Soms zit het mee soms zit het tegen.

Zaterdag 30 oktober ging ik vol goede moed naar Amsterdam. Een heerlijk dagje uit. Eerst de stad in. Om twee uur naar de Beurs van Berlage. Er waren vele bokbieren. Als eerste wil je dan Polderbok proeven, ik had hem nog niet geproefd.

De tap van de Polderbok was snel gevonden. Bij de tap stond Rob Leine. Toen kwam de grote teleurstelling: Polderbok was van de tap gehaald. Wat er precies mis gegaan was weet ik niet. Achter mij kwamen nog een paar mensen vragen naar de Polderbok. Als lid van 't Wort Wat! ga je dan door de grond als wordt gezegd: "Helaas van de tap gehaald".

Ik hoorde dat de Polderbok op de clubavond en op andere plaatsen wel goed was. Toch was er kennelijk iets mis, maar wat horen we nog wel. Verder waren in de Beurs van Berlage nog wel mooie bokbieren te proeven. Ik heb 1 muntje overgehouden voor volgend jaar, voor een Polderbok. Dan moet het toch goed gaan.

Nico

Gezamenlijke brouwdag

Het is nog vlak ervoor als ik dit schrijf, maar als jullie dit lezen kunnen we hopelijk terugkijken op weer een succesvolle gezamenlijke bierbrouwdag. Deze vond plaats op zaterdag 13 november te Lisserbroek bij de aardbeienkwekerij van Erwin Duivenvoorden aan het Turfspoor 57. Het belooft weer een drukke en bovenal een gezellige dag te worden, tevens de praktijkdag voor de deelnemers van de brouwcursus die Theo van Eijden en John Keuris dit najaar hebben gegeven. De bieren die op deze brouwdag gebrouwen zijn waren een Robust Porter of een Meibock naar keuze met de mogelijkheid dit ondergistend te doen, omdat er koelcapaciteit aanwezig was bij de kwekerij.

Tevens was Jan-Willem Fukkink aanwezig die het KBC (Klein Brouwers Collectief) vertegenwoordigde en een leuke actie op touw had gezet. Hierbij konden bezoekers een zelf meegenomen PET fles van anderhalve liter inhoud laten vullen met een liter wort. Deze PET fles werd dan voorzien van een rubber dop met bijbehorend waterslot. Tevens had Jan-Willem hierbij een beknopte gebruiksaanwijzing geschreven om dit thuis te laten vergisten. Ook had Jan-Willem de publiciteit gezocht door het aanschrijven van diverse media om deze actie onder de aandacht van het grote publiek te krijgen.

Excursie Düsseldorf

De excursie commissie heeft weer een excursie georganiseerd naar Düsseldorf op 20 november, waaraan ook de partners van de bierbrouwers wat hadden. Hopelijk waren er voldoende aanmeldingen, de excursie vind namelijk plaats rond het tijdstip dat ook dit clubblad, als het goed is, op de mat valt. Ervan uitgaand dat er voldoende deelnemers zijn, konden deze op eigen gelegenheid diverse etablissementen bezoeken voor het nuttigen van een heerlijk Alt bier bij bijvoorbeeld Zum Uerige of Zum füchschen.

Een bezienswaardigheid is altijd weer de kerstmarkt waar allerlei leuke kerstartikelen te koop zijn en men kan genieten van heerlijke glühwein en andere Duitse geneugten.

Clubavond oktober

De clubavond van oktober was toch nog redelijk druk bezocht, rekening houdende dat het plaatsvond in het weekeinde van het bokbierfestival. Op deze avond kon men ook de bieren inleveren voor de clubkampioenschappen. Tevens hield Jan van der Lee samen met zijn lieftallige vrouw Ann een presentatie over zijn brouwerij de Natte Cel. Tijdens de presentatie werden er diverse bieren geproefd en besproken. Het was een leuke presentatie uit de losse pols, maar dit gaf juist gelegenheid om interactie vanuit de zaal te krijgen. We hebben heerlijke biertjes geproefd uit Jan's brouwerij en ik kan zeggen: er waren diverse juweeltjes bij. Bedankt Jan voor deze presentatie.

