Zo af en toe is het wel goed als je vrouw er vandoor gaat met een man. Helemaal als die man dan ook nog een bierkenner en thuisbrouwer is. Mij is dit onlangs wéér overkomen. Ze gaat niet lang weg, hoor. Meestal is ze dezelfde dag weer terug. Maar dan zijn ze wél in Calais geweest. Aangezien ik er niet bij ben kan ik dit niet controleren natuurlijk.

Wat is dáár dan wel niet helemaal te doen? Ze zeggen altijd dat ze naar een supermarkt gaan. Een hele grote. Het mooie van deze supermarkt is, dat ze daar natuurlijk lokale producten verkopen. Net als hier in Nederland. Maar om in Nederland nou naar de supermarkt te gaan om een bijzonder biertje te kopen… Díe bijzondere bieren hebben we inmiddels allemaal wel gezien. Tuurlijk zitten er lekkere tussen, maar zoals ik al zeg: ze zijn niet bijzonder meer.

Maar in de supermarkten in Frankrijk verkopen ze natuurlijk andere bieren dan hier. Sterker nog, bieren die je hier met een lampje moet zoeken. Misschien wat overdreven, maar je begrijpt de strekking van het verhaal. Zo kwamen ze dit keer weer terug met een tas vol ¾ liter bierflessen van Franse komaf. Stephan, da's de man met wie ze aan de haal ging, is zelf een groot liefhebber van Franse speciaal bieren. Hij weet dus waar hij het over heeft. De bieren die dan mee terug komen zijn vaak onbekend voor mij, maar… altijd wel heel lekker!

En weet je wat ze nog meer voor lekkere lokale producten hebben? Kaas! Als ik je nou vertel dat ik dat één van de beste combinaties vind: bier met kaas, of kaas met bier, net wat je wilt.

Blanche de Wissant, Bierie de Belle Dalle en '2 Caps' en van de kazen Fauquet en le Secret d'Affinois om er maar een paar te noemen. 12 Flessen had ze meegenomen. Man wat een feest.

Ik hoop dat ze er binnenkort wéér vandoor gaan :-)

Afgelopen clubavond

Afgelopen clubavond begon met het vragenrondje. Hierna werd John Gouwerok door Ernst de Moor in het zonnetje gezet aangezien John Gouwerok per 1 april met pensioen gaat. John blijft lid van onze club en actief als vrijwilliger voor de stichting Meerwaarde. John werd bedankt voor zijn inzet voor onze vereniging, altijd present achter de bar en weet altijd leuke en speciale bieren in te kopen. We kunnen altijd op hem rekenen als er iets geregeld moest worden. John was ook degene die de maandbierwisselkei-trofee introduceerde en is de auteur van de artikelen die verschenen in ons clubblad als “Maandbier en ander geneuzel”. John ontving een bierpakket en een kei (die hij niet hoeft te wisselen) als dank, en gaat binnenkort met zijn Anneke genieten van een fietsvakantie naar Santiago de Compostela. John, enorm bedankt voor de gezellige clubavonden.

De volgende die naar voren werd geroepen was Dean Southall, hij werd door Ernst de Moor bedankt voor zijn inzet binnen het bestuur van onze vereniging. Hij kreeg geen bierpakket maar een doos met chocolade, omdat zoals velen weten Dean een speciaalbier-winkel uitbaat in hartje Den Haag. Tevens kreeg Dean een selectie van amateurbieren gebrouwen door een aantal bestuursleden als dank.

Hierna werden er presentaties gegeven over de gekozen bieren voor de clubkampioenschappen. John Keuris en Erik Deelissen gaven elk een presentatie. John over de Irish Red, en Erik over de Dubbelbo(c)k. John had een leuke presentatie opgezet waarbij de leden actief werden betrokken. Bij elke presentatie werden twee bieren gereserveerd. Erik had Brand dubbelbock en een dubbelbock gebrouwen door het bestuur van onze vereniging in samenwerking met het Kennemer Bier en Wijnmakers Gilde. John had twee Irish Red bieren bij zich, een Kilkenny en een Murphy’s. Na de presentaties begon het informele gedeelte en werd er nog menig speciaal biertje genuttigd.

Het bier van de maand op tap was een bokbier gebrouwen door de gebroeders Niels en Matthijs van der Weijden.

Komende clubavond

De volgende clubavond van 29 april beloofd ook iets bijzonders te worden.

