We brouwen bier, maar wat is nu eigenlijk bier. Volgens de bierverordering: Onder bier wordt verstaan, de drank verkregen na alcoholische gisting van wort, hoofdzakelijk bereid uit zetmeel- en suikerhoudende grondstoffen, hop - eventueel in verwerkte vorm - en brouwwater, met dien verstande dat tenminste 60 % van het extract van de wort afkomstig is van gerste- en/of tarwemout. Er wordt in de verordering geen maximum aan het alcoholgehalte vermeld.

Ik stel deze vraag naar aanleiding van het bierfestival bij De Molen in Bodegraven. Er waren enkele bieren van boven de 15% verkrijgbaar. Eigenlijk is dit percentage voor mij een maximum, en dan is dat nog hoog. Hoe kan je komen tot een percentage van 17% of 24% bij een normale vergisting? Onttrek je misschien water door bijvoorbeeld bevriezing om tot een hoog alcoholpercentage te komen? Een percentage van 64%, zoals onlangs vermeld werd, is zonder meer niet mogelijk zonder destillatie. Bier waaraan je alcohol toevoegt is geen bier meer. Voorlopig blijf ik bij het brouwen maar bij de lagere percentages.

Nico

Clubavond week later! Vrijdag 29 oktober

De komende clubavond is, in tegenstelling tot de eerder gepubliceerde planning, een week verschoven naar een later tijdstip. Door een misverstand bleek dat de zaal van de boerderij op 22 oktober al bezet was, dus is de clubavond weer de oude vertrouwde laatste vrijdag van de maand. Zodoende is de komende clubavond dus weer gewoon vrijdag 29 oktober.

Komende gezamenlijke brouwdag

Na de gezellige en prima verlopen brouwdag van 11 september 2010 gaan we komende 13 november hieraan weer een vervolg geven. Net als vorige keer gaan we dat doen in Lisserbroek, bij de aardbeiplantenkwekerij van de gastvrije Erwin Duivenvoorden. Bij de brouwlocatie zijn koelcellen aanwezig waarvan we gebruik kunnen maken, tijdens het brouwen alsmede erna. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om het bier ook met een ondergist te laten vergisten. Deze keer staan een Porter en een een Meibock (lentebok), op het programma. Ja, je leest het goed: een noviteit! Je mag als deelnemer kiezen welk bier je wilt gaan brouwen! En ook nog de wijze van vergisting. Theo van Eijden is aanwezig met een aantal cursisten die dan hun praktijkdag hebben. Deze cursisten zullen zich wagen aan het brouwen van een lentebok.

Maar er is meer. Een aantal van onze leden zijn professioneel bier gaan brouwen, en zij komen op 13 november laten proeven welke bieren zij zoal op de markt brengen. Je kunt dan ook bier bij ze kopen.

Verder zijn er plannen om bezoek te trekken met een ludieke actie: "Brouw je eigen één liter bier".Wil je meebrouwen, meld je dan aan via de website, maar let op dat de inschrijfdatum op vrijdag 29 oktober verloopt! Dit omdat de Inkoop Commissie de tijd moet krijgen om te zorgen voor de verwerving van alle ingrediënten. Aanmelden doe je door in te loggen op de website, en dan op Brouwdag te klikken in het Voor leden menu. Geef dan ook op welk type bier je wilt brouwen, hoeveel liter, met hoeveel personen en of je elektrisch wilt verwarmen, met de vermelding van het elektrisch vermogen dat je apparatuur verbruikt.

Wisselkei maandbieren

John Gouwerok heeft zich afgelopen brouwseizoen weer bezig gehouden met de verwerking van alle waarderingen die door de leden gegeven zijn aan alle geleverde maandbieren. Het winnende bier van de afgelopen periode is de Scotch Ale van huisbrouwerij “De dorstige Das” uit Nieuw-Vennep. Vanaf augustus 2010 is het nieuwe seizoen weer begonnen. Ook de bieren die ter beschikking gesteld worden t.b.v. het komende kerstdiner dingen automatisch mee naar de volgende editie van de wisselkei. Dus wil je ook een keer een gooi doen -niet met, maar naar- de wisselkei, lever dan eens een bier in als maandbier. Leuk om te doen en, gelet op de uitgesproken commentaren/beoordelingen, ook nog leerzaam.

