien als een gratenpakhuis waarbij er in ontblote toestand een stikkertje opmoet, anders zie je niet wat de voorkant is), voldoen de meeste niet aan dit ideaalbeeld (Engeland is een van de landen met de dikste inwoners van Europa). Er wordt echter wel net gedaan alsof en dus loopt men gerust met 90 kilo in een kort rokje en een strak naveltruitje, dus met de frustratie zal het wel meevallen.

Nee, hierin ben ik niet aan het verengelsen. Bier is er om van te genieten, bij voorkeur met een stel vrienden, maar met voornaamste doel om gezellig samen te genieten. Dat dit zo af en toe resulteert in gepaste dronkenschap is niet zozeer het bereiken van een doel alswel een gevolg van een gezellig samenzijn. Ook de hilarische omgang met bloot, sex en/of drugs (no sex please, we're Brittish) is aan ons voorbij gegaan. De Britten wijzen naar onze merkwaardige vrije omgang met deze zaken als zijnde niet goed, maar komen via de statistieken tot ontdekking dat de Nederlandse liberale manier van werken in een prettiger omgang met minder problemen resulteerd. Engeland met al z'n beperkende regelgeving staat binnen Europa hoog genoteerd met alcohol en drugsverslaving, tienerzwangerschappen en geweldsdelicten. Maar ja, ze hebben ooit de wereld geregeerd, dus ze zullen het wel beter weten.

Nee, mijn verengelsing resulteerde in de belofte om wat voor het clubblad te schrijven en dit dan vervolgens niet te doen, dat is ook "Typisch Engels". Als je met een engelse firma wat afspreekt hoor je al snel: "we nemen contact met u op", wat gezien moet worden als "probeer ons over een paar weken er nog eens aan te herinneren, misschien hebben we dan wat voor u". Nou is een belletje niet zo erg, maar het kan ook betekenen dat je een dag thuis blijft omdat een loodgieter niet langs komt, terwijl toch duidelijk in de agenda staat dat hij tussen 10.00 en 18.00 uur (geeft de man wat ruimte) kan komen. Een paar dagen later vindt je dan een briefje op de deur dat je niet thuis was (voor een niet gemaakte afspraak) en moet je dus bellen voor een nieuwe afspraak.
Nou was ik op de de clubavond in april (ik was in Nederland om scholen voor de kinderen te regelen en kon dus mooi met Gerrit mee), en werd er door Lidewij fijntjes aan herinnerd dat er toch echt wel weer wat kopij moest worden ingeleverd. Bij deze dus, Lidewij.

En veel verder verengelsen zal ik niet, want ik ben druk bezig met de voorbereidingen om terug naar Nederland te gaan. Per 1 september een andere baan in Nederland, dus half augustus weer verhuizen naar ons vertrouwde kikkerlandje. Toch een hoop opgestoken tussen die rare jongens, want ze zijn nog immer beleefd en wachten keurig hun beurt af. Geen gedrang bij de bar en proberen de aandacht van de barman/vrouw te trekken, gewoon rustig wachten tot je geholpen wordt en als je  voor je beurt geholpen dreigt te worden, dan zeg je dat en laat je de ander voorgaan.
Rare jongens die Engelsen, maar wel beleefd.

Groeten vanaf de overkant,
Marcel

Witkap

Witkap werd vanaf 1929 gebrouwen door Hendrik Verlinden (1866-1940) en geldt als het eerste z.g. abdijbier. Abdijbier is een imitatie van het kloosterbier dat voornamelijk door Trappisten gebrouwen werd. Abdijbier was altijd een vrije benaming die in België gebruikt werd maar sinds 1999 is dit een beschermde benaming geworden (Erkend Belgisch Abdijbier) naast de beschermde soortnaam/herkomstnaam ‘Trappist'.

Hendrik Verlinden was een chemicus die zich bezig hield met gisten en die na de eerste wereldoorlog in 1919 brouwerij De Drie Linden in Brasschaat overnam om zelf bier te gaan brouwen. Hendrik was ook technisch raadgever van de paters van Westmalle en dit inspireerde hem om zelf de kloosterbieren te gaan brouwen die hij Witkap noemde naar de monniken die tijdens de kerkdiensten een witte kap droegen. De naam Witkap laat hij in 1932 als merknaam registeren als "Witkap Pater = Trappistenbier" om aan te geven dat dit bier volgens eenzelfde procedé gebrouwen is en van gelijke kwaliteit is als het originele Trappistenbier. De jaren dertig waren de hoogtij van De Drie Linden met 1936 als topjaar.

In 1940 wordt de brouwerij gebombardeerd en wordt Hendrik gedood. De brouwerij wordt later voortgezet door de oudste zoon maar de brouwerij zal nooit meer zo worden als eerst, mede door de opkomst van de grote brouwerijen en de toenemende consumptie van het pils.

Begin jaren zestig werden er 5 soorten Witkap gebrouwen: de bruine Enkel en Dubbel, de blonde Dubbele Stimulo, Tripel Stimulo en Tripel Abt. In 1960 overlijdt de oudste zoon en wordt de brouwerij een aantal keren verkocht. Er ontstonden kwaliteitsproblemen door verouderde installaties en door gebrek aan vakkennis, daarom wordt in 1997 besloten om het Witkap bij brouwerij
Slaghmuylder te Ninove te laten brouwen. In 1981 wordt Witkap in zijn geheel overgenomen door Slaghmuylder en neemt daar nu ongeveer 60% van de brouwerijproductie in. De overige 40% is hoofdzakelijk laaggegist bier (Slag Pils en tafelbier) en bieren op bestelling.

