Inderdaad  ’t wordt wat. Een nieuwe start, in dubbel opzicht. Ik ga namelijk ook verhuizen. Vandaag een huis gekocht. Het huis staat weliswaar in Apeldoorn, maar voorlopig kom ik nog naar Hoofddorp. Gelukkig heeft het nieuwe huis voldoende ruimte om te brouwen. Dus nu moet dat ook gebeuren. Graag zou ik nu beginnen. Maar de overdracht van het huis is pas in januari. Dus nog even geduld.

Nu is het juist een pracht tijd om te brouwen. De temperatuur in huis kan je redelijk constant houden rond de 20^ₒC. Ik denk dat ik ook maar kleine hoeveelheden ga brouwen. Rond de 10 liter. Wat moet ik met 40 liter bier. Opdrinken natuurlijk, maar dan heb ik liever 4 x 10 liter. Dan kan ik uit 4 verschillende bieren kiezen. Je kan ook meer experimenteren. Bovendien hoef ik dan niet meer met die erg zware pannen te sjouwen. De koeling verloopt sneller, dus minder kans op infectie. Het heeft veel voordelen om kleine hoeveelheden te brouwen, maar natuurlijk ook nadelen. Het neemt meer tijd en er gaat relatief meer wort verloren. Voorlopig echter  maar dit proberen. Maar de eerste paar maanden nog proefdraaien in Breukelen. Het enige nadeel daar is dat de schuur al helemaal vol staat met spullen die met de verhuizing mee moeten. Het zal dus nog even woekeren met de ruimte zijn, maar ook daar is dan de kleine hoeveelheid een voordeel. Vanavond neem ik nog maar een extra bier om de aankoop te vieren.

Proost!

Het is weer een druk biernajaar waar er weer een boel zaken op stapel staan zoals de jubileumviering aanstaande clubavond, het bokbierfestival, de clubkampioenschappen en natuurlijk het kerstdiner.
Om maar met het bokbierfestival te beginnen: dan kom ik gelijk op het Polderbok. Deze is dit jaar erg goed geworden zoals op de laatste clubavond te proeven was en we zijn al vrijwel door de gehele voorraad flessen heen. Dat betekent dat er ruim 400 flessen van 0,75 cl zijn verkocht! Daarnaast hebben we nog 15 vaatjes laten afvullen die in eerste instantie voor het bokbierfestival bedoeld zijn maar we hebben er ook al één op de laatste clubavond leeggeschonken en er is er een verkocht aan restaurant Elders in Hoofddorp. Al met al dus een groot succes, zowel qua smaak als qua verkoop.

Afgelopen clubavond

De presentatie van Derek Walsh over bier en spijs was een groot succes met 67 bezoekers van de clubavond. Derek liet een aantal combinaties proeven van bieren met verschillende kazen wat soms tot heel verrassende smaken leidde. Tot slot was er een combinatie van chocolade met een Japans bier dat groene thee bevatte. Ook dit was een uitzonderlijke combinatie. Als je het nog een keer na wilt lezen en voor degenen die de presentatie gemist hebben, staat deze op de site in de “voor leden”  pagina.

Komende clubavond

Onze vereniging is 17 oktober 1994 opgericht. Bij dit 15 jarig bestaan gaan we voor de tweede avond bij stil staan met een interessante presentatie van Theo Sonnemans, en een (gratis!) bier dat speciaal voor deze gelegenheid is gebrouwen door Jan Wurpel en Erik Deelissen. Theo Sonnemans, die brouwmeester van de Lindeboom brouwerij is, komt een lezing geven over het kookproces!
Daarnaast hebben we een aantal mensen van onze collega vereniging “Kennemer Bierbrouwers Gilde” uitgenodigd en ook die nemen een klein vaatje mee. Bij deze vereniging waren we in juni op bezoek en dat klikte zo goed dat we ze voor een tegenbezoek hebben uitgenodigd.

Felicitaties

Matthijs van der Weijden is vader geworden van een gezonde zoon: Thomas Jeremy. Geboren op 28 september, met een gewicht van 3635 gram en 51 cm lang. Matthijs en Marieke, van harte gefeliciteerd!
18 Oktober, een dag na het officiële jubileum, wordt onze oprichter Theo van de Voorde 65 jaar. Theo, ook van harte gefeliciteerd!

Clubkampioenschappen

Op de komende clubavond kunnen de bieren ingeleverd worden voor de clubkampioenschappen. Zoals jullie weten zijn dit dit jaar de Saison en de Brown Porter. Dus als je dit nog hebt staan of speciaal hiervoor gebrouwen hebt lever ze dan in. De instructies en reglementen staan in dit clubblad gepubliceerd.
Op de clubavond van november worden de bieren gekeurd.

Kerstdiner

Hoewel we nog ver verwijderd zijn van de kerst, zijn wij alweer bezig met de voorbereidingen van het kerstdiner. Het wordt weer een menu van 4 gangen bereid met bier en met bier erbij. Je kunt natuurlijk alleen komen, maar ook je partner is van harte welkom om mee te genieten van de geneugtes van het bier en eten. Net als vorig jaar proberen we weer een stukje entertainment te organiseren!

Je kunt je inschrijven voor het kerstdiner tijdens de clubavond van november, maar waarom zo lang wachten? Als je verzekerd wilt zijn van een plekje, kun je ook nu alvast inschrijven! De kosten bedragen € 11,- per persoon. Opgeven kan door het verschuldigde bedrag over te maken op rekeningnummer 7228352 van ’t Wort Wat onder vermelding van “Kerstdiner 2009” en je lidnummer (te vinden op de wikkel van het clubblad).

Tot de komende clubavond (met hopelijk veel clubkampioenschapsbieren),
Walter

De clubavond van 25 september stond in het teken van het proeven. Als bijzonder gastspreker was aanwezig Derek Walsh. Derek is bekend van zijn Biertypengids. Bijzonder aandacht heeft hij ook voor het combineren van bier en spijs.

De hoofdaandacht ging deze avond uit naar het combineren van bier en kaas, met als toegift een combinatie van bier en chocolade.

Derek had mooie kazen uitgezocht met daarbij een aantal bieren. De combinatie viel de ene keer beter uit dan de andere keer. Er waren een paar prima combinaties. Het is echter een hele zoektocht om de goede combinatie te vonden. Maar dit heeft ook zijn charme. Ook de combinatie met chocolade kan uitstekend. Bier heeft zo’n breed smaken scala dat bij elk gerecht wel een bier kan worden gevonden. Dit kan niet van wijn worden gezegd. Bier kan een vervanging van wijn bij de gerechten zijn, maar ook een aanvulling hierop. Helaas is men in de horeca hier nog lang niet van doordrongen.

