Als ik dit schrijf is de jaarvergadering nog niet gehouden. Helaas kan ik er niet bij zijn. Er is ongetwijfeld gesproken over de toekomst van het clubblad. Ik ga ervan uit dat we vooralsnog gewoon doorgaan. Het is toch wel prettig een clubblad in handen te kunnen houden. Overigens, als we het clubblad alleen digitaal zouden uitbrengen zouden we ook schrijvers nodig hebben. Als je nu een artikel schrijft kom je op twee media, papier en website. Dus schroom niet zolang deze mogelijkheid er is. Bovendien kom je in aanmerking voor het Gouden Toetsenbord. Iedereen wil deze trofee toch winnen?. 

Voor mezelf zijn het wel spannende tijden. Mijn huis staat te koop. Hopelijk zal ik dus binnenkort verhuizen. De nieuwe woonplek zal waarschijnlijk wel Apeldoorn worden. Wel een eind weg van Hoofddorp, maar dat zien we dan wel.

De gezamenlijke brouwdag

We kunnen terugkijken op een zeer geslaagde gezamenlijke brouwdag op zaterdag 14 februari, waar er in een gezellige sfeer, met 13 brouwopstellingen een totaal 400 liter Irish-red is gebrouwen. Als vervolg op de brouwdag gaan we, onder leiding van de ruilbierencommissie een Irish-red proefavond houden tijdens de clubavond op 26 juni. Iedere Irish-red brouwer gaat 3 flesjes meenemen zodat er een grote verscheidenheid aan bieren te proeven is.

Helaas was het niet allemaal rozengeur en maneschijn op deze dag, want het blijkt dat het gebruik van alleen een gipsplaat onder de brander ter bescherming van de vinyl-vloer van de Boerderij, toch niet genoeg is. Er werd namelijk een hele lelijke brandplek ontdekt in de vloer. Het is aan de inzet, de goede wil, en het schoonmaaktalent van Anneke en John Gouwerok te danken dat deze vlek tot bijna niets is gereduceerd, waarmee het deze keer dus letterlijk en figuurlijk met een sisser afloopt.

We gaan in ieder geval voor de volgende gezamenlijke brouwdag zeker betere veiligheidsmaatregelen nemen, en we denken daarbij aan het gebruik van een gipsplaat plus een opzet-tafel. Als er suggesties zijn, laat het dan gerust weten, dan nemen we dit mee voor de volgende bestuursvergadering.

Met vriendelijke groeten,
Cor Stoker
secretaris

Om te beginnen eerst maar even voorstellen: Michael en Stefan Woolthuis. Hoewel ze niet op elkaar lijken zijn het toch broers. En bierliefhebbers; eerst vooral Jopen maar ook steeds meer hun eigen gemaakte bieren. En ook een zittend bierfestival gaan ze niet uit de weg. Michael is lid sinds 2008 en Stefan sinds 2006. Voordat we lid werden gingen we alleen als introducé met de excursies mee, maar later zijn we toch maar zelf gaan brouwen. We maakten veel gebruik van die handige maandpakketten en staan open voor suggesties voor nieuwe recepten.

Nu dus de inkoop overgenomen van Gerrit en  Arjen. Veel veranderingen zullen er niet komen denk ik. Zo willen we de maandpakketten blijven leveren en verder alles wat Brouwmarkt heeft. Om de inkoop voor ons overzichtelijk te houden, willen we met één leverancier gaan werken (tenzij dit in praktijk niet werkt). Ook gaan we de sluitingsdatum van de bestellingen verschuiven van  twee dagen voor de clubavond naar twee weken voor de clubavond. Dit willen we in laten gaan voor de bestellingen van de maand april. De bestellingen van de maand maart sluiten we een week voor de clubavond.

Het pakket van de maand

Wanneer je dit leest in het clubblad, dan kun je het niet meer bestellen (haha). Het is  een  Saison.  Dit bier doet mee voor de clubkampioenschappen, samen met het bier voor april: de Brown Porter. De bekendste Saison is waarschijnlijk wel die van Dupont  en die smaakt ook het lekkerst. We hebben het recept opgezocht in de biertypengids en ik zou ook graag het volgende nog toevoegen (geschreven door Louis van Velthoven in het clubblad van april 2007):

"De Saison vindt zijn oorsprong in Waals-Brabant. Het bier werd gebrouwen in de wintermaanden. Het bier moest voldoende krachtig en stevig zijn om in de daaropvolgende zomer als dorstlesser gewaardeerd te kunnen worden. Bij het maischen werd een hoge temperatuur van het beslag gebruikt. De onvergistbare suikers compenseerden uiteindelijk het ruwe karakter van de hop. Tijdens de lagering werd gebruik gemaakt van dry-hopping."

Het basis recept is vrij eenvoudig met een maischstap van 67 °C, dan negentig minuten koken en na het koken kun je nog dry-hopping doen maar daarin ben je natuurlijk vrij.

Het maandpakket van april

In april gaan we een Brown Porter leveren en ook dit bier doet mee aan het clubkampioenschap. Wanneer je dit leest in het clubblad heb je nog twee weken om te bestellen. Denk om de sluitingsdatum!!!