Inleveren bieren clubkampioenschappen

Komende clubavond kunnen er weer bieren ingeleverd worden voor het clubkampioenschap 2010. De beoordeling van de bieren zal plaatsvinden op de clubavond van 26 november 2010, onder auspiciën van Theo van de Voorde en zijn equipe. Jullie weten het nog wel, de bieren worden gekeurd in groepen, die telkens door een bierkeurmeester worden aangevoerd. Dus heb je nog een Alt en/of een Tripel en wil je onsterfelijke roem vergaren door het/de beste bier(en) in te leveren, neem dan je Alt en/of je Tripel mee en lever die in bij de wedstrijdcommissie Clubkampioenschap 2010. Wil je meedingen naar de titel Algemeen clubkampioen, en de felbegeerde wisselbeker in de wacht slepen, dan dien je beide biersoorten in te leveren.

Kerstdiner

17 December is weer het jaarlijkse Kerstdiner, houd deze datum dus vrij in je agenda. Het wordt, net als vorig jaar, een vijf-gangen diner. Volgende maand melden we hoe je je kunt opgeven, dus houd de nieuwsflits en het clubblad van november in de gaten.

Namens het bestuur.
Jan Wurpel.

Het was weer een ouderwetse polderbokavond, hij was weer van hele goede kwaliteit!! Nu gebaseerd op het oktoberfest in Duitsland met het eten van een broodje wurst met sauerkraut maar er was hier wat meer en minder! Dean, gehuld in leder(hose) en literpul Polanen (in plaats van wat zijn accent doet vermoeden, een pint met porter) het gaf deze avond wat extra’s. Maar dames die rondlopen met in elke hand 5 literpullen in een leuk jurkje met grote spierballen om deze vracht te dragen en bij mij aan de bar elke keer een nieuwe voorraad kwamen halen, dat miste ik wel een beetje. Het aantal bezoekers was ook wat minder dan daar (enige duizenden, ik weet niet waar ik ze zou kunnen bergen) maar de sfeer was er niet minder gezellig door!

Dat merkte ik bij de uitdeling van de MAANDBIER WISSELKEI 2010

Er ging elke keer een fors gejuich op. Ik had er voor de kerst nog een hard hoofd in of het nog wat zou worden met die kei, maar met de kerstclubavond kwamen de brouwers uit de winterslaap en is het toch nog een competitie geworden met een leuk slot

De winnaar 2010  is geworden Jan Wurpel van de Dorstige Das met zijn kerstbier dat, 7.88 punten heeft behaald.

Hij kon naar huis met de kei en eeuwige roem.

Overige uitslagen:

• 2^e Cor Stoker met een saison van 7.75 punten
• 3^e Co Stoop met een alt van 7.33 punten
• 4^e Jattwerk met 6.69 punten
• De Lepelear met een blond deed mee buiten mededinging en kreeg 7.61 punten

Deelnemers, dank voor de inzet en het bier. Voor mij een reden om hier nog mee door te gaan en deze kei niet in de wilgen te hangen. Trouwens, dat lukt me toch niet.

De groeten, dat was het weer, tot volgende keer,
Jullie uitbater John

Heel veel succes met het recept en we hopen dat het nog veel lekker bier op levert.

Hier weer interessant nieuws over de komende excursie. Het is de bedoeling dat we op zaterdagdag 20 november 2010 met de bus naar Düsseldorf gaan om daar het echte Alt bier te proeven en de kerstmarkt te bezoeken.

