Het is een drukke bierige maand geweest, er zijn een hoop activiteiten geweest in het kader van de week van het Nederlands bier. Veel aandacht in de media, zelfs RTVNH pakte dit op om onder leiding van Fiona de Lange het beste Noord-Hollands bier te gaan kiezen. Chocenbrouwer van Brouwerij Bru’d en Zware Hufter van brouwerij Damphegeest zijn verkozen tot de lekkerste bieren van Noord-Holland. Chocenbrouwer werd verkozen door de vakjury en Zware Hufter werd door het publiek als lekkerste Noord-Hollands bier verkozen.

Ook werd er een bier gebrouwen bij de Noord- Hollandse bierbrouwerij en zijn er een serie uitzendingen over het brouwen van dit bier geweest . Het bier kreeg de naam Noord-Hollander en werd gebrouwen met onder andere haver en tarwe. Het bier werd getapt tijdens het Noord-Hollands bierfestival in Alkmaar en kenners waren onder de indruk van dit bier. En ik zag Jacques Bertens op RTL5 aan de gang met een een bierpakket van de Hema waarmee hij een bier trachtte te brouwen in samenwerking met de journalist van dit nieuws item.

Het ONK is gehouden in Bergen op Zoom, volgens mij zag ik geen ’t Wort Watters bij de winnaars. Maar het blijkt wel een gezellig dag geweest te zijn als ik zo de foto’s bekijk van diverse clubleden op facebook.

Het Polderbok dat door onze polderbokcommissie is gebrouwen bij brouwerij de 7 Deugden staat lekker te stampen in de gisttank. Er is ongeveer 1100 liter bier de tank ingegaan we hopen er een goede 950 liter aan over te houden. Het begin SG was 1074 en het ongegiste wort smaakte heerlijk. Jan Wurpel heeft een verslag van deze dag geschreven op zijn eigen komische wijze.

Het leuke is ook dat Garmt Haakma, lid van onze club en eigenaar en directeur van brouwerij de 7 Deugden, de derde prijs heeft gewonnen met zijn bier Stout+Moedig als lekkerste Noord-Hollands bier. Garmt, van harte gefeliciteerd.

Afgelopen clubavond

Op onze clubavond van mei gaven Jan Wurpel en Walter Bakker presentaties over de Jaarbieren welke ingezonden kunnen worden voor de clubkampioenschappen namelijk American IPA en Oyster Stout. Deze presentaties staan ook op onze website gepubliceerd en kun je vinden als je inlogt, onder documenten. Onze voorzitter Theo van Eijden had een Saison d’amour gebrouwen en op tap laten zetten en wat ik zo als commentaar om me heen hoorde viel het goed in de smaak. Ook op deze avond was onze inkoopcommissie weer aanwezig met de bestelde pakketten en andere brouwbenodigdheden. Tevens was de bibliotheek commissie present, evenals John Westerveld met zijn winkeltje, wat gestaag groter groeit in zijn assortiment.

Komende clubavond

Komende clubavond staat gepland voor 26 juni en Jacques Bertens is uitgenodigd om een presentatie te gaan geven over Saison bieren. Natuurlijk gaan we ook proeven, op aangeven van Jacques zijn er vier soorten Saison aangeschaft. Dus wil je wat opsteken over deze bierstijl kom dan naar deze clubavond. Ook gaat Walter Bakker een presentatie geven over zijn nieuw opgerichte kwaliteits commissie. Deze commissie gaat proberen het bierbrouwen op een hoger niveau te tillen in de hoop dat onze leden wat vaker in de prijzen gaan vallen bij bijvoorbeeld een ONK.

Clubavond van 28 augustus is barbecue avond

Op vrijdagavond 28 augustus beginnen we na de zomerstop weer met de clubavonden. We starten die datum met onze bijna traditionele jaarlijkse BBQ op het bekende adres van de familie van Duijvenvoorde in Lisserbroek. We hebben John van den Berg en Bareld Vegter weer bereid gevonden om een speenvarken te garen en ook is er weer topvlees beschikbaar. Voor frisdrank en wijn wordt gezorgd. Echter het bier willen we anders doen dan verleden jaar. Dit ook om de kosten een beetje in de hand te houden. Laten we zelf wat bieren meenemen en deel die met elkaar. Er zal ook wel wat bier op tap gezet worden. Het leuke zou zijn als er een paar leden in staat zijn om een klein vaatje bier beschikbaar te stellen. Binnen het bestuur zal getracht worden om twee vaatjes eigen gebrouwen bier op de tap te zetten. Kortom, we willen het weer gezellig gaan maken voor we het herfst- en winterprogramma weer in gaan. Deelname kost € 15.- per persoon. Inschrijven kan via de website. En denk er wel om, op 20 augustus sluiten wij de inschrijvingen, dus meld je op tijd aan. Ben je geen vleeseter maar wil je wel mee doen geef dit apart aan dan zorgen wij voor vegetarische barbecue producten. Hopelijk zien we je op 28 augustus 2015.

Feest in Hoofddorp

Ik ontving een e-mail van Thecla Berghuis van boekhandel Stevens in Hoofddorp en gaat als volgt:

Boekhandel Stevens bestaat dit jaar 25 jaar en de gemeente Haarlemmermeer bestaat 160 jaar. Reden voor het hele jaar door feest in de boekhandel. Daarvoor hebben wij het Haarlemmermeercafé in het leven geroepen. Elke eerste zondag van de maand schuiven we wat kasten aan de kant en maken een café in de boekhandel waarbij het thema steeds Haarlemmermeer is. We hebben het over de natuur gehad, over kunst, de geschiedenis. Komende zondag staat de WAK, Week van de Amateurkunst centraal, op 5 juli ontvangen we Haarlemmermeerse amateurschrijvers, 6 september heeft als thema: "Haarlemmermeer voor beginners" en op 4 oktober komt de burgemeester langs om adviezen van zijn inwoners in ontvangst te nemen. Het lijkt ons leuk om op zondagmiddag 2 augustus de bierbrouwers van de Haarlemmermeer centraal te stellen.
Is dat iets waar 't Wort wat aan zou willen meewerken? We hebben nog geen heel concreet idee, maar misschien is het leuk als de amateurbrouwers aan het publiek hun bier laten proeven en kunnen vertellen hoe dat nu in zijn werk gaat?