Kerstdiner

Het kerstdiner is in voorbereiding, Wilma Wurpel heeft zich de afgelopen weken ingegraven in diverse bierkookboeken om een uitgebalanceerd menu uit te werken. Wilma kennende zal het weer een spannend etentje worden. Het kerstdiner zal op vrijdag 17 december gaan plaatsvinden en je kunt je van nu af aan opgeven bij de penningmeester  door het overmaken van 12,50 euro per persoon op rekeningnummer 7228352 ten name van ’t Wort Wat onder vermelding van kerstdiner 2010 en lidnummer plus eventueel aangeven indien men vegetarisch wil eten. De uiterste inschrijfdatum is 1 december 2010. Het belooft weer een gezellige avond te worden. Helaas is Jaap Kamp niet aanwezig om zijn traditionele kerstverhaal ten gehore te brengen, maar men is druk bezig om andere optredens te regelen tussen de diverse menugangen.

Bokbierfestival

Ook ´t Wort Wat was dit jaar weer aanwezig met zijn Polderbok op het festival. Ik ben zelf zaterdagmiddag geweest en het was weer een heel gezellig gebeuren met live muziek. Het optreden werd verzorgd door een band van 4 Oostenrijkse tubaspelers in traditionele Lederhose begeleid door een drummer in de zelfde kledij. En de zangeres was een Oostenrijkse Mädel gestoken in een Dirndl met een uitstraling van Nina Hagen. Heel apart maar daardoor werd er wel een leuke atmosfeer gecreëerd.

Helaas was vrijdag geconstateerd dat een aantal vaten van onze Polderbok een melkzuur infectie hadden, Wim Groeneveld vroeg zaterdag aan een van de stewards of wij even mochten proeven van de geïnfecteerde vaten en we konden niet anders constateren dan deze een klassieke melkzuur infectie hadden. Nog een nieuw vat aangeslagen en deze bleek goed van smaak te zijn, dus in overleg besloten dat men elk vat ging keuren voordat men ze in verkoop bracht zodat alle goede vaten zijn leeg getapt. De polderbok commissie is nog in overleg met brouwerij de Prael over restitutie van de geïnfecteerde vaten bier. Ook is ons Polderbok bij de lokale horeca in Hoofddorp goed ontvangen, het blijkt dat de klanten graag een lokaal product willen proeven.

Komende clubavond

De komende clubavond gaan we bieren keuren voor de clubkampioenschappen. De bieren worden gekeurd door onze leden met aan elke tafel een bierkeurmeester uit onze eigen gelederen. Ik kan je van harte aanbevelen hier aan deel te nemen om dat je hier veel van opsteekt over het leren proeven en omschrijven van de smaken en eventuele afwijkingen aan een bier leren herkennen. De bieren die dit jaar konden deelnemen aan de kampioenschappen zijn de Tripel en Alt. De brouwers van het lievelingsbier gaan dat onderling proeven, dus neem een paar flesjes mee!

Het laatste pakket van 2010 wordt in november uitgeleverd en is de Rooiebag part 2. Voor wie het hele Rooiebag experiment gemist heeft is hier nog even het hele verhaal en het bij behorende recept.

De Rooiebag is een kloon die op de Rodenbach moet gaan lijken. Nu is Rodenbach een blend van een minimaal twee jaar op eikenhout gelagerd bier en een jong bier in de verhouding van ongeveer 25-10% oud tot 75-90% jong. De verhouding varieert omdat men met het “steken” een constante smaak probeert te bereiken.

Het basis (10 liter) recept is voor allebei hetzelfde:

Ingrediënten

Maischschema

Gisting

Voor het oude bier:  hoofdgisting met Wyeast German Ale 1007. Minimaal 1 jaar lageren met Wyeast Lambic blend 3278 en de eikenkrullen; let daarbij op dat het waterslot niet verdroogt. Mooier is natuurlijk 2 jaar maar dan gaat het allemaal wel heel erg lang duren.

Voor het jonge bier: hoofdgisting met Wyeast German Ale 1007. Lageren met Wyeast Lambic blend 3278 1 á 2 maanden.

Hierna beide bieren naar eigen smaak steken en bottelen. Het hele recept is ook op de site te vinden, inclusief een brouwvisie xml-lutje

Voor 2011 hebben we al een aantal nominaties waaronder een IPA, een Samiklaus mogelijk een Toetanchamon Ale en uiteraard de bieren van de clubcompetitie. Mocht iemand nog een ander leuk dan wel spannend idee hebben dan horen we dat graag.

Iets dat wij gebruiken in het bestuur om bestanden te delen met elkaar is Dropbox http://www.dropbox.com/. Je hebt 2Gb ruimte on-line en het is ook handig om bestanden te delen met andere mensen. Er is ook een versie voor Android telefoontoestellen. Je hebt altijd toegang tot bestanden zoals bijvoorbeeld bier recepten.