Programma

Het programma ziet er als volgt uit:

We worden bij brouwerij Schumacher afgezet. Eventueel kun je daar lunchen (op eigen gelegenheid) waarna we de stad kunnen gaan verkennen. Er zijn erg veel Kneipen op de vierkante kilometer Altstadt. We hebben er zeker 6 merken Alt geteld (!). Dus er is er altijd wel eentje bij waar je er nog één moet proeven.

Onze vrouwen willen waarschijnlijk graag de kerstmarkt bezoeken, waartoe ook alle gelegenheid is.

http://www.schumacher-alt.de/

Om exact 18.30 verzamelen we weer bij Brauhaus Zum Uerige nabij de Rheinufe, alwaar jullie, wederom op eigen gelegenheid, kunnen dineren. Om 20.00 precies vertrekt de bus weer naar Hoofddorp.

http://www.uerige.de/home

We denken om 23.00 weer in Hoofddorp aan te komen.

Bijzonderheden

Verdere bijzonderheden rond deze excursie: deelnemers worden verzocht om hun GSM telefoon mee te nemen en hun nummer in de bus aan de leiding bekend te maken.

Route vanaf snelweg A4: Provinciale Kruisweg, bord Hoofddorp Centrum, onder spoorviaduct linksaf, van Heuven Goedhartlaan, rechtdoor, 1^e stoplichten linksaf (opnieuw onder spoorviaduct) Polarisavenue, 1^e rechtsaf Taurusavenue, aan het eind van deze weg is het parkeerterrein gelegen nabij het station. (Voor Hoofddorpers geldt: van Heuven Goedhartlaan, station voorbij rijden, en dan rechtsaf Polarisavenue op).

Prijs!!

Het is ons gelukt om de prijs op 25,00 euro te houden.

Er kunnen 40 mensen mee op deze dag, dus meld je snel aan. Aanmelding door, zoals gewoonlijk, het bedrag over te maken naar postgiro 7228352 van ’t Wort Wat!, o.v.v. Düsseldorf.

Uw excursiecommissie,
Christopher Kokhuis, Dirck Kuijzer, Theo van de Voorde en Stefan Woolthuis.

Er gebeurt weer heel wat in het leven van deze bierbrouwer. Een presentatie van de polderbok commissie op de laatste clubavond, binnenkort het afscheid van de polderbok commissie, het overnemen van het voorzitterschap van de media commissie (we zijn veel dank verschuldigd aan Rob, voor de afgelopen jaren, voor zijn inzet en enthousiasme), het meemaken van een KBC dag (met dank aan Jan Willem), het binnenkort insturen van twee wedstrijdbieren en nu het thuis hebben liggen van stapels en stapels tijdschriften, om uit te zoeken of het nuttig is voor de media commissie en tja, ook nog af en toe een biertje van eigen makelij, het maken van veel jams en het plukken van druiven om met buurtbewoners te gaan omzetten in wijn.

Helaas moet ik ook melden dat de belangstelling voor de ruilbiercie zodanig is, dat we erover denken deze op te heffen. Jammer vind ik zelf, maar blijkbaar vinden, zonder onze tussenkomst, al uw flesjes wel hun weg naar collega’s en krijgt u ook het een en ander weer terug. Laat daarbij beginnende brouwers niet staan, want zij hebben onze aandacht ook hard nodig. 

Wat betreft het brouwen: de dubbel en de quadrupel staan te lageren en ik heb even niets paraat om te gaan brouwen (net alle restanten opgemaakt).