Hartelijk dank alvast voor uw reactie,
Namens Boekhandel Stevens,
Thecla Berghuis

Mocht één of meerder leden het leuk vinden om aan dit initiatief mee te werken laat het mij dan even weten, dan breng ik je in contact met Thecla.

Nieuw in de bibliotheek

Modern homebrew recipes, Gordon Strong, 2015, (1038)

Dit is meer dan een boek met recepten. Het is een boek over recepten. De volgende stijlen komen aan bod: IPA, Doordrinkbieren (everyday beers), Strong Ale, Donker bier, Laag gegiste bieren, Belgische bieren, Gekruide bieren en Experimentele bieren. 

De Biertypen gids

Bij een aantal exemplaren van de Biertypengids ontbreken de pagina’s 99 en 100. Deze kun je op de clubavond omruilen voor een exemplaar met alle pagina’s.

Overzicht boeken en tijdschriften op website

Het overzicht van de boeken en tijdschriften is te raadplegen op de website onder de kop: Voor leden – Bibliotheek. Gebruik voor het zoeken [Ctrl] F. Het is mogelijk (via ‘Reserveer’) op de website om een boek en of tijdschrift te reserveren. De bibliotheekcommissie krijgt een mail en zorgt dat bij de volgende clubavond het boek/tijdschrift voor je klaar ligt. Neem eens een kijkje op de website en zie hoeveel de bibliotheek heeft.

Verzoek tot aanschaf

Ken je een goed boek over bier brouwen voor de bibliotheek? Laat het ons weten!

Website tip

www.bookdepository.com Voor het bestellen van Engelse en Amerikaanse boeken. Ze zijn meestal goedkoop en berekenen geen verzendkosten. De snelheid van levering wisselt.

De Brewferm® Beer Brew 25, een goedkoop Speidel alternatief

Ik krijg af en toe promotie mails van Brouwland. Ik zag daarin een nieuw bierbrouwsysteem: de Brewferm® Beer Brew 25 voor maar 600 Euro. Dennis heeft een Speidel Braumeister die bijna drie keer zo duur was. Ik was onder de indruk van zijn systeem maar ik vond het wel erg duur. Ik heb erover gesproken met mijn brouwmaatjes en besloot er eentje te bestellen. Die was besteld net voor onze maandelijkse brouwdag op 7 juni. Ik heb het koelspiraal mee gekocht. Wij hebben ’t Wort Wat Bitter gebrouwen. Het systeem is 2500 watt (ons oude systeem was 2000 watt) dus de Beer Brew 25 is sneller op te warmen. Oh ja, de capaciteit is 25 liter. Jij doet de mout in de moutpijp. Het probleem is dat het onderin kan verbranden. Dus jij kan een pomp kopen voor 100 Euros (dat heb ik niet gedaan) of jij moet een litermaat vullen en dan het wort terug doen op de mout. Dennis’ Speidel heeft een ingebouwde pomp. Het bleef ook niet op temperatuur en schommelde een paar graden boven de juiste temperatuur. Toen het klaar was met maischen verwijderden wij de moutpijp, deden de brouwring bovenop en hebben de mout laten leeglopen. Filtreren is niet nodig, dus het gaat snel. Wij konden het wort laten verhitten tot 100 °C. Koken ging snel. Wij gebruikten de koelspiraal en het ging nogal langzaam dus hebben wij besloten om de koelspiraal te bewegen en toen ging het koelen wat sneller. Een bonus was dat wij drie liter meer wort hebben behaald dan met ons oude systeem! In het kort, ik vond het wel het geld waard maar ik vind het wel een goed idee om de pomp en de koelspiraal erbij te bestellen.

Oh, oh Den Haag!

Zoals jullie weten heb ik mijn eigen bierwinkel in Den Haag.  Ik kan leveren aan de clubavonden. Stuur mij jouw e-mail adres en ik zal een prijslijst doorsturen. 75% van de bieren in mijn winkel zijn Nederlandse bieren.  Als jij jouw eigen commerciele bier hebt gebrouwen, laat het mij weten. Waarschijnlijk kan ik het in mijn winkel verkopen. Stuur mij een prijslijst en neem wat mee naar een clubavond.

Woonachtig in de regio Haarlemmermeer / Bollenstreek? Dan hoef je voor je mouten niet meer noodzakelijkerwijs naar Brouwmarkt in Almere. Sinds enige tijd kunnen (hobby)brouwers terecht bij Engel Diervoeders in Beinsdorp voor het kopen van mout.

Het in 1929 opgerichte bedrijf hield zich oorspronkelijk bezig met de graanhandel. De Haarlemmermeerse agrarische omgeving is na de zestiger jaren van de vorige eeuw echter sterk verstedelijkt. Er werd veel nieuwbouw neergezet en er kwamen steeds meer huisdieren in de omgeving waardoor Engel in 1990 de stap heeft gezet door naast de graanhandel te starten met de verkoop van granen aan particulieren voor pluimvee en vogels. Deze opzet bleek een succes en Engel is langzaam maar zeker uitgegroeid tot de dierenspeciaalzaak die het nu is.

Als regelrecht gevolg van de populariteit van het thuisbrouwen is men recent ook begonnen met de verkoop van diverse mouten. Momenteel zijn er zes gangbare moutsoorten zoals Pils, Pale Ale, Tarwe, Munich, Cara (120 EBC) en Roast (900 EBC) verkrijgbaar. De mouten zijn afkomstig van Holland Malt en/of Dingemans. De bedoeling is de komende tijd, afhankelijk van de vraag, het assortiment verder uit te breiden met andere moutsoorten maar ook met hopbloemen en gist. De mout is verkrijgbaar in elke gewenste hoeveelheid van 100 gram tot zakgoed van 25 kg en dat tegen aantrekkelijke prijzen. Zo kost een 25kg zak Pilsmout € 19,50. Pale Ale en tarwemout kosten € 22,50 voor 25kg. Per kilo is de prijs voor deze moutsoorten € 1,50.

