Afgelopen clubavond

De clubavond van 29 april werd door Walter Bakker ingeleid. Na het vragenhalfuurtje begon Gery Uijtenhaak aan haar presentatie van een van de jaarbieren voor de clubkampioenschappen, namelijk de Quadrupel. Gery had zich terdege voorbereid en gaf een zeer verzorgde presentatie. Het geheel werd ondersteund door een proeverij van 3 bieren namelijk de Chimay Blauw, Rochefort 8 en de Jopen Ongelovige Thomas. Na de presentatie werd de proeftafel opgezet en werden diverse eigen gebrouwen bieren beoordeeld door de leden en keurmeesters.

Deze avond was natuurlijk de inkoopcommissie met de pakketten van de maand en alle bestellingen weer aanwezig. De bibliotheek had weer nieuwe aanwinsten aangekocht en volgende maand wordt er een boek over op hout lageren toegevoegd aan het uitgebreide assortiment. Ook John Westerveld was aanwezig met zijn 'Brouwmaatje' brouwbenodigdheden.

Gistcursus

Na de bekendmaking dat ’t Wort Wat! op 30 april weer een gistcursus ging geven was hij binnen no time vol. De cursus werd gegeven in de brouwzaal van brouwerij Leidsch Bier. Jan Willem Fukkink, eigenaar van Leidsch Bier, had belangeloos zijn brouwerij ter beschikking gesteld om daar de cursus te laten plaats vinden. De cursus werd gegeven door Andre van der Zee, Arnoud Aten en Cor Jol.

De cursisten werden meegenomen in de wereld van het maken van voedingsbodems, rein strijken, opkweken, schuine buizen gieten en enten, gist management en nog veel meer. Deze cursus wordt maar eens in de zoveel tijd gegeven en er is altijd veel belangstelling voor. Het geeft je de kennis en vaardigheden om eigen gistbank thuis op te zetten. Het cursusboek mag je houden en je krijgt diverse laboratoriumartikelen mee naar huis om het thuis nog even dunnetjes over te doen.

Gezamenlijke brouwdag

De cursisten van de brouwcursus konden op de brouwdag van 23 april in Lisserbroek het geleerde in praktijk brengen. Onder toeziend oog van de cursusleiders Theo van Eijden en Titus Rinia werd er een Chimay Blauw gebrouwen. Ook hadden diverse leden zich opgegeven voor de brouwdag en werd het gezellig druk. Kim van Duivenvoorde voorzag alle brouwers weer van hun natje en droogje. Ook was John Westerveld weer aanwezig met zijn 'Brouwmaatje' en had zijn winkeltje in de loods uitgestald. Nadat alle wort in de gistvaten zat en alle brouwapparatuur was schoongemaakt en opgeruimd was er nog gelegenheid om van elkaar de meegebrachte bieren te proeven.

Excursie

13 mei gaan we weer op stap. Dit keer heeft de excursie commissie een reis gepland naar België.

Als dit schrijven tot jullie komt, ligt de excursie al weer achter ons. We gaan dit jaar naar Brouwerij Timmermans te Itterbeek. Deze brouwerij is bekend om zijn Lambieken en oude Geuze’s. Timmermans Oude Gueuze werd in 2015 uitgeroepen tot 'World’s Best Sour Beer' op de World Beer Awards 2015.

Tevens wordt Brouwerij Vandenbossche in Sint Lieve bezocht, een kleine familie brouwerij met diverse aparte bieren zoals de Pater Lieven en Buffalo bieren. Op de weg terug zullen we een gelegenheid aandoen om te gaan dineren.

De excursie aanmeldingen verliepen zo vlot dat er op een bepaald moment is besloten de aanmeldpagina dicht te gooien, want er kunnen maar een beperkt aantal leden mee. Dit heeft te maken met het aantal bezoekers dat rondgeleid mag worden in de brouwerij. Dus wil je volgend jaar ook mee, zorg dan dat je je direct aanmeldt zodra de aanmeldpagina actief wordt en niet te lang afwacht, anders vis je wellicht achter het net. Bij de volgende 'Van het bestuur' zal onze voorzitter vast nog aandacht besteden aan het verloop van de excursie.

De komende clubavond

Deze clubavond gaat plaats vinden op 27 mei. Theo van Eijden en Gery Uijtenhaak gaan een presentatie geven over de proeftafelcommissie. Ook zal er uitleg gegeven worden over het geven van punten op de keuringformulieren. Tevens proefavond keuring Alt en de bieren vallend onder klasse A en C.

Ook zal de inkoopcommissie aanwezig zijn om de maandpakketten en bestelde artikelen te verdelen. Het maandpakket is 'All American', een type Pale Ale.

Ook de bibliotheek commissie zal er weer bij zijn, net als John Westerveld met zijn Brouwmaatje. Je kunt John ook benaderen via zijn website op www.brouwmaatje.nl en afspreken of hij bestelde artikelen kan afleveren op de clubavond.

Zet alvast de volgende data in je agenda:

• op de clubavond van 25 november zal de keuring plaats vinden voor clubkampioenschappen van het jaarbier Quadrupel (Chimay blauw) en de klasse B en D bieren.
• Op de clubavond van 28 oktober is Jan Willem den Hartog uitgenodigd. Jan Willem is de nieuwe brouwmeester van Lindeboom. Na zijn opleiding bij het gerenommeerde instituut Weihestephan begon Jan Willem zijn carrière bij de proefbrouwerij van Heineken. Hierna werd hij brouwmeester bij de Gulpener bierbrouwerij. Nu is hij aan een nieuwe uitdaging begonnen bij Lindeboom. Hij volgt hier Theo Sonnemans op als brouwmeester. Jan Willem zal ongetwijfeld met een bijzondere presentatie komen.

Jim Warmerdam brouwt zijn winnende Oyster Stout bij Jopen Bier

Jim, onze clubkampioen van vorig jaar, heeft zijn winnende recept losgelaten in de ketels van Jopen Bier in Haarlem. Samen met Daniel van der Slikke hebben ze deze Oyster Stout gebrouwen. Tijdens de Week van het Nederlandse Bier zal deze stout worden gepresenteerd. Het zal ook beperkt op fles verkrijgbaar zijn.

Op dit moment ben ik al bezig met het verzinnen van een mooi lentebier voor volgend jaar. Zelf denk ik aan een straffe rondborstige IPA. Nu eens niet met allerhande futuristische Amerikaanse Citra hoppen, maar één met ouderwetse Duitse of Tsjechische hopsoorten.

De oprichting van de 'Wijwillenwederomdekeiweerwinnencommissie' verloopt voorspoedig. Enige wanklank was dat een jurylid van de kei-commissie (genaamd John) heeft geprobeerd te infiltreren in onze commissie. Maar dat is gelukkig op tijd opgemerkt en dus voorkomen.

Een ander negatief puntje is dat we een behoorlijke puntenachterstand hebben opgelopen. Ik kon namelijk de op de april clubavond getapte Saison helaas alleen maar hoge punten geven want hij was bijzonder lekker.

De komende brouw pakketten:

Alle pakketten worden geleverd met een giststarter.

Bestellen kan gewoon via het inloggen op de site van ’t Wortwat (ga naar voor leden/inkoop). Vervolgens krijg je van ons een mailtje met het verschuldigde bedrag. Wacht ook met betalen op dit mailtje, want het te betalen bedrag kan afwijken in verband met afwijkende prijzen of gezamenlijke inkoopprijzen.

De laatste besteldag per maand wordt op de site vermeld. Ophalen van de spullenboel is bijna altijd aan het begin van de clubavond. Wij bestellen overigens hoofdzakelijk bij Van der Kooy Jubbega, zie daarvoor: http://www.vanderkooyjubbega.nl/. Vragen en opmerkingen naar: inkoop@twortwat.nl (vermeld indien mogelijk je bestelnummer).

Groeten,
De inkoopcommissie (Stefan en Michael)

Het recept van juni 2016

Theoostrippel

Algemene gegevens

Ingrediënten

Maisch schema

Het was een gezellige avond met een van onze vrouwelijke leden, Gery, die een lezing hield over het komend clubkampioenschapsbier: de quadrupel. Een goede uitvoering die ook mannelijke clubleden eens zouden moeten doen, maar ik hou het op een vrouw, zoals ook de Belgische vorige keer over hop.

We hadden deze keer weer hulp van Diederik en Sera waarvoor dank. We wensen Jan beterschap. Dat hij maar snel weer beter mag worden.

Het maandbier zat deze keer in een klein fustje, maar de smaak was er niet minder om. Het bier was van NiMar, Nico Langedijk en Martin Peerdeman, met een MAI SAISON. Het bier werd als lekker fris ervaren en daar waren de punten dan ook naar: 30 ingeleverde formulieren met een totaal van 223,43 punten! Een uitslag van 7,4476. Een goed resultaat, dank voor de inzending. Of het de kei haalt?

Voor de volgende keer proeven we voor het clubkampioenschap en hebben we rookbier als maandbier.

Dat was het weer tot volgend keer,
Jullie uitbater John.

Aan het eind van de vorige eeuw had ik gedurende een aantal jaren, jaarlijks contact met Leo, de eigenaar van Christoffel, toen een van de weinige of misschien wel de enige kleine commerciële brouwerij in Nederland. Als ik me goed herinner had Christoffel twee biertypen in het pakket, een blond en een donker type, Robertus. Bij die jaarlijkse contactdagen waren ook altijd een aantal anderen aanwezig. Bierliefhebbers, maar geen kenners. Leo was steeds zo aardig om ook wat bier mee te brengen. En ik had er aardigheid in om mijn eigen bier, een abdijachtig type, samen met de Robertus van Leo in een blindproeverij aan de gasten voor te zetten. Het was dan natuurlijk vleiend dat mijn bier wel eens beter in de smaak viel dan dat van Leo; eens te meer waar Christoffel hoog stond aangeschreven. Maar Leo reageerde daar laconiek op met te zeggen: “Ach, bierbrouwen is geen kunst. Dat kan iedereen. Bier verkopen, dat is de kunst”.

Of Leo ook goed was in bier verkopen weet ik niet. Waar hij in ieder geval wel goed in was, dat was de verkoop van flessen. Christoffel bottelde zijn bier in kleine 33 cl beugelflesjes. Maar Leo bottelde ook in een fraaie bruine 2 l beugelfles met een groot zinkachtig handvat. Die flessen waren verpakt in een doos samen met een paar glazen. Ik schat dat zo’n doos een twintig gulden kostte. Daarmee was het een mooi verjaardagscadeau. Nu is bier in grote cadeauflessen relatief gezien altijd duur. De doos van Leo was voor 2 L bier en een paar glazen in vergelijking met andere bieren in grote flessen echter bovenmatig duur. Maar eigenlijk ook weer niet. Want op die mooie fles zat statiegeld. 13,50 gulden om precies te zijn. Iets waar de meeste ontvangers van zo’n cadeau niet op letten of de fles zo mooi vonden dat ze hem wilden houden. In ieder geval, Leo kreeg maar heel weinig flessen retour. Kassa! Want de kostprijs van die flessen, zo vertelde Leo eens, was iets van een gulden. Waarmee maar weer eens is geïllustreerd dat je beter kunt verdienen op de verpakking dan op de inhoud.

In 1999 is het Derek Walsh die het biertype Quadrupel heeft benoemd. Voor die tijd was er geen goede verzamelnaam voor zeer zware, donkere, Belgische bieren. In 1984 werden dit soort bieren door Peter Crombecq in zijn biergids aangeduid als Massive Ales. Deze term is echter nooit aangeslagen. De soortnaam is afkomstig van de merknaam van een bier van trappistenbrouwerij Koningshoeve. In 1991 introduceert de brouwerij namelijk de La Trappe Quadrupel (10%). Dit bier werd aanvankelijk slechts als winterbier gebrouwen, maar vanwege groot succes al snel het hele jaar door.

La Trappe Quadrupel was niet het eerste bier dat viel binnen het type Quadrupel. Wel was dit een Trappistenbier. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog (1942) brengen de monniken van Westvleteren de 12 uit. Veel bracht dit niet op, de brouwerij draaide in de oorlog op een laag pitje. De Westvleteren 8 werd al veel eerder gebrouwen, misschien zelfs al voor de Eerste Wereldoorlog. Deze valt met zijn 8% valt deze net buiten het technische fiche van een Quadrupel. In 1948 brengen de monniken van Scourmont een kerstbier op de markt: Spécial Noël. Tot 1954 werd dit bier één keer per jaar gebrouwen maar kerst begon elk jaar vroeger. Vanaf 1955 wordt het bier niet meer alleen voor de kerst gebrouwen. de Spécial Noël werd de Chimay blauw.

Andere Trappisten brouwerijen kwamen ook met een zwaar donker bier op de markt. In 1952 abdij de Rochefort met de nr. 10, ook wel Merveille (wonder) genoemd. De nr. 8, ook een Quadrupel volgde in 1955. Abdij de Achelse kluis, die in het verleden vooral inkomsten uit de landbouw had, krijgt pas in 1998 een brouwerij. Vanaf 2002 komt de Achel extra bruin (9,5%) op de markt (alleen verkrijgbaar in de abdijwinkel, in flessen van 75 cl.). Stift Engelszell (Oostenrijk) brouwt sinds 2012 de Gregorius (9,7%). Dit bier wordt gebrouwen met honing uit de regio en een speciale gist uit het wijngebied van de Franse Elzas. Als laatste trappist komt ook Abdij Spencer (Amerika) in 2015 met een Quadrupel. Dit volgens traditie als bier voor de feestdagen. Het wordt omschreven als een geurig bier met de kleur van mahonie en licht gekruid (9%).

Naast de Quadrupels van de Trappisten zijn er ook Quadrupels van commerciële brouwerijen. Een paar voorbeelden: Grand Prestige (Hertog Jan, 1982), Straffe Hendrik (brouwerij de Halve Maan 2010), zuster Agatha (brouwerij Muifel, 2006), Kasteel Donker (van Honsebrouck, 1989), Gulden Draak 9000 (van Steenberge, 2011), Willie (de Prael), Ongelovige Thomas (Jopen), Kraan 10.2 (brouwerij Kraan, mits de eigen hopoogst goed is).

Omschrijving

Maar wat is nu precies een Quadrupel? Bij een Quadrupel denkt men over het algemeen aan een donker, zwaar, wat zoet, hoog alcoholisch bier, welke volgens de traditie van de Trappisten wordt gebrouwen. Dus met toegevoegd suiker en hergist op fles. De omschrijving volgens het BKG is:

Algemene kenmerken

Een Quadrupel is een bovengistend, zwaar, donker volmoutig biertype met een complexe, zwaar alcoholwarmende smaak. Het is een soort zware versie van een dubbel abdij/trappist type bier. Het alcoholgehalte bedraagt tussen de 8,5 en 12 volumeprocent.

Uiterlijke kenmerken

Kleur is donker koper tot donkerbruin. Iets tweeschijn tot helder bier. De romige schuimkraag zakt in tot een stabiel laagje. Koolzuurgehalte is normaal tot vrij hoog.

Geurassociaties

Karamelmoutige geur. Zoetig, kruidig en soms hoppig. Complexe, iets kruidige geur.

Smaak

De smaak is vol en complex. Zoetig, moutig, karamel en bitterig. Zwaar alcoholisch. Kruiden en suikers worden vaak toegevoegd. Bitterheid en kruidigheid zijn in balans met de moutigheid.

Basissmaak

De basissmaak is zoetig tot zoet en (mout)bitterig.

Body

De body is (tamelijk) vol. Sterk alcoholwarmend.

Mondgevoel

Het mondgevoel is plakkend en (soms sterk) alcoholwarmend. Koolzuurgehalte is iets hoger en de restsuikers zijn vaak duidelijk waarneembaar.

Nasmaak

De nasmaak is vol en complex: sterk moutig, bitter met vaak complexe fruitigheid: rozijnen, vijgen.

Opmerkingen

Een Quadrupel is vergelijkbaar met een Dubbel, maar veel zwaarder.

Technische kenmerken

Voorbeelden

Rochefort 10, St. Bernardus Abt 12, La Trappe Quadrupel, Westvleteren Abt, Maallust 1818, Mommeriete Vrouwe van Gramsbergh, Hertog Jan Grand Prestige.

Gist

Het is de Belgische gist die een belangrijke, zo niet de belangrijkste, bijdrage levert aan het karakter van een Quadrupel. Er zijn diverse Belgische (abdij)gisten te verkrijgen. Zowel in vloeibare vorm als in korrelgist. Voor een Quadrupel is een gist nodig met een hoge alcoholtolerantie.

De gist