Ik heb me bijvoorbeeld gerealiseerd dat ik bieren graag jong proef, maar ook heel lang bewaar. Waarom? Hiermee leer ik van de smaakontwikkeling van de diverse biersoorten. De laatste tijd heeft dit geleid tot de conclusie dat bieren met zoethout gebrouwen best heel lang bewaard kunnen worden. Die worden alleen maar beter. Het lijkt alsof zoethout mee helpt het bier te conserveren (net als laurierblad, een bevinding van Jan Wurpel). En ook de zoetheid in het bier veroorzaakt door het zoethout neemt niet af. Een ideaal kruid dus voor donkere, zware winterbieren. Vrienden van me, die een overjarig winterbier bij mij hadden geproefd, vragen me met klem meer te brouwen, maar dan moeten ze wel weer even wachten voordat het net zo lekker is…

Proost.
Ben

De gezamenlijke brouwdag van 13 november komt alweer ras naderbij. Net als vorige keer gaan we brouwen in Lisserbroek.

Deze keer kun je, zoals Jan in de Van Het Bestuur al schreef, kiezen tussen een  Porter, OF een Meibock. Bovendien kun je voor beide bieren kiezen of je bovengistend of ondergistend wilt werken. Als je voor ondergist kiest, hebben we zelfs koelruimte voor je geregeld in Lisserbroek. Als je thuis en gekoelde gistkast hebt, is dat natuurlijk nog handiger.

In het stuk van Jan Willem, elders in dit clubblad, kun je lezen dat ook de professionele brouwers van onze vereniging van zich zullen laten horen.

Schrijf je snel in. De uiterste datum waarop dat kan is de komende clubavond, dus vrijdag 29 oktober. Laat de kans om deze unieke brouwdag mee te maken niet voorbij gaan!

Tijden

We starten om 9.00 uur en sluiten af rond 17.00 uur.

Lokatie

Net als vorige keer zullen we brouwen in Lisserbroek bij de kwekerij van Edwin Duivenvoorden.
Kwekerij E. Duivenvoorden
Turfspoor 57
2165 AW Lisserbroek

Op de plattegrond is de Brouwlokatie gemarkeerd met een "B". Volg de blauwe lijn, komend vanaf de IJweg vanuit Hoofddorp (richting Lisserbroek).

Let op! De aanmeldprocedure voor gezamenlijke brouwdagen is sinds vorige keer gewijzigd. Log in bij 't Wort Wat website, en klik in het "Voor leden" menu op "Brouwdag". Daar kun je het aanmeldformulier invullen.

Geef in het opmerkingenveld duidelijk je voorkeur aan voor Porter of Meibock, en voor ondergist of bovengist!

Bij de laatste voorbereidingen voor het brouwen ontdek je dat je niet de hop in voorraad hebt die het recept voorschrijft. Herken je het probleem? In dat geval blijkt het handig om terug te kunnen vallen op een andere soort hop die je in de koelkast bewaart. De ene soort hop is echter de andere niet. Als je de keuze hebt, is het dus de kunst om juist die hop te kiezen die de gewenste soort zo goed mogelijk benadert. Ik ben er even voor gaan zitten en heb op basis van de bronnen die ik beschikbaar had, een lijst samengesteld van soorten hop en hun mogelijke vervangers. In goed Engels: hop substitutes. In slecht Engels: hopstitutes. Ik ben uitgegaan van de hop die in de Nederlandse winkels verkrijgbaar zijn, waaronder alle winkels van alle leveranciers van ingrediënten die in dit clubblad adverteren. Het teken # in de tabel wijst op een soort hop die in die winkels beperkt verkrijgbaar is. Verder staan (A) en (B) respectievelijk voor aroma- en bitterhop en verwijzen de cijfers in de rechterkolom naar de volgnummers in de linkerkolom.

Tot zover het probleem van de hop die je toevallig niet in huis hebt. Van een iets andere orde is de situatie dat je het liefst een soort hop gebruikt die niet in de Nederlandse winkelschappen ligt.  Zoiets overkomt je wanneer je bijvoorbeeld een typisch Amerikaans recept wilt gebruiken. Tegen die achtergrond wil ik je de onderstaande tabel niet onthouden. De cijfers in de rechterkolom corresponderen wederom met de cijfers links in de eerste tabel. De vervangende hopsoorten worden in veruit de meeste gevallen in de literatuur als zodanig aangeduid. Waar dit niet het geval is, en het alternatief berust op een eigen interpretatie, heb ik dat met een * aangegeven.