Een tweede proeven was  de nieuwe Polderbok. Een goede bok dit jaar, ik vond hem veel beter dan die van vorig jaar, nu maar kijken of hij op het Bokbierfestival ook goed in de smaak valt.

In het vragenkwartiertje werd nog de vraag gesteld hoe je een kriekbier kan aanzoeten. Als je dit al wil zou je mogelijk lactose kunnen gebruiken, maar dit lijkt me echt een vraag om een keertje door de technische commissie te laten beantwoorden.

Al met al een bijzonder geslaagde clubavond, het smaakt naar meer.

De weergoden houden ook van bier! Al maandenlang was het plan er, om op 19 september, de gezamenlijk brouwdag, buiten te gaan brouwen. Dan is het altijd de vraag of zoiets gaat lukken. Wordt het weer goed genoeg om dat buiten te kunnen doen? Het was er een prachtige dag voor, een graadje of 20  à 25 en weinig wind.

Met 13 brouwsets togen we aan de slag: zeven buiten en zes binnen. Waar de binnenbrouwers in een redelijk benauwde zolder moesten staan, konden de buitenbrouwers van het zonnetje genieten. Zeker de moeite van het herhalen waard.

Het recept was een Dunkelweizen uit de Biertypengids van Derek Walsh (maar met aangepast maischschema). Ondanks de hoge tarwestorting liep bij iedereen het filter redelijk goed door, behalve... bij Ernest en mijzelf. En bij het hopfilteren liep ons filter weer vast. Kortom: Niet onze meest sublieme brouwdag, maar uiteindelijk hadden we wort met het juiste S.G., zij het wat minder dan gepland.

Het was een enorm gezellige dag (zoals een gezamenlijke brouwdag hoort te zijn), en iedereen had een mooie wort aan het einde van de dag.

John Gouwerok en Anneke: Bedankt dat we dit weer in en bij de boerderij mochten organiseren! Stefan en Michael: bedankt voor het regelen van alle ingrediënten. En Theo: Bedankt voor het maken van de giststarter. Alle deelnemers: Bedankt voor het meedoen en de gezellige dag!

Hopelijk wordt het weer een lekker bier!

Jeneverbes

Jeneverbes – (Juniperus communis)

Familie – Juniperus

Botanische naam:Juniperus communis

Volksnamen

Verklaring van de naam

De naam jeneverbes is een verbastering van het Latijnse Juniperus dat is samengesteld uit 'junior' = 'de jongere' en 'parere' = 'verschijnen'. Dit slaat op de jonge vruchten die reeds verschijnen voordat de rijpere vruchten zijn afgevallen. De drank jenever dankt zijn naam aan deze kegelvrucht¹.

Botanie en plantbeschrijving

De jeneverbes is een bijzondere boom, die ook als struik voorkomt. Het is de meest voorkomende naaldboom op aarde, maar één die in Nederland beschermd is. Hij kan groeien als een zuilvormige boom of als laaggroeiende of kruipende struik. De zuilvormige boom wordt ook wel ‘Cypres van het Noorden´ genoemd. Jaargetijden kent de altijd groene jeneverbes slechts tijdens zijn bloei in mei.

De naam Juniperus werd al door de Romeinen gebruikt. Het Duitse woord Wacholder komt van het Oud-Germaanse wachal = fris, altijd groen. In het Duitse taalgebied komt men ca. 150 verschillende namen tegen. Sommige namen hangen met het gebruik samen. In Pommeren spreekt men van Kniste- of Knastebusch, wat te maken heeft met het geluid van de brandende takken.

Diagnostische kenmerken

• Heester met opstijgende of rechtopstaande takken of kleine boom.

• Bladen in kransen van 3, afstaand, alle naaldvormig, stekend, recht

• Jeneverbes bloeit in april/mei en is tweehuizig, d.w.z. dat mannelijke en vrouwelijke bloemen niet op één plant voorkomen. Beide bloeiwijzen verschijnen in mei. De mannelijke bloemen zijn geelachtig, de vrouwelijke lichtgroen. Ze zijn weinig opvallend. Het stuifmeel wordt door de wind meegevoerd.

• De vrouwelijke zaadschubben vormen in het eerste jaar blauwzwarte (schijn)bessen. De Kegelbes wordt uit 3 vergroeide, vlezige schubben gevormd. Jeneverbessen zijn eigenlijk geen bessen, maar ontwikkelen zich uit haarachtige, eenslachtige bloemen (katjes) die zich een jaar later vormen tot groene bloemen. Het rijpen van de bessen strekt zich uit over twee jaar en worden en ze worden 5-6 mm breed. Pas na de overwintering nemen zij een donkerblauwe kleur aan, waarover een waslaag ligt met een licht dauweffect. De zaden zijn zwak driekantig, lichtbruin en met een harde schil.

• De schors is grijs-tot roodbruin, dun, vrij glad en laat bij oudere planten los in de vorm van lange, pluizige schilfers.

Jeneverbes groeit heel langzaam omdat hij veel zijtakken vormt. Bomen bereiken in 10 jaar slechts een hoogte van 1 m. Uiteindelijk kan hij 10 m hoog worden. Hij kan onder gunstige omstandigheden 500 tot 2000 jaar oud worden.

Verspreidingsgebied

De jeneverbes is de enige boomsoort in Nederland die op de Nederlandse Rode lijst van planten staat als algemeen voorkomend, maar sterk in aantal afgenomen. De jeneverbes is een in Nederland wettelijk beschermde boom.

Jeneverbes komt in Nederland voor op arme zandverstuivings- en heidelandschappen, maar ook overal in Europa vanaf de kust van het Baltische IJsmeer tot het Zuiden van Spanje, Sicilië, Griekenland en het Atlasgebergte in Noord-Afrika. Men vindt hem ook in het Zuiden van Groenland en in Noord-Amerika. In de Alpen groeit hij tot een hoogte van 1600 m. Hij heeft voor zijn groei open landschappen nodig zoals zand-, rots-,, puin- en heidelandschappen. Hij groeit ook in lichte dennen- en eikenbossen. Op de heide wordt hij om zijn stekende naalden door de schapen gemeden.

Jeneverbes is belangrijk voor een aantal insecten zoals de jeneverbeskever, jeneverbesmot en de schorskever. De mannelijke bloemen zijn stuifmeel­leveranciers voor bijen.