Ben je op zoek naar grotere hoeveelheden, andere soorten of heb je vragen of tips om het assortiment verder uit te breiden? Neem dan contact met de de firma Engel.

Engel Diervoeders
Hillegommerdijk 290
2144 KN Beinsdorp
http://www.engel-diervoeders.nl/

Velen van jullie bereiken ooit een punt waarbij je een eigen recept wilt maken, ook al is er een enorm scala aan recepten reeds beschikbaar in boeken, tijdschriften, op het web en van je leverancier. Er is veel te zeggen voor het vasthouden aan een bestaand recept, maar er komt een tijd dat je je brouwvaardigheden wilt uitbreiden en iets wilt brouwen dat helemaal van jezelf is. Ik wil komen op de samenstelling van een recept vanuit een iets andere hoek en je enig inzicht geven over hoe ik de zaak benader en hoe ik een recept samengesteld heb voor een biertje van mij dat ik ‘Kleine IPA’ heb genoemd.

Vragen stellen

Voordat je begint moet je bepalen wat je hoopt te bereiken. De volgende vragen zijn dan nuttig:

1. Wat voor soort bier wil ik echt te brouwen?

2. Welk begin soortelijk gewicht (SG) en hoeveel alcohol wil ik in het brouwsel?

3. Zijn er speciale smaken die ik wil hebben in mijn brouwsel?

4. Wat voor soort balans wil ik in mijn bier?

5. Welke hopbitterheid past het best bij dit bier?

6. Welke hopsoort zou ik willen gebruiken?

7. Wil ik dat het bier veel hopkarakter en aroma heeft en moet dat komen van dry hopping?

8. Welke giststam helpt me het best?

Laten we eens meer in detail naar deze vragen gaan kijken. De eerste vraag is natuurlijk de sleutel tot het hele proces en je moet een duidelijk doel voor ogen hebben. Als je niet weet wat je probeert te maken, zul je het ook nooit weten als je het hebt gemaakt. Dus je moet beslissen of je een kloon wilt maken van een bestaand bier, iets wat lijkt op een commercieel bier, wilt meedoen aan een wedstrijd of als je een aantal smaken in je hoofd hebt die bij je smaakpapillen passen. In de eerste twee gevallen kun je een hoop relevante informatie vinden op de website van de brouwer of de richtlijnen die door het Bier Keurmeesters Gilde (BKG) zijn gegeven. De laatste mogelijkheid vergt meer aandacht van jouw kant en je moet beslissen over de vraag of je gewoon een gemakkelijk te drinken biertje wilt maken of iets geheel nieuws wilt uitproberen met specerijen en andere smaakstoffen. In dergelijke gevallen moet je de andere vragen zeer zorgvuldig beantwoorden.

Vraag nummer twee moet eenvoudig te beantwoorden zijn en helpt kiezen welke moutsoorten je wilt gebruiken. De keuze van het basismout wordt grotendeels bepaald door het soort bier dat je hebt gekozen, zoals Engelse pale mout  voor een Engelse bitter of pilsmout voor een lichtkleurig lagerbier. Bij het overwegen van het bovenstaande zul je al hebben bepaald wat het begin soortelijk gewicht van je bier moet zijn. Bijvoorbeeld een ‘makkelijk te drinken bier’ gaat vallen in het bereik van 1.035-1.050 (8,8-12,4 °P), terwijl een Imperial Stout rond de 1.080 (19,3 °P) of hoger zal uitkomen. Het alcoholpercentage wordt bepaald door het verschil tussen begin soortelijk gewicht en eind soortelijk gewicht. Het alcoholgehalte weerspiegelt de volheid, de zoetheid of zelfs droogte van het bier. Als je een voller, zoeter bier wilt moet je uitgaan van een iets hoger eind soortelijk gewicht. Dat kan worden bereikt door speciale mout zoals caramout, die meer onvergistbare stoffen bevat​​, of met een giststam die niet zover doorvergist. Voor een droger bier moet je uitgaan van een iets lager eind soortelijk gewicht (meer alcohol), dus je moet de hoeveelheid niet-vergistbare stoffen laag houden door te maischen op een iets lagere temperatuur dan normaal, zeg 62-64 °C, of gebruik maken van een goede gist die ver doorvergist.

Bij de derde vraag kijk je of je speciale mouten wilt toevoegen en welke. Voor de hand liggende voorbeelden zijn caramouten, bruine mout voor een dropsmaak, Belgische biscuitmout voor biscuitachtige kenmerken, Briess Victorymout voor een broodachtig karakter en natuurlijk zwarte en chocolade mouten voor gebrande smaken. Denk eraan dat al deze moutsoorten ook kleur toe voegen aan het bier. Selecteer de hoeveelheid en de aard van dergelijke mout met de kleur in gedachten. Andere smaakstoffen zoals specerijen, koffie, chocolade komen misschien ook in je op. Het is het beste om te beginnen met kleine hoeveelheden en in volgende brouwsels de hoeveelheid indien nodig op te voeren.

Nummer vier is een beetje lastiger te beantwoorden, omdat evenwicht in een biertje afhankelijk is van het soort bier dat je wilt brouwen. De meeste commerciële bieren zijn evenwichtig omdat er geen enkele smaak boven uit steekt. Maar een droge stout moet een duidelijke geroosterde bitterheid hebben en een IPA moet merkbaar hopbitterheid en karakter hebben. De eenvoudigste manier om dat te bepalen is dat in een evenwichtig bier geen enkele smaak overheerst boven de andere smaken en dat het bier ‘drinkbaar’ is (ook moeilijk te definiëren, maar je weet het als je het proeft). Nogmaals, mijn advies is om oplettend te zijn en in het begin geen enorme hoeveelheden potentieel krachtig smakende ingrediënten toe te voegen.

