10 artikelen uit het clubblad van September 2013

Terug naar overzicht

Clubkampioenschappen 2013

tww september 2013
Door: Jacques Stricker

Noot van de redactie: dit artikel is helaas niet in de papieren versie van het clubblad verschenen.

De clubkampioenschappen staan weer voor de deur. Zoals al bekend worden dit jaar een Jopen Koyt (klasse D) en een Black IPA (klasse D) gekeurd. Van de bieren die ter keuring worden aangeboden dienen TWEE flesjes per bier te worden ingeleverd gelijktijdig met het compleet ingevulde inschrijfformulier. (Bier in 30 cl euroflesjes met gouden kroonkurk)

Dit jaar hebben we de inschrijfprocedure moderner gemaakt.

Het inschrijfformulier is niet meer in het clubblad bijgevoegd maar staat op de website

Het werkt als volgt:

  • Log in op de website.
  • Klik in het linker menu op "Voor leden", en dan op "Kampioenschappen"
  • Vul je gegevens in. Je persoonsgegevens worden automatisch meegestuurd
  • Je krijgt nu zelf een mail met het inschrijfformulier.
  • Druk dit inschrijfformulier af op je printer, probeer dat op 1 A4 te doen
  • lever dit formulier samen met 2 flesjes van je bier in.
  • Vul per in te leveren bier het formulier in!

Zo is het voor iedereen gemakkelijker: jullie hoeven je persoonsgegevens niet meer in te vullen, de meeste ingredienten staan al op het formulier vermeld. Voor extra ingrediënten zijn blanco regels beschikbaar, en wij kunnen alle inschrijfformulieren goed lezen.

Tevens zijn ook de volledige reglementen van de clubkampioenschappen op deze pagina opgenomen. (klik op kun je hier lezen)

Nieuw in het reglement is de bepaling dat alleen het commissielid dat de omnummering van het ingeleverde bier verzorgd, van deelname aan de club kampioenschappen is uitgesloten. Dit is gedaan omdat verschillende leden van de commissie ook hun bieren willen inleveren en benieuw zijn naar de beoordeling van collega brouwers en natuurlijk voor de eer.

Op de clubavond van vrijdag 25 oktober worden de bieren in twee ronden door de leden gekeurd. Deze ledenkeuring vindt plaats aan tafeltjes met een aantal leden plus een bierkeurmeester. Het doel hiervan is natuurlijk om de bieren te beoordelen maar ook om de essentie van het bierproeven van de bierkeurmeesters te leren. Het gemiddelde van de twee keuringen bepaalt de eindscore.

De uitslag van de clubkampioenschappen wordt bekend gemaakt op de clubavond van december

De ter keuring aangeboden bieren kunnen uitsluitend op vrijdag 27 september 2013, samen met het ingevuld inschrijfformulier, worden ingeleverd. Liefst zo vroeg mogelijk in de avond bij voorkeur rond 19.45 uur.

Wij zijn er klaar voor en rekenen op veel bieren!

De wedstrijd commissie

Terug naar overzicht

Ben Bierbrouwen

tww september 2013
Door: Ben Jacobs

Vakantie: dit jaar zouden we niet te ver gaan en vooral denken aan ontspanning en buiten zijn. Kortom, niets voorbereid, niets gereserveerd.

Dat kon ook, want we reden naar de voormalige DDR, met het plan door te trekken naar Tsjechië en Polen. En u begrijpt, landen van hop en bier, waar het goed toeven is. En dat bleek ook. Als gezegd was reserveren op campings nergens nodig en kon men overal een lekkere bock, Schwartz of weizen krijgen. In Tsjechië was het meer de keuze tussen pils en een tmavy (dunkel).

Wat me meteen opviel was de voor mij onbestaanbare neiging van de Duitsers aldaar om overal bier te mengen met frisdranken. Het was zo erg dat je soms zelfs ongevraagd een Schwartz/cola kreeg, als je om een bier verzocht, en in een restaurant waar ze Berliner weisse hadden (ik al helemaal in blije verwachting) kon ik dat echt alleen maar krijgen met een limo-smaakje. Laat dan maar zitten…..

