Gisteravond kwam de Mediacommissie bijeen om maar weer eens te praten over het clubblad. Wat voor artikelen moeten er in het clubblad en wie schrijft ze. Dit is een steeds terugkerende vraag. Door de tombola hebben we geprobeerd de mensen aan het schrijven te krijgen, maar een groot succes is het nog niet. Ze brouwen liever dan dat ze schrijven. Toch lukt het elke maand nog een clubblad uit te brengen, al is het de ene keer dikker dan de andere keer. Hier nog een keer een oproep: mensen schrijf, zo moeilijk is het niet. Uit ervaring weet ik dat als je eenmaal begonnen bent het niet eens zoveel tijd vergt. Het gaat sneller dan een brouwsel.

Of het clubblad deze keer uitkomt hangt niet zozeer van de hoeveelheid kopij af. Lidewij is met vakantie. Nu moet iemand haar vervangen. Of dit op tijd lukt is maar de vraag. Misschien ziet het blad er deze maand daarom iets anders uit.

Ik heb mooie verhalen gehoord over goede zomervakanties, dus ik neem aan dat de meeste leden klaar zijn voor weer een geweldig verenigings- en bierbrouwseizoen.

Dat niet iedereen een goede start heeft gemaakt bleek toen we het bericht ontvingen dat onze penningmeester Walter Bakker met een longontsteking is opgenomen in het ziekenhuis. Ook vanaf deze plaats beterschap Walter!

Afgelopen clubavond

Een aantal jaren geleden konden we voor de eerste clubavond na de vakantie niet terecht in de Boerderij om de eenvoudige reden dat John nog niet terug was van vakantie. Ik bedoel natuurlijk dat stichting Meerwaarde gesloten was i.v.m. de zomervakantie. Wat toen lastig leek begint nu op een mooie traditie te lijken namelijk de eerste clubavond na de zomervakantie op een andere locatie. Dit jaar hadden we een unicum, clubavond in de nieuwe brouwerij van de Prael. En nieuwe is ie! Een hagelnieuwe vlag boven de deur en verf die amper droog is. Ook mist er hier een daar een raam en een traphekje maar gelukkig is Bart Bosman niet voor een gat te vangen. Gastvrij werden we door Fer en zijn medewerkers ontvangen met een Heintje, een van de eerste brouwsels uit de nieuwe brouwerij. Het mag dan nog niet helemaal af zijn gebrouwen wordt er! Met zijn inmiddels bekende enthousiasme leidde Fer ons vanaf de moutzolder naar het brouwhuis waar een RVS BrauKon installatie staat te blinken. Fer, namens de club dank voor de gastvrijheid.

13 september Gezamelijke brouwdag

Bij een start horen ook startproblemen in dit geval bleek het om de organisatie van de eerste gezamelijke brouwdag te gaan. De datum was al geprikt maar een coordinator was er nog niet. Uiteindelijk ben ik dat geworden en toen Fer aangaf dat we gist bij de Prael mogen ophalen hebben we besloten een Kolsch te gaan brouwen op de eerste gezamelijke brouwdag van het seizoen. Inschrijven kan zoals gebruikelijk na inloggen op de inkooppagina.

Gevorderden cursus

Cor heeft vorige maand beloofd jullie op de hoogte te houden over de vorderingen rond de gevorderden cursus. Het idee is om deze cursus op te zetten rond door de club geschreven software. We kwamen tot dat plan omdat in zulke software alle aspecten van het brouwen tot in detail aan de orde komen. Klinkt als een heel ambitieus plan, maar dat heeft Rob Ruiten er niet van weerhouden om zeer voortvarend te werk te gaan. Afgelopen vergadering heeft hij zijn vorderingen tot nu laten zien en daarvan waren wij zeer onder de indruk. Wordt vervolgd!

Bierfestival

Als jullie dit lezen is de excursie naar het Zythos bierfestival inmiddels achter de rug. Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen en reacties.Wie weet lezen we erover in een komend clubblad.

Polderbok

Op zaterdag 30 augustus is de Polderbok 2008 gebotteld. Gebrouwen bij huisbrouwerij Klein Duimpje en voorzien van weer een schitterend etiket ontworpen door Ineke de Moor. Erik gebruikt tegenwoordig 75cl flessen die worden afgesloten met een kurk en een draadkorf. In combinatie met het nieuwe etiket geeft dit ons bokbier een luxe uitstraling. Voor de het bottelen moest er natuurlijk even geproefd worden en dat was veelbelovend. De Polderbok wordt alleen per doos van 6 flessen verkocht op de clubavond van september. Het aantal flessen is beperkt dus komt allen want op=op!!

Gistcursus

Een goede datum prikken valt niet mee, maar eindelijk is het gelukt. De gistcursus van dit jaar wordt gegeven op zaterdag 8 november. Het aantal deelnemers is om praktische redenen beperkt tot 12, dus schrijf je snel in via e-mail . De eerste aanmeldingen zijn al binnen.