Met vriendelijke groet,
Stefan en Michael Woolthuis

Iedereen heeft natuurlijk onze aankondiging gelezen in het vorige clubblad: we zijn weer actief als Polderbokcommissie. Op dit moment zijn we al druk bezig voorbereidingen te treffen voor de volgende jaarproductie van jullie goede bokbier. We geven natuurlijk nog niet aan wat we van plan zijn, maar... er staan al diverse brouwsels klaar, enkelen zelfs al op de fles. Dus dat wordt binnenkort een gezellig avondje proeven, en verder brainstormen over het perfecte recept.

Ook zijn we al op bezoek geweest bij een brouwerij om alvast rond te kijken in het pand en te snuffelen aan de installatie. De inschrijving voor de productie is nu rond en we hebben uiteraard aldaar ook wat bier gekocht. Je moet toch weten wat ze voor kwaliteit in huis hebben. Mijn zoon van 10 had die dag vrij van school en bij gebrek aan oppas leek het me wel aardig hem alvast de juiste opvoeding aan te bieden. Hij ging mee. De brouwer probeerde hem al meteen in te gaan plannen bij onze productie, maar dan is er helaas voor Niels wel een schooldag.

En, last but not least, er liggen al voorstellen voor een etiket, de fles en de sales: we willen dit jaar ook meer afzetten dan we gewend zijn...

We blijven jullie op de hoogte houden!

Namens de Polderbokcommissie,
Ben Jacobs

Het doel van onze vereniging is: Het bevorderen van het zelf brouwen van bier, en het opbouwen van kennis daarover.

Voor het bereiken van deze doelstelling hanteren we het "Voor de leden, door de leden" principe.

Zoals al enkele jaren gebruikelijk vormen de drie kernbegrippen communicatie, participatie en kwaliteit ook weer de basis voor het bestuursbeleid van 2009. Welke invulling gaan we daar het komende jaar aan geven?

I. Communicatie

Voor de communicatie wordt volop gebruik gemaakt van e-mail en Internet. Op 1 persoon na hebben we van alle leden en donateurs een email-adres. En van die ene persoon is bekend dat hij internet heeft, maar zijn e-mail adres geheim wil houden. De nieuwsflits als communicatiemiddel is dus nog effectiever dan vorig jaar, toen we van 98 procent van de leden een e-mail adres hadden. We kunnen concluderen dat de internetdekking nu 100 procent is, een belangrijk gegeven.

Commissies

De commissies hebben weer van zich laten horen en zien. Denk aan de presentaties van de Kruiden-, en Polderbokcommissie op de clubavonden, maar ook aan het opleveren van de moutmolens. Het bestuur gaat ook dit jaar commissies vragen presentaties te geven.

Publiciteitscommissie

Het ONK was natuurlijk een mooie gelegenheid om de communicatie naar buiten toe scherper te zetten, en dat is goed gelukt. Voor het komend jaar gaan we de ervaring die we daarmee hebben opgedaan gebruiken om onze eigen activiteiten wat meer te communiceren. Jan Willem wordt voorzitter van de Publiciteitscommissie, en die zal in elk geval alle publiciteit rond National Homebrew Day gaan trekken, en daarnaast ook de andere activiteiten. Doel is om mensen naar onze brouwcursus te halen en leden te werven.

Brouwdemocommissie

Nieuw dit jaar is de Brouwstappendemo. Zoals we allemaal hebben kunnen lezen, is dit een succesvolle nieuwe aanpak, waarbij alle brouwstappen gelijktijdig gedemonstreerd worden. De dag na de laatste brouwdemonstratie kregen we drie nieuwe leden! Een mooi stukje werk, met dank aan Jan-Willem Fukkink!

Mini-enquêtes

Het afgelopen jaar hebben we twee mini-enquêtes via e-mail gehouden, over de gevorderden-cursus en over bottelen en zo. De response was hoog, namelijk 38 voor de gevorderden-cursus en 51 voor bottelen en zo. De 'bottelen en zo' enquête heeft een mooie clubavond opgeleverd, en met de resultaten van de andere enquête wordt nog gewerkt, maar het leverde al 26 voorlopige aanmeldingen voor de gevorderden-cursus op. Deze manier van onderzoeken wat in de club leeft bevalt ons goed, en dit zullen we ook dit jaar weer gaan gebruiken. Maar net als afgelopen jaar met mate, om te voorkomen dat er enquete-moeheid ontstaat. Het zou wel kunnen dat de vorm nog iets gaat wijzigen.

Meer pasfoto's in het Smoelenboek

Als je op de clubavond gezellig met iemand hebt zitten praten, maar je weet de volgende dag zijn naam niet meer, dan is het bijzonder handig om even in het Smoelenboek te kunnen snuffelen. Ook voor het bestuur is het prettig om zoveel mogelijk namen en gezichten te leren kennen. Maar dan moet er natuurlijk wel van iedereen een pasfoto in staan. Leden en donateurs zonder pasfoto hebben inmiddels een e-mail ontvangen om die alsnog in te sturen. Van 100 van 145 leden hebben we nu een pasfoto. Dat is nog geen 70 procent, dus dat aantal willen we omhoog hebben. Als er van jou nog geen foto staat, of je heb een update, stuur die dan naar de secretaris.

Clubblad

Door de rubriekentombola en het uitreiken van het gouden toetsenbord lukt het vullen van het clubblad redelijk goed. Voor dit jaar wil het bestuur daarnaast meer (foto)verslagen van verenigingsactiviteiten plaatsen. Jan Wurpels serie artikelen over kruiden zal worden voortgezet.

We zoeken nog mensen om de Mediacommissie te helpen met de organisatie van dit alles. Meld je aan bij de redactie .