Je kunt vragen vijf, zes en zeven tegelijk beantwoorden om de dingen eenvoudig te houden. Als je een bepaalde biersoort wilt gaan brouwen dan zal de hopbitterheid en de hopsmaak en aroma wel voor een belangrijk gedeelte bepaald zijn. Maar als je een eigen, uniek bier wilt maken moet je hier wel een beslissing over nemen. Als je veel bitterheid wilt voeg veel hop toe met een hoog alfazuurpercentage, maar vergeet niet het bovenstaande over de balans. Soortgelijke overwegingen gelden voor karakter en aroma hop, maar houd in gedachten dat veel hop niet per se goed werkt in alle bieren. Bierstijlen zijn ontstaan ​​omdat bepaalde smaken elkaar aanvullen en grote afwijkingen van dergelijke combinaties kunnen gemakkelijk leiden tot iets ondrinkbaars.

Hopsoort selectie is niet eenvoudig met zo veel variëteiten die tegenwoordig beschikbaar zijn. Welke je selecteert is afhankelijk van je eigen ervaring en voorkeur. Als je er niet zeker van bent volg dan de geografische regels: Engelse hop voor Engels bier, Duitse hop voor Duitse stijlen en Amerikaanse hop voor Amerikaanse bieren. Als je een dry- hopping overweegt zou ik willen waarschuwen dat het niet goed werkt met allerlei bieren. Dry-hoppen is het meest geschikt voor bitters, pale ales en IPA's. Als je het toch wilt proberen in je recept voor een ander soort bier, werk het recept dan uit, brouw het bier een keer zonder dry-hopping, evalueer het en als je nog steeds denkt dat het de moeite waard is, dry-hop dan de volgende keer.

De laatste vraag is die van de selectie van de giststam. Ook hier kun je een voorkeur hebben, maar je moet kiezen op basis van het soort bier dat je in gedachten hebt.

Er kunnen andere smaakoverwegingen zijn, zoals het gebruik van een Engelse giststam als je een esterachtig, fruitig karakter wilt, of een ‘neutrale gist’ als je op zoek bent naar een zeer zuiver smakend bier. Als je niet zeker weet welke te kiezen, stel ik voor eens goed te kijken op de website van de leverancier van je gist.

Het recept berekenen

Zodra je de bovenstaande vragen hebt beantwoord, moet je bepalen hoeveel van elk ingrediënt je moet gebruiken om het gewenste begin soortelijk gewicht en bitterheid te bereiken. Dit betekent dat je moet weten wat de opbrengsten zijn die je krijgt van je basismout en speciale mouten. Als je twijfelt, ga dan uit van een brouwzaalrendement van 65%. Bereken dan hoeveel hop je nodig hebt om het streefniveau van de bitterheid te bereiken. Een eenvoudige route om het recept uit te werken is door een rekenprogramma te gebruiken. Een groot voordeel van deze benadering is dat ze het gemakkelijk maken om een ‘wat als?’ test te doen. Met andere woorden: je kunt snel zien wat er gebeurt met parameters zoals begin soortelijk gewicht, bitterheid en zelfs bij benadering de bierkleur als je de hoeveelheid van een bepaald ingrediënt wilt veranderen of een nieuwe toevoegt. Je kunt ook het recept van het brouwsel opslaan. Beersmith (www.beersmith.com) en Brewtoad (www.brewtoad.com) zijn enkele van de veelgebruikte reken- en brouwprogramma’s. Het is altijd belangrijk om ​​zorgvuldige aantekeningen van een brouwsel bij te houden, maar het is met name het geval als je een nieuw recept wilt uit proberen.

Het recept

Ik wilde graag een IPA nabrouwen. Het origineel recept was goed voor een alcoholpercentage van 7% maar ik wilde minder alcohol in het bier (vandaar de naam Small IPA). Daarom heb ik gekozen voor een begin SG van 1.045 (11,2 °P) en een eind SG van 1.011-1.013 (2,8-3,3 °P), dus rond 4.3-4.5% alcohol. Op zoek naar evenwicht wilde ik een moutige smaak door het gebruik van aanzienlijke hoeveelheden van zowel lichte (20 EBC) munichmout en Vienna mout en een goede hoeveelheid Briess Victory mout voor volheid en wat broodachtig karakter. Ik maischte op een temperatuur van 66,7 °C, hoog genoeg om te helpen zorgen voor een beetje extra smaak volheid. Ik heb gekozen voor een verscheidenheid van hop, te beginnen met Simcoe tijdens het koken om met ongeveer 35 IBU genoeg bitterheid te proeven, maar laag genoeg om een goede balans met de mout te houden. Ik wilde ook een Anglo-Amerikaans karakter, dus heb ik voor de late hoptoevoeging Amerikaanse Goldings gebruikt. Voor het dry hoppen heb ik Amarillo gebruikt. Tot slot heb ik  een ESB gistgebruikt omdat die ook het moutkarakter verbetert.

Het resultaat was een uitstekend bier met body, vol hopkarakter en een goede doordrinkbaarheid. Het past eigenlijk niet in een stijl, het is niet sterk genoeg voor een IPA, het is te rood voor een pale ale en ook te hoppig voor een gewone bitter. Maar goed ik heb het enkele maanden geleden gehad over de session bieren. Een prima session IPA dus.

Small IPA

Ingrediënten voor 10 liter bier

Maisch de mout op 67 °C gedurende 60 minuten. Afmaischen en spoelen met water bij 71-77 °C om 11-12 liter wort te verzamelen. Breng het wort aan de kook, voeg de Simcoe hop toe en kook 90 minuten, voeg de Goldings hop toe als de warmte wordt uitgeschakeld. Laat 30 minuten staan en laat afkoelen tot ongeveer 21 °C. Belucht het wort of roer krachtig gedurende enkele minuten, daarna gist toevoegen, bij voorkeur als een eerder bereide 1 L starter. Vergisten op 18-21 °C gedurende 5-7 dagen.