Tabel 2 Vervangers voor minder gangbare hopsoorten

Geraadpleegde literatuur:

• Broek, Wil van der – Bierbrouwcursus. Huizen, 2009.
• Colby, Chris – Hop substitution Guide. In: Brew Your Own 14(2): 34-37, 2008
• Resource Guide – www.byo.com
• Szamatulski, Tess & Mark – Beer Captured. Maltose Press, Trumbull, 2001.

Beste leden,

Voor zaterdag 13 november staat er weer een gezamenlijke brouwdag op het programma. De locatie is net als in september in Lisserbroek. Zoals gebruikelijk krijg je de ingrediënten van de vereniging. Opgeven kan nog tot en met 29 oktober. Log daarvoor in op de website, en klik in het "Voor leden" menu op "Brouwdag".

De brouwdag in november wordt wel extra bijzonder. Samen met Ernst heb ik het volgende plan bedacht.

KBC doet mee

Allereerst leggen we deze keer de verbinding met het Klein Brouwerij Collectief (KBC). Een aantal van onze leden is ook professioneel actief als bierbrouwer (zie http://www.twortwat.nl/professioneel), en in die hoedanigheid ook lid van het KBC. In totaal heeft het KBC ruim 60 leden, waarvan 40 productiebrouwers (met een eigen brouwketel) en 20 licentiebrouwers (die hun bier elders laten brouwen). Met Leidsch Bier behoor ik zelf tot een laatste categorie.

De bedoeling is dat de professionele leden tijdens de brouwdag een stand bemannen (en misschien zelfs meebrouwen). De amateurbrouwers en bezoekers van de brouwdag kunnen dan al hun vragen kwijt over de historie van de brouwerij en hun bieren, hoe het is om professioneel met bier bezig te zijn, wat het verschil is tussen liters en hectoliters brouwen, etc. etc. Daarnaast kun je flessen bier aanschaffen voor consumptie op de dag zelf, of voor thuis.

"Eén liter eigen bier"-actie

We gaan ook nog iets heel nieuws doen deze keer. Wat me opvalt bij het geven van een Brouwstappendemo is dat de bezoekers zeer geïnteresseerd zijn in de glazen fles met gistend bier. Zo'n crèmekleurige soep met allemaal schuim erop en een bubbelend waterslot. Het idee dat daarin allemaal gistcellen aan het werk zijn om van wort bier te maken (en dat het dan ook nog lekker bier wordt) is fascinerend. En het is één van de dingen die je vaak niet te zien krijgt bij bezoek aan een professionele brouwerij (da's meestal alleen RVS bewonderen).

Om die beleving heel dicht 'bij de mensen' te brengen, gaan we de bezoekers (vooraf) vragen om een 1,5 liter frisdrankfles mee te brengen. Aan het eind van de brouwdag krijgen ze dan in die fles één liter wort mee naar huis inclusief gist en een waterslot. Daarnaast krijgen ze een instructie mee hoe ze die liter wort thuis kunnen laten vergisten en dan bottelen in een andere fles. Met als resultaat (bijna) één liter bier!

Best een ongewoon idee, dat geef ik toe. Ik ga natuurlijk van tevoren een proefje doen om een passende instructie met foto's te schrijven. Maar stel dat het klopt dan geven we de bezoekers een unieke ervaring mee! Vergelijk het maar met van die doorgeef-acties van yoghurt, kefir en dergelijke. Dan kweek je dat thuis verder op en geeft een deel door aan andere mensen. In dit geval geef je natuurlijk niks door, maar drink het bier lekker zelf op (met je vrienden). ;-)

Heb je zin om vooraf of op de dag zelf een handje mee te helpen met de "Eén liter eigen bier" actie? Geef me dan even een seintje op jw@leidschbier.nl.