Daarentegen is een kleine winkel inlopen een genoegen. Een kaarsrechte gang naar achteren, geflankeerd daar minimale hoeveelheden groente, fruit, een paar blikken erwten of bonen, in plastic verpakte toetjes, etc, tot je bij het bier komt. De kratten nemen meteen een kwart van de hele winkel in beslag, met een keuze, waar ik toch echt even bij moest stilstaan. Tot ongenoegen van de begeleidende familie….. want je pakt er toch gewoon eentje?

Ik heb nog nooit zoveel Schwartz gedronken en zulke lekkere dunkel Bocks en Weizens gehad als deze vakantie.  Het verschil met Tsjechië is dat de Schwartz aldaar ook caramelmout bevat, maar verder overeen komt met de Duitse Schwartz. En dat voor soms nog geen 60 ct per halve liter (ook in Duitsland dus, want dit gebied is duidelijk goedkoper dan de rest van Duitsland)!!!!

Overigens viel mij de pilsner urquell tegen. Veel te droog bier. Te harde bitterhop. Nee, ze hebben veel beter pils in Tsjechië dan dit bekende bier, zoals Krakonos, Svetly Lezak 12 (maar dan met allemaal van die tekentjes op de letters). Onderweg zagen we overigens vanuit de auto de hopbellen al hangen, als we langs enorme hopvelden reden (bij Dresden en Praag), daar heb ik dus geen foto’s van, wel van een leuk bierviltje, wat ik jullie niet wil onthouden.

Bierviltje 

Proost, Ben

Terug naar overzicht

Van de inkoopcommisie, augustus 2013

tww september 2013
Door: Stefan Woolthuis

LatzenbierEerst even de recepten voor dit jaar:

  • September Oude IPA
  • Oktober Latzenbier
  • November Peeleel

Deze zullen zo spoedig mogelijk in de receptendatabase worden opgenomen.

Ook komen we graag in contact met recepten van (prijs)winnende bieren.  Heb je een familie recept of zelf verzonnen, wil je dit delen stuur het ons op of bespreek het met een glas bier in de hand met ons op de clubavond. Dan kunnen we gelijk proeven of het een goed recept is.  Doe dit dan wel in het begin van de avond, omdat onze smaakpapillen anders een beetje verdoofd zijn.

Voor wat betreft de inkoop willen we op onderstaande volgorde gaan bestellen:

  1. van de Kooy  in Jubbega
  2. brouwmarkt in Almere
  3. Brouwland in België

Probeer zoveel mogelijk de artikelen bij de eerste twee uit te zoeken, we zijn namelijk genoodzaakt de verzendkosten van Brouwland door te bereken. (en korting krijgen we ook niet daar) Het is de bedoeling dat we zo voordelig mogelijk aan onze spullen komen zodat maandpakket en brouwdag betaalbaar blijven. De hoppen bij vdKooy zijn ook voordeliger (is nl 125 gram ipv 100 gram)

Wanneer je te laat bent met bestellen, het moet altijd twee weken voor de clubavond, schroom dan niet om contact met mij te zoeken. Vaak vinden we wel een oplossing. Dit voorkomt teleurstelling en in de war gestuurde brouwagenda’s.

Groet,

Stefan

Terug naar overzicht

Smaakafwijking nader bekeken: 4-Vinylguaiacol

tww september 2013
Door: Theo van Eijden

Wat is het

4-Vinylguaiacol of 2-Methoxy-4-vinylfenol is een aromatische stof die als smaakstof gebruikt wordt. Het is een van de verbindingen in de natuurlijke geur van boekweit . Sommige insecten zoals Rhynchophorus ferrugineus (rode kever) gebruiken deze stof voor chemische signalering. De geur van zuivere stof wordt beschreven als: appel, kruidig, pinda, wijn-achtige of kruidnagel en kerrie.