Overhevelen naar het lagervat en de Amarillo hop toevoegen.

Lager gedurende 7-14 dagen, daarna bottelen op de gebruikelijke wijze.

Begin SG: 1045
Eind SG: 1012
IBU: 35
Alc.: 4,3%

Bron

• Brew Your Own, juli/augustus 2013, vertaald en bewerkt door Frits Haen

Terry Foster

Het was een redelijk rustige avond tijdens welke de bieren voor de clubkampioenschappen werden gepresenteerd en er werd verslag gedaan van het verloop van het brouwen van de Polderbok 2015.

En weer een nieuwe episode voor de winnaar van de wisselkei. Deze keer op tap een SAISON D’ AMOUR van Theo van Eijden. Bij het proeven van het eerste tapje wist hij het al: een prima bier, maar geen saison. Wel veel d’ amour. Dat kwam als commentaar ook voor op de wedstrijdformulieren evenals: mooi bier / lekker en zelfs 2x ratatata, wat dit dan ook moge betekenen.

Dan nu de punten: 43 formulieren met in totaal 293,17416 punten dan is de uitslag 6.818003. Jammer, een goed schuimend bier met een verkeerde naam. Het had gewoon D’ AMOUR moeten heten.

Tot een volgende keer, ik ga nu wad fietsen rond een See.

Groet, jullie uitbater John

Nou dat klinkt toch veelbelovend: ‘Bier van de Ivoorkust’. Dat dacht ik tenminste. Met de verdere beschrijving erbij lijkt het me een goed bier voor de ongeduldige brouwer. Het ‘bier’ is namelijk na circa een week al drinkbaar! Dat woordje ‘bier’ staat niet voor niets tussen aanhalingstekens. Want is het een bier? Nou, niet volgens de regels die wij hier hanteren, er komt namelijk geen korrel van de een-of-andere graansoort bij kijken.

Het schijnt in die warme streken een veel gedronken dorstlesser te zijn. Zeer plaatselijk, per straat/dorp, zijn er meerdere brouwers. Qua alcohol stelt het niet veel voor, maar het is wèl een pittig drankje.

Ik vond dit recept (er zullen beslist wel variaties op zijn) zó uitnodigend dat ik het op een namiddag eens gemaakt heb. Dit zijn de ingrediënten:

• 250 gr. verse gember

• 5 kruidnagels

• 1 pijpje kaneel

• 2 (biologisch geteelde) citroenen

• 500 gr. kristal suiker

• 3 liter heet/kokend water

• zakje bakkersgist

Geen schrootmolen maar een grove keukenrasp heb je nodig. Na de gember schoongeboend te hebben, rasp je de gember op de grove rasp met schil en al. Dat gaat daarna in een vat, dat kokend water kan verdragen. Eén citroen schoonboenen en zó dun schillen dat er geen wit mee komt. Die schil ook bij de gember evenals de kruidnagelen, kaneel, sap van de beide citroenen en de suiker. Daar kieper je dan de 3 liter kokend water overheen en laat het afkoelen. Controleer of de suiker goed is opgelost. Toen het voldoende afgekoeld was, het geheel over gegoten in een wijdmondse mandfles en daarna de gist erbij. Om het tòch een beetje op bier te laten lijken heb ik er geen bakkersgist erbij gedaan maar Brewferm Blanche. De fles afgesloten met een velletje huishoudfolie, dan zie je gelijk wanneer het gaat gisten. Meteen wèl meteen een klein gaatje in de folie geprikt opdat de overdruk weg kon. Geen gedoe met klimaatkast, welnee, de fles gewoon gezet op de tafel waar ook mijn andere brouwspullen staan.

Nou, na twee dagen stond de folie bol en je kon koolzuurgas èn gember goed ruiken. Dàt was het sein om over te gieten, door een zeef met kaasdoek erin, in een echte gistingsfles. Nog twee dagen laten gisten onder waterslot en toen gebotteld. Ter plaatse schijnen ze gewone (wijn-)flessen te gebruiken en af te sluiten met een kurk (?). Ik bottelde maar in 10 x 30 cl. flesjes. Die gaan dan in de koelkast, enerzijds om de druk niet te hoog te laten oplopen en anderzijds omdat het zo werd aanbevolen. Daar kan ik me wel wat bij voorstellen in die warme streken.

Het eerste flesje al geproefd na drie dagen, ofwel zeven dagen ná de brouwdag. Koolzuur zat er al goed in. De smaak? De kruidnagelen, de kaneel en de citroen gaven een goed ‘weerwoord’ aan de gember. Die laatste maakt het een pittig, gekoeld, drankje met een ‘warme’ afdronk. Alcohol komt er nauwelijks in voor. In dat opzicht lijkt het wel op Ginger-ale. Ik denk dat, wanneer je de hoeveelheid gember halveert, je voor de jeugd een spannend drankje maakt. Vooral als je het in de euroflesjes doet, uit de koelkast haalt en ze die zèlf laat openmaken en uitschenken. Het lijkt erg op èrg wit witbier, nou nèt ècht toch?

Met goed gemoed trok ik er zaterdag op uit, met de trein naar Bergen op Zoom. Ik zou een biervriendje zien in Rotterdam en jawel, op perron 8b te Leiden verzamelden zich ook al diverse twortwatters. Kortom, ’t ging nog gezellig worden vandaag.

Onder ‘t genot van bier- en brouwdiscussies trokken wij naar het zuiden, en de trein machinist vond het blijkbaar zo vermakelijk dat hij de trein in een sukkelgangetje liet rijden. Ik denk om ons meer tijd te gunnen voor de nodige kennisoverdracht. De wat meer gevorderde NS ganger leek beter te weten. De machinist wist helaas duidelijk niet dat wij daardoor ook wat kennis gingen mislopen in de vorm van een lezing over gist door Jacques Bertens.