II. Participatie

‘Voor de leden, door de leden': het blijft een eenvoudige slogan, maar essentieel voor een gezonde vereniging. Gelukkig mogen we ons nog steeds verheugen op een groot aantal actieve leden. 45 van de 145 leden zijn actief, dat is ongeveer 30 procent. Een aantal waar de meeste andere verenigingen jaloers op zijn.

Commissies

Een aantal commissies is van samenstelling veranderd. Verder hadden we twee nieuwe commissies: de Kruidencommissie en de Gevorderden-cursuscommissie. De Moutmolencommissie is na een succesvolle missie opgeheven. De commissies blijven dus vernieuwen, en we roepen dan ook iedereen op om actief te worden binnen minimaal 1 commissie. Dat kan zelfs als je nog maar net lid bent. Sterker nog: dan misschien juist, omdat je dan meteen goede aansluiting vindt met de club. Meld je vandaag nog aan bij het bestuur!

Bibliotheek on-line

De index van boeken waar de Bibliotheekcommissie zo hard aan heeft gewerkt is afgelopen jaar on-line gekomen, en er zijn nieuwe boeken en tijdschriften aangeschaft. Verder is al één keer een titel gemeenschappelijk ingekocht voor de leden, met korting. De Bibliotheekcommissie heeft het plan dit te blijven doen. Ook heeft men alle jaargangen van clubbladen bijeen gezocht, met de bedoeling die in te binden. We zullen dan elk jaar een jaarboek van clubbladen aan de bibliotheek toevoegen.

Denktank

Voor het nieuwe jaar willen we een denktank oprichten, waar ex-bestuurslid André van der Zee deel van zal uitmaken. De denktank zal elke maand een vraag van een lid beantwoorden in de vorm van een clubbladartikel. Als je wilt helpen, geef je dan op bij het bestuur.

Ledenstand

In 2008 mochten we maar liefst 21 nieuwe leden verwelkomen, bijna net zoveel als vorig jaar (toen 27). Nieuwe leden kregen al een welkomstbrief met allerlei praktische informatie, zoals bijvoorbeeld hun inloggegevens voor de website, en ze kregen sinds afgelopen jaar een mentor toegewezen. Er is onder de mentoren en nieuwe leden een enquête uitgevoerd, en aan de hand daarvan zijn er verbeteringen in het mentorsysteem doorgevoerd. We verwachten dit jaar zeker weer rond de 20 nieuwe leden in te schrijven en zoeken daarom nog steeds mentoren. Je kunt je aanmelden bij Cor Stoker, onze secretaris.

Lustrumfeest

Voor wie de telling niet heeft bijgehouden: we bestaan dit jaar 15 jaar. We denken erover dat te gaan vieren, maar hoe is nog niet precies bekend. Later in het jaar zullen we hierop terugkomen.

III. Kwaliteit

Cursussen

De brouwcursus (voor beginners) en de gistkweekcursus zijn inmiddels vaste onderdelen in het jaarprogramma. De brouwcursus is goed bezocht, de nieuwe cursusleiders hebben hun rol goed opgepakt, Theo en John: bedankt! Daar zijn ook de meeste nieuwe leden uit voortgekomen. Het bestuur is van plan voortaan bij de brouwcursus een jaar gratis lidmaatschap aan te bieden, bij de voorjaarscursus die van het lopende jaar en bij de najaarscursus die van het jaar erop.

Gevorderden-cursus

Aan de brouwcursus wordt achter de schermen hard gewerkt, n.a.v. de mini enquête. Rob Ruiten is bezig met het ontwikkelen van nieuwe bierbrouwsoftware, die als basis zal dienen voor de nieuwe gevorderden-cursus. In april zal de commissie hier een presentatie over geven.

Clubavond: eerder starten en een strakker programma

Vorig jaar hebben we het beloofd, en voor een deel van de clubavonden is het al gelukt in het afgelopen jaar: een strakker programma en de presentaties compact houden om te zorgen dat er voldoende tijd overblijft voor gezelligheid. We zullen dat dit jaar nog strenger gaan hanteren.

Externe sprekers instrueren om de inhoud aan te passen

Ook dit jaar zullen we weer externe sprekers met een interessant verhaal uitnodigen, waarbij we goed in de gaten zullen houden dat de inhoud afgestemd is op amateurbierbrouwers.

Clubkampioenschappen

Zoals jullie al eerder in het clubblad hebben kunnen lezen, willen we dit jaar een andere aanpak te kiezen. Ten eerste willen we het clubkampioenschap, dat altijd slechter bezocht wordt dan de andere clubavonden, concentreren in één avond, zodat de andere avond vrij komt voor andere interessante onderwerpen. Maar we hebben ook het spannende idee om de kampioenschappen te concentreren rond 2 biertypen, waar je dan ook meer aandacht aan kunt besteden. Het voordeel is niet alleen dat het dan in één avond te behappen valt, maar ook dat jullie prestaties beter te vergelijken zijn. Het idee is dan om de beoordelingen aan tafels met BKG-ers te laten plaatsvinden, met het leerzame effect van gezamenlijk officieel keuren, en beoordelingen met respect voor de brouwer.