Het vindt zijn oorsprong in ferulinezuur die door bepaalde giststammen wordt omgezet naar 4-vinylguaiacol, met name stammen die gebruikt worden bij het ​​brouwen van tarwe bier, zoals Saccharomyces delbrueckii. Hierdoor krijgen bieren zoals de Duitse Tarwe Bieren en de Belgische Wit bieren een herkenbare "kruidnagel" smaak. Saccharomyces cerevisiae (droge bakkersgist) en Pseudomonas fluorescens kunnen ook trans-ferulinezuur zetten in 2-methoxy-4-vinylfenol.

Hoe ontstaat het

Vele smaakactieve fenolische componenten die een kruidig aroma verlenen aan bier zijn afkomstig van het gebruik van specifieke kruiden tijdens het brouwproces. Sommige aroma-actieve vluchtige fenolen (zoals 4-vinylfenol (4VP) en 4-vinylguaiacol (4VG)) worden echter hoofdzakelijk gevormd tijdens de vergisting. In lage concentraties verlenen ze aan het bier een specifiek aroma is kan worden omschreven als gerookt, kruidnagel of nootmuskaat

4VG

Figuur 1: Boven is een grafische weergave van de decarboxilation proces, waarbij ferulinezuur een CO2 verliest , dit kan zowel thermisch of enzymatisch, en wordt 4-vinylguaiacol. In het geval van tarwebier is er sprake van enzymatische decarboxylatie.

Hoe kom je er vanaf

De aanwezigheid van deze componenten is ongewenst in de meeste bierstijlen en zeker in pilsbier. Hierdoor werden ze historisch beschouwd als smaakafwijkingen. Ze maken echter essentieel deel uit van het karakteristieke aroma van vele blonde Belgische speciaalbieren (Leffe Blond), witbieren en andere tarwebieren. Alhoewel sommige brouwers de aanwezigheid van deze componenten duidelijk wensen in hun bieren, brengen ze het aromaprofiel van vele andere bieren uit balans. Dus simpel gezegd, we kunnen het niveau van deze fenolische smaak in onze Tarwebier verhogen door gebruik te maken van deze enzymatische transformatie. De keuze van geschikte gist is een belangrijk instrument bij het beheersen van de concentratie fenol in het resulterende bier, omdat niet alle gist de mogelijkheid heeft om fenolzuren te decarboxyleren. Specifieke Tarwe biergist zoals de commercieel beschikbare White Labs WLP300 en Wyeast 3068 zijn zogenaamde Pof + gist (fenolische bijsmaak) .

De tweede manier om fenol productie te controleren is door het beheersen van de voorloper hiervan (ferulinezuur)die vrijkomt tijdens het maischen van de wort. Ferulinezuur kan worden gevonden in zowel vrije vorm of als gebonden ester in de maisch. Deze esterbinding kan worden doorbroken door ferulinezuur esterase. Gebleken is dat het omzetten van ferulinezuur in het beslag wordt gemaximaliseerd bij een beslag pH van 5,8 en een temperatuur van 43-45 °C. Bij 65 °C wordt geen enzymatisch ferulinezuur omgezet door de ferulinezuur. Het is aangetoond dat een 30 minuten rust op 43-45 °C de grootste hoeveelheid ferulinezuur geeft.

De vergistingstemperatuur kan de productie van 4VG beïnvloeden. 4VG productie neemt toe met de gisting temperatuur en maximaliseert bij 20 °C. Kortom, er zijn een aantal praktische maatregelen die kunnen worden gebruikt door de thuisbrouwer om de fenolische kenmerken van een tarwebier te verbeteren.

  • Geschikte gist keuze (Pof +)
  • Ferulinezuur rust (43-45 °C gedurende 15-30 minuten)
  • Maisch pH van 5,8
  • Vergistingstemperatuur 20 °C

Bron

  • Brouwersgist zorgt voor kruidige smaken in Belgische speciaalbieren. Stefan Coghe; FoodGate partner: Flanders' FOOD
  • Wikipedia
Terug naar overzicht

Rectificatie

tww september 2013

Helaas is bij de rubriek Delirium van augustus de PS weggevallen, waarvoor excuses.

PS: Snuifbier bestaat alleen in de fantasie van de auteur. De bijgeplaatste illustratie is fake. De lijntjes bestaan in werkelijkheid uit poedersuiker, speculaaskruiden en cacaopoeder.