Verspreiding in de lage landen

De jeneverbes is een karakteristieke struik van de schrale zandgronden in Nederland. Met name op de heidevelden komt hij hier en daar nog in groten getale voor. Het aantal plaatsen en individuen is echter sterk afgenomen. Verjonging door kieming bleek tot voor kort niet meer voor te komen en het bestand lijkt door veroudering sterk in vitaliteit te hebben ingeboet.

Vanaf medio 2004 is de aandacht voor de jeneverbes sterk toegenomen. Vooral in Drenthe, waar door het verschijnen van het Alterra-rapport jeneverbes (Juniperus communis L.) in de verdrukking (Knol & Nijhof, 2004) tientallen activiteiten zijn ontplooid. Door boswachters en vrijwilligers zijn terreinen geïnventariseerd en is onderzoek gedaan naar vitaliteit en verjonging. Met behulp van Landschaps­beheer en de terreineigenaren zijn diverse beschermende maatregelen getroffen.

Een groot deel van de Nederlandse exemplaren groeien op de Veluwe en in Drenthe. De Drentse naam is 'iberen'. Er is een restpopulatie in Limburg. Voor het voortbestaan van de jeneverbes is het belangrijk dat er voldoende exemplaren in de buurt staan en dat ze vrij staan; de wind moet met name tijdens de bloei vrij spel hebben.

Jeneverbessen worden tegenwoordig in de meeste gevallen als solitaire struiken aangetroffen. Zeldzaam zijn de jeneverbessenbossen waarbij men diverse exemplaren vlakbij elkaar aantreft. Op de Veluwe, langs de weg van Otterlo naar Schaarsbergen ligt een jeneverbessenbos. Het bos ligt gedeeltelijk in het Nationaal Park De Hoge Veluwe. Het is een unieke plaats, omdat de jeneverbessen hier dicht bij elkaar staan.

De jeneverbes is zonder twijfel een van de meest kenmerkende struiken van het Drentse heidelandschap. Op veel plaatsen, zoals in het Lheebroekerzand, de Palms bij Meppen, het Balinger- en Mantingerzand, het Drouwenerzand, de Odoornerdennen en de Zeegserduinen vormt de jeneverbes dichte, soms ondoordringbare struwelen. In veel boswachterijen en andere tijdens de ontginning aangelegde bossen staan her en der nog door lichtgebrek verkommerende struiken.

Varianten

• De zeer variabele jeneverbes wordt in een aantal ondersoorten verdeeld. Bij ons is de Juniperus communis het meest bekend.

•  Een ondersoort hiervan is de Juniperus communis ‘Hibernica’, die ook geschikt is voor heidetuinen. Hij kan daar het beste als solitair (alleenstaand) geplant worden.

• In de Alpen groeit de Juniperus alpina , een dwergstruik met meestal liggende takken en niet stekende naalden. 

• In rotstuinen zien we ook wel eens de Juniperus sabina, een laagblijvende vorm.

• Juniperus phoenicea is een struik of kleine boom met een compacte, brede kroon.

• De stekelige jeneverbes (Juniperus oxycedrus) is een boom uit de cipressen­familie (Cupressaceae). Deze soort is in het Middellandse Zeegebied te vinden. De boom groeit op droge heuvels, rotsachtige grond en in bossen in het kustgebied. De hoogte is ongeveer 8 m. De soort wordt vooral bekend vanwege de olie die als medicijn wordt gebruikt, ook in de diergeneeskunde. Deze olie wordt bereid uit het hout. Dit hout is overigens goed bestand tegen rotting. Er wordt ook wel houtskool van gebrand.

• Andere varianten zijn: Juniper. communis, Juniperus drupacea, Juniperus oxycedrus, Juniperus phoenicea, Juniperus deppeana, and Juniperus californica. Sommige soorten zoals de Juniperus sabina, zijn giftig en het is niet raadzaam deze te consumeren.

Standplaats in de lage landen

De jeneverbes houdt van een droge, voedselarme grond. De grond moet wel mineraalrijk zijn. Vooral leemachtige gronden bevatten mineralen. Plant een jeneverbes vooral in de volle zon. Het slanke silhouet komt dan het beste tot ontwikkeling en ook de bessen komen dan goed tot rijping.

De beste soort, die kan worden gebruikt, is Juniperus communis 'Hibernica'. Die is goed winterhard. Hij staat mooi in combinatie met den, berk, heide, brem, lijsterbes, wilde rozen, toortsen, anjers, tijm en grassen. Hij is ook geschikt voor heggen. Verplanten verdraagt hij niet goed.

Een jeneverbes moet als solitair worden geplant of in groepen met een ruime afstand tussen elke jeneverbes. Als ze tegen elkaar aan staan, worden de raakvlakken op den duur kaal en dat is beslist geen fraai gezicht. Snoei ook nooit aan een jeneverbes. Langs de stam groeien lange takken, waarop weer zijtakken staan. Het verwijderen van zo'n zijtak zorgt onmiddellijk voor een kaal gedeelte. Het komt dan nooit meer goed.

In winters met veel sneeuw kan het gebeuren, dat de takken onder de zware sneeuwlast naar buiten uitzakken. Afschudden van de sneeuw is dan nodig, anders blijft de uitgezakte vorm lange tijd zichtbaar of herkrijgt de jeneverbes de slanke vorm niet meer.

Geschiedenis, sagen, volksvertellingen

Duizenden jaren lang werd de jeneverbes in vele beschavingen —van de Babyloniërs en de Egyptenaren tot die van de Tibetanen en de Noord-Amerikaanse Indianen— gebruikt als wierook bij de uitoefening van hun rituelen. Bij de Grieken was de jeneverbes aan Hermes, de boodschapper der goden, gewijd.

In de oudheid was de jeneverbes gewijd aan de wraakgodinnen (Furiën of Erinyes), net als de Moires of de Fates (Schikgodinnen) waren zij Godinnen van het Lot, maar ze hadden een meer wraakzuchtige aard, de Furiën achtervolgen moordenaars en andere misdadigers die in hun ogen niet voldoende bestraft zijn. Ze zijn de dochters van Gaea en Uranus, hun namen zijn Alecto, Megaira en Tisiphone, hun haar zijn bundels slangen en ze zijn nogal onaangenaam. Men verbrandde soms jenevertakken in plaats van Rozemarijn voor de Goden van de Onderwereld. Ook het gebruik van het uitroken van een sterfhuis of de sterfkamer met jeneverbestakken was bekend.

Voor de Germanen was de jeneverbes ook een Heilige struik. Van die verering is nog wel wat terug te vinden in oude namen of gebruiken; zo heten de bessen in Westfalen nog 'Heilige Beeren'. De Germanen gebruikten het hout bij de verbranding van doden en bij offerrituelen. Dit is men te weten gekomen omdat er op een Germaans urnenveld achter Vlodrop (Zuid-Limburg) houtskool van jeneverbes is aangetroffen.