Maar we willen dit zelfs nog ambitieuzer oppakken dan dat: dit worden de biertypen van het jaar, zodat deze biertypen tot in detail kunnen worden bestudeerd, uitgewerkt en geprobeerd: activiteiten als een clubavond 'in depth' en proefavond, recepten, en clubbladartikelen kunnen allemaal rond deze themabieren plaatsvinden. Deze maand zullen we de jaarbieren al uitgebreid gaan behandelen, en de Inkoopcommissie is al bezig met maandbierpakketten hiervoor. Ik heb er vertrouwen in dat dit de vereniging nog interessanter zal maken! Voor dit jaar zijn de themabieren een Saison en een Brown Porter!

Wat ons betreft alweer een fors pakket aan plannen en maatregelen, dat we alleen samen met jullie allemaal kunnen gaan waarmaken. Laten we er een mooi jaar van maken!

Met vriendelijke groeten,
Ernst de Moor
voorzitter

Salie

Salie (Echte) - Salvia officinalis

Soorten salie

Als kruid worden er twee soorten salie toegepast, de overige soorten hebben een meer decoratieve toepassing.

• Salvia officinalis: de meest gebruikte en ook de sterkst geurende salie.
• Salvia officinalis Purpurea: deze heeft een tikkeltje minder smaak en wordt meer gebruikt als gorgelmiddel.

Botanie

Salie komt oorspronkelijk uit de landen in de Balkan en rond de Middellandse Zee. Salie vindt men overal in Zuid Europa, tot op een hoogte van 800 meter en is vaak te zien in de tuinen van de Provence. Salie is een houtachtig struikje uit de Lipbloemenfamilie, wordt 30 tot 80 cm hoog, met een voorkeur voor kalkhoudende grond en een zonnig klimaat, alhoewel salie in Nederland winterhard is. Uit een penwortel groeien vierkante stengels, die aan de onderkant snel verhouten.

De gesteelde, kruisgewijs geplaatste bladeren zijn langwerpig, ovaal toegespitst, ze zijn leerachtig en lijken kleine bobbeltjes te hebben, ze zijn behaard en de randen zijn licht gekarteld en fraai grijsgroen van kleur . Ze zijn dik, donzig en hebben een ovale vorm met opvallende nervenstructuur aan de onderkant van het blad. De bladeren ontwikkelen (bij aanraking) een sterke geur en hebben een wrange, warme smaak. Ook de gedroogde bladeren zijn uitermate aromatisch en pittig (er bestaan ook gekweekte vormen met mooi, paarsachtig gekleurde bladeren, die een zeer sterk geneeskrachtige werking hebben).

De plant bloeit van juni tot augustus met typische lipbloemen en heeft een opgaande bloeiwijze. De bloemen zijn lichtpaars tot blauw met rechte bovenlip, in vier- tot tienbloemige schijnkransen. De witte en roze vormen komen minder vaak voor. De bloemen verschijnen op het oude hout en zitten in schijnkransen van vier tot acht aan de top van de stengel. De bloemen worden intensief bezocht door bijen en hommels.

De stengel is vierkant en heeft een groene kleur met fijne haartjes. De plant verhout in het tweede jaar. Salie is een overblijvende en een redelijk winterharde, altijd groene heester. De plant kan niet tegen strenge vorst, vooral niet in combinatie met ‘natte voeten', wat overigens voor veel planten een dodelijk samentreffen is. Het zaad van salie is donkerbruin, eivormig en zeer klein. Salie wordt nu overal gekweekt en komt zelden verwilderd voor.

Salie groeit het best op een zonnige plaats, in niet te vochtige, kalkrijke, alkalische en goed gedraineerde grond. Hij kan gemakkelijk in potten, binnenshuis en op vensterbanken worden gekweekt. De plant kan ook enige schaduw verdragen.

Vermeerderen van gewone salie kan door het uit zaad te laten opgroeien. Alle variëteiten en cultivars zijn gemakkelijk te kweken vanuit stekken, de worteltijd is `s zomers ongeveer vier weken. Uitplanten op 45 tot 60 cm afstand.

Snoeien (na het bloeien) om de dichtheid te behouden. De verhouten planten elke vier of vijf jaar verplaatsen. Geelachtige bladeren kunnen betekenen dat de wortels meer ruimte nodig hebben.

De kleine groene rups eet de bladeren. Deze kan met de hand verwijderd worden of door de bladeren te snoeien en te verbranden.

Geschiedenis

Voor de wijzen uit de oudheid was het kweken van enkele salieplantjes in de tuin een garantie voor een lang leven en een goede gezondheid. Ook betekende een struik salie in de tuin dat de vrouw des huizes de baas was.

De oude culturen schreven de kruiden van de Salvia-familie magische krachten toe. Zo geloofden de Grieken dat salie een mens onsterfelijk kon maken en aanbaden de Egyptenaren het als een kruid dat leven schonk en levens redde. Voor de Romeinen was salie een Heilige plant, die zij dan ook "herba sacra" noemden. De Romeinen wijdden salie toe aan hun oppergod Jupiter en de oogst van salie ging dan ook gepaard met speciale rituelen. Salie mocht alleen geplukt worden door reine, blootsvoets lopende plukkers in witte tunieken, en ze mochten alleen bronzen of zilveren gereedschap gebruiken, een verstandige maatregel daar ijzerzouten onverenigbaar zijn met salie.. Voor het oogsten kregen de goden, en dus met name Jupiter, een plechtig offer van voedsel en wijn. In de iconografie was salie het zinnebeeld van gezondheid, omdat de plant als een versterkend middel werd gebruikt.