Terug naar overzicht

Delirium, september 2013

tww september 2013
Door: Peter Hompe

Delirium: BieromatBier-o-maat

Vorige keer vertelde ik over het tot stand komen van het ‘snuifbier’. Ook gaf ik nog aan dat het in Nederland niet toegestaan is! Ik heb hemel en aarde bewogen om het snuifbier ook hier te kunnen verkopen, maar dat gaat dus niet. Ik kwam Sander de Rouwe wéér tegen en opnieuw strandde ik daar.

Maar niet getreurd, want er zijn nog zoveel andere zaken om te ontdekken en ontginnen. Al snel kwam ik met een nieuw idee om op zijn minst een deel van het snuifbier te gebruiken. Opnieuw heb ik gebruik gemaakt van een klant van mijn werk.

Ik ben met mijn idee naar hen toe gegaan en heb voorgelegd hoe ik dacht om de Nederlandse markt te veroveren. Zij hebben een kant en klaar product dat, met enige aanpassing, best eens gebruikt zou kunnen worden. Al snel zat ik met Edwin, hun technisch ontwerper, aan tafel. Hij zag zeker mogelijkheden, maar er waren wel een paar horden te nemen.

Eén van die zaken was het verzorgen van een netwerk voor het aanleveren van de verbruiksmaterialen. Dat betekende in ieder geval dat ik terug moest naar Dirk, Jan-Jaap en Pierre. Ik moest naar hen toe, omdat het snuifbier voor mijn nieuwe idee verder op gesplitst moest worden. Toevallig waren zij om een heel andere reden tot de conclusie gekomen dat het anders moest met het snuifbier. Hun insteek was echter dat het verder opsplitsen in verschillende componenten, de productie aanzienlijk makkelijker zou maken. Dat kwam dus mooi uit. Plannen waren er al.

De opsplitsing van het snuifbier levert dus meer losse componenten op, maar die zijn ook weer makkelijk te combineren. Je heb nu dus ook meteen de beschikking over veel meer combinaties. Ik heb het dan nu over: smaakstoffen, geurstoffen en kleurstoffen. Er zit natuurlijk nog meer in snuifbier, maar de overige componenten had ik niet nodig. Wat ik nog wel nodig had, was een schuimmiddel en ik heb iets gevonden wat overvloedig in de natuur voorkomt en wat geen geur, of smaak bijwerkingen heeft. Ideaal dus.

Nu moest ik op zoek naar een leverancier die alcohol kon leveren in een soort ampullen. En die ampullen moesten uiteraard ook in de machine worden verwerkt. Dat was het pakkie an van Edwin. Verder heb ik ter plaatse nog een wateraansluiting nodig, maar aangezien er ook andere machine zullen staan met een wateraansluiting, mag dat geen probleem zijn. De laatste component is natuurlijk koolzuur. Die komt uit de bekende koolzuurpatronen die o.a. in die hervulbare snel-klaar slagroom bussen gebruikt wordt. Het geheel wordt ook gekoeld, maar dat bleek de specialiteit van Edwin zelf. Ik zag geen problemen meer.

Toen alle componenten geregeld waren, ben ik terug gegaan naar Edwin. Hij beschikte over een afdeling met 23 techneuten en die wilden allemaal graag meewerken aan een prototype. Uiteindelijk stelden we een team van vijf man samen. Men wist wat er van ze gevraagd werd en Edwin had al van alles voorbereid met een CAD programma en mooie tekeningen uitgedraaid.

Een week later was het eerste prototype klaar. Ik ben er meteen naar toe gegeaan. Het apparaat is zo groot als een flinke frisdrank automaat. Hij verwerkt cash en kan pin- en chip-transacties afhandelen. Je maakt eerst een keuze van het bier wat je wilt drinken. Tevens is de grootte van het glas een optie. Het is natuurlijk geen echt glas, maar een plastic ‘glas’. Daarna even afrekenen en voila…. het bier wordt daar en dan samengesteld, voorzien van alcohol en in een korte zucht wordt ook de juiste hoeveelheid koolzuur toegevoegd. Instant bier dus!