Daarbij kwam, dat eenmaal in Bergen op Zoom, de beschrijving op papier en de bewijzering dusdanig waren dat nog meer tijd verloren ging, en wel tussen de stands voor een voeding- en dranken proefdag, een evenement dat tegelijkertijd plaats vond in een toch wel schilderachtige omgeving. Uiteindelijk in het café, waar we geacht werden te zijn en waar Jacques stond te vertellen, terwijl men er een Saison-achtig bier van de organiserende club verkocht, moesten we staan. Alle plaatsen waren allang bezet, natuurlijk door van minder ver gekomen geïnteresseerden. We hadden een stuk gemist, maar voor ons en de mede leden: je kunt de lezing nazien op www.hobbybrouwen.nl/presentatie

Het staan moe, repte ik me bij de laatste dia naar buiten, naar een terrasje in de heerlijke zon, eerst voor een noodzakelijke koffie, daarna voor het programma. Nadat we wederom tussen allerlei stands hadden gezocht, ontdekten we de verdekt opgestelde bierproeverij in een van de binnenruimten. Ik weet niet wat de andere leden deden, maar overal waren munten voor nodig en het zag er niet bepaald verleidelijk uit, dus mijn maat en ik snelden weer naar buiten om liever op een terras een Brand IPA te nemen.

Om half vier al begon de prijs uitreiking. En stonden we allen klaar. Ik hoorde alleen geen twortwat naam voorbij komen… en de manden met bier gingen onze neus voorbij. Later bleek dat ik 6^e stond in de Vrije klasse. Met een compliment. En ach, heb al bier zat thuis, dus wat maakt ‘t uit. Behalve dan die roem natuurlijk, eeuwig gemis nu…

Het was nog vroeg, maar een welwillende Griek opende direct de keuken voor ons, toen wij wat wilden happen. Ik had op zondag dienst, dus wilde ook weer tijdig thuis zijn en mijn biermaatje hoopte nog de finale van de Champions League te zien die avond. Het eten ging er goed in en we lieten daarna de feestelijkheden in de stad, nog volop beschenen door de zon,  achter ons. Jan Grimbergen zat ook al op het station te wachten, ja ja, vanwege die zelfde finale,  en u begrijpt dat de in alle haast die ochtend meegenomen tas vol leesvoer weer niet nodig was.

Proost, Ben

Het is vrijdagmorgen 29 mei 2015. Er wacht mij een zware dag. Eerst het brouwen van het Polderbok 2015 en daarna nog de clubavond met een presentatie. Eerst de hond uitlaten en dan de spullen gereedmaken voor deze brouwdag. Nadat de auto is gestart rijd ik over bijna verlaten wegen, het is tien voor zes. Ik had gezegd een half uur later te zijn maar vanwege de stilte op de weg valt dat erg mee. Om tien over zes arriveer ik bij Brouwerij de 7 Deugden in Amsterdam (Oud Osdorp), waar ik al activiteiten bespeur.

De brouwploeg voor deze dag bestond uit Lars Taylor, Erik Deelissen, Jacquess Stricker en mijzelf. Maar er was ook een nieuw lid van de Polderbokcommissie aanwezig. Jaap Kamp deed voor het eerst mee aan het brouwen van de jaarlijkse Polderbok. Jaap is al geruime tijd lid van ’t Wort Wat en herkenbaar aan een hoofd met heel veel krullen. Die zijn de laatste tijd grijs geworden, maar nog uitdrukkelijk aanwezig, zoals ik bij het maken van videobeelden nog zou ontdekken. De kersverse opa Stricker is al druk bezig rond de schrootmolen met het schroten van de reeds klaarstaande zakken mout. Nu is Jacques de laatste jaren bij het brouwen van de Polderbok iedere keer net opa geworden. De zakken zijn al geopend en Garmt (7 Deugden) heeft het brouwwater in de maischketel al bijna op temperatuur. Er staan al redelijk veel tonnen klaar met geschrote mouten. Ja, de gang zit er al goed in, zo vroeg op de dag. Dat komt waarschijnlijk ook door Jaap, die natuurlijk als kersvers lid ongelooflijk zijn best probeert te doen. Met zijn tong uit de mond en niet stilstaand, was hij druk in de weer. Om 06:20 worden dan de eerste plastic tonnen met de geschrote mout bij de 910 liter maischwater gevoegd en draait het roermechanisme al. De temperatuur van de maisch is dan 55^oC, er wordt continu verwarmd. Als er weer een ton geschroot is, wordt deze aan de maisch toegevoegd. Garmt vraagt of de grote bak, waarin straks de bostel opgevangen moet worden, bij de boer aan de overkant opgehaald kan worden. Lars en Jaap gaan op pad en komen later met de bak terug. Jaap loopt uiterst voorzichtig. Waarom? Hij loopt met een rek eieren in zijn handen. Kennelijk vindt er een ruil plaats tussen bostel en eieren. Om tien voor zeven zijn we klaar met het schroten en wordt de schrootmolen naar buiten gereden voor het schoonmaken van de molen en de schrootplaats. Er komt een mededeling dat de koffie klaar is. De mannen van ’t Wort Wat gaan dan koffie drinken en Garmt start het brouwproces, door de eerste stap te activeren.

De installatie geeft op dat moment 63^oC aan en de timer, ingesteld op 30 minuten, begint te lopen. Op dat moment wordt de wortkoeler alvast goed doorgespoeld met eerst MIPS CA, een loogachtige vloeistof, en daarna met OXONIA, een desinfectiemiddel op basis van perazijnzuur. Als het half uur maischen op 63 ^oC volgens het recept voorbij is, gaat de brouwinstallatie vanzelf over naar het opwarmen naar 72 ^oC, een temperatuur die na een kwartier bereikt wordt. Daar dit automatisch gebeurd, is er nog tijd over voor een tweede bak koffie. Om even voor half negen is de installatie klaar met de 72 ^oC stap en komt het ene na het andere personeelslid van de 7 Deugden binnen druppelen. Er moet schoongemaakt en geëtiketteerd worden. Inmiddels is ook Bart binnengekomen. Bart is een mager mannetje en ook brouwer in dienst bij de 7 Deugden. Bart is lid van het Kennemer Wijn en Bier Gilde in Heemskerk. Bart zal ons de rest van het proces bijstaan. Ik probeer wat van al deze fasen op video te zetten, maar de brouwruimte is erg klein en soms duikt iemand voor het beeld of is er die grote bos grijze krullen weer. Maar goed, we zien later wel wat het geworden is. Hierna wordt het beslag opgewarmd naar 78 ^oC. Als deze temperatuur bereikt is wordt het beslag overgepompt naar de kuip met het platenfilter.

De maischkuip wordt nu schoongespoeld, waarna er 600 liter voorverwarmd spoelwater naar toe gepompt wordt. Dit spoelwater wordt nu verwarmd naar 80 ^oC. Als deze temperatuur bereikt is, start het filteren, spoelen, filteren enz. Jaap geeft aan het reuze interessant te vinden en kijkt daarbij met de ogen van een kleine jongen die voor het eerst van zijn leven een grote doos Lego ziet. Doordat er op het recept nog 750 liter spoelwater vermeld staat wordt nog eens 100 liter spoelwater gebruikt. 700 liter in totaal dus. Mede ingegeven door het feit dat de opbrengst verleden jaar iets tegenviel. Deze 100 liter extra blijkt later te veel geweest te zijn!

Rond kwart over tien starten we met het overpompen van het eerste wort terug naar de maischketel, die nu als kookketel zal gaan fungeren. Om half elf bevindt er zich 950 liter wort in de kookketel en begint het bed al droog te vallen. Om kwart voor elf bevindt zich 1050 liter in de kookketel met een SG van 1070. De bedoeling was een wort te verkrijgen van rond de 1075. Dus stoppen we met overpompen en moeten we helaas een dikke 100 liter (SG 1030) het putje in laten lopen. Voor volgend jaar is 600 liter spoelwater ruim voldoende, voor deze installatie. Dit moet dan wel expliciet op het recept voor volgend jaar worden aangegeven. Rond elf uur is het wort al opgewarmd tot 95 ^oC en wordt alle bostel verwijderd uit de klaringskuip, een klus waarbij Jaap zich van zijn beste kant laat zien. Zoals een croupier aan een roulettetafel van het casino, zo harkt Jaap de bostel in de daarvoor bestemde bak. Even daarna wordt de eerste hopgift aan het wort toegevoegd. We besluiten om het deksel niet te sluiten. We willen wat meer water laten uitdampen, met het doel het SG toch weer wat hoger te krijgen. Na even te zijn weggeweest, zien we Bart weer verschijnen met een paar witte laarzen. Hij begint aan het schoonspoelen van de gisttanken, waaruit net 2000 liter naar de lagerruimte overgepompt is. Daarna trekt Bart zijn schoenen uit, spoelt ze schoon, steekt zijn hoofd in het kleine mangat en verdwijnt als een soort slang geheel in het gistvat met een borstel. Als ik Garmt vraag hoe hij dat voor elkaar krijgt, antwoordt Garmt dat deze behendigheid en het postuur selectiecriteria zijn bij de aanname van nieuwe brouwers bij de 7 Deugden. Nu, dan weet ik bij dezen dat ik me daarvoor niet hoef aan te melden. Maar goed, Bart is een kwartietje bezig, waarna het gistvat nog uitgebreid wordt nagespoeld met Oxonia om klaar te zijn om ons wort te ontvangen.

Om twintig voor twaalf wordt het wort voorzien van een tweede hopgift en begint zo langzamerhand het schoonmaken van allerlei zaken. Het platenfilter wordt uit de klaringskuip gehaald en met een hogedrukspuit gereinigd. Dit filter wordt daarna weer teruggezet om straks als filter te dienen bij het uitfilteren van de hop uit het wort.Maar dan komt Garmt met de mededeling dat hij direct naar Almere moet. Op onze vraag wat hij daar moet, antwoord hij dat hij gist moet halen voor ons Polderbok. De geplande T58 gist was op, anders dan Garmt verwacht had. Ik stelde voor dat het Polderbok ook met US 05 vergist kon worden. Die was namelijk wel op voorraad. Voorwaarde was wel, dat iedereen het hiermee eens zou zijn. Nou dat bleek het geval te zijn. Daarmee werd een rit naar Almere voorkomen. Dit laat maar weer eens zien hoe milieubewust ’t Wort Wat is. Tenslotte produceren we al genoeg CO₂ met onze Polderbok.

Om tien over twaalf wordt de laatste hopgift aan het wort toegevoegd en meten we het SG nogmaals. Het meten van het SG geschiedt met een refractometer en geeft 1074 aan. Dit blijkt later niet geheel juist te zijn. Je moet het wort toch eerst goed laten afkoelen. Waarom? Als je een paar hete druppels wort op je refractometer laat vallen verdampt er toch water vanuit het wort, en meet je een hoger SG. Dus koel je de te meten wort af tot 20 ^oC als je een refractometer gebruikt, eigenlijk net zoals bij een dobbermeting. Het wort wordt nu overgepompt naar de klaringskuip en de wortkoeler wordt met heet water nagespoeld.

Om half één loopt het wort over het platenfilter heen en wordt begonnen met het verzamelde wort door de wortkoeler heen te pompen naar de gisttank. Als die de eerste decaliters wort bevat wordt het mangat geopend en de US-05 gist over het wort gesprenkeld. Klokslag één uur worden de filterplaten weer verwijderd en schoongemaakt. Het SG is definitief op 1072 uitgekomen, gemeten met de dobber. Het laatste wort wordt dan naar de gisttank gepomp, en er kan met schoonmaken begonnen worden. We krijgen een eerste biertje uitgereikt. Dat is dan het moment dat Patrick van Zijl binnen komt lopen. “Goed getimed Patrick”, wordt er geroepen. Maar zoals blijkt komt Patrick helemaal niet voor het Polderbok. Hij heeft iets met Garmt te bespreken wat over brouwerijen gaat en niet over Polderbok. Maar goed, Patrick informeert ook nog even naar het Polderbok en volgt verder wel de voortgang tijdens de resterende tijd.

Als alles schoon is gaan we allemaal nog even in het proeflokaal zitten en drinken nog wat biertjes. Hiermee is de brouwdag van het Polderbok tot een eind gekomen en gaat een ieder weer huiswaarts. Ik ben benieuwd hoe het bier zich zal ontwikkelen. Ik zal de week na het brouwen nog even langs gaan bij de 7 Deugden om te vernemen hoe onze Polderbok zich ontwikkelt.

Bier!

Het kan niemand ontgaan zijn: bier is weer populair. En niet alleen pils. Nee, alle soorten bier zijn populair, hoewel het aantal IPA’s fenomenaal is. Ik zie om me heen: pils, radler met/zonder alcohol, rosé (maar die was er al even) blond, dubbel, tripel, quadrupel, wit, weizen en nog veel meer. Te veel om op te noemen! En het is juist de groep ‘en nog veel meer’ die het interessant maakt op het ogenblik. En als ik zeg ‘ik zie om me heen’, dan bedoel ik echt óveral. Quote: “De cijfers van het Bierburo, een organisatie die zich sterk maakt voor de Nederlandse biercultuur, ondersteunen in ieder geval de toegenomen vraag. Volgens de organisatie zijn er nu 217 brouwerijen, twee jaar geleden waren dit er nog 123.”

Het mooie hiervan is dat dus helemaal je niet ver hoeft te gaan om een ‘speciaal’ biertje te vinden. Dat komt omdat ook supermarkten merken dat er meer vraag is naar speciaalbier en op voorhand hun schappen voorzien van bieren die tot voor kort alleen bij de echte bierspeciaalzaken te krijgen waren. Dus je neemt het gewoon mee tijdens de wekelijkse boodschappen bij de supermarkt die je toevallig bezoekt.

IPA bij Albert Heijn in het schap. Op zichzelf al bizar, maar dan verwacht je er één van de gevestigde merken. De Grolschen en Branden bijvoorbeeld. Want ook deze merken genieten mee van de niet te lessen dorst van de Nederlanders. Maar nee, althans… ja die zijn er ook, maar veel mooier nog, er staan bieren van brouwerijen die tot voor kort alleen bekend waren bij de bier kenners/liefhebbers. Ineens wil dus iedereen die speciale bieren. Of worden ze nu juist opgedrongen door de plaatselijke Appie, omdat zij de boot ook niet willen missen. Beetje Kip-Ei vraag: wat was er eerst? Het aanbod of de vraag?

Of die vraag nou gecreëerd wordt of niet, wij bier kenners/brouwers/drinkers varen er wel bij. Nooit was het makkelijker om aan een Anchor IPA te komen. De eerste keer dat ik zo’n Anchor bij Alber Heijn zag staan, heb ik er een hele tijd naar staan kijken. Inmiddels staat Anchor tussen de bieren van Menno met die eenvoudige witte etiketjes.

Ik heb vroeger wel eens gedacht: ik start een brouwerij. Iedere thuisbrouwer denkt dat vermoedelijk wel eens en een aantal van ons hebben dit ook daadwerkelijk gedaan. En met succes. Maar als ik er over dacht zag ik altijd moeilijkheden en natuurlijk zijn die er. Ik heb ook wel eens gedacht dat het leuk zou zijn als je bier via de plaatselijke supermarkten verkocht zou worden, maar dat leek me een onmogelijkheid. Nu gebeurt het niet alleen, maar het lijkt wel of ze de kleine brouwers opzoeken.

Ook op internet is veel nieuws over nieuwe bieren te vinden en kom je regelmatig interviews tegen met brouwers die pas een paar jaar bezig zijn en die hun afzet hebben zien verveelvoudigen. Ook afzet naar het buitenland neemt halsoverkop toe. Men vind het lekker!

Mijn broer was een tijdje geleden in Duitsland en tijdens een whateverapp sessie vertelde hij me dat ie op dat moment een Duitse IPA zat te drinken. Ik ben dagen van streek geweest. Zie je het voor je? De Moezel waarbij de druiven zijn vervangen door granen? En de Weinstubes door Biergärten(?) en Kneipes? Wow! Straks houden ze daar ook nog op met nasynchroniseren en gaan ze ondertitelen!

In restaurants verandert ook het één en ander. Je kunt tegenwoordig gewoon om de bierkaart vragen en NIET worden uitgelachen. Fantastisch. Genieten van een etentje met de meest uitgelezen bieren. Soms zelfs van de tap! En we zijn niet alleen hier in Nederland bezig met bieren. Bij ons in het plaatselijke restaurant hebben ze pas alles verbouwd en hebben ze nu een stuk ingericht als ‘bierlokaal’. Ik dronk er laatst een Edelweiss uit Oostenrijk. Ook daar dus biergekte.

Onze vriend uit Hawaii was onlangs even hier en als afscheid voor hij weer huiswaarts keerde, wilde hij nog met z’n allen een nieuw kroegje in Amsterdam bezoeken op de Overtoom. Het heet Craft en Draft. Catchy! Wij daarheen. Wat een gave kroeg! 40 (!) taps naast elkaar. En je kunt er van elk bier ook een literfles (growler) mee krijgen. Die fles wordt eerst gevuld met koolzuur en dan pas met bier. Ik vind het allemaal fantastisch. Ook leuk was dat de bieren echt overal vandaan kwamen. Engeland (maar geen traditioneel bitter of zo) Zweden, Noorwegen, Amerika, enz. Landen waarvan je met een zeker vooroordeel niet verwacht dat ze dit soort bieren maken. Eerlijk gezegd kan het mij allemaal niets schelen. Ik zeg: Proost!