In de magische literatuur wordt salie beschouwd als een machtige toverplant. Werd de plant in mest gelegd dan zou er een worm of een vogel met een lijsterstaart uitkomen. Mocht iemand onverhoopt in contact komen met het bloed van deze dieren, dan zou deze persoon wel voor een maand zijn zinnen verliezen. Wierp men de as van de worm in het vuur, dan ontstond er donder en bliksem.

Ooit bestond er een merkwaardig bijgeloof dat salie het alleen goed deed in de tuinen van wijzen en daar waar de vrouw de broek droeg. Hiervan getuigt de spreuk: "Als de saliestruik goed gedijt, Is de meester geen meester en weet hij ‘t".

Vreemd genoeg zag men in de gezondheid van een salieplant ook een weerspiegeling van het zakelijk succes van de heer des huizes. Een voorspoedig groeiende plant betekende bloeiende zaken, een verdorde plant wees op financiële problemen.

Lang geleden gingen maagden op de avond voor de langste dag in groepjes naar een park of tuin. Dit was de zogenaamde midzomernacht. Iedere maagd had een takje salie bij zich en moest met deze salie enkele rituele handelingen verrichten. Als alles goed verliep verscheen precies om middernacht de toekomstige echtgenoot voor de trouwlustige maagden.

Gedurende de middeleeuwen bracht men salie graag in verband met padden; dit geloof vindt men ook terug bij Bocaccio (1313-1375). In zijn 'Decamerone' eten Simona en Pasquino van een salieblad, maar sterven omdat er een pad op gezeten had. Ook Hans Sachs behandelde dit thema in zijn "Historia, wie zwey liebhabende von einem salvenblat sturben". In Thüringen zou een meisje eens een pad ter wereld hebben gebracht, en een heks zou dit dier met saliesoep hebben gevoed.

In Poppes 17de eeuwse kruidenboek wordt de relatie salie/pad als volgt verklaard: "wanneer men de bladeren van de salie goed bekijkt, zien deze er afschuwelijk uit als een pad (de bladeren zijn rimpelig als de huid van een pad), daaruit hebben de ouden afgeleid dat pad en salie een band hadden".

Salie werd in China, waar de plant niet van oorsprong voorkwam, zeer gewaardeerd; zo zelfs dat Hollandse kooplieden in de zeventiende eeuw drie kisten met Chinese thee kregen voor één kist saliebladeren en salie dus een ruil- of betaalmiddel was.

Salie is van oudsher geprezen als versterkend middel. Door regelmatig salie gebruik zou men langer leven. De kruidkundige Gerard schreef in 1597: "salie is bij uitstek goed voor hoofd en hersenen, het maakt de zintuigen en het geheugen kwieker, versterkt de zenuwen, herstelt de gezondheid van lammen en geneest trillende ledematen".

Salie werd/wordt nog veel gebruikt in de Liefdestover, net als veel aromatische planten die als seksueel stimulerend worden gezien. Salie redde mensenlevens omdat zij gebruikt werd en goed resultaat bracht tegen cholera en de pest.

Halverwege de twintigste eeuw schreef M.C. Blöte-Obbes in ‘De Geurende Kruidhof' het volgende over salie:

In de literatuur zien we de salie nog opduiken in het boek: `Jan, Jannetje en hun jongste kind', dat E.J. Potgieter in 1840 schreef. De hoofdfiguur van het boek is`Jan Salie', die vervolgens een eigen leven ging leiden: Een Jan Salie is sindsdien een beetje een suffe, een sukkel, een man waar niets bij zit, iemand die saliemelk drinkt omdat hij geen bier of sterke drank verdraagt. De Jan Saliefiguur was niet de bruisende cholericus, de ernstige melancholicus, de beweeglijke sanguinicus, maar veeleer de gevoelige lymfaticus, met zwakke slijmvliezen, trage bloedstroom, zwak afweersysteem en moeizame spijsvertering. Van alle constitutietypen maakt de lymfaticus de minst gezonde indruk naar buiten (hetgeen natuurlijk niet werkelijk zo hoeft te zijn), die dus behoefte heeft aan de gezondmakende ‘Salvia salviatrix'.

Gebruikte delen

Bladeren

Sensorische kwaliteit

Licht bitter en aromatische karakteristiek

De bladeren ontwikkelen (bij aanraking) een sterke geur en hebben een wrange, warme smaak. Ook de gedroogde bladeren zijn uitermate aromatisch en pittig.

Inhoudsstoffen

De etherische olie (1 to 2.5%) zijn tamelijk verschillend van samenstelling in de verschillende soorten en variëteiten van salie. "Dalmatische salie" (S. officinalis ssp. minor) bevat hoofdzakelijk thujon (35 to 60%), 1,8-cineol (15%), kamfer (18%), borneol (16%), bornyl esters, α-pinene en salvene.

"Spaanse salie" (ssp. lavandulifolia) bevat geen thujone, maar bevat meer cineol (29%) en kamfer (34%); deze subsoort wordt beschouwd als inferieur. De bladeren missen de bittere di-terpeen carnosol.

Griekse salie (S. triloba) is sterker aromatisch, maar over het algemeen niet geaccepteerd als en legitiem kruid (tenminste, buiten Griekenland). Deze soort heeft een interessante, maar minder subtiele geur. De etherische olie wordt gedomineerd door cineol (64%) en bevat kleine hoeveelheden Thujon (5%) en kamfer (8%), maar nauwelijks enige borneol.