Iemand schreef over het on-line Beer Mapper project. Er is ook een Android mobiel applicatie die Beer Mapper heet. Je kan het gebruiken om goede kroegen/brouwerijen te vinden als je op vakantie bent of in een onbekende stad.

Een handige site om je op de hoogte te houden van nieuws in de bierwereld is www.bier-blog.nl.

Dean Southall
deanso@yahoo.com"

Dit recept wilde ik plaatsen omdat het een erg mooie prestatie is van Arjan Molenaar die er 95 punten mee haalde op het ONK 2010. Dit leverde hem de eerste prijs op in de klasse C. Erg goed gedaan en gefeliciteerd met deze prachtige score.

Hadrianus tripel

Beschrijving

Recept gegevens

Ingrediënten

Maischschema

Opmerkingen van de brouwer

Mineola schil geschild met mesje. Uiteindelijk 20 l met SG 1080. Daarom SG uiteindelijk 1076 (= 21 l).

Problemen bij brouwen

Eerst 15 min op 60 °C gemaischt, vanwege lege batterij thermometer. Daarna op c.a. 65.7 °C.

Smaak impressie

Jurycommentaar: Prima bier, veel CO₂

Opmerkingen van de web redactie

• 1^e prijs klasse C, ONK 2010 (95 punten)
• Dit recept is ook terug te vinden op in onze recepten database op de website.
• Misschien dat dit recept weer een aantal leden motiveert voor het ONK 2011.

De clubavond stond in het teken van de "De Natte Cel". Hiermee wordt niet een badkamer bedoeld, maar de brouwerij van Jan van der Lee. De brouwerij ontleent zijn naam aan het natuurgebied De Natte Cel in Lutjebroek. De brouwerij staat in Bovenkarspel, hier niet ver vandaan. Jan wil een streekgebonden brouwerij, dit komt tot uiting in de naam van de brouwerij en ook in de naam van zijn bekendste bier "Skeetje". Skeetje is het Westfriese woord voor schatje. Ook op het etiket van Skeetje West Friesland tot uiting. Mijn geboorteplaats wordt er ook op vermeld.

Met zijn bekende enthousiasme vertelt Jan over zijn brouwerij en zijn bieren. Skeetje wordt in West Friesland commercieel op de markt gebracht. Gezien de hoeveelheid kan dat niet in Bovenkarspel worden gebrouwen. Het wordt aan de hand van het recept van Jan gebrouwen bij de Proefbrouwerij. Uiteraard werd Skeetje geproefd.

Daarnaast brouwt Jan in Bovenkarspel een aantal bieren, waaruit t.z.t. mogelijk nog een bier zal komen dat commercieel op de markt zal worden gebracht. Ook hier weer aparte namen voor zijn bieren zoals: Blonde Ann (genoemd naar zijn vrouw) en Gladjanus (hierin komt zijn eigen naam naar voren). Ook deze bieren werden geproefd.

Al met al een geslaagde avond. 

Martyn Cornell

Toen de mensheid zich vanuit Afrika begon te verspreiden over de wereld moet wilde gerst (dat nog steeds groeit in het voorgebergte van landen in het midden oosten) een van de eerste nieuwe voedingsmiddelen zijn geweest. Er zijn restanten van wilde gerst gevonden bij een nederzetting uit de steentijd aan de zuidelijke kust van het meer van Tiberias in Israel die teruggaan tot 17.000 jaar voor Christus.

Het is niet bekend wanneer precies is ontdekt dat wanneer men gerst nat liet worden waardoor het ontkiemde, het daarna liet drogen, maalde, weekte in warm water en daarna wilde gisten hun werk liet doen, er een heerlijke drank ontstond waar je ook nog een goed gevoel van kreeg. Maar op een gegeven moment, ruim 10.000 jaar geleden, zijn de mensen in die streken gestopt met het verzamelen van wilde gerst in de heuvels en zijn ze het gaan verbouwen in de lager gelegen valleien, waar het makkelijker kon worden geoogst. Uiteraard bouwden zij hun huizen in de omgeving om de oogst te beschermen en zo ontstond landbouw (en beschaving).