Met vriendelijke groet,
Jan-Willem

Ik heb jullie al verteld over www.ratebeer.com. Het is erg handig om goede kroegen, restaurants en bier winkels te vinden in Nederland en in het buitenland. Ik ben net naar het 200ste Oktoberfest in München geweest. Het is erg, weet ik, maar iemand moest voorbereiden voor onze Oktoberfest clubavond op de 24ste september ;-). Ik ben met een vriend van mij geweest naar Duitsland en wij hadden besloten om ook een paar dagen in Innsbruck door te brengen. Met gebruik van Ratebeer.com hebben wij een brewpub gevonden in Innsbruck en dan konden wij ook een hotel op hetzelfde straat boeken! De Theresian Brauhaus was erg leuk. Een halve-prijs happy hour van 15 t/m 17:00 en het was al niet duur in het eerste geval! Zij hadden 2 bieren van het vat de hele jaar rond en 1 tijdelijk. Niet veel keus maar wel lekker bieren.

De Oktoberfest is een jaarlijkse feest in München, Bavaria, Duitsland. 200 jaar geleden was er een bruiloft tussen een kroon prins Ludwig van Bavaria en Therese. Het feestje werd daarna jaarlijks gehouden in de Theresienweise (genoemd naar haar). Het begint half September en gaat door tot de eerste zondag in oktober. Zoek oktoberfest op in Wikipedia voor meer informatie. Er is een kermis en een stuk of 10 ontzettend grote tenten voor tussen 2000 en 8000 mensen! Er wordt meestal Märzen bier geschonken in 1 liter steins (gebrouwen in maart en in grotten gelagerd (er was geen koeling 200 jaar geleden). De kans op vuur was groot tijdens de warme droge zomers. Zie http://en.wikipedia.org/wiki/M%C3%A4rzen. De sfeer is erg gezellig en mensen komen van ver weg om mee te genieten van 's werelds grootste feest!

Er is ook een Android applicatie die heet Ratebeer mobile, voor Android mobieltjes. Het is handig om informatie op te halen over een bier in de kroeg en je kan ook, ter plekke, een rating geven over een bier. Er is een scan functie waarmee je de barcode van een bierfles  kunt scannen en je krijgt veel informatie over het bier. Er wordt ook een iphone versie van Ratebeer mobile geschreven hoorde ik.

Dean Southall
deanso@yahoo.com

Radical Brewing uit 2004 van de bekende Amerikaanse bierschrijver Randy Mosher

Met meer dan 90 recepten en nuttige informatie voor beginners en oude rotten.

• Biebnr: 3019
• Uitgave: Paperback, 350 pagina's
• Uitgever: Brewers Publications (June 25, 2004)
• Taal: Engels
• ISBN-10: 0937381837
• ISBN-13: 978-0937381830

Van Amazon.com:

Ontspanning en inspiratie voor zowel bierbrouwers als bierdrinkers.

Dit boek geeft een moderne en creatieve kijk op bier en bier brouwen, gepresenteerd in een aantrekkelijke twee-kleuren lay-out, geschikt voor de 'internetgeneratie'. Van hoofdstukken als 'Een aangedikte geschiedenis van bier' tot 'Grote bubbelende brouwsels' neemt het je mee op ontdekkingstocht langs de vele gezichten van het drinken en brouwen van bier, welke creatieve avontuurlijke vrolijke mensen aan deze hobby hebben gebonden.

Na de lange en kleurrijke beschrijving van de geschiedenis van het bier, verheft dit boek de kunst van het brouwen naar zijn geëigende plek, naast de wetenschap die helpt de creatieve geest te ontsluiten die sluimert in iedere would-be brouwer. De aangename manier van schrijven en rijke illustraties maken 'Radical Brewing een 'must' voor iedere beginnende en gevorderde brouwer.

Iedereen die houdt van bier, hetzij om te drinken, hetzij om te brouwen, zal menig uurtje aangenaam verpozen met het lezen in dit boek.