Deze soort is bovendien gekenmerkt door een flavone genaamd salvigenin, waarmee vervalsingen van S. officinalis met S. triloba kan worden opgespoord

Overzicht:

• Veel etherische olie (thujon is het hoofdbestanddeel)
• Linalool
• Kamfer
• Borneol
• Triterpeenzuren (oleanol - en ursolzuur)
• Labiatenzuur
• Bitterstoffen (tannines, di- en triterpenoïeden)
• Flavonoïden
• Harsen
• Plantaardige oestrogenen (phyto-oestrogenen)
• saponien

Salvia officinalis heeft uiteenlopende medicinale eigenschappen en kan gebruikt worden als een anti-oxidant, fyto-estrogeen bij de overgang tegen opvliegers en bovendien is het ontstekingsremmend De antibacteriële werking berust op de stoffen oleanolzuur en ursolzuur.

Toepassing

Salie dient met mate te worden gebruikt, omdat het door zijn sterke smaak gemakkelijk andere kruiden overheerst.

Salie is een natuurlijk ontsmettingsmiddel voor mond en ademhalingsorganen. Saliethee helpt bij verkoudheden en zweertjes in de mond. Ook bij moeilijke spijsvertering en krampen verlicht salie ongemakken. In een dampbad helpt het tegen hoofdpijn en een verstopte neus door zijn slijmoplossende werking. Een afkooksel van enkele gehele blaadjes in melk levert de bekende saliemelk, een gezonde drank voor een verkwikkende nachtrust.

Als geneeskruid gebruikt men de bladen en soms de bloeiende toppen. Vanaf mei tot juni (net voordat bloesems komen) worden de bladeren en/of takken van salie verzameld en langzaam gedroogd bij een temperatuur van 35 °C om de beste smaak te behouden en mufheid te voorkomen.

Zaad van salie kan als aftreksel in oogwater gebruikt worden. Bier van de scharlei was ooit beroemd vanwege zijn bedwelmende eigenschappen. Van de vele saliesoorten worden rode en groene salie medicinaal het meest gebruikt.

Salie heeft een sterke antibiotische werking (anti-bacterieel en anti-schimmel). Waterige en alcoholische aftreksels van de bladen worden voor spoelingen en gorgelen gebruikt bij mond-, tandvlees-, kaak- en amandelontstekingen. Een paar druppels vluchtige olie in zout water vormen een goed spoelmiddel voor (geïnfecteerde) wonden en zweren. De thee van salie helpt tegen bloedend tandvlees en keelpijn. Salie zit ook in vele kruidentandpasta's.

Salie is een prima smaakmaker (voorzichtig gedoseerd) in vette vleesgerechten zoals varkensvlees, eend of schaap. Ook vette vis smaakt heel goed met salie. De "Paling in het groen" is niet compleet zonder toevoeging van salie. Salie maakt vet eten licht verteerbaar. Salie kan gefrituurd worden en geserveerd bij pasta of als garnituurtje bij koude schotels. "Saltimbocca" is een bekend Italiaans gerecht waarin salie een hoofdrol speelt. Salie geeft roomkaas een heerlijke smaak en aroma. Romeinen gebruikten al salie in de kaas! Omdat de smaak van salie behoorlijk doordringend is, kunt u het kruid beter met mate gebruiken, voordat het uw hele gerecht overheerst. Voegt u de salie aan het einde van de bereiding toe dan houdt u het aroma optimaal.

Overige

Salie heeft ontegensprekelijk een duidelijke medicinale waarde, maar als het gaat om de etherische olie, dan is enige voorzichtigheid gewenst.

De etherische olie bevat een groot gehalte aan thujon, dat epileptische aanvallen kan uitlokken of, in hogere dosering, zo giftig is voor het centraal zenuwstelsel dat het verlammingen kan veroorzaken.

Salie is naast een krachtige genezende plant ook een belangrijk keukenkruid, dat alléén gebruikt, het beste tot zijn recht komt. Het is echter ook een waardevol hulpmiddel bij de vertering van vette gerechten. De bladeren worden medicinaal toegepast.

Recepten met salie

Varkenshaasje met salie op een groen bedje

Ingrediënten

• 2 varkenshaasjes
• 1 kg jonge spinazieblaadjes
• 1 teentje knoflook
• 1 takje verse salie
• 150 gr. roomkaas met kruiden
• zout - peper - cayennepeper
• citroensap

Bereiding

Laat de spinazie doorkoken (3 min.) in wat water. Roer er een klontje boter door, en kruid met peper, zout en een vleugje cayennepeper, doe er ook het geperste knoflookteentje bij. Hou warm.

Hak de salie nu zéér fijn. Bak de varkenshaasjes naar eigen smaak, kruidt ze met peper en zout, strooi er de gehakte salie bovenop, eventueel kan men nog verder op smaak brengen met wat citroensap.

Leg de warme spinazie op de schotel, leg er de versneden varkenshaasjes bovenop, daarna kan men boven op het vlees het roomkaasje gelijkmatig verdelen. Versier met een blaadje salie.

Dit gerechtje smaakt zalig met een aardappel in de schil, met een stevig rood wijntje is dit een aanrader om onze winteravonden wat warmer, knusser en feestelijker te maken.

Kruidensoep: Provençaalse Aigo Bouido

Breng een liter water aan de kook, voeg daar 6 tot 8 verse salieblaadjes aan toe, en laat het een kwartier koken. Voeg dan 6 flinke knoflooktenen toe, zout en peper en een kopje olijfolie, laat dit nog 10 minuten doorkoken. Leg dikke sneden geroosterd boerenbrood in soepborden en giet hierover de soep over. U kunt ook een paar geklopte eieren mengen met 2 eetlepels soep en deze door de soep roeren, voordat u deze opdient, de soep dan niet meer laten koken. Een zeer versterkend soepje.