We hadden eerst wat problemen met de juiste hoeveelheden. Eigenlijk niet anders dan een thuis tap huren: koolzuur staat verkeerd afgesteld en je hebt teveel of juist te weinig schuim. Maar dit was slechts wat fine-tunen. Hierna nog wat (heel veel eigenlijk) testbiertjes laten maken en er waren echt genoeg vrijwilligers om het te drinken. Het eerste biertje is even wennen, maar dat is voornamelijk het idee. Het idee dat je voor een automaat staat die ter plaatse allerlei componenten mixt en met een biertje op de proppen komt. Eigenlijk kán het niet. Maar… als je je ogen dicht doet en alleen maar proeft, kun je maar tot één conclusie komen: een perfect en fris biertje!

Inmiddels heb ik de eerste bier-o-maten aan grote dance party organisaties geleverd. Nu kun je een groot aantal automaten neerzetten ipv ergens één bar te hebben, waar de mensen het altijd te druk hebben. En geen gezeik met betalen. Ik ben van plan de automaten ook te gaan verhuren. Misschien wat voor jou?

Groet,
Peter  

Terug naar overzicht

Dean's cybercorner, augustus 2013

tww september 2013
Door: Dean Southall

NHB brouwersAls Paddestoelen uit de Grond

Het aantal brouwerijen in Nederland neemt steeds toe. Ik verkoop de brouwerijengids in de winkel.  Vorig jaar waren er 123 brouwerijen in de gids.  Dit jaar 165 en ik hoorde via een brouwer dat het nu al rond de 179 staat!  Er zijn niet zoveel echte brouwerijen.  Een hoop van de groei komt van hobby brouwers (net zoals wij) die als hun recept klaar is,  naar een brouwerij met overcapaciteit gaan, en hun bier daar laten brouwen.  Vaak krijg ik een email of ik wordt opgebeld met de vraag: "wil jij mijn bier verkopen?"  Ja, natuurlijk!  Dan zie ik hoe het bier verkoopt.  Ik heb een aantal verzamelaars als klanten.  Die willen altijd weten als er nieuwe bieren zijn.  Ik heb vaste plekken in mijn vooraadkamer, achter de winkel met namen van verzamelaars en ik hou enkele flessen bier achter tot dat zij langs komen om het op te halen.  Er zijn ook mensen die altijd nieuwe bieren willen proeven, de Ratebeerians (daar val ik ook onder), die bieren een rating geven op www.ratebeer.com.  Zij reizen ver om de nieuwste bieren te halen en zij ruilen ook met elkaar.  Een Ratebeer vriend van mij komt af en toe in de winkel en koopt wat bieren voor een ruil.  Gisteren kwam hij binnen om bier te ruilen met iemand in Israël!  Dus hij verstuurde wat lekkere Nederlandse bieren (o.a. mijn Konings IPA) naar Israel en binnenkort krijgt hij bieren uit Israel als ruil.

Hier is een kort lijst van nieuwe brouwerijen dit jaar:

  • Bad Hair Brewing
  • het Uiltje (een brouwer van Jopen, hij brouwt zijn eigen bieren ook daar)
  • Hilldevils (een echtpaar en hun zoon)
  • Grootbier (onze eigen Peter Groot)
  • Oedipus
  • Pampus
  • Vandestreek
  • Niet te vergeten:  De Noord-Hollandse Bierbrouwerij, die hebben ook hun eigen brouwerij al van ongeveer 1000 liter!  Je kunt daar ook je eigen bier brouwen.

Het bijna niet bij te houden!

Hill Devils Bry. Het Uiltje

 

Duvel Triple Hop Kloon?

Heeft iemand een recept voor een Duvel Tripel hop kloon?  Klanten van de winkel willen het brouwen in november.

 

Oh, oh Den Haag!

Zoals jullie weet, heb ik mijn eigen bier winkel in Den Haag.  Ik kan leveren aan de clubavonden.  Stuur mij jouw email addres en ik zal een prijslijst doorsturen.  