De oorspronkelijke wilde twee-rijige gerst valt uiteen zodra de aren rijp zijn en de korrels vallen dan op de grond. Toen mensen de gerst begonnen te cultiveren kozen zij de niet-uiteenvallende aren om te vermeerderen. De korrels blijven dan aan de stengel en zijn op die manier eenvoudiger te oogsten. De eerste tekenen van deze gecultiveerde gerst zijn door archeologen gevonden in het noorden van Jericho. Deze resten bleken ongeveer 9.750 jaar oud te zijn. Resten van een nieuwer type, zes-rijige gerst, die ongeveer 8.000 jaar oud waren, zijn gevonden in Irak.

Rond deze tijd waren vroege landbouwers doorgetrokken naar Europa en zij brachten gecultiveerde granen zoals gerst en tarwe met zich mee, en zonder twijfel ook de wetenschap hoe er mee te brouwen.

Zo'n 6.000 jaar later begonnen landbouwers uit de late steentijd twee rijige-gerst te verbouwen voornamelijk voor het brouwen van bier. Geleidelijk werden over de eeuwen heen diverse variëteiten ontwikkeld die geschikt waren voor het lokale klimaat. In meer noordelijk gelegen streken werd bijvoorbeeld een veel robuustere soort, 'bere', verbouwd.

Uiteindelijk vonden de schranderste boeren dat van sommige landerijen de gerst beter was dan dat van andere. Een van de eerste mensen die hierover publiceerden was John Fitzherbert uit Derbyshire (Engeland). Hij schreef in 1523 het 'Boke of Husbandrye', het 'Boek van de Teelt', waarin hij verhaalde dat 'bere' de slechtste variant was, eigenlijk alleen geschikt als veevoer, en rode gerst de beste.

Hoewel de landbouw reeds in de 18^e eeuw wat wetenschappelijker werd benaderd, kwam de grote doorbraak pas in 1820, toen dominee Chevalier uit Suffolk een paar aren van een zeer fijne gerstsoort ontdekte in de tuin van een van zijn pachters. Deze soort werd snel populair bij brouwers en daardoor ook populair onder de agrariërs. In 1833 werd het voor hoge prijzen verkocht op de veiling van London en het was gedurende ongeveer 50 jaar de populairste gerstsoort; zo'n 80-90% van alle verbouwde gerst in Groot Britannië.

Verschillende nieuwe soorten werden ontwikkeld in de 19e eeuw, waaronder een soort die zeer geschikt was voor Porters en Stouts. De de volgende grote ontwikkeling echter, was dat brouwers (met name Guinness) de veredeling van gerst begonnen te bevorderen. In 1908 lukte het Herbert Hunter, van het Iers Landbouwkundig Instituut (dat gefinancierd werd door Guinness) een kruising te ontwikkelen, Spratt Archer, die sneller rijpte, een betere opbrengst had en beter moutte dan zijn voorouders. Na een onderbreking vanwege de Eerste Wereldoorlog werd dit al snel een van de meest verbouwde gerstsoort in de Britse Eilanden. Tegelijkertijd werd in Engeland nog een tweede variëteit ontwikkeld voor Guinness, Plumage Archer. Tegen de tijd dat de Tweede Wereldoorlog uitbrak waren beide soorten samen goed voor zo'n 80% van alle landbouwgrond in gebruik voor zomergerst.

Na de Tweede Wereldoorlog werden beide soorten verdrongen door Proctor, een soort met korte stengels die minder stikstof nodig had. Deze op zijn beurt werd halverwege de jaren zestig van de twintigste eeuw vervangen door de nog immer populaire wintergerst Maris Otter.

Het is vooral populair vanwege de goede eigenschappen in de maischketel. Daarnaast worden bieren die met deze soort gemaakt zijn relatief snel helder en bovendien hebben tests uitgewezen dat de bieren ook nog lekkerder smaken. Daarentegen heeft het een minder hoge opbrengst dan sommige ervan afgeleide soorten zoals 'Golden Promise' van dezelfde veredelaar, op dit moment het populairst onder de brouwers. Een andere mededinger is Optic, ontwikkeld door een concurrent.

Om deze reden wordt door de Robin Apple mouterij een premie betaald aan boeren om de Maris Otter te verbouwen. Inmiddels is de variëteit ruim 40 jaar oud en dat in een tijd dat de nieuwere variëteiten slechts 12-15 jaar meegaan. Still going strong, evenals de 'Real Ale' die ervan gemaakt wordt.

Verschenen in Camra's Beer magazine, februari 2008.
Vertaald en bewerkt door Lidewij Jansen van Galen