Komende clubavond

Naast verkoop van en een korte presentatie over het brouwen van het Polderbok 2008 door Arnoud Aten, zal de avond in het teken staan van het bottelen. Het minst favoriete deel van het brouwen. Flessen wassen, vullen, sluiten en etiketteren. De handigste en de origineelste methoden passeren de revue én worden gedemonstreerd.

Beste Bierbrouwers, ONK-deelnemers, OBBK-deelnemers, ook dit jaar organiseert het Bergsche Bierbrouwersgilde weer op zaterdag, 25 oktober 2008 zijn jaarlijkse

Vrijdagavond 29 augustus 19.30. Ik fiets door de stad op weg naar de Prael, Ik ben geen Amsterdammer en alhoewel ik al ruim 25 jaar in Amsterdam werk weet ik niet precies waar het is. Vanaf het damrak sla ik rechtsaf de Oudebrugsteeg in en aan het eind links de Warmoesstraat in, door de Nieuwebrugsteeg naar de Oudezijds Vooorburgwal. Nou ja fietsen dat gaat nog maar net. Het is meer slalommen, zo nu en dan even stilstaan of stapvoets fietsen en opletten om niemand aan te rijden. Ondertussen zie ik de sexwinkel op de hoek waar de dildo’s in de etalage staan, het restaurant het Karbeel waar je kunt kaasfondueen , het politiebureau, de steegjes met de rode lampjes en de vele toeristen.

Bij nummer 30 staat ‘de Prael’ op de gevel. Het ziet er anders uit dan ik me heb voorgesteld. Geen café of proeflokaal maar een winkel. Als de fiets voor de winkel op slot en aan een paal is vastgelegd begroet de uitbater mij vriendelijk bij binnenkomst. Pas dan valt de ruimte op die achter de gevel zit. Links voorin staat de toonbank met een pot kleine blauwe en gele Prael buttons. In de stellingen, die in een soort bibliotheekformatie staan opgesteld, kun je niet alleen bieren van de Prael maar ook van andere kleine brouwerijen kopen. In het midden van de winkel staan bierboeken te koop met daarvoor drie kleine donkerrode fauteuils om rustig een biertje te drinken.

Aan het eind van de winkel staat een grote tafel en links is een nis met drie grote gistingsvaten en een smalle vide die nog moet worden ingericht. Op een tafeltje staat een maquette van bestaande en nog te bouwen gebouwen.

Achter de winkel ligt de brouwerij. Die is gevestigd in een voormalig veilinghuis. Je bereikt deze door een steegje. Rechts van het gebouw zoeken archeologen naar oude resten van de stad. Belangstellende leden luisteren aandachtig naar de vondst van een muurtje uit de 16de eeuw die na vastleggen op de foto door een bulldozer omver is gehaald waarna weer verder wordt gespit in het verleden. De aandacht verlegt zich als andere leden met een glas bier aandachtig de temperatuurmeters van de gistingsvaten bestuderen. In de bottelzaal bedient een medewerker de kleine bar met twee tappunten. Een Johnny of een Heintje.

De groep wordt in tweeën gesplitst. Met circa 25 man gaat de eerste groep op een smalle witte trap twee verdiepingen hoog naar de voorzolder. Hier ligt de mout opgeslagen in zakken van 25 kilo. De mout is per boot aangevoerd en als de uitbater vertelt dat de moutzakken handmatig zijn gelost en naar de zolder zijn getild kun je je voorstellen dat dit op zich al een toeristische attractie moet zijn geweest.

Vanuit de voorzolder kom je in de bovenkamer van het hart van de brouwerij. Over een rondlopende galerij kijk je uit op de deksels van de brouwketel en de filterkuip die met schoorstenen zijn versierd en wonderwel niet het dak uitgaan.

Vanaf de galerij wordt een zak geschrote mout van man tot man doorgegeven en in de ketel gekieperd.

Aan de andere kant van de zolder kun je met de trap naar de 1e verdieping. Hier vindt het daadwerkelijke brouwen plaats. De gehele installatie is van roestvrijstaal en de leidingen lopen onder- boven en naast de ketels. Ze komen tezamen in het midden van de ketels waar de brouwer het brouwproces bestuurt. De ketel wordt verwarmd met stoom. Je kunt wel stellen dat hier nog ambachtelijk bier wordt gebrouwen. Alle toevoer vindt handmatig plaats. Als er volgens de brouwer te weinig spoelwater in de ketel is of de temperatuur moet worden verhoogd wordt er een kraan open- dan wel dichtgedraaid. Het brouwproces moet door veel controleren, meten en ervaren opnieuw worden geleerd wat uiteindelijk tot een hogere kwaliteit van het bier moet leiden.