In de bijbel wordt de jeneverbes ook een aantal malen genoemd maar ze komt niet voor in bijbelse streken, dus dit moet een vertalingsfout zijn. De jeneverbes werd gebruikt als antidemonisch middel, vooral door de geur, maar ook omdat de plant stekels heeft. Uit de takken van de jeneverbes werden magische bekers en vaten gemaakt, wat tot plaatselijke uitroeiing kon leiden.

In de Middeleeuwen hadden de jeneverbessen de reputatie wonderbaarlijke genezingen teweeg te brengen, en werden tijdens pestepidemieën de bessen van de jeneverbes en het hout van de struik in de ziektekamers verbrand om de ziekte op afstand te houden. De bessen werden gekauwd om zich tegen de pest te beschermen.

Opgravingen hebben aangetoond dat er in Europa een levendige handel in jeneverbessen bestond. De struik werd als een magisch kruid beschouwd omdat er een goede geest in schuilde die bescherming bood tegen duivels, kwade geesten en wilde dieren. Volgens mensen in die tijd woonde er een goede geest in de jeneverboom. Daarom mocht deze niet gekapt worden.

Wanneer men op het Duitse eiland Rügen een huis bouwde, stopte men een jenevertak in het fundament om zo de duivel op afstand te houden. In oude Duitse vakwerkhuizen vindt men nog steeds jenevernaalden onder de vloer, bedoeld als bescherming tegen muizen

Dodoens schreef de plant voor bij kwalen van de maag, longen, lever en nieren, bij chronische hoest. Maar ook om slangen te verdrijven. Nadat de pest uit Europa was verdwenen, bleef jeneverbes een rol spelen als bescherming tegen allerlei besmettingen, o.a. in 1918 bij de Spaanse Griepepidemie. Professor Kneipp had veel succes met de jeneverbes als maagmiddel

In veel streken wordt het mariabeeld omkranst met jenevertwijgen. Volgens een oude legende heeft Maria, op de vlucht voor de soldaten van Herodes, tussen de takken ven een jeneverboom geschuild.

Een drankje uit jeneverbessen beschermt tegen kwade invloeden en maakt onzichtbaar. Je kon ook in een jeneverstruik veranderen die zo prikte, dat iedereen ervan afbleef. Alle vermoeidheid verdwijnt als men zich onder een jeneverstruik ter ruste legt.

Binnen de kruidengeneeskunde worden jeneverbessoorten al heel lang gebruikt. In Griekenland en Rome werden Zuid-Europese jeneverbessoorten gebruikt; de bessen werden door Hippocrates aangeprezen als middel tegen spasmen van de baarmoeder. Volgens Dioscorides verdrijft de geur van de jeneverbes de wilde dieren,

Plinius de Oudere vertelde het al, al classificeerde hij het als geroddel: als men gekneusde jeneverbessen over de penis wreef voor de geslachtsgemeenschap vond er geen conceptie plaats. Een andere bron uit deze periode heeft bijna dezelfde boodschap, behalve dat de gekneusde bessen in de vulva moeten worden gewreven, vlak voordat de penis de vagina ingaat. "Op een of andere manier wordt jeneverbes in de vagina gedaan, en daar doet het zijn werk als abortifaciënt of als contraceptief", volgens Galenus. In de Oudheid was de urinedrijvende werking ook al bekend, Jeneverbes werd ook oraal ingenomen.

Sensorische eigenschappen

Jeneverbessen vormen een van de geurigste aroma’s bij het kruiden. Drie of vier bessen kunnen ruw geschat één klein laurierblad evenaren, en ook vervangen.

pH 3.3 – 3.6. De geur is droog, enigszins muf, bitterzoet. De smaak houtachtig en zo adstringent dat de mond samentrekt. Met verdunning droog maar minder wrang. Onstabiel; dikwijls minder dan 12 maanden houdbaar, ondanks het lage pH.

Het smaakprofiel van de jonge, groene bessen wordt gedomineerd door pineen. Als ze volwassen worden ontstaat er harsachtige achtergrond, vergezeld van wat McGee beschrijft als "groene-vers" en citrusachtige smaaktonen. De buitenste schalen van de bessen zijn relatief smaakloos, zodat de bessen bijna altijd ten minste licht gekneusd worden alvorens te worden gebruikt als specerij. Ze worden zowel vers gebruikt als gedroogd, maar hun smaak en geur is op hun sterkste onmiddellijk na de oogst en gaan achteruit tijdens het drogen en opslag.

Het hout werd gebruikt om vlees te roken en de bessen worden traditioneel gebruikt om ‘Gin’ te parfumeren. Onze ‘jenever’ vindt zijn oorsprong in deze plantennaam.

De essentiële olie, Juniperi aetheroleum, wordt verkregen door destillatie met waterdamp van vers geoogste takken met bessen. Het heeft een lichtgele kleur met een houtige geur die op die van dennennaalden lijkt en werkt sterk reinigend op lichaam en geest. Ook alleen uit de bessen wordt een olie gedestilleerd. Deze Oleum juniperi E. baccarum heeft een krachtige, houtige geur met een zoete ondertoon. De werking is intensiever dan die van de tak/bes olie.

Omdat de smaak van jeneverbessen zich langzaam ontwikkelt, komen ze het best tot hun recht in marinades en gerechten waar ze lang in meegekookt kunnen worden. Jeneverbessen worden bijna altijd gedroogd gebruikt. Kneus de bessen voor gebruik

Jeneverbessen worden gebruikt in de Noord-Europese en vooral Scandinavische keuken voor het meegeven van een scherpe, heldere smaak aan vleesgerechten, vooral wilde vogels (waaronder lijster, merel, en houtsnip) en wild vlees (met inbegrip van zwijn en hert). Ook bij seizoensgebonden gerechten zoals kool en zuurkool. Traditionele recepten voor zuurkool garni, een Elzasser gerecht van zuurkool en vlees, bevatten gewoonlijk jeneverbessen. Naast Noorse en Zweedse gerechten, worden jeneverbessen soms ook gebruikt in de Duitse, Oostenrijkse, Tsjechische en Hongaarse gerechten, vaak met gebraad.