Slaghmuylder

In 1860 werd de ‘brouwerij Slaghmuylder' opgericht door Emmanuel Slaghmuylder; deze brouwerij bevond zich in de Kerkhofstraat. Het bedrijf werd voort­gezet door zoon Ernest, vader van Emiel, Edmont en Edouard, die na de dood van hun vader in 1921, ook in de zaak kwamen. Er werd een nieuwe brouwerij gebouwd aan de Denderhoutembaan, waar tot op de dag van vandaag nog steeds gebrouwen wordt. De voornaam van alle mannelijk leden van de familie begint met een E. Zo kwam het gebruik van de biervaten waarop de initialen E.S. voorkwamen, niet in het gedrang. De zaak wordt nu geleid door Edouard Slaghmuylder (zoon van Emiel), een nichtje van Edouard (Brigitte Van Cutsem) en door brouwmeester Karel Goddeau. Karel heeft de rondleiding tijdens onze excursie verzorgd en ons voorzien van de nodige alco­holische versnaperingen. Naast zijn werk als brouwmeester bij Slagh­muylder heeft hij ook nog een geuze­stekerij opgericht. Zijn geuze­stekerij "De Cam" heeft een productie van ongeveer 100 hl per jaar en is gevestigd in de Dorps­straat in Gooik (BE) en maakt de volgende bieren: De Cam Oude Geuze 6,5%, De Cam Oude Kriek 6,5%, Kriekenlambiek De Cam 4,7%.

Over de jaren heen werden talrijke oude gereedschappen, bierattributen en oude reclames verzameld. In de vroegere machineplaats, waar ook een unieke stoommachine staat, werd een bedrijfsmuseum ingericht.

De stoommachine is van het bouwjaar 1910, 60 pk, merk Thiriau, distributie Corliss-Piron. Het vliegwiel heeft een diameter van 100 duim (254 cm) en de slaglengte van de machine is 20 duim (51 cm). Dit unieke exemplaar dreef de ammoniak- en luchtcompressoren aan en leverde de brouwerij elektriciteit. Ze werd op 18 april 1966, 15u uit gebruik genomen, maar kan nog steeds, door stoom aangedreven, draaien.

De stoomketel (bouwjaar 1924, oppervlakte 90 m2) werkt met extra zware stookolie die voorverwarmd wordt op 120 °C. De stoomketel is het hart van de brouwerij. Hij wordt namelijk gebruikt om te brouwen en om flessen, vaten en leidingen te reinigen en te steriliseren.

De bieren

De belangrijkste bieren zijn zoals al gezegd de Witkap bieren:

WitkapPater Stimulo (Alc. 6% vol.)

Dit is een verfrissend goudkleurig bier van hoge gisting, met hergisting op fles of op vat; een levend bier met smaakevolutie. Uitgeschonken volgens de regels van de kunst verkrijgt men een rijkelijk, witte en stabiele schuimkraag, zeer romig van struktuur en wandklevend. In de neus krijgt men het florale, bloemige van de hop van Erembodegem bij Aalst, en intense fruitige gistaroma's specifiek voor de WitkapPater. Er worden geen andere kruiden gebruikt. Bij het degusteren krijgt men we een smaaksensatie gaande van fluweelzacht mondgevoel via verfrissend en uiteindelijk een lekkere hopbittere afdronk. Dit bier is zeer digestief en uniek in het Belgisch bierlandschap.

WitkapPater Dubbele Pater (Alc. 7% vol.)

Dit is een donkerbruin patersbier met crèmekleurige schuimkraag, een volle smaak en toetsen van karamel. Opmerkelijk donker bier dat zich bijzonder goed associeert met Belgische chocolade desserts.

WitkapPater Tripel (Alc. 7,5% vol.)

Dit is een helder goudgeel bier, zeer complex van smaak met een fruitige neus en een mooie lange afdronk. Een delicaat bier voor fijnproevers. Dit wordt bevestigd door de ‘New York Times': In de rangschikking van de beste bieren ter wereld prijkt WitkapPater Tripel op een bijzonder knappe achtste plaats.

Naast de Witkap bieren worden ook nog de volgende bieren gebrouwen:

• Ninove Helles lager bier
• Slag lager bier
• Greut lawauitj
• Slaghmuylder's Oud Bier
• Tafel Hell
• Slaghmuylder's Paasbier
• Slaghmuylder's Kerstbier

Tot slot

Vorig jaar heb ik nog een bezoek gebracht aan de brouwerij om voor een speciale gelegenheid een vat Stimulo te kopen. Helaas was dit niet mogelijk aangezien de brouwerij de omloopsnelheid van de vaten hoog wil houden (er zit veel bedrijfskapitaal in de vaten) en alleen aan lokale gelegenheden levert. Daarom maar een aantal dozen met flesjes gekocht en als troost nog een aantal lekkere biertjes aangeboden gekregen en gedronken met brouwmeester Karel Goddeau.

Een zeer goede gelegenheid om de brouwerij te bezoeken is tijdens de Opendeurdagen. Deze happening is iedere 2 jaar en hiervoor wordt ook de stoommachine weer opgestart. De volgende Opendeurdagen zijn op zaterdag 9 en zondag 10 augustus 2008.

Bronvermelding en links:

• Steen, Jef van den Abdijbieren, Geestrijk erfgoed (2004)
• Web site van de brouwerij: http://www.witkap.be/
• Bedrijfsmuseum: http://www.vvia.be/Slagmuylder.htm
• News item in Pint: http://www.pint.nl/nieuws/news0611.shtml
• Web site geuzestekerij De Cam: http://users.belgacom.net/gc762821/NL/brouwers/decam/decam.htm