Op een tafel ligt een groot schrijfboek open met recepten en aantekeningen van het brouwproces. Een ieder kan het inzien. Het is kenmerkend voor deze brouwerij. Er zijn geen geheimen. De brouwerij wordt door twee voormalige verpleegkundigen Arno Kooij en Fer Kok met een sterk sociaal gevoel geleid. De medewerkers zijn langdurig psychiatrische patiënten die werken op parttime basis met behoud van uitkering.

Je zou verwachten dat het brouwen van bier het hoofddoel is. Natuurlijk moet er winst worden gemaakt om de boel draaiende te houden maar de brouwerij is voor de patiënten een middel hun ziekte te accepteren. Ze voelen zich betrokken bij de brouwerij en zijn gemotiveerd om zo goed mogelijk werk te leveren. Ze krijgen hier veel waardering en een gevoel van bestaanrecht.

Via de kantine en het kantoortje komen we weer beneden in de lagerruimte met vier gistingsvaten. Op de vaten staan de namen van het bier en het gebruikte gist. Tot slot is er de afvulruimte. Hier wordt de kroon op het werk gezet. Alle medewerkers worden betrokken bij het afvullen van de fusten en het bottelen van het bier. Dit vinden de medewerkers volgens de uitbater het meest gelukkige moment omdat hiermee het proces wordt afgerond, het resultaat is bereikt en dat mag met een biertje gevierd worden.

Na de rondleiding staat iedereen gezellig met een biertje in de hand na te praten. Het typeert de brouwerij. Je voelt je hier thuis en zou best wel mee willen werken. De brouwerij is net geïnstalleerd en de eerste proefbrouwsels zijn gereed. De verwachting is dat eind 2009 het proeflokaal gereed is. Maar zo lang hoef je niet te wachten, want je kunt nu de Preal al bezoeken en een heerlijk biertje proeven!

Om 10.45 fiets ik terug. Het is gezellig druk op straat. Of zal ik nog ff blijven

Na het afleveren van de RVS trechter op de clubavond van 7 maart had ik alle onderdelen voor mijn moutmolen compleet. Mijn eerste idee was om de bovenplaat van watervast betonplex te maken met een frame van aluminium hoekprofiel. Op advies van Walter Bakker heb ik voor een steviger constructie gekozen omdat er aardig wat kracht op komt te staan, zeker als je met de hand schroot. Ik heb een bak in elkaar geschroefd van 18mm betonplex bestaande uit een bovenplaat waarop de moutmolen is vastgezet met M8 bouten. Verder bestaat de bak uit 2 zijplaten en een dichte achterplaat. Ik heb het simpel gehouden dus de panelen koud op elkaar geschroefd, maar natuurlijk wel even de schroefkoppen verzonken. De hele constructie is redelijk zwaar geworden dus om het geheel draagbaar te maken heb ik in beide zijpanelen handvatten gemaakt. De maten van de bak heb ik zo gekozen dat mijn schrootopvangbak er netjes onder past. Daarvoor gebruik ik een transparante 22 liter bak van Ikea, type Samla, met afmetingen 28x28x39cm €2,50. Goedkoop, behoorlijke inhoud en omdat de bak transparant is kan je tijdig zien wanneer hij vol is. Al met al een eenvoudige constructie waarbij alleen het boren van de gaten voor het bevestigen van de molen op de bovenplaat nauwkeurig meetwerk vereist. Ook daarin heeft de moutmolencommissie voorzien. Op onze website staat een prachtige handleiding waar op bladzijde 5 te vinden is wat de juiste maten zijn voor de te boren gaten en de uitsparing waardoor het schrootsel in de opvangbak kan vallen. Het uitmeten van de gaten vind ik lastig dus ik heb dat opgelost door in het tekenprogramma Coreldraw 2 rechthoeken te tekenen met exact de maten die Walter in de handleiding heeft aangegeven. Vervolgens heb ik deze uitgeprint en simpelweg op de bovenplaat geplakt. Voorwaarde is natuurlijk dat het programma precies 1 op 1 afdrukt en dat gaat met Corel perfect! Precies op de hoekpunten heb ik vervolgens de gaten geboord met een 9mm boortje vanuit een boorstandaard, want het moet natuurlijk haaks. Die 9mm heb je nodig want dat geeft precies de speling die je nodig hebt om de molen soepel te laten draaien. Daarna de trechter van Carlos in elkaar geschroefd, dat lukte ook zonder handleiding en toen was het moment daar. De oudste zak mout tevoorschijn gehaald, de trechter gevuld met pilsmout slinger eraan en draaien maar. Ik moet zeggen het gaat als een speer alleen was ik wel blij dat na 1 minuut en 52 seconden de 3 kg erdoor was. Heb je meer dan 3 kg nodig dan kan je het beste tussendoor afwegen, kan je gelijk even bijkomen.