Jenever werd ontwikkeld in de 17e eeuw in Nederland. Het was de eerste plaats bedoeld als een medicijn. Jeneverbessen zijn een diureticum en werden ook beschouwd als een eetlustopwekkend middel en als middel tegen reuma en artritis. De naam jenever zelf is afgeleid van ofwel de Franse genièvre of de Nederlandse jenever. Een andere met jeneverbessen gearomatiseerde drank is o.a. het Finse rogge- en jeneverbes bier, bekend als sahti. Dit bier wordt gearomatiseerd met jeneverbessen, zowel de bessen als de takken

Een aantal Noord-Amerikaanse soorten jeneverbesbomen produceren een zaadkegel met een zoetere, minder harsachtige smaak dan die gewoonlijk als specerij gebruikt wordt. Een parkopzichter beschreef eens het vruchtvlees van de bessen van “Juniperus Californica” als "droog, melig, maar zoet en vezelig en zonder harscellen"

Inhoudstoffen

Jeneverbessen bevatten:

• Tussen 0,5-2,0% etherische olie met meer dan 70 afzonderlijke componenten, waaronder, grotendeels, monoterpenen zoals

• 16,5-80% alfa en beta pineen; 0,2-50% sabineen;

• 1-12% limoneen;

• tot 5% terpineen -4-ol, alfa terpineol; borneol, geraniol, enz.; en sesquiterpenen, fenolen en esters daarvan;

• ongeveer 30% invertsuiker (glucose en fructose),

• 3-5% catechol tannines, flavonoïden en proanthocyanidinen; deoxypodophyllo­toxin.

Toepassingen

• De bessen bevatten ca. 1% jeneverbesolie die als smaakstof aan alcoholische dranken wordt toegevoegd.

• Het hout is zacht, maar taai, elastisch, moeilijk te splijten en heeft een lange levensduur. Insecten lusten het niet. Het ruikt kamferachtig aromatisch. De kern is roodbruin en het spinthout geelachtig. Potloden die vaak van de Juniperus virginiana vervaardigd worden, hebben een heel speciale cederhoutgeur. Het jeneverbeshout kan voor fijn houtsnijwerk, draaiers-, meubel- en inlegwerk gebruikt worden. Van het dikste hout maakte men vroeger schuttingpalen, houten emmers, pijpen, wandelstokken en zwepen. Het hout wordt nog steeds gebruikt voor het roken van worst, vlees en vis, die daardoor een uniek aroma krijgen.

• De takken werden gebruikt voor het vlechten van kransen en manden.

• De groene uitlopers van de takken verspreiden als ze verbrand worden een tamelijk bittere geur en werden ook wel als een soort wierook gebruikt.

• Uit het hout kan etherische olie gewonnen worden.

• Van jeneverbesgom, vermengd met lijnolie maakte men vroeger vernis voor schilderijen.

Medicinaal

Jeneverbesolie is vanouds een bekend en gewaardeerd geneesmiddel bij waterzucht, chronische blaas catarre, gruis en nierstenen, dat diende als urine-afdrijvend middel. Traditioneel werd het sap van de bessen ingedikt en met houtspanen gekookt om dit als huismiddel bij de behandeling van huiduitslag, jicht en waterzucht te gebruiken. Bovendien heeft het een bijzondere werking op de stofwisseling en wordt daarom met succes gebruikt bij gewrichtsreumatiek, daar waar het gaat om een stofwisselingsstoring in het gewricht en zijn omgeving. Eveneens is het een geweldig middel bij slappe spieren, jicht en spierpijn. De nieren worden echter sterk geprikkeld, zodat jeneverbes maar gedurende een korte periode gebruikt mag worden. Jeneverbes werkt ontgiftend en stimuleert de afscheiding van vloeibare en vaste giftige stoffen.

Gastronomisch

• In de bessen zit naast olie ca. 30% suiker.

• De kegelvruchten vindt men in jenever, gin, Steinhäger en Bénédictine en worden gebruikt als smaakmaker.

• De gedroogde kegelvruchten worden als specerij gebruikt in bijvoorbeeld marinades voor wild.

• De aromatische bessen worden gebruikt als vervanging van peper en om zuurkool en pate’s te kruiden. De gedroogde 'bessen' zijn vaak in de supermarkt te koop.

• Naast de bessen worden ook de bladeren gebruikt, bijvoorbeeld bij het grillen van vis. In Schotland wordt de bast van de boom gebruikt voor het roken van zalm

• In Frankrijk wordt een bepaalde biersoort, "genevrette", gemaakt van gefermenteerde jeneverbessen en gerst. De bessen worden ook gebruikt als ingredient van kruidenthee.

• Jeneverbessen kunnen tussen de blokjes houtskool van de barbecue worden gelegd, dit geeft een subtiele smaak aan het vlees.

Bier

Het eindproduct is een troebel, licht alcoholisch bier met gistachtige en fenol smaken en een aparte smaak, vergelijkbaar met banaan. Sahti wordt traditioneel thuis gebrouwen maar in de afgelopen jaren zijn ook commerciële versies beschikbaar gekomen. Sommigen worden geproduceerd door gespecialiseerde sahti brouwerijen zoals Lammin Sahti, Krouvin Sahti, Joutsan Sahti en Finlandia Sahti (geen relatie met het wodkamerk van dezelfde naam). Anderen worden gemaakt door de Finse microbrewers zoals Huvila en Stadin Panimo. Commerciële Sahti heeft meestal rond de 8 procent (vol) alcohol.

De etymologie van het woord sahti is niet zeker, maar experts geloven dat waarschijnlijk het afstamt van het Germaanse woord SAF, dat later evolueerde tot het Scandinavische woord saft, in de zin van sap. In Finland heeft sahti verschillende kenmerken, afhankelijk van welk deel van het land het afkomstig is. Het is vaak beter bekend als Tavastian bier (bekende sahti gebieden, zoals Sysmä en Lammi, liggen in de provincie Tavastia). Er is ook een verband met een biertje op het Zweedse eiland Gotland (bekend als "Gotlandsdricke", "Gotlandsdricku" of "Dricku") en het Estlandse eiland Saaremaa (bekend als "Koduõlu" of "Taluõlu"). Elke paar jaar is er een Juniper-Beer Brewing Kampioenschap voor homebrewers van deze drie landen. Finse Sahti heeft GTS status in Europa.

Commerciële Finse sahti merken zijn o.a.

• Panimoravintola Beer Hunter's: Muffloni Sahti (Van Pori)

• Finlandia Sahti en Finlandia Sterke Sahti

• Hartolan Sahti, bekend als Krouvin Sahti en Punakallion Sahti.

• Hollolan Hirvi Kivisahti

• Huvila sahti (Van Savonlinna)

• Joutsan Sahti

• Lammin Sahti

• Tiinan Sahti (Van Sysmä)

Koken met jeneverbessen

Dan nog even voor de smulpapen onder ons de volgende culinaire recepten voor een voorafje en een stevige maaltijd met jeneverbessen.