Op deze clubavond zal er een presentatie gegeven worden door Fokko Kruizenga over smaakafwijkingen in bier. Fokko is lid van de Amervallei en expert op het gebied van smaken en geuren. Fokko neemt ook zijn kist met diverse smaak/geurstoffen mee zodat men in een neutraal bier iets van deze smaak/geurstof kan doseren zodat je de smaakafwijking leert onderkennen. Ook worden er commerciële bieren geschonken waarvan men de diverse smaken kan leren onderkennen.

Met deze kennis kun je dus afwijkingen in je eigen gebrouwen bieren herkennen en eventueel zo je eigen brouwsels verbeteren. Dit belooft dus een bijzonder leerzame clubavond te gaan worden.

Gezamenlijke brouwdag

Als ik dit schrijf, is het nog vlak voor de gezamenlijke brouwdag die zaterdag 16 april gehouden wordt (werd) in de schuur van een agrarisch bedrijf aan de Hoofdweg 887 te Hoofddorp. Dit hebben we al gemeld in clubblad van maart 2011.

Bijzonder is dat MeerTelevisie langs zal komen, om opnamen te maken.

Herhaling bezoek aan Jopen

Dinsdag 19 april gaat de Jopenkerk op herhaling. Jullie weten allemaal nog wel dat de clubavond van 29 januari in het water was gevallen. De Jopenkerk is zo een succes dat die avond veel te druk was, zodat er van een rondleiding niets meer terecht kwam. De afspraak is gemaakt om op een doordeweekse dag deze clubavond dus over te doen zodat we wat meer ruimte hebben.

Ontvangst om 20:00 uur in het proeflokaal en vanaf 21:30 de mogelijkheid om de brouwerij te bekijken vanaf het balkon.

Excursie

Donderdag 26 mei gaan we op excursie naar het Limburgse en Brabantse land. Er worden drie brouwerijen bezocht welke onderling grote verschillen tonen qua capaciteit. Maar dit maakt het juist heel divers. De brouwerijen die bezocht gaan worden zijn Lindeboom in Neer, Dorpsbrouwerij De Maar in Jabeek, en als hekkensluiter brouwerij Sint Servatummus in Schijndel, alwaar we ook een warm en koud buffet aangeboden zullen krijgen. De excursiecommissie is op vrijdag 8 april alle brouwerijen langs geweest om afspraken te maken en ze hebben weer een leuk programma in elkaar gezet.

Let op de informatie in de komende clubbladen en nieuwsflitsen hoe aan te melden.

Namens het bestuur,
Erik Deelissen

De “Kei van de Haarlemmermeer”.

Wat is een kei? Volgens Wikipedia is een kei een granulair ('korrelig') afzettingsgesteente. De korrels zijn grover dan die van stenen en fijner dan die van blokken. Grote keien komen we nog tegen in Drenthe, waar ze in groepen en gestapeld de hunebedden vormen. De meeste daarvan stammen uit de nieuwe steentijd, ongeveer 3200 jaar voor onze jaartelling.

Verder kennen we in Nederland dan nog de kei van Amersfoort, een grote steen, waaraan de stad de bijnaam Keistad en haar inwoners de geuzennaam Keientrekkers te danken hebben. In 1544 werd al een "grooten keeselsteen" bij de Waelberch (http://nl.wikipedia.org/wiki/Amersfoortse_Kei - cite_note-0) aan de weg van Amersfoort naar Utrecht vermeld. De Amersfoortse Kei weegt 7157 kg, heeft een hoogte van 2 meter en een omtrek van 5,25 meter. Vele keien zijn al in de prehistorie ontstaan en via het oprukkende ijs in de ijstijd in ons land terecht gekomen. Sommigen liggen hier al 150.000 jaar.

De kei waar we het hier over hebben is de kei van de Haarlemmermeer, die iets kleiner van omvang is. Rond de 1,65 meter hoog, ongeveer 70 centimeter in omvang, weegt ieder geval minder dan 7157 kg en is bijna 65 jaar oud. De meeste Wort Watters hebben deze kei leren kennen via de stichting “Meerwaarde”, waarvan ons clubhuis “de Boerderij” in Hoofddorp een onderdeel is. In een geschreven stukje over zwerfkeien kwam ik de volgende zin tegen; “Eeuwen later stonden de steunbalken bij oude boerderijen vaak op grote keien”. Hoe toepasselijk geciteerd, en tot voor kort gold dat nog.