Op Goede vrijdag 21 maart stond een brouwdag met John Keuris gepland. Een mooi moment om de moutmolen op het echte werk te testen. Aangezien we 60 liter wilde gaan brouwen hadden we genoeg mout om de moutmolen te kunnen testen. John had zijn betonmixer meegenomen zodat we deze combinatie ook op snelheid konden testen. Maar eerst nog even met het handje. Nu was de tijd 1’37” voor 2,7 kg pilsmout. Vervolgens was het de beurt aan de Kinzo 25C05 betonmixer. John heeft voor dit apparaat gekozen omdat deze een andere overbrenging heeft dan een standaard boormachine, waardoor een lagere snelheid is in te stellen en de machine ook meer kracht heeft. De betonmixer hebben we alleen met tarwemout getest, dus een nette vergelijking met het pilsmout is het niet. In mijn ervaring is tarwemout schroten zwaarder dan gerstemout schroten dus de getallen met pilsmout zouden zeker niet hoger uitvallen. De eerste 3,3kg tarwemout in de trechter gestort en met de betonmixer in slechts 47 seconden geschroot!! Daarna nogmaals 4 kg in 48 seconden. Snelste tijd met de mixer 12 seconden per kg tarwemout en met het handje minder dan 36 seconden per kg pilsmout. Waanzinnig snel wat mij betreft. Aan het eind van de brouwdag bleek het eind SG ook nog eens 2 punten hoger te liggen dan in eerste instantie berekend, dus met het rendement zit het ook wel goed.

We hebben het brouwsel aan het eind van de brouwdag in tweeën gesplits en een deel met Safbrew WB-06 vergist en het andere deel met Wyeast 3068. Beide gisten leverde een goed bier op. Beide bieren hebben de kenmerkende Weizen geur van o.a. banaan en vanille, waarbij de Wyeast iets fruitiger en een fractie voller is vergeleken met het Safbrew brouwsel.

Omdat we redelijk tevreden waren wilden ik wel eens weten wat onze mede bierkeurmeesters van dit bier vonden dus heb ik de Wyeast variant ingezonden voor het ONK 2008. Al was het alleen maar om het aantal ingezonden bieren op te krikken. Gelukkig vielen we niet in de prijzen dus zijn we ook niet aangeklaagd. Waardering 87 punten.

Voorzichtige conclusies:

1. Keurmeesters kunnen ook brouwen

2. de moutmolen levert perfect geschrote mout op.

De moutmolencommissie laat zien waar ons motto “van de leden, voor de leden” toe kan leiden. Cor Stoker, vader en zoon Bakker, Carlos Koopman en John Keuris, veel respect voor het ontwikkelen van dit geweldige staaltje vakmanschap!

Ook dit jaar organiseert ’t Wort Wat weer een gistkweekcursus. De reden om deze cursus op te zetten is om gestalte te geven aan één van de doelstellingen van het bestuur: het verbeteren van de kwaliteit van de door onze leden gebrouwen bieren. We denken dat het de kwaliteit van de bieren ten goede zal komen als onze leden over de juiste gist in de juiste conditie kunnen beschikken. Tot nu toe hebben ruim 60 mensen de cursus gevolgd en is er zelfs een Gistcommissie uit ontstaan.

De cursus zal worden gegeven aan de hand van een door Jan-Willen den Hartog, brouwmeester bij de Gulpener bierbrouwerij, geschreven syllabus. Dit boekwerk bevat een schat aan informatie en is geïllustreerd met foto’s, grafieken en tekeningen. De cursus bestaat uit een theorie- en praktijkgedeelte. De theorie zal gericht zijn op de praktische handelingen met hier en daar de nodige diepgang. Er zal verteld worden hoe gisten bewaard kunnen worden en wat de te volgen stappen zijn om (uit je eigen assortiment) een vitale en gezonde giststarter op te kweken. Tijdens het praktijkgedeelte zullen de essentiële handelingen geoefend worden. Het aantal deelnemers wordt om praktische redenen beperkt tot 12. De cursus kost maar € 40,- inclusief de syllabus en het oefenmateriaal voor de cursusdag. Ook krijg je een starterpakket mee zodat je thuis verder kan experimenteren, maar dan wel met de benodigde kennis en vaardigheden op zak. Om de kosten enigszins te beperken is er geen lunch inbegrepen. Je kunt je opgeven voor deze cursus door ons  een mailtje te sturen en de bijdrage van € 40,- over te maken op rekeningnummer 7228352 onder vermelding van “Gistcursus 2008”. en je lidnummer. Je inschrijving is pas definitief als je bijdrage ontvangen is. We werken op volgorde van inschrijven en leden hebben voorrang.

André van der Zee en Arnoud Aten