75% van de bieren in mijn winkel zijn Nederlands bieren.  Als jij jouw eigen comerciel bier hebt dan laat mij het weten en waarschijlnlijk kan ik het in de winkel verkopen.  Stuur mij een prijslijst en neem wat mee naar een clubavond.

Succes allemaal! 

Dean

Terug naar overzicht

Mokka porter

tww september 2013
Door: Matthijs van der Weijden

Mokka Porter

van: Peter Spaan
gepubliceerd: Hobbybrouwen
klasse: V
stijl: Baltisch

Beschrijving

Twee weken hoofdgisting op 12 graden, 1 week nagisting met de espresso en cacao. Daarna gebotteld met 6 gram suiker/liter.

Recept gegevens

batch grootte: 10 l.
kooktijd: 70 min.
alcohol percentage: 0.0 %
begin SG: 1075
EBC (kleur): 64.0
EBU (bitterheid): 52.0
Brouwhuis efficiëntie 70 %
Water type kraan

Ingrediënten

ingrediënt hoeveelheid kooktijd waarde merk / leverancier
Munichmout (15 EBC) 1320 gram   15 EBC  
Palemout (7 EBC) 1610 gram   7 EBC  
Havervlokken (2 EBC) 170 gram   2 EBC  
Cara Pilsmout (120 EBC) 110 gram   120 EBC  
Special B 90 gram   400 EBC  
Carafa special III 1500 70 gram   1500 EBC Weyermann
Magnum 10 gram 70 min. 14 α  
Saaz hop 12 gram 25 min. 3.4 α  
Hallertau Perle 5 gram 25 min. 9 α  
Cacaopoeder 15 gram      
Espresso (vers gezet) 100 ml      
Wyeast 2308 Munich Lager 150 ml      

Maisch schema

66 °C 78 °C
60 min. 5 min.

Opmerkingen van de web redactie

Haalde de 2e plaats haalde op het ONK 2013 in de vrije klasse met 88 punten:
Je kan ook een boven gist gebruiken bv. een Wyeast 1187 Ringwood Ale, dan wel warmer vergisten.
 
Dit recept lijkt mij het proberen zeker waard.
Ik zelf heb hem nog niet gemaakt, maar ga dat zeker doen.
 
 
Terug naar overzicht

Schwarzbier

tww september 2013
Door: Matthijs van der Weijden

Soewarts

van: Inkoopcommissie
klasse: B
stijl: Schwarzbier

Recept gegevens

batch grootte: 10 l.
kooktijd: 75 min.
alcohol percentage: 5.2 %
begin SG: 1048
eind SG: 1012
EBC (kleur): 56.0
EBU (bitterheid): 29.0

Ingrediënten

ingrediënt hoeveelheid kooktijd waarde merk / leverancier
Pilsmout (3 EBC) 1600 gr   3 EBC  
Munichmout (17 EBC) 200 gr   17 EBC  
Cara Pilsmout (10 EBC) 150 gr   10 EBC  
Chocolademout (800 EBC) 100 gr   800 EBC  
Hallertau Perle 11 gr 75 min. 8.9a α  
Tettnanger 5 gr 10 min. 5.9a α  
Tettnanger 4 gr 3 min. 5.9a α  
Maisch water 8.4 lit.     Kraan
Spoel water 7.3 lit     Kraan
Wyeast 1007 German Ale 1      

Maisch schema

53 °C 67 °C 78 °C
5 min. 60 min. 2 min.

Smaak impressie

Een lekkere Swartz, enigzins droog en vol van smaak.

Opmerkingen van de web redactie

Maandpakket van september 2012
 
Echt een heerlijk bier, gewoon proberen.
Terug naar overzicht

De refractometer

tww september 2013
Door: Ernst de Moor

RefractometerRegelmatig komt de vraag weer langs: Hoe kan het dat mijn eind-sg zo hoog is. Hoe hoog dan? 1035.

Als je vergisting boven de 1025 al stopt, is er ergens iets flink fout (of je had een extreem hoog begin-sg). Maar soms is het dan niet de vergisting die fout is gegaan. Regelmatig blijkt dat de brouwer het eind-sg gemeten had met een refractometer.