Sjalottensoep met jeneverbessen

Ingrediënten

Materialen

staafmixer of keukenmachine

Bereiden

Smelt de boter in een pan en fruit hierin de sjalotten en de knoflook. Voeg de tijm, de jeneverbessen en de laurier toe. Laat in 15 minuten op laag vuur goudbruin worden. Zet het vuur hoog en voeg de wijn toe. Laat 5 minuten inkoken op hoog vuur. Schenk de bouillon erbij, breng aan de kook en laat een paar minuten op laag vuur zachtjes koken. Pureer de soep met een staafmixer of in de keukenmachine. Verdeel de soep over 4 borden en schenk voorzichtig de slagroom erin. Bestrooi de soep met bieslook.

Beenhammetje met ouderwetse zuurkool

Voor twee personen

Ingrediënten

Bereiden

Doe zuurkool, ui appel, jeneverbessen, laurierblaadje, boter, honing, witte wijn, zout en peper in een pan. Zet dit 45 minuten op een laag vuur.

Maak vervolgens inkepingen aan de bovenkant van het hammetje. Bestrooi het met peper en zout en zet het gedurende 30 minuten in een oven op 140 °C.

Meng mosterd en honing door elkaar. Neem de beenham uit de oven en smeer deze in met het mengsel. Stel de oven in op 180 °C en zet de beenham gedurende 10 minuten in de oven tot deze mooi bruin geworden is.

Kook intussen de aardappels totdat ze gaar zijn.

Haal de beenham uit de oven en bewaar het vocht voor de saus. Voeg hier ook een beetje zuurkoolvocht aan toe.

Snijd ten slotte de beenham in plakken en serveer deze met de zuurkool en aardappels. Schenk als laatste de saus er overheen.

Geraadpleegde bronnen:

http://www.jeneverbesgilde.nl/

http://nl.wikipedia.org/wiki/jeneverbes

http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=flora_nl&id=1876&menuentry=soorten

http://www.stemderbomen.nl/pages/artikelen/art_jeneverbes.htm

http://www.anthemis.nl/aroma/jeneverbes.htm

http://plantaardigheden.nl/plant/beschr/gonnve/jeneverbes.htm

http://www.dekooktips.com/warenkennis/kruid-spec/jenev.htm

http://www.encyclopediedrenthe.nl/jeneverbes

http://members.home.nl/wla.kok/wachelder/Inheemse%20planten%20voor%20de%20tuin.htm

http://brewingtechniques.com/library/styles/6_4style.html

http://www.ah.nl/recepten/recept?id=453386

http://www.gratisrecept.nl/recept/gebraden-beenhammetje-met-ouderwetse-zuurkool.php

De clubkampioenschappen staan weer voor de deur. Zoals al bekend is worden dit jaar alleen een Saison (klasse A en C) en een Brown Porter gekeurd. Van de bieren die ter keuring worden aangeboden dienen TWEE flesjes per bier te worden ingeleverd EN het inschrijfformulier moet volledig worden ingevuld.

In dit clubblad is het inschrijfformulier voor de clubkampioenschappen 2009 gevoegd. Dit formulier is ook te downloaden van de website van ’t Wort Wat, door na inloggen te klikken op "Voor leden->Documenten". Tevens is zijn ook de volledige reglementen van de clubkampioenschappen in dit clubblad opgenomen.

Op de clubavond van vrijdag 27 november worden de bieren in twee ronden door de leden gekeurd. Deze ledenkeuring vindt plaats aan tafeltjes met 4 leden plus een bierkeurmeester. Het doel hiervan is natuurlijk om de bieren te beoordelen maar ook om de essentie van het bierproeven van de bierkeurmeesters te leren. Het gemiddelde van de twee keuringen bepaalt de eindscore.

De uitslag van de clubkampioenschappen wordt bekend gemaakt op de clubavond van december (kerstdiner).

De ter keuring aangeboden bieren kunnen uitsluitend op vrijdag 30 oktober 2009, samen met een duidelijk leesbaar ingevuld inschrijfformulier, worden ingeleverd. Liefst zo vroeg mogelijk in de avond bij voorkeur rond 19.45 uur.

Wij zijn er klaar voor en rekenen op veel bieren!

De wedstrijd commissie

Na alle geheimzinnigheid en opgevoerde spanning, de ontknoping van ons Bockbier Dubbel 2009.

Het succes van ’t WortWat bockbier is overduidelijk! Nog even de reacties na het festival afwachten en de verkoop van de flessen.  Brouwkunde – geluk – toeval? Of een combinatie? Onze brouwgoeroe Arnoud, met de brouwcommissiehulpjes: Jos, André, Sjaak, Ben en Co, hebben het toch maar geflikt (na de zeperd van het eerste brouwsel en de teleurstellende resultaten van de laatste jaren).

Ik zal proberen wat openheid te geven over het ontstaan van ons bockbier:

• We testen elkaars gebrouwen bockbier. Ieder had zijn eigen recept.
• Op basis van de resultaten stelt Arnoud het recept samen.
• Commissieleden stemmen ermee in.
• Twee maal brouwen bij de Prael in Amsterdam, zoals bekend uit eerdere berichten.
• Op de laatste dag veel werk voor Sjaak: etiketten plakken, enz.
• Jos was nog door z’n rug gegaan bij het tillen van de vaten.
• En Arnoud heeft het met coördineren en mailen erg druk gehad.

De presentatie van ons bockbier op vrijdag 26 september was een groot succes. Op de druk bezochte clubavond was iedereen enthousiast. De tap was dan ook snel uitverkocht. Eigenlijk zou zo’n eerste biertje gratis moeten zijn, maar ja! De verkoop was overweldigend en alle dozen, 68 stuks, na tien minuten uitverkocht. Nou ja, na 15 minuten dan!

Met de vijftien vaten van 30 liter was de totale plas bier zo’n 750 liter.

68 dozen = 306 liter

15 fusten = 450 liter

Totaal: 756 liter

De vijftien vaten hadden al een bestemming: tien voor Berlages Bockbierfestival, één voor de clubavond, twee voor restaurant Elders en de laatste twee ook ergens! Zelf ben ik voorstander van ondergistend bockbier, maar zie: bovengistend was deze keer erg lekker. Arnoud mijn complimenten!

En dan nu op verzoek het recept. Om het praktisch hanteerbaar te maken is het hier teruggerekend naar 10 liter.