Konijn met bier en salie

Ingrediënten

• 3 sjalotjes
• 1 teen knoflook
• 1 zakje verse salie
• 1 konijn (in delen)
• 2 el olijfolie
• 1 takje rozemarijn
• 2 laurierblaadjes
• 1 flesje witbier
• 1 takje tijm
• 1 kruidnagel
• 1 pot witte bonen (330 g)
• 1 blikje tuinbonen (200 g)
• 1 blikje velderwten (200 g)

Bereiding

• Sjalotjes en knoflook pellen en snipperen
• Konijndelen bestrooien met zout en peper
• In braadpan olie verhitten en konijndelen rondom bruin braden
• Sjalot, knoflook en alle kruiden behalve de salie toevoegen en afgedekt ca. 10 min. stoven
• Bier plus 2 dl water toevoegen en afgedekt ca. 50 min. gaar stoven
• Konijn uit kookvocht nemen
• Kookvocht boven kom door zeef schenken
• Konijn terug in de pan en de helft van het kookvocht toevoegen
• Tuinbonen, velderwten, witte bonen en salie toevoegen en het geheel goed doorwarmen

Geraadpleegde media

http://plantaardigheden.nl/plant/beschr/default.htm

http://www.uni-graz.at/~katzer/engl/spice_welcome.html

http://www.natuurlijkerwijs.com/salie.htm

http://www.annetanne.be/kruidenklets/

http://www.iocob.nl/index.php

http://users.skynet.be/hofmeester/tuinartikels/alle%20kruiden.htm

http://www.smulweb.nl/159263/koken/recept/Konijn-met-bier-en-salie

Voor iedereen die ooit het verlangen heeft gehad zelf zijn eigen bier te maken.

Je wordt in drie theorie-avonden wegwijs gemaakt in het brouwproces. Niet alleen behandelen we de praktijk van brouwen van bier, maar we bespreken ook recepten, grondstoffen en de middelen waarmee je zelf thuis aan de slag kunt. Hoe je met eenvoudige middelen zelf thuis een lekker bier kunt maken.

Wat leer je nog meer: naast de nodige theorie worden er ook diverse bieren gedronken. Dit om inzicht te krijgen in de gebruikte grondstoffen en het biertype dat het oplevert.

Op de praktijkdag brouw je in een kleine groep onder begeleiding je eigen bier. Hier zul je ervaren wat het betekent om een brouwmeester te zijn. Als afsluiting is er een bottelavond waar je eigen bier gebotteld wordt in flesjes. Dit bier kun je vervolgens mee naar huis nemen.

Bij de workshop zit een uitgebreid cursusboek om alles achteraf nog eens in na te kunnen zoeken. De workshop wordt tweemaal per jaar gegeven en vindt plaats in Hoofddorp.

De data voor de voorjaarsworkshop zijn donderdag 9, 16 en 23 april. De brouwdag (praktijkdag) is op 9 mei en de bottelavond voorafgaand aan de clubavond van eind mei.

Ben je nieuwsgierig geworden, of wil je reeds in schrijven? Stuur een e-mail of raadpleeg de website: www.twortwat.nl .

Zoals bekend zijn er plannen om als specifiek bier voor de clubkampioenschappen naast de Brown Porter een Saison te brouwen.

De Saison is niet een bier dat je vaak tegenkomt. In Nederland wordt dit type nauwelijks gebrouwen. Ik ken er twee voorbeelden van: Saison van De Schans en de Dubbel Saison van De Keyzer (waar deze gebrouwen wordt weet ik niet, de brouwerij in Maastricht is al enige tijd gesloten). Deze bieren zijn te proeven bij het Arendsnest.

In de winkel vind je in Nederland nauwelijks een Saison of je moet naar specifieke bierwinkels gaan zoals De Bierkoning in Amsterdam of Bert's Bierhuis in Utrecht.

Bij de Bierkoning is het aanbod wisselend. Toen ik er was hadden ze naast de Saison van de Schans nog drie Saisons: Saison Dupont, Saison 1900 en Saison Voisin. Bij Bert's Bierhuis hebben ze  ook Saison Dupont en daarnaast Saison Regal en Saison d’ Epeautre (gebrouwen met 30% spelt). Saison Dupont is in Nederland het breedst verkrijgbaar, je komt dit bier ook soms tegen in Mitra zaken.

Er zijn wel twee soorten Saison Dupont, naast de gewone is er ook een biologische. Deze twee verschillen qua smaak. De smaak en de kleur van de Saisons verschillen onderling nogal. Maar het zijn wel aardige bieren om eens te proeven. Als standaard gebruikt men wel de Saison Dupont (de niet-biologische). Dupont levert ook aan andere brouwers gist voor de Saisonbieren.

Al met al is het nog niet eenvoudig om een Saison bier te bemachtigen. Je komt hem vrijwel zeker niet bij Albert Heijn of Gall & Gall tegen. Misschien is het in de zomermaanden iets eenvoudiger om ze te te kopen; van oorsprong zijn het zomerbieren, al zijn ze nu het hele jaar door verkrijgbaar.

Succes met het proeven en met het brouwen van een Saison.