Maar deze kei is ook een beetje onze kei geworden, net zo als de Amersfoorters hun kei hebben. Deze kei heeft in het bestaan van ’t Wort Wat zeker zijn steentje bijgedragen. Afgelopen vrijdag, 25 maart 2011, hebben wij onze kei een replica van zichzelf, een klein keitje, gegeven, als dank voor zijn keiharde inzet voor onze vereniging. Altijd heeft hij een koelkast vol met lekkere bieren en kwam geregeld, tot ieders aangename verassing, met geheel nieuwe bieren op de proppen. Vele gezamenlijke brouwdagen heeft hij begeleid en nooit was het hem een grote moeite om de helpende hand toe te steken of met een oplossing voor een probleem te komen. Een kei in de branding! Echter, dat helpen bij brouwdagen heeft deze kei toch niet onbewogen gelaten. Op een gegeven moment ging hij zelf ook bier brouwen, en zo ging de zaak aan het rollen, de kei werd uiteindelijk lid van ’t Wort Wat!, en na wat ervaring te hebben opgedaan voelt onze kei zich in het zelfbrouwen de koning te rijk, of liever gezegd de kei-zer te rijk.

In Nederland is het zo geregeld dat ook keien bij het bereiken van een leeftijd van 65 jaar met pensioen mogen gaan. En ook onze kei heeft te kennen gegeven dit te zullen gaan doen. Wel blijft onze kei lid van ’t Wort Wat en als vrijwilliger werkzaam bij de stichting Meerwaarde, zodat hij toch nog actief bezig kan zijn in ons clubhuis tijdens de clubavonden. Dat geeft deze kei glans!

Onze kei trekt er graag op uit en heeft daarvoor speciaal een camper gebouwd, het kamperen zit hem in het gesteente. Maar straks, halverwege juni, gaat onze kei een nieuw avontuur tegemoet. Onze kei gaat zich verplaatsen van Haarlem naar Santiago de Compostella, in het noordwesten van Spanje. Dit is een afstand van ongeveer 2.500 km. Daarna wellicht nog verder Spanje door, naar Valencia, alwaar ze aan de kust een groot keienstrand hebben. Niet dat hij zich laat voortbewegen door een ijsmassa, zoals in de ijstijd. Nee, hij gaat op de fiets! Samen met zijn vrouw Anneke, en dat voor zo’n 3 maanden. Ja, zo wordt hij toch nog een echte zwerfkei! 

John, wij nemen geen afscheid van elkaar, maar toch wilde ik even stilstaan bij het feit dat je 65 jaar wordt en met pensioen gaat. We danken je in ieder geval voor je bewonderenswaardige inzet over de periode, dat wij elkaar kennen. Als Wort Watters hopen we dat je met je vrouw Anneke een onvergetelijke reis op de fiets mag beleven. Denk om die keienpaden daar in noord Spanje, voor je het weet heb je zadelpijn en moet je voortijdig bij een kroeg stoppen. Na augustus hopen we je weer te treffen en te vernemen hoe je dit avontuur beleefd hebt. Ik zou zeggen neem een paar extra grote fietstassen mee, zodat je van die lekkere biertjes mee terug kunt nemen.

John Gouwerok, de kei van de Haarlemmermeer, een hele fijne tijd toegewenst. 

Jan Wurpel.

Excursie ’t Wort Wat! 26 mei 2011

Omschrijving

De excursiecommissie heeft deze keer een heel interessant programma voor jullie bedacht. We bezoeken drie brouwerijen, de kleinste van Limburg, een grote brouwer en een die op de weg van hobby naar professioneel een heel stuk is gevorderd.

We gaan eerst naar 'De Lindeboom' in Neer bij Venlo (http://www.lindeboom.nl/welkom_nl.htm). Bekend van Theo Sonnemans, hij heeft al eens een clubavond gevuld met een verhaal over koken.Hierbij zullen we een rondleiding krijgen (dit is uitzonderlijk, rondleidingen worden in deze brouwerij niet gegeven, alleen horeca relaties worden af en toe uitgenodigd). Theo de brouwmeester baalde dat wij op 26 mei langs zouden komen, omdat op deze datum zijn dochter in het huwelijk treedt, maar hij probeert nog even tussen de drukte door langs te komen. Na de excursie krijgen jullie 2 consumpties aangeboden in het proeflokaal. Alles wat jullie meer willen drinken is voor eigen rekening. Tevens is er de mogelijkheid in het winkeltje naast het proeflokaal bieren aan te schaffen voor thuis, de Gouverneur 104 en Venloos Alt zijn in ieder geval de moeite waard. (De rest kennen we nog niet).

We bezoeken daarna de 'Dorpsbrouwerij De Maar ' in Jabeek, bij Sittard (http://www.dorpsbrouwerijdemaar.nl). Heel klein, zelfgebouwde bijzondere installatie. In doorsnee brouwt hij rond de 50 liter per keer. De dorpsbrouwerij is in een oude Limburgse hoeve die bestierd word door de Heer Bemelmans. Een bezienswaardigheid waarbij velen nog ideeën kunnen opdoen voor het thuis brouwen. Hier wordt kleinschalig gebrouwen! We gaan in kleine groepen de brouwerij bekijken en krijgen 3 consumpties aangeboden. Alles wat jullie meer willen drinken is voor eigen rekening. Buiten is een heerlijk terras, op het grasveld scharrelen de kippen rond die gevoerd worden met bostel van de brouwerij. Tevens de mogelijkheid om bieren aan te kopen voor thuis.

Ten slotte gaan we naar Sint Servattumus in Schijndel (http://sintservattumus.nl/welkom.html). Deze brouwerij word geleid door Toon met behulp van twee vaste krachten en een heleboel vrijwilligers. In een groot bedrijfspand is de brouwerij gevestigd. Na een inleiding van Toon gaan we in groepen de brouwerij bezichtigen. Tijdens de rondleiding krijgen jullie 2 biertjes aangeboden. Na de excursie gaan we bij Toon eten, jullie krijgen een warm en koud buffet plus nog een biertje. Alles wat jullie meer willen drinken is voor eigen rekening. Ook hier is de mogelijkheid in een klein winkeltje binnen de brouwerij bieren aan te schaffen. Uit eigen proefervaring: er zijn heel lekkere bieren bij.

Algemene informatie

Wat krijgen jullie voor je geld:

• Busreis uit en thuis
• 3 brouwerij bezoeken met 8 consumpties
• Warm en koud buffet ’s avonds.

Zelf meenemen:

• Koffie, thee of frisdrank
• een lunchpakket voor in de bus.

De kosten zijn begroot op 65 euro voor leden bij minimaal 30 deelnemers. De kosten voor introducés zijn 67,50

Inschrijven vóór 19 mei via de website. Inloggen en dan > Voor Leden >Excursie. Vergeet niet tegelijk je bijdrage te storten op giro 7228352 tnv amateurbierbrouwersvereniging 't Wort Wat.

Programma

• 07:45 Verzamelen achter station Hoofddorp bij de “Rode Man”.
• 08:00 Vertrek Hoofddorp
• 11:00 De Lindeboom
• 13:00 Vertrek naar Jabeek
• 16:00 Vertrek Sint Servattumus
• 20:30 Naar huis
• 22:30 Aankomst Hoofddorp

De Excursiecommissie

.

Het is de tweede clubavond van maart en weer topbier op tap. Een bokbier en dat was ook een van de thema’s deze avond, je moet maar durven. Maar daar zijn de twin broeders niet bang voor en met N en M of was het M en N bier (vergeten te vragen wie het eerst geboren is) gaan deze jongens de strijd aan voor de wisselkei. Het was voor mij een heel speciale avond, de laatste als beheerder van Meerwaarde in de boerderij en dat heb ik geweten. Naar voren geroepen, een speech van de voorzitter, een en al lof, bloemen, bier en geen wissel!! maar een eigen KEI: ik wist even niet wat ik zeggen moest…

En daar bleef het niet bij: op onze afscheidsreceptie, samen met Anneke zijn wij door jullie en en vele anderen verrast door vele giften: een vaatje dubbelbok voor onze gasten van Jan en Erik, enveloppen met bonnen en geld voor onderweg als we gaan fietsen, bloemen en nog meer bier voor later. Veel leden van het Wort Wat hebben wij dan ook de hand mogen schudden onder het genot van een biertje of wat fris. Ik hoop dat je niet te lang in de rij heb moeten staan, voor ons was het overweldigend. Heel veel dank hiervoor.

Maar genoeg over ons; het gaat om jullie en bieren, daar was ik mee begonnen. Het bier op tap liep als een trein: ruim 50 tapjes en wel 51 ingeleverde met daarop gegeven waardering. Er waren er twee die uit de toon vielen: 1x2 en 1x 4 punten. Die vonden het duidelijk echt niet lekker. Misschien geproefd met een zuurtje of een dropje in de mond of voor de deur een parkeerbon gekregen en de pest in, je weet maar nooit wat je smaak beïnvloedt. De rest was positief tot zeer positief en geproefd tot op het puntje van de tong en tot 2 punten achter de komma. En dus nu de uitslag:

De eerdergenoemde 2 en 4 dan 6x6 1x6,03 1x6,15 1x6,25 1x6,45 4x6,5 9x7 3x7,3 2x7,4 3x7,5 en maar liefst 17x8. Totaal dus 357,08 punten. Dat is voor Niels en Matthijs van der Weijden een score van 7,001. Proficiat en dank voor het meedoen. Dat was de wisselkei.

In het begin van de avond gingen er ook een aantal flesjes Rauchbier Marzen rond uit Bamberg. Als je dat ruikt hang je boven een asbak van gisteren, maar de smaak is toch wel heel bijzonder. Het viel mij achteraf niet tegen.

De rest van de avond werd er veel verteld, geproefd, gekeurd en gebabbeld. Al met al een gezellige clubavond.

Dat was het weer, tot volgend keer.
Jullie uitbater John

(persbericht)
BIERTAPAS, Fingerfood met en bij bier



De publicatie richt zich specifiek op hapjes en kleine gerechtjes, die goed combineren met verschillende soorten bier. In een aantal gerechten is bier een ingrediënt. De hapjes en kleine gerechtjes zijn gemakkelijk te bereiden en bestaan meestal uit 6 tot maximaal 7 ingrediënten. Beknopte informatie over de verschillende soorten bier. Tips voor het combineren van de hapjes en kleine gerechtjes tot een groter geheel met biersuggesties. De hapjes en kleine gerechtjes zijn onderverdeeld in gevogelte, vegetarisch, vis en vlees.

Biertapas Fingerfood met en bij bier
Tekst: Han Hidalgo
Fotografie: Joris Luyten
Prijs 14.95
Uitgeverij Terra-Lannoo
128 blz.
140 x 180 mm
Gebonden
978 90 8989 365 9
nur 441, 448

On-line bestellen:
http://www.lannoo.com/content/terralannoo/wbnl/listview/1/index.jsp?titelcode=26027&fondsid=0
http://www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/biertapas/1001004010967772/index.html

Geschiedenis

De Kelten in Ierland hadden al een vorm van bierbrouwen. Rond 1600 ontstonden de eerste huisbrouwerijen. Rond 1700 -1800 ging men brouwen met kruiden, waaronder gentiaan i.p.v. hop. In het begin maakten men veel ales en na enige tijd ging men steeds meer over op porters. Vanaf ongeveer  1960 worden de porters zoeter. Enkelen voorbeelden zijn: Kilkenny Irish Beer, Moling's Irish Red, Beamish Red Ale , Affrey's Irish Ale , Goose Island Kilgubbin Red Ale , Harpoon Hibernian Ale , Boulevard Irish Ale , Murphy's Irish Red, Smithwick's , Great Lakes Conway's Irish Ale , Saranac Irish Red Ale , Samuel Adams Irish Red en Sullivan's Irish Ale.

Sinds  1920 is het aantal brouwerijen in Ierland toegenomen tot  19 brouwerijen. De Murphy Brouwerij werd in 1856 opgericht door Jeremiah James Murphy in Cork. In 2001 werd het merk opgekocht door Heineken. Murphy Brewery brouwt twee bieren, namelijk Murphy’s Irish Stout en de Murphy’s Irish Red. De eerste wordt voornamelijk in Ierland gedronken, de tweede voornamelijk buiten Ierland.

Kilkenny brouwerij is in 1710 opgericht door Edmund Smithwick. De brouwerij werd gesticht in de 12e eeuw door monniken in de St Francis Abbey en is nu uitgegroeid tot één van de grotere in Ierland. De bieren o.a. Smithwick Irish Ale (Kilkenny), Smithwick Barley wine. Maar ze maken ook Budweiser onder licentie. De brouwerij is nu eigendom van Guinness.  (Diageo)

Bijna alle ales uit Ierland hebben een moutig accent, vaak met een boterachtige zweem en hebben een duidelijke fruitigheid en een roodachtige kleur.

Technisch fiche

Kleur : Amber tot koper   EBC  22-36

Schuim: Romig, glaspakkend

Geur: Zwak fruitig/ hoppig/geroosterde, soms zoutige geur

Smaak: Bitter,moutig , zoetige, iets zurige nasmaak. 

Bitterheid: 22-28

Alcohol : 4 – 5,2%

Ingrediënten:

Gebruik een Irish ale gist,  Engelse mouten (pale) en Engelse hoppen (Bramming cross). Bekende voorbeelden zijn Kilkenny, George Killians Irish Red, Beamish Red en natuurlijk Murphy Red.

Recept

Een recept om eens uit te proberen:

Nog steeds ben ik meer met schoonmaken bezig dan met brouwen, alhoewel je dat niet zou zeggen als je de volle gistvaten en lagervaten ziet staan. De dunkel weizen staat nu in de kast en de eerste serie flessen dubbelbock staan warm voor de flesvergisting. Kortom, het bier komt er weer aan.

Leuk was weer dat ik een aantal gistvaten in de slaapkamer had staan, alhoewel mijn partner daar een andere mening over schijnt te hebben. Maar ik vond dat ze daar moesten staan. Bij twee bieren omdat het ondergist betrof (tot voor kort was het nog erg koel in onze slaapkamer) en voor het tweede deel van het Vlaams Rood gold dat dit bier niet in mijn brouwhuis komt vanwege de lambic vergisting, maar na de giststap naar zolder gaat. Dat scheelt sowieso 25 kilo sjouwwerk vanuit de tuin. Maar waarom vind ik dit zo leuk? Heel eenvoudig, elke keer als ik langs het waterslot loop, tik ik het vat aan en ruik ik eraan. Je wordt je dan gewaar van de geuren die bij de vergistingsfasen horen en met name de laatste fase ruikt zo lekker. Ik kan er, kortom, gewoon niet afblijven.

Ook leuk is dat ik elders in dit blad een artikel mocht plaatsen over de Weyermann mouterij (met toestemming van PINT). Ik vind het geweldig om hierover te lezen, want ook in de moutsoorten zit een ontwikkeling. Ik gebruik nu al mouten van Thomas Fawcett (via van der Kooy Jubbega) en die van Weyermann zou ik ook wel willen proberen. Misschien iets voor de excursie commissie…? Ze hebben namelijk ook een proefbrouwerij staan, waar ook niet Rheinheitsgebot bieren worden geprobeerd (voor de niet Duitse afnemers). Zoals ik al eerder verzuchtte: er is nog zo veel te proberen... Maar lees erover in dit en de volgende twee bladen en neem ook het andere artikel over mout mee.

Ik heb ook steeds aan u beloofd om wat van mijn brouwzaken te vervolgen. Ten eerste de dunkel weizen: die valt, wat mij betreft, in (geur)kwaliteit tegen. Okee, vrienden beweren dat ze banaan detecteren met hun reukorgaan, maar ik had van de speciale maisch methode meer verwacht. Misschien moet het nog beter worden, maar voorlopig vind ik de in Duitsland geproduceerde tegenhanger beter. En het is nog maar net weizen-weer, zal ik maar zeggen. Eerst moet de zon het terras eens flink opwarmen, alhoewel dat op dit moment al aardig begint te lukken. Het bier is overigens een prima weizen, dus het recept is goed en met het laatste zonnige weekend tijdens dit schrijven heb ik er stevig van genoten. Maar ik hoop dat u deze maisch methode ook gaat proberen en dan ben ik benieuwd…

Ten tweede de Russian Imperial Stout. Ik heb uiteindelijk toch maar besloten te gaan proeven. Rechtstreeks uit het lager vat: een zeer zacht bier, rond, niet overdreven alcoholig, en voornamelijk koffietonen die de boventoon in het smaakpalet vormen. Zo zonder CO₂ een prima alternatief voor een dessertwijn. Voor een chocolade dessert, wel te verstaan. Ik had ook een flesje gevuld om te controleren of de gist nog wat doet en voornamelijk om te kunnen proeven of ook deze batch besmet is geweest. En wow, gelukkig is het bier prima. Alleen een probleempje: het schuimt niet, in het geheel niet dus. Al die chocolade blijkbaar? Het gist heeft het suiker wel verwerkt, dat wel. Bij bottelen straks toch maar een extra giststarter erbij doen en uiteraard lang op de fles laten staan. Maar lekker is het wel. Nu op de fles komen de hopbitters weer meer tot zijn recht, maar na lang liggen verwacht ik weer een zacht en rond dessert bier. Ik proef geen houttonen nu. Wel de tonen van de drank waarin het hout heeft gelegen. Mmmmmm.

Binnenkort weer proost, Ben

Ik werd gewezen op een heel interessant artikel over de mouterij van Weyermann te Bamberg. Het stond in het blad PINT, in hetzelfde nummer als waarin de opening van Jopen wordt beschreven. Gelukkig is Pint bereid ons het artikel te laten gebruiken voor ons eigen clubblad. Dus alhier het eerste deel met toestemming overgenomen uit PINT-nieuws, februari 2011. Er volgen nog twee delen. Ik hoop dat het ieder aanzet tot denken over de mouten die hijzelf bij het brouwen wil gebruiken.

Tekst: Peter Kuppers, Foto’s: Eduard Reinders, Bob Vermaas, Theo Flissebaalje 

WERELDWIJD WEYERMANN: Bambergs speciaalmouterij

Hoeveel brouwerijen je ook bezoekt, bij bijna alle vind je ergens op zolder of in het brouwhuis de witte moutzakken met de rode geregistreerde handelsmerken Weyermann en WM. Van elke ton mout die Weyermann produceert, blijft de helft in Duitsland en is de andere helft bestemd voor de export. Hoe een Bamberger mouterij de wereld veroverde ...

“Frau Sabine Weyermann, onze directrice, is voor zaken in München. Mijn man en ik zullen u deze ochtend begeleiden”, zegt Beate Ferstl, persvoorlichtster van mouterij Weyermann in Bamberg. “Ulrich, mijn echtgenoot, is gediplomeerd brouwerij- en mouterij-ingenieur. Hij zal het technische deel voor zijn rekening nemen. Ik behartig meer het PR-gedeelte.” Wij fronsen de wenkbrauwen: als u man en vrouw bent en u ontvangt ons bij afwezigheid van mevrouw Weyermann, bent u dan familie van de chefin? “Neen”, lacht Ulrich Ferstl, “Weyermann is een familiebedrijf. En daarmee doel ik niet enkel op de bedrijfsleiding. Daarin vertegenwoordigt Sabine Weyermann met haar echtgenoot Thomas Kraus-Weyermann de vierde generatie en hun neef dr. Michael Flämig de vijfde. Je vindt het principe terug in alle geledingen. Het maakt deel uit van onze bedrijfsfilosofie. Als een vader hier werkt of gewerkt heeft, kom je vaak ook zijn zoon of dochter tegen. Of twee broers. Familieverhoudingen zijn talrijk.” “Ulrich werkt inmiddels vijf jaar voor Weyermann”, vult Beate aan. “Ik heb Duits gestudeerd en was werkzaam als journaliste, toen mevrouw Weyermann vroeg of ik de perscontacten en de PR voor Weyermann wilde verzorgen. Ik heb ‘ja’ gezegd en dat was twee jaar geleden.”

Op de Kaulberg

“Mag ik u een tegenvraag stellen?”, zegt Ulrich Ferstl, “vanwaar komt uw belangstelling voor Weyermann?” Ik vertel dat er twee redenen zijn. PINT-nieuws bericht veel over brouwerijen. Mouterijen, die voor de productie van bier toch niet onbelangrijk zijn, worden nogal stiefmoederlijk behandeld. Daarin mag best verandering komen. De tweede reden is dat er veel mouterijen zijn, die alleen pilsmout leveren. Er zijn slechts enkele mouterijen die zich toegelegd hebben op het fabriceren van speciaalmouten en daarvan is Weyermann de bekendste. We zijn nieuwsgierig waarom Weyermann die keuze gemaakt heeft.

“Ik wil beginnen met iets over de geschiedenis van Weyermann te vertellen”, antwoordt Ulrich, “en dan zult u zien dat de specialisatie in ons bedrijf nauw met de oorsprong van het bedrijf samenhangt.

De geschiedenis van Weyermann begint met Johann Baptist, die sinds 1879 een roosttrommeloven onder een tentdak uitbaatte op de Kaulberg in Bamberg. Voor wie Bamberg kent, dichtbij de huidige brouwerij Greifenklau. Johann Baptist was de zoon van de graanhandelaar en -veredelaar Michael Weyermann en zette de zaak van zijn vader voort. Het roosteren van granen voor de productie van Röstmalzkaffee, een koffievervanger op basis van granen, was een welkome aanvulling. Veel van de kennis over het roosteren van granen had Johann Baptist wellicht te danken aan zijn schoonvader, de apotheker Friedrich Sippel, die uiteraard kennis moet hebben gehad van chemische processen en hun gevolgen.”

Naar de Memmelsdorfer straße

“In 1888 verhuist Johann Baptist zijn bedrijf, naar zijn vader Michael Weyermann genaamd, naar de huidige locatie aan de Memmelsdorfer en Brennerstraße, dichtbij de nieuwe spoorlijn. Inmiddels is alles om ons heen volgebouwd, maar toen was dat nog buitengebied. In de loop der tijd zijn steeds nieuwe gebouwen bijgekomen. Architect was telkens Gustav Haeberle, een zwager van Johann Baptist. Het mooiste gebouw is ongetwijfeld de pneumatische mouterij uit 1904, het gebouw dat nog steeds het aanzicht van Weyermann bepaalt. In de loop der tijd is ook de productie verbreed van kleurmoutbranderij naar mouterij. Johann Baptist blijkt een goed zakenman te zijn, die al vrij vroeg het belang inziet om zijn uitvindingen te patenteren. Zo bijvoorbeeld het Farbebier (kleurbier; PK) Sinamar. In 1902 wordt het gepatenteerd en we brouwen het nog steeds.” “Ook onze moutsoort Carapils heeft reeds haar eeuwfeest gevierd”, vult Beate haar man aan.

“De Eerste en Tweede Wereldoorlog waren natuurlijk slechte tijden voor de mouterij”, vervolgt Ulrich. “Na de Tweede Wereldoorlog ging het opnieuw beter en is de nadruk meer op het maken van pilsmout komen te liggen. De verandering kwam toen Sabine en Thomas in de 90-er jaren op vakantie waren in de Verenigde Staten en in een huisbrouwerij een donker bier dronken, waarvan de smaak hun aangenaam verraste. ‘De mout hiervoor kunnen wij toch ook leveren’, zei Sabine Weyermann tegen haar echtgenoot, ‘de recepten van Johann Baptist en zijn opvolgers hebben we. We moeten ze een nieuwe impuls geven en onze koers in de richting van speciaalmouten en de opkomende huisbrouweijen verleggen.’ Vanaf toen is het met het maken van speciaalmout - en daarmee met de mouterij - crescendo gegaan. Steeds meer kennis, steeds meer know-how hebben we weten te genereren.”

Bamberg, Hassfurt en Leesau

Weyermann produceert op jaarbasis ongeveer 80.000 ton mout. Hiervoor is ongeveer 90.000 ton graan benodigd. De meeste granen komen uit Franken en Thüringen. Met boeren zijn meerjarige contracten afgesloten. “Wij kennen de boeren en de boer kent zijn bodem”, aldus Ulrich Ferstl. In de overeenkomsten zijn bepaalde specificaties waaraan het graan moet voldoen, opgenomen. Parameters waar Weyermann niet onder wil zitten. Belangrijk is bijvoorbeeld de verhouding tussen zetmeel en eiwit in de korrels. Foute lagering kan een probleem zijn. En als het eind van de oude oogstvoorraad in zicht komt, moeten de korrels nog steeds voor het moutproces geschikt zijn. Per keer gaat er in een kiemkast van Weyermann 120 ton graan, dus de mouterij wil precies weten welke types granen met welke karakteristieken voor welk type speciaalmout ingezet worden. Voor testen beschikt Weyermann over een eigen laboratorium. Om pieken en dalen in vraag en aanbod van granen op te vangen, bezit Weyermann sinds 2005 in Leesau bij Kulmbach een graanopslagplaats, waar 15.000 tot 30.000 ton gebufferd kan worden. Daarnaast betrekt Weyermann graan via de normale markt. De firma beschikt over twee mouterijen, het stambedrijf in Bamberg voor de speciaalmouten en een mouterij in Hassfurt, waar vooral pilsmout gemaakt wordt en die dankzij haar ligging aan de rivier de Main gunstig gelegen is voor mouttransport over water. Bij de drie bedrijven samen werken 110 mensen waarvan 10% Azubis, zoals de mooie Duitse afkorting voor ‘Auszubildenden’ (stagiaires) luidt.

Vervolg: in het meinummer van twortwat…