Dubbel Bock-2009

Ingrediënten

Maisch schema

Beste biervrienden,

Soms heb je dat. Je weet niet hoe de groeiende biervoorraad een halt toe te roepen, en plots neem je niet zelf de beslissing, maar komt het van bovenaf. Althans, dat zeg je tegen jezelf om een ernstige teleurstelling niet in een crisis te laten omslaan. De clubbrouwdag was vol!!! In een stripverhaal zou je nu een wolkje moeten zien met allemaal doodshoofd- en/of andere dreigende tekentjes. Hoe dan ook, ik kon er echt niet meer bij....

Uiteraard regelt een beetje bierbrouwer dan toch het recept en denkt na hoe alsnog aan die 20 l Weizen dunkel te komen. Want je geeft je niet zomaar gewonnen. Je leest ondertussen de e-mails van collega’s die al weer het nodige in het vat hebben staan, terwijl jezelf net die lastige Saison na maanden koesteren op de fles hebt. Er moet wat gebeuren.

Even lijkt er een lichtpuntje te zijn. Mede-commissieleden gingen thuis brouwen. Helaas die voorzienigheid weer. Op een dag dat ik echt niet kan meedoen. Misschien toch maar deze dunkel voorlopig overslaan?

Een hoofdbreken voor de beginnende brouwer is de inkoop, want zonder brouwdag moet je dat zelf gaan regelen. Veel voorraad heb je niet, behalve dan van de donkere moutsoorten. En daar wringt hem de schoen: die rare moutsoorten. Want oud mag het allemaal niet worden. Maar als je een paar honderd gram van iets nodig hebt, kom je wel met een of meer kilo thuis. En dat geldt ook voor de benodigde hop. Dus ga je met tegenzin over tot het aanpassen van de receptuur aan de voorraad in huis, maar dat verarmt weer de mogelijkheden en misschien ook de uitkomst. Dus moet je toch maar weer vaker brouwen en oh ja, die uitdijende  voorraad bier...

Het valt me overigens op, nu ik wat langer in dit wereldje rondloop, dat hobbybrouwers zo veel mogelijk streven naar het namaken van een commercieel biertype of bewezen mooi recept. Enerzijds kun je ze gelijk geven, want dat is vaak een bewezen lekker bier. Anderzijds kom je niet tot nieuwe inzichten in biertypen. Een kleine, edoch verse voorraad mouten en hop (laten we het positief zien) dwingt daarentegen tot nieuwe receptuur en dat kan ook positief uitpakken. Temeer daar men ook beweert dat de gist veel van de smaak (hoor ik daar 50%, 80%?) van het bier bepaalt.

En gelukkig heb ik de gist cursus ook al gedaan. Nu alleen nog maar gaan toepassen. Eh... ik zit alleen met de tijd en tja, die voorraad...

Ben

19 september was het de gezamenlijke brouwdag in Hoofddorp. Gelukkig was er grote belangstelling voor, zozeer dat er te weinig plaatsen waren. Wat moet je dan. Gelukkig zijn er meer verenigingen van hobbybrouwers.

Zelfs in Apeldoorn (met de illustere naam AWA85). Het is een kleine vereniging, ruim 30 leden. De vereniging is geen lid van het LABO. Ik was 19 september in Apeldoorn, en er was bij deze vereniging ook een brouwdag. Dus daar maar eens wezen kijken. AWA85 heeft een clubhuis dat ze nu nog delen met een wandelvereniging.

Ze hebben elke maand een brouwdag. Er is dan plaats voor 6 brouwers. Er staan 6 branders. De rest moeten de brouwers zelf mee nemen. Eventueel kan er nog een brouwer bij die elektriciteit gebruikt. Ieder brouwt zijn eigen recept. ’s Morgens om 8.00 begint men al, dus tegen 3 uur is men klaar met het brouwen.Het was er bijzonder gezellig, met uiteraard veel aandacht voor het brouwen van bier. Naast de koffie en uiteraard het bier werd er ook voor een hapje gezorgd.

Ik ben ondertussen lid van deze vereniging dus ik zal in Apeldoorn ook nog wel eens brouwen op een brouwdag. Als lid van de vereniging mag je uiteraard ook de clubavonden bijwonen. Ik viel meteen met mijn neus in de boter want er was een clubavond met proeven van wijnen gecombineerd met hapjes. Waarom wijn en geen bier? De naam AWA85 staat voor Amateur Wijnmakers Apeldoorn. De club is dus begonnen als wijnmakers club. De hoofdactiviteit is nu echter bierbrouwen. Maar de club verloochent zijn roots niet, er wordt ook aandacht aan wijn geschonken. Het was een uitstekend verzorgde avond, met prima wijnen en heerlijke hapjes.

Voorlopig heb ik dus een dubbel lidmaatschap, bij ’t Wort Wat! en bij AWA85. Ik hoop dat dit is toegestaan.

Nico

De Inzending

1. Aan de wedstrijd mag alleen worden deelgenomen door amateurbierbrouwers welke lid zijn van ‘t Wort Wat! en de contributie hebben voldaan van het jaar van deelname.

2. Voor deze kampioenschappen kunnen uitsluitend de volgende bieren worden ingezonden:

   1. Licht smalbier: Saison.

   2. Donker smalbier: Brown Porter.

   3. Licht dikbier: Saison.

3. Opgave voor de wedstrijd kan alleen schriftelijk geschieden. Daartoe worden door de wedstrijdorganisatie één maand voor de clubkampioenschappen het inschrijfformulier in het clubblad opgenomen en op de website van ’t Wort Wat! geplaatst.

4. Er kan alleen gebruik gemaakt worden van het bij dit reglement gevoegde inschrijfformulier. De deelnemer dient zelf op het inschrijfformulier aan te geven tot welke klasse en type zijn bier behoort. Het ingezonden bier zal dan ook als zodanig worden beoordeeld.

5. Na ontvangst van het inschrijfformulier en de flesjes zal de wedstrijdorganisatie voorlopige flesetiketten op de flesjes aanbrengen.

6. De definitieve flesetiketten worden door de wedstrijdorganisatie, op een later tijdstip, volledig ingevuld: flesnummer, klasse, type.

7. De wedstrijdorganisatie plakt de etiketten op de flesjes, ongeveer 1,5 cm boven de bodem.

8. Elke deelnemer kan per brouwsel één inzending doen (dus meer inzendingen per type en per klasse kan wel).

9. Het aantal flessen per brouwsel is twee.

10. Als een bier door meerdere mensen is gebrouwen, dient men de namen van de brouwers te vermelden met een maximum van drie.

11. Alle ter keuring ingezonden bieren dienen door het clublid zelf te zijn vervaardigd.

12. Om herkenbaarheid vanwege uiterlijke kenmerken te voorkomen, dient het bier te worden ingezonden in de 30 cl standaard “eurofles”, afgesloten met een goudkleurige kroonkurk. Wanneer een inzending niet voldoet aan deze eis, is de inzending automatisch uitgesloten van deelname aan de wedstrijd.