Hierbij belangrijk nieuws over de nieuwste excursie naar twee bijzondere bierbrouwerijen en een stokerij in België. Onlangs zijn Dirck Kuijzer, Theo van de Voorde en Erik Deelissen op verkenning geweest op naar onze excursiebestemming. We moeten zeggen dat het in alle opzichten een zeer interessante en gevarieerde dag was.

Het is de bedoeling dat we op donderdag 16 april 2009 met de bus naar België gaan om daar een aantal minder bekende , maar daarom niet minder lekkere, Belgische biertjes te proeven We hebben weer een prachtig programma uitgewerkt.

We brengen eerst een bezoek aan de brouwerij 'Contreras' in Gavere (vlak onder Gent), waar we door de brouwer zelf zullen worden rondgeleid. Na afloop van de rondleiding volgt een proeverij waar we mogen proeven "tot we erbij neervallen"!

Op de clubavond van 27 maart as. hebben we een vat Contreras Valeir, een gedry-hopt blond bier van de tap. Kijk op http://www.contreras.be voor meer informatie.

Na het bezoek aan Contreras brengt de bus ons naar Balegem voor een intermezzo bij stokerij Van Damme, waar we ook de lunch zullen gebruiken (inclusief in de prijs van deze excursie). Ook daar zullen we genieten van een rondleiding met bijbehorende proeverij. Zie http://www.stokerijvandamme.be/stokerij.aspx

Vervolgens stappen we weer in de om nog een stukje te rijden tot we aankomen in Herzele voor een bezoek aan brouwerij 'De Ryck' (http://www.brouwerijderyck.be/#/brouwerijbezoek/4524927217).

Om 19.00 stappen we weer in de bus en we hopen om 22.00 weer in Hoofddorp aan te komen.

Overige bijzonderheden

Opstapplaats

Station Hoofddorp - Oostzijde

Reisschema

Parkeren

Er is parkeergelegenheid achter het station. Kosten: 2,40 euro per dag.

Route vanaf snelweg A4

Provinciale Kruisweg, bord Hoofddorp Centrum, onder spoorviaduct linksaf, van Heuven Goedhartlaan, rechtdoor, 1e stoplichten linksaf (opnieuw onder spoorviaduct) Polarisavenue, 1e rechtsaf Taurusavenue, aan het eind van deze weg is het parkeerterrein gelegen nabij het station.

(voor Hoofddorpers geldt: van Heuven Goedhartlaan, station voorbij rijden, en dan rechtsaf Polarisavenue op).

Prijs!!

Het is ons geluktom de prijs op 50,00 euro te houden. Dit omdat het bestuur de leden een korting van 15,00 euro geeft. Donateurs/introducés betalen wel 65,00 euro.

Lunch is bij de prijs inbegrepen, avondmaaltijd is voor eigen rekening.

Aanmelden

Er kunnen maximaal 35 mensen mee op deze dag. Dus meld je snel aan. Indien er meer aanmeldingen zijn, zullen we helaas moeten loten. Aanmelding, zoals gewoonlijk en wel zo spoedig mogelijk door overmaking van 50 of 65 euro naar postgiro 7228352 van 't Wort Wat, o.v.v. Excursie + je lidnr.

Uw excursiecommissie,
Christopher Kokhuis, Erik Deelissen, Ernst de Moor, Theo van de Voorde en Dirck Kuijzer.

Langs deze weg de uitslagen van de clubkampioenschappen 2008. De lijst omvat de naam, biertype, nummer, totaal aantal punten en de bierkeurmeester.  

Clubkampioen 2008: Jan van der Lee met drie prijswinnende bieren in drie klassen. 

Met vriendelijke groet,
De (inmiddels afgetreden) wedstrijdcommissie,
Ed & Lorenzo

Gezocht is een nieuwe rubriek, waarin het bestuur en commissies aandacht vragen voor personen en materiële zaken.

Denktank

Het lijkt het bestuur leuk en nuttig een denktank op te zetten, die kan nadenken over technische vragen van leden. De bedoeling is dat de denktank achtergrondinformatie over een vraag zoekt, en het antwoord in de vorm van een artikel op internet en in het clubblad publiceert. Iedere maand wordt één vraag van een lid uitgewerkt, leden kunnen deze vragen aanmelden bij de denktank. De denktank bestaat uit meerdere denkers die gezamenlijk deze vraag oppakken.

Voel je ervoor deel te nemen aan de denktank, ben je niet bang voor wat uitzoekwerk? Meld je dan bij het bestuur.

Media commissie

De media commissie is op zoek naar enthousiaste leden die kunnen meehelpen met het organiseren en invoeren van artikelen op de website. Wat er aan artikelen binnenkomt, plaatsen commissieleden online. Op die manier verschijnt het zowel op de website als in het clubblad. Soms komt er enig redactiewerk bij kijken. En andere keren, hoewel dat niet nadrukkelijk wordt verlangd, schrijven commissieleden zelf artikelen.

Ervaring met soortgelijke werkzaamheden is niet vereist. Beschik je daar wel over, of heb je een vlotte pen, affiniteit met redactiewerk, DTP, webdesign, of een combinatie hiervan, dan is dat uiteraard meegenomen. We verwelkomen je graag als een nieuw commissielid.

Voor meer informatie kun je terecht bij de voorzitter van de Mediacommissie, Rob Hagen, ’s avonds te bereiken op nummer 0252-673081. Je kunt je ook via e-mail aanmelden bij de redactie.