Dat kan natuurlijk prima, een refractometer is een prachtig instrument. Maar het werkt nu eenmaal heel anders dan een hydrometer (het bekende dobbertje om je sg te meten).

Hoe werkt een refractometer eigenlijk?

Een hydrometer meet met de Wet van Archimedes de soortelijke massa van de vloeistof. Archimedes ontdekte dat de opwaartse kracht op een voorwerp die in de vloeistof is gedompeld, gelijk is aan het gewicht van de verplaatste vloeistof. Aldus duwt de vloeistof de hydrometer omhoog, en op de schaalverdeling kun je zien hoeveel (en dus wat het soortellijk gewicht van je vloeistof is).

Een refractometer werkt totaal anders. Licht dat door een vloeistof gaat, wordt gebroken. We kennen allemaal het verschijnsel van een stok die in het water een knik lijkt te hebben.

Een refractometer meet hoe sterk het licht gebroken wordt, en dit is afhankelijk van hoe zuiver het water is. Elke stof die gemengd of opgelost zit in de vloeistof heeft hier invloed op. Voor de vergisting zit er vooral heel veel suiker in de vloeistof, en een beetje hopolie en nog wat andere stoffen. Maar het is vooral de suiker die de brekingsindex beïnvloedt. De refractometer meet keurig een waarde die zeer sterk lijkt op die van de hydrometer. Als je refractometer in Brix werkt, kun je als vuistregel aanhouden dat het s.g. (in gram/liter) gelijk is aan 1000 + 4 * de Brix waarde. Voor preciezere formules moet je even googlen, maar dit klopt vrij goed.

Ná de vergisting is het een heel ander verhaal. Inmiddels is er ook veel alcohol gevormd, en die heeft veel meer invloed op de lichtbreking dan op het soortelijk gewicht. Wat je dus met een refractometer meet wijkt sterk af van wat je met een hydrometer meet. Door de alcohol is je waarde veel te hoog!

Een voorbeeldje

Stel je hebt een begin-sg van 1064. Je leest dit af op zowel de hydrometer als op de refractometer, of als deze in Brix werkt zie je ongeveer 16 Brix. Nadat alles goed is uitgegist, meet je met de hydrometer 1015. Een mooi resultaat.

Als je nu echter met een refractometer gaat meten, zie je een heel andere waarde van wel 8.8 Brix of 1033 g/l. Dit komt zoals uitgelegd door de invloed de alcohol.

Wat nu?

De meeste brouwsoftware kan refractometerwaarden omrekenen naar het werkelijke eind-sg zoals dat uit een hydrometer zou komen. Let daarbij goed op of je het invult bij waarden VOOR de vergisting of bij waarden NA de vergisting. Om die laatste te berekenen is het begin SG ook nodig.

Zelf heb ik een pagina gemaakt waar je het alcoholgehalte (en andere gegevens) van je bier kunt berekenen, je kunt daar in Brix invoeren of in gram/liter. De pagina gaat er vanuit dat als je in Gram/Liter invoert, dat je de meting dan met een hydrometer hebt gedaan. Als je in Brix werkt, dien je beide waarden in Brix in te voeren (dus niet je begin-SG in g/l en je eind-sg in Brix!). Zie http://www.gerstenat.nl/soortelijk.gewicht.

In het algemeen geldt dat iets wat omrekent vanuit één brix waarde, meestal alleen werkt voor je begin-sg. Als je het eind-sg wilt berekenen heb je twee waarden nodig. Sommig brouwers werken daarom voor alle zekerheid maar gewoon met een hydrometer.

Kan de refractometer dan weg? Zeker niet! Zoals uitgelegd kun je er prima mee werken als je weet wat je doet. Maar het is ook een prachtig instrument om de ontwikkeling van je s.g. tijdens het brouwen in de gaten te houden (het s.g. vlak voor het koken bijvoorbeeld). Want een hydrometer werkt weer helemaal niet goed voor warme vloeistoffen, en omdat je maar een druppeltje nodig hebt bij een refractometer, is dat heel snel afgekoeld!

Geniet van het brouwen en van je eigen bier!

Terug naar overzicht