13. Alle flessen dienen vrij te zijn van persoonlijke kenmerken. Wanneer een inzending niet voldoet aan deze eis, is de inzending automatisch uitgesloten van deelname aan de wedstrijd.

14. De fles en sluiting dienen onbeschadigd te zijn. Slijtage kenmerken op het glas gelden niet als beschadigingen.

15. De afstand tussen de sluiting en het bieroppervlak moet zijn tussen 1 en 4 cm. Wanneer een inzending niet voldoet aan deze eis, is de inzending automatisch uitgesloten van deelname aan de wedstrijd.

16. Het gebruik van schuimkraagbevorderende middelen, body verhogende middelen, houdbaarheidsmiddelen, bierpreventieven en enzymen, anders dan welke van nature aanwezig zijn in het graan, is verboden.

17. De inzendingen dienen te worden ingeleverd op de clubavond voorafgaand aan de keuringsavond.

De Keurmeester/Wedstrijdcommissie en -Organisatie

1. De wedstrijdcommissie bestaat tijdelijk uit het bestuur.

2. Deze wedstrijdcommissie is uitgesloten van deelname.

3. Het is deelnemers op geen enkele wijze toegestaan de beoordeling van de keurmeesters te beïnvloeden.

4. De jury bestaat uit keurmeesters, door de wedstrijdcommissie op basis van hun deskundigheid daartoe uitgenodigd.

5. Eén der keurmeesters wordt aangewezen als de juryvoorzitter. De juryvoorzitter kan worden bijgestaan door de wedstrijdcommissie.

6. Bij onvoldoende kwaliteit kan de keurmeester de wedstrijdcommissie adviseren één of meerdere prijzen niet toe te kennen.

7. Het is de keurmeester en de wedstrijdcommissie verboden tussentijds mededelingen te doen aan de deelnemers of aan het publiek.

8. Als een bier in de verkeerde klasse is terecht gekomen qua type of klasse, buiten de schuld van de inzender, zorgt de keurmeester ervoor, dat het wordt beoordeeld in de juiste klasse.

9. Tijdens de keuring zorgt de wedstrijdcommissie voor rust in de keuringsruimte. Publiek kan worden toegelaten mits er geen lawaai wordt gemaakt, een en ander ter beoordeling van de juryvoorzitter, wedstrijdcommissie en organisatie.

10. De keuringsformulieren van de keurmeester worden na de keuring ter verwerking overhandigd aan de wedstrijdcommissie.

11. De winnaars, per type, van de clubkampioenschappen zullen in de maand december bekend worden gemaakt. Tevens zal dan de overall clubkampioen bekend worden gemaakt.

12. De uitslag zal in de maand januari, na de prijsuitreiking, in het clubblad worden opgenomen en op de website van ’t Wort Wat! worden geplaatst.

13. Wanneer een deelnemer meent dat er fouten zijn gemaakt en hij kan dat aantonen, dan is protest mogelijk tot één maand na publicatie van de uitslag in het clubblad van de maand januari van het jaar opvolgend aan de wedstrijd, bij de juryvoorzitter of de wedstrijdcommissie.

14. De keuringsformulieren van hun eigen bier zijn door de inzenders opvraagbaar, vanaf de maand maart van het jaar opvolgend aan de wedstrijd.

15. Alle documentatie wordt door de wedstrijdcommissie overgedragen aan het bestuurslid dat verantwoordelijk is voor de wedstrijdcommissie.

16. Het betreffende bestuurslid draagt de zorg voor de bekers, oorkonden, terugkomst van de wisselbeker en eventuele andere prijzen.

17. In alle gevallen waarin dit reglement niet voorziet, beslist de wedstrijdcommissie.

18. Het bestuurslid van de wedstrijdcommissie is eindverantwoordelijke.

De Puntenberekening

1. De ingezonden bieren worden voor de eerste en de tweede ronde geproefd op de clubavond van november.

2. Ieder ter keuring aangeboden bier wordt op twee verschillende tafels, van vier clubleden en een keurmeester per tafel, geproefd en beoordeeld.

3. Per tafel van vier clubleden plus keurmeester wordt één gezamenlijk keuringsformulier ingevuld.

4. De keurmeesters zijn in staat een meer objectief oordeel te geven. De clubavond is bedoeld een leerzaam karakter te hebben waarbij de leden leren waarop gelet moet worden bij het keuren van bieren.

5. De puntentelling per ter keuring ingezonden bier zal als volgt worden berekend:

6. De toegekende punten per ter keuring ingezonden bier van de eerste tafel zullen worden vermeerderd met de toegekende punten van hetzelfde bier aan de tweede tafel. Dit totaal zal worden gedeeld door twee. Dit is het definitieve aantal behaalde punten per inzending.

7. De rangorde per klasse wordt bepaald door de punten.

8. Overall clubkampioen is hij die de meeste punten heeft, ongeacht het biertype.

Begrippenlijst

1. Daar waar in het reglement hij staat kan ook zij worden gelezen.

2. Daar waar in het reglement de enkelvoud staat vermeld kan ook de meervoud worden gelezen.

3. Een amateur-bierbrouwer is iemand die bier brouwt als vrijetijdsbesteding.

4. De wedstrijdorganisatie is het geheel binnen de organiserende vereniging dat op een of andere wijze uitvoerend betrokken is bij de voorbereidingen en/of daadwerkelijke fysieke organisatie van de wedstrijd zelf.

5. De wedstrijdcommissie is het onderdeel van de wedstrijdorganisatie, dat niet actief betrokken is bij de jurering. Hieronder worden verstaan de voorzitter van de wedstrijdorganisatie (het bestuurslid die tevens aanspreekpunt van de organiserende vereniging voor de keurmeesters is) en de clubleden die de keuringsformulieren inzamelen en verwerken tot de wedstrijduitslag.

6. Onder een keurmeester wordt verstaan een persoon die deskundig is in het keuren van bier. De deskundigheid dient minimaal te liggen op het niveau van de bierkeurmeesters van het Bier Keurmeesters Gilde.

Bierklassen en -soorten

En gevonden... We hebben Dean Southall en Theo van de Voorde bereid gevonden om de bibliotheek te versterken!

Onze vereniging draait helemaal op jullie, de leden. Het motto is dan ook "Voor de leden, door de leden". Je kunt je altijd aanmelden om te helpen bij een commissie, bij een gezonde vereniging vind er doorstroming plaats.

We zijn daarnaast specifiek op zoek naar: