Het is de week van het bier. Het is maandagmiddag, heerlijk weertje, de zon schijnt. Zojuist heb ik het gras gemaaid. Het grasveld ligt er weer bij als de green van een golfbaan, maar dan zonder hole. Vanuit de tuinstoel zie ik de vissen in de vijver rondzwemmen. De vogels geven een concert. Ria vraagt of ik een biertje wil. Daar zeg ik geen nee tegen. Wat zal het deze keer zijn? Ze komt met een tripel. De tripel smaakt zo in het zonnetje prima, wat moutig, wat weinig hoppig (mag van mij wat meer), ietsjes droog en het geeft een prikkelend gevoel op de tong. Al met al een prima bier. Ik voel me, zo in de zon, in de juiste omgeving, in een aards paradijs, met bier. Voor morgen is er regen voorspeld, dus ik pluk de dag. Maar morgen zal er wel weer een ander paradijsje zijn, met een (ander) bier. De week van het bier mag wel een jaar duren. Er zijn genoeg lekkere bieren en anders maken we ze wel.

Proost!
Nico

Ik zal me eerst even voorstellen. Voor iedereen die niet vaak op een van de clubavonden komt en mij zodoende nog niet gezien of gehoord heeft. Ik ben 52 jaar, woonachtig in Hillegom en run een bescheiden bloembollen export bedrijf gespecialiseerd op export naar Zuid-Europa. Sinds kort maak ik deel uit van het bestuur van onze vereniging. Aangestoken door het brouwvirus zo'n vijf jaar geleden, ben ik ruim een jaar geleden lid geworden van 't Wort Wat!. Daarvoor was ik al met veel plezier op enkele brouwdagen geweest en had ook al enige bier excursies meegemaakt.

Uit hoofde van deze nieuwe functie schrijf ik nu mijn eerste artikel 'van het bestuur'.

Dit inleidende praatje in ieder clubblad, behandelt in vogelvlucht de recente gebeurtenissen en de gebeurtenissen die binnenkort gaan komen.

Afgelopen gezamenlijke brouwdag (21-4-2012)

Op deze dag heeft een enthousiaste groep brouwers het Witbier gebrouwen. Walter Bakker, die ook coördinator was, heeft heeft hiervoor het recept ontwikkeld. Zelf wilde hij deze ook brouwen maar zijn bezigheden die dag zouden dat verhinderd hebben, ware het niet dat zijn medebrouwers er ook wel zin in hadden. Het was weer een drukte van belang waarbij 18 Brouwteams ruim 600 liter bier gebrouwen hebben. Gelukkig werd het die dag nog redelijk goed weer zodat we makkelijk naar buiten konden om de spullen schoon te maken.  

Zo tegen het eind van het brouwproces werd het duidelijk dat de in het recept gecalculeerde Start SG door verschillende brouwers ruim overschreden werd. Met als gevolg meer en/of een zwaarder bier ! Beide niet vervelend lijkt mij.

Door het Bloemencorso dat die dag in de streek rondreed was het voor verschillende mensen een probleem om 's middags thuis te komen. Ikzelf heb een uur gedaan over vijf kilometer.

Afgelopen Clubavond (27-4-2012)

Special over Proeven + eigen bieren proeven met keurmeesters

Onze kersverse voorzitter Theo van Eijden hield een presentatie over het Bierkeurmeesterschap. Blijkt dat er best wel weinig bierkeurmeesters zijn! Misschien zijn er leden met goeie smaakpapillen die geinteresseerd zijn? Voor de kosten hoef je het niet te laten geloof ik. Echter kost het wel wat tijd welke daarentegen hoofdzakelijk gevuld word met bierproeven !! Stuur voor meer informatie even een mailtje naar Theo .

Na de presentatie was er de mogelijkheid om samen met een van de vier aanwezige keurmeesters je eigen meegebrachte bieren te laten beoordelen. Een zeer leerzame ervaring! Ik denk dat er die avond zo'n 30 bieren geproefd en beoordeeld zijn.

Gistkweek Cursus (26-5-2012)

Zeer binnenkort c.q. net geweest is/was er weer de gistcursus. Deze was reeds lang voor aanvang volledig volgeboekt. Een melding die ik zag verschijnen op het forum van hobbybrouwen.nl was destijds al te laat om nog in te kunnen schrijven. Leuk dat er zoveel belangstelling is voor de meer wetenschappelijke kanten van het bier brouwen. Voor mijzelf extra spannend want ik ga de cursus ook doen.

Komende Clubavond (1-6-2012)

Voorlopig programma: Een presentatie over Engelse bieren (door Dean Southall) en Brainstorm ONK

ONK 2012 in Kamperland (2-6-2012)

Ik ga zeker proberen dit jaar voor het eerst dit evenement mee te maken. Er is/was de mogelijkheid om een plekje te boeken in een bus waarmee wij gezamelijk naar dit evenement zullen gaan. Ten tijde van schrijven van dit artikel was nog niet bekend of e.e.a. doorgang vindt. Kijk hiervoor naar de actuele berichtgeving op de website.

Omdat wij van 't Wort Wat! het ONK 2013 gaan organiseren, is het extra interessant om te ervaren hoe e.e.a. georganiseerd wordt en om de sfeer van een dergelijk evenement te proeven.

Ook wil ik jullie alvast wijzen de clubavond van 28 september zoals vermeldt in de clubkalender. Deze avond zal in het teken staan van de Hopteelt en aanverwante zaken. Gepoogd zal worden deze avond aan te kleden met diverse hoppige zaken. Hierbij zal enige hulp van de leden gevraagd worden. Houdt daarom de meldingen hierover op de clubkalender in de gaten. Of ga naar deze rechtstreekse link waar de meldingen over het aanvullende programma komen te staan.

Ik ga ervan uit dat een ieder die mijn geschiedbeschrijving heeft gelezen, zich heeft afgevraagd wat er nu toch gebeurde aan het eind van het artikel: er viel een regel weg! Jammer, want ik vond het zo’n leuke slotregel voor die aflevering:

Hier dan alsnog: Feit blijft dat het heel lang geduurd heeft voordat men tot een meer sedentaire levenswijze overging en we weten nu allemaal waar dat toe heeft geleid!

Kijk om je heen en je zult het met mij eens moeten zijn. En neem nog eens zo’n zelf gebrouwen biertje, want we gaan weer verder.

6.000 B.C.: er worden in Equador en Chili restanten gevonden van gefermenteerde mouten. Deze bevonden zich op scherven van potten.

4.000 B.C.: de oudste bierreclame. Het gaat om een Sumerisch kleitablet, gevonden in het huidige Noord Syrië. Op het kleitablet staat een rondborstige vrouw met twee drinkbekers met de tekst: ‘drink Ebla bier – het bier met het hart van een leeuw’. Tja, wie zou dat vertaald hebben? En hoeveel wishful thinking zit daarbij? Helaas kan ik het zelf niet lezen… Maar misschien was de beeltenis van de vrouw alleen al voldoende…

2.800 B.C.: In Egypte valt de eerste dode door dronken ‘stuurmanskunst’. Op de Amerikaanse universiteit van Cairo ligt een papyrusrol met de volgende tekst: 'een dronken wagenmenner is gearresteerd nadat hij een maagd behorend bij de godin Hathor (sekte/tempel?) zou hebben overreden.' Het klinkt allemaal vreselijk, en men vond het destijds reden om de goede man aan de deur van de herberg te spijkeren totdat zijn lijk geheel was weggevreten. Het je afnemen van een rijbewijs is ook erg, maar dit? En het is de vraag of die herberg nog veel klandizie had…

2.000 B.C.: In Egypte wordt het eerste non-alcoholische bier gemaakt. Tempel acolieten, ja, weer van de godin Hathor, verwarmen vaten bier aan de voet van haar beeltenis. De alcohol verdampt, stijgt ten hemel en zal Hathor moeten verleiden om hun gebeden te verhoren. De overgebleven vloeistof werd gekoeld en verkocht op feestdagen om geld te verkrijgen voor het onderhoud van de tempel.

1.800 B.C.: Het oudst bekende bierrecept. Geschreven in de vorm van een hymne aan de Sumerische Godin Ninkasi (dat zoveel betekent als: U die mijn mond zo geheel zal vullen). De elf verzen worden gezien als een literaire beschrijving van het brouwproces. Sumerisch bier werd gebrouwen van de mineraalrijke wateren van de Tigris en de Euphraat met Bappir (een soort gerstebrood), gemoute gerstebloem en zoet dadelsap. De maisch van dit geheel werd uitgespreid over matten van geweven riet om te koelen, daarna werd het wort gefilterd om de restanten van het graan te verwijderen en het werd gefermenteerd in grote vaten met slanke halzen. In 1989 heeft Anchor Brewery (San Francisco) dit bier nagemaakt, maar gebruikte uiteraard wel een eigen gist en pasteurisatietechnieken.

250 B.C.: De Griek Pythias geeft commentaar op de ‘heide ale’ van de Picten, een sterke, in grotten levende stam in Schotland. Helaas ging het recept verloren toen de Ierse koning Niall de Picten in de vierde eeuw na Christus uitmoordde (ze konden er toen ook al wat van). Men denkt dat de Picten de bloemtoppen van heide (komt nu eenmaal veel voor in Schotland) gebruikten als filter voor het wort. Nu weet men dat onder het blad van deze heideplanten een schimmel groeit met eigenschappen die vergelijkbaar zijn met LSD. Misschien waren de Picten daarom wel zo wild? Ook dit bier is nagemaakt, maar dan zonder de hallucinerende effecten door Maclay’s brewery, Alloa, Schotland.

De dalende B.C. aanduiding is nu ten einde en we naderen modernere tijden, maar dat is voor de volgende aflevering. Zo, nu eerst een eigen biertje,

Proost!
Ben

Sligro

Eind maart was de  ’bouwsteenbox’ te koop bij de Sligro. Die kostte €27,50 en bevatte 6 flesjes Westvleteren 12 en twee kleine glazen. Je moest reserveren en je had natuurlijk een Sligro-pasje nodig. Het is niet duidelijk of Westvleteren nog eens een actie als deze zal doen.

Bij de abdij

Westvleteren 12 koop je door de biertelefoon te bellen: 0032 – 702 100 45. Als je geluk hebt, kun je dan je bestelling doorgeven en het kenteken van je auto. Een paar dagen later kun je dan maximaal drie kratjes Westvleteren 12 ophalen in Westvleteren.

Wanneer kan ik bellen?

Je kunt niet altijd bellen. Op de website van de Sint Sixtusabdij staat een schema met de dagen en de uren waarop je kunt bellen en waarop je de kratjes kunt afhalen.

Als ik bel, hoor ik niets of hooguit een ingesprektoon

Welkom in de echte wereld. Heel veel mensen bellen en er is nauwelijks doorheen te komen. Het enige wat je kunt doen, is gewoon heel vaak proberen en hopen dat het eens lukt.

Hier heb ik geen zin in, maar ik wil toch eens Westvleteren 12 proeven

Er is een aantal bierspeciaalzaken en café’s die regelmatig Westvleteren verkopen. Reken op ongeveer €12,50 per flesje voor een Westvleteren 12.

En waar je altijd terecht kunt, is het bezoekerscentrum van de Sint Sixtusabdij. Dat zit in Café de Vrede, tegenover de Abdij. Daar kun je een Westvleteren bestellen of een proefpakket van zes flesjes Westvleteren kopen. Wel wat ver weg, maar als je in de buurt bent de moeite waard.

Café de Vrede
Donkerstraat 13, Westvleteren
0032 – 574 003 77

Andere café’s waar je Westvleteren kunt drinken:

Café Gollem
Raamsteeg 4, Amsterdam (tegenover Cracked Kettle)

Waarom is dat gedoe over Westvleteren?

Westvleteren had onder kenners altijd al een hele goeie naam. En in 2005 is de zwaarste variant, de 12, verkozen tot het beste bier ter wereld door de toonaangevende website Ratebeer.

Waarom kan je het niet gewoon kopen?

De monniken van Westvleteren zijn nogal steng in de leer. Van de opbrengst van hun bierverkoop leven ze en onderhouden ze hun abdij. Ze brouwen niet meer dan dat ze nodig hebben. En dat is veel minder dan de rest van de wereld graag wil.

Waarom moet ik helemaal naar Westvleteren rijden?

De monniken hebben geen distributiesysteem opgezet. Dat hoeft ook niet, omdat hun klanten het bier toch wel komen halen.

Wel een beetje arrogant allemaal!

Zeker, maar ze komen ermee weg. Overigens hebben de monniken ooit hun recept weggegeven aan een abdijbrouwerij: Sint Bernardus, in het nabijgelegen Watou. Sommigen mensen proeven nauwelijks verschil met Westvleteren. En Sint Bernardus is gewoon verkrijgbaar.

Dit recept werd op de club-avond van maart uitgedeeld door Jan van der Lee. Het lijkt mij wel een leuk recept om eens uit te proberen, ook omdat je dan gelijk een biertje hebt waarmee je kan mee doen met het club-kampioenschap van 2012. Alle benodigheden zijn via de inkoop te bestellen.

Duvelse blonde

Beschrijving

Gebruik 11 liter maishwater en ruim 4 liter spoelwater.

Vergisting: Hoofdvergisting op 19 °C en de Navergisting op 22 °C

De Lagering rond de 1 °C

Gebruik bij het bottelen ongeveer 8 gram suiker per liter

Recept gegevens

Ingrediënten

Maisch schema

Opmerkingen van de brouwer

Voor een goede Duvel-kloon is de Wyeast 1388 gist nodig. Korrelgist kan ook, de smaak word dan wel iets anders. Gebruik dan S-33 en US-05 samen. S-33 zorgt voor een fruitige smaak en US-5 voor het doorgisten.

Problemen bij brouwen

Het bier moet droog zijn en dat lukt niet met alleen de S-33 gist. Ook de Duvel-gist wil wel eens niet goed door gisten. Voeg dan een zakje US-05 toe.

Opmerkingen van de webredactie

De Duvel-gist van de gistbank is eveneens goed te gebruiken. De webredactie raadt 4 gram bottelsuiker per liter aan.

Dit word een lekker fris en kruidig witbier. Zeker het uitproberen waard.  Ook met dit recept kan je meedoen voor het club kampioenschap. Alles voor dit recept is via de inkoop te bestellen.

Beschrijving

Dit recept is ontstaaan als een 'kloon' van Gulpener korenwolf. Na wat zoeken, uitproberen en brouwen is dit het resultaat. Het brouw- en spoelwater is aangezuurd met 1,5 ml fosforzuur per 10 liter

Recept gegevens

Ingrediënten

Maisch schema

Opmerkingen van de brouwer

Een 'weizen' gist word ook door Gulpener gebruikt, en geeft een beter resultaat dat een witbiergist.

Problemen bij brouwen

Roggemout bevat veel gomstoffen en moet van te voren bewerkt worden. Schroot de roggemout en stort het in 1,5 liter water van 90 °C. Laat afkoelen tot 40 °C en voeg 100 gram geschroot pilsmout toe. Laat en 30 min. staan. Dit voorkomt filterproblemen.

Deze keer een blik op de hop technieken die er zijn voor thuis gebrouwen bier. Een goed inzicht en kennis van de verschillende technieken van hoppen is essentieel voor succesvol brouwen. Het grote scala aan hop technieken met termen zoals Maisch hoppen, eerste wort hop, droog hoppen, bitter hop en aroma hop toevoegingen kunnen verwarrend zijn voor de onervaren brouwers.

Beginnende brouwers passen vaak de verkeerde hop techniek toe voor een gekozen bierstijl. Het hebben van kennis welke techniek is te gebruiken voor een bepaalde stijl of de gewenste smaak profiel is onderdeel van de brouw kunst, maar het begint allemaal met een goed begrip van de technieken zelf.

Ik zal veel gebruikte methoden voor hoppen benoemen in een soort van chronologische volgorde, beginnend met het Maischen en eindigend met het jong bier.

Maisch hoppen

Maisch hoppen is gewoon het toevoegen van de hop tijdens het maischen. De hop wordt dan vaak boven op het graanbed gelegd en blijft daar liggen tijdens het spoelproces. Van maisch hoppen wordt beweerd dat het een betere totaalbalans geeft en het karakter van het bier verbetert, hoewel het bijna geen bitterheid toevoegt.

Maisch hoppen wordt tegenwoordig zelden gebruikt omdat het een vrij grote hoeveelheid hop vereist en zeer weinig aan de directe smaak toevoegt. Aangezien de hop niet gekookt wordt, is er dus geen bitterheid vrijgegeven. De meeste van de aromatische oliën uit de hop bloem gaan verloren in de kook die volgt.

De theorie is dat de belangrijkste voordelen van Maisch hoppen een gevolg zijn van de lagere pH van het Maisch hoppen en niet van de hop zelf zijn. Gezien de hoge kosten van hop, zijn er veel goedkopere methoden voor het regelen van de pH van het wort, dus is het niet duidelijk waarom een brouwer voor deze methode zou kiezen.

Eerste Wort Hop

Eerste wort hop (First wort hops) worden toegevoegd aan de kookketel tijdens het begin van het spoel-proces, nadat de eerste liters zijn teruggevoerd in de maischketel en het schone wort in de kookketel loopt. Het wort moet dan nog aan de kook komen. In tegenstelling tot Maisch hop blijft eerste wort hop in de ketel tijdens de kook en geeft bitterheid af aan het wort. Toevoegen van de hop vroeg in het spoelproces verlaagt de pH van de maisch. Dit verbetert isomerisatie van de latere hoptoevoegingen, en verhoogt het hop rendement. Bronnen variëren, maar de meeste testen geven aan dat door eerste wort hoppen het aantal IBUs met maar liefst 10% kan toenemen. Houdt ongeveer 30% van de totale hop storting aan als richtlijn voor deze methode.

De methode ontstaan in Duitsland, en wordt vaak geassocieerd met pils bieren, maar andere bierstijlen met complexe hopsmaak kunnen hier ook van profiteren. Aromatische, edele en andere lage alpha hoppen zijn geschikt. Pas op bij hop met een hoog  alpha-zuur percentage; dit  kan leiden tot een sterke  toename van de bitterheid.

In blinde smaaktests, worden bieren gebrouwen met deze methode waargenomen als soepeler, beter in balans en met minder scherpte in de bitterheid van nasmaak. Deze methode levert dus een mooi balans in bitterheid. Dit geldt ook voor licht gehopte bieren om de waarneembare bitterheid te verminderen zonder de balans van de mout-bitterheid van het bier te verstoren

Bitterhop

Bitterhop of kookhop, de naam zegt het al, is alle hop die wordt toegevoegd tijdens de kook en de grootste bijdrage levert aan de bitterheid van het bier. De alfa-zuren die isomeriseren en die de bitterheid geven aan het bier, komen vrij tijdens het koken. Hoe langer de hop meekookt, hoe meer bitterheid zal worden toegevoegd.

Met behulp van brouw software kan men de bitterheid voor bepaalde hoptoevoegingen inschatten. Over het algemeen moet de bitterhop de volledige duur van de kooktijd mee koken (meestal 60-90 minuten) om zo veel mogelijk bitterheid per gram hop te verkrijgen. Gebruikelijk is om de bitterhop toe te voegen aan het begin van de kook. Pas wel goed op voor de schuimvorming waardoor alles overkookt!!

Aromahop

Hop toegevoegd in de laatste 5-15 minuten van de kook wordt aromahop genoemd. Deze hop is niet toegevoegd voor bitterheid, hoewel ze een kleine hoeveelheid bitterheid bijdragen aan het bier. Het belangrijkste doel voor aromahop is het toevoegen van aroma en hop aromatische oliën aan het bier. In de Engelse taal spreekt met van late hopping.

Naast bittere verbindingen, bevatten hopbellen van 'aromatische' hop variëteiten vluchtige oliën die een sterke bloemrijke aromatische smaak en geur geven, welke wenselijk is in vele hoppige bierstijlen. Vooral de 'nieuwe' Amerikaanse bieren zijn hier om bekend en berucht. Deze hop niet toevoegen aan moutige of weinig hoppige bierstijlen Helaas vervliegen door de kook de meeste van deze aromatische verbindingen binnen 10-20 minuten na het toevoegen van de hop. De aroma hop gaat dan over naar een bitter hop. Aroma hoppen moeten dus altijd behoren tot de "aromatische" hop rassen, en moeten worden toegevoegd binnen de laatste 10 minuten van de kook teneinde de aromatische oliën zoveel mogelijk behouden.

Post Kook hop

De hop kan men ook toevoegen als de kookduur van 90 minuten voorbij is. Het doel is dan om de meest fragiele hop oliën en aroma’s rechtstreeks aan de hete wort over te dragen voordat het wordt afgekoeld en naar het gistvat overgeheveld. Post kook hop voegt geen significante bitterheid toe aan het bier, maar kan wel een grote hoeveelheid aroma toevoegen. Houdt de tijd tussen toevoegen van de hop en het koelen zo kort mogelijk om verlies van aroma te voorkomen. 

Drooghoppen

Drooghoppen is het toevoegingen van hop nadat het bier is vergist. Hop wordt meestal toegevoegd in de na-vergisting of lagervat en blijft daar voor een periode van enkele dagen tot enkele weken. Langer dan 2 weken is niet noodzakelijk. Drooghoppen wordt gebruikt om een hoppig aroma aan het bier toe te voegen. Deze methode levert totaal geen bitterheid aan het bier. Drooghoppen wordt gebruikt door vele commerciële bieren om een explosie van hop aroma’s te verkrijgen. Nogmaals, gebruik alleen aromatische hoprassen en gebruik deze methode alleen bij hoppige bierstijlen, waar een sterk hoparoma is gewenst. Voorbeelden van geschikte hoppen zijn: Saaz, Tettnang, Hallertauer, Goldings, Fuggles, Cascade en Williamette.

De hoeveelheid hop die je gebruikt is erg afhankelijk van persoonlijke voorkeur. Ongeveer 25 tot 50 gram per 20 liter is een normale dosering. Om een extreem gehopt bier te krijgen gebruik dan 100 tot 150 gram per 20 liter.

Combineren van hop methodes

Een combinatie van de beschreven hop toevoegingen leidt tot een uitbarsting van hop aroma en smaak, met name voor hoppige stijlen zoals India Pale Ale. In feite, zullen vele echte hopheads een aanzienlijke eerste wort en bitterhop toevoegen, gevolgd door meerdere aroma hop toevoegingen en een flinke dosis drooghop.

Advies voor de huis-, tuin- en keuken brouwer: probeer zaken eenvoudig te houden. Dus meestal een enkele bitterhop of eerste wort toevoeging voor bitterheid, gevolgd door een enkele aromahop toevoeging in de laatste 5-10 minuten van de kook om de aroma’s te behouden. Drooghoppen alleen als het vereist of gewenst is in de bierstijl.

Voor niet-hoppige bier stijlen, kies voor één bitter hop toevoeging, bijvoorkeur als eerste wort hop om de mooie soepele smaakbeleving die deze methode geeft.

Bronnen

• Brad Smith; Beersmith
• Priess, Neuremburg and Mitter (Brauwelt International, Vol IV, p 308)

Het gebruik van eik en andere hout soorten om smaak te brengen in bier, geniet van een heropleving, zeker bij diverse microbrouwerijen maar de laatste tijd ook bij thuisbrouwers. Eik wordt veel gebruikt bij de wijnbereiding en het werd ooit op grote schaal gebruikt voor de productie van biervaten. Dit artikel schetst de mogelijkheden die er zijn om met behulp van eikenhout de smaak van bier te verrijken.

Wanneer eikenhout toepassen

Eikenhout smaak hoort niet in elk bier thuis. Eiken vaten werden de afgelopen honderden jaren veel gebruikt voor het opslaan van bier, maar je wilt waarschijnlijk niet een eik accent geven aan een Kölsch of Boheemse Pilsner met behulp van eiken chips. Eik komt het best tot zijn recht in Engelse en Scotch bieren. Zoals Old Ale, stout, Porters, Browns, IPA en sommige Bitters. Sommige brouwers  gebruiken eiken in de Belgische stijlen, zoals de donkere Belgische Ales, Farm Ale, of Saison. Minder frequent zie je eiken in donkere Centraal-Europese bier zoals Bock, Dark Lager of Schwarzbier.

In het algemeen wordt het eiken aroma geassocieerd met donkere, oudere bieren of bieren die gebrouwen zijn met historische brouw technieken.

Soorten eik

Er zijn vele soorten eik maar de meest populaire zijn Amerikaanse en Franse. Frans eiken geeft de mildste smaak met inbegrip van sommige zoete vanille tonen, terwijl de Amerikaanse eik de sterkste eiken smaak geeft.

De smaak van eik kan worden veranderd door het roosteren van het eikenhout. Donker geroosterde eik heeft een meer verkoolde of gekarameliseerd smaak, terwijl licht geroosterde eik een veel mildere smaak oplevert. Roosteren wordt meestal ingedeeld in drie gradaties: licht, middel en zwaar. Je kunt geroosterde houtsnippers kopen in deze verschillende niveaus. Het staat je natuurlijk vrij om zelf hier mee te gaan experimenteren. Het roosteren kan op een bakplaat maar ook direct boven een open vuur. In dit laatste geval zal er niet allen een eiken smaak in je bier komen maar ook rooksmaak.

Vormen van eik voor thuisbrouwers

• Eiken Chips - Dit is de meest populaire vorm die gebruikt wordt bij thuisbrouwen en wijnmakers - meestal worden de chips verkocht in een zak en zien eruit als houtsnippers. De kleine chips hebben een groot oppervlak zodat de eik smaak snel in het bier komt. Het nadeel is dat de kleine chips moeilijk te scheiden zijn van het bier, dus is het belangrijk om het in een korrel-of hop zak te doen zodat het gemakkelijk kan worden verwijderd.
• Eiken blokjes - Deze zijn op eenvoudige wijze zelf te maken. Ze werken op dezelfde wijze als chips, maar duurt het langer om hun smaak af te geven omdat ze veel minder oppervlakte hebben dan de eiken chips. Echter het voordeel van blokken is dat deze gemakkelijk kunnen worden gescheiden van het bier als het klaar is.
• Eiken Essence en eikpoeder - Eiken essence (zoals Sinatin 17) is een vloeibaar extract met eiken smaak dat kan worden toegevoegd tijdens de lagering of bottelen. Eik poeder is hiermee vergelijkbaar - in wezen is het een poeder met eiken smaak. Beiden werken direct en kunnen naar eigen smaak in kleine hoeveelheden worden toegevoegd.
• Vaten - Eiken vaten bieden zowel unieke kansen als uitdagingen. Ze zijn over het algemeen vrij duur om te kopen, tenzij je een gebruikt exemplaar neemt, maar ze bieden veel potentie voor hergebruik. Ze zijn echter wel een uitdaging: oudere vaten kunnen besmet zijn, kunnen lekken, er kan een zekere hoeveelheid zuurstof bij je bier komen en ze hebben hun eigen smaak, afhankelijk van waarvoor zij eerder gebruikt zijn. Sommige micro-brouwers gebruiken sherry, whisky en bourbon vaten voor de extra smaak ze geven. Let op dat de smaak die je wilt in je bier in lijn ligt met het vorige gebruik.
  Wees erg voorzichtig met wijnvaten, aangezien de meeste wijnsmaken niet goed samen gaan met bier. Probeer maar eens wijn te mengen met bier. Wijn vaten moet worden opgeschoond  voor gebruik, en alle vaten moeten zorgvuldig worden onderhouden. Tenslotte  kan het lang duren (vaak maanden) voordat de gewenste smaak is bereikt, vooral voor grotere vaten. De vaten zijn vaak nog al prijzig en er gaat een hele plas bier in. Kortom voor de thuisbrouwer niet iets waar je makkelijk mee gaat starten.

Wijze van toevoegen

Het toevoegen van de eik chips of  blokjes geschiedt  na de hoofdgisting, tijdens de lagering van het bier. Wel is het aan te bevelen de chips of  blokjes eerst te reinigen door deze te stomen gedurende 15 minuten om de kans op infectie verminderen. De noodzaak van desinfecteren blijft een discussie, de hoge temperaturen beinvloeden de smaak. Omdat het bier is vergist zou het niet nodig hoeven zijn, je weet echter niet waar deze producten vandaan komen. Kans bestaat dat er een wilde gist in je bier komt. Een tussen oplossing is verhitten op 60 °C. Alle wilde gisten worden geneutraliseerd maar de smaak blijft zoveel mogelijk gespaard. Laat de eik in het bier tot de gewenste smaak is bereikt. Neem om de twee dagen een monster om het proces te volgen. Dit kan duren van enkele dagen tot enkele maanden, afhankelijk van de soort eik die is gebruikt en het gewenste smaak-niveau. De hoeveelheid die men toevoegt, varieert van twee  tot vijftien gram per liter. Het is sterk afhankelijk van het type bier en de bitterheid. Belangrijk om in de gaten te houden is dat je alijd nog wat extra chips kunt toevoegen maar wat er eenmaal in zit haal je er niet meer uit.

Ingeval je op zoek bent om een bourbon, whisky of een andere favoriete smaak aan het bier te geven, voeg je de chips/blokjes toe aan een kleine hoeveelheid van je favoriete drank (eventueel een beetje verdund met water) en laat dit een week staan. Meng vervolgens de vloeistof in kleine hoeveelheden met je bier, totdat de gewenste smaak is bereikt. Uiteraard is gematigdheid zeer belangrijk omdat de dranksmaak gemakkelijk de smaak van het bier of de houtsnippers kan overheersen.

Waar te koop

De genoemde producten chips, essences enz. zijn alle te verkijgen bij Brouwmarkt in Almere of van der Kooij in Jubbega. Kijk eens op hun website en gebruik het zoekwoord 'eik'. Er is meer te koop dan je voor mogelijk zou houden. Via onze gewaardeerde inkoop commissie is al dit moois snel te bestellen :-)

Beukenhout in Bier

Ondanks het feit dat een zeer grote Amerikaanse brouwer hun bier adverteert als "Beechwood Aged", weet dat  beukenhout eigenlijk geen smaak kan geven aan het bier, zoals eik dat doet. Beukenhout in wordt werkelijkheid  gebruikt omdat het zeer laag gehalte aan fenolharsen heeft, en  dus de smaak van het bier niet zal beïnvloeden. De toevoegde beukenhout chips in het bier hebben een groot oppervlak om de  gistcellen aan te laten hechten. Het helpt dus bij het absorberen van bepaalde stoffen en het klaren van het bier. Beukenhout wordt daarom toegevoegd aan het eind van de vergisting waardoor de lageringstijd kan verkorten, dit is vooral van belang bij commerciële brouwerijen.

Bronnen

• http://www.sinatin.com/
• http://www.beersmith.com/
• http://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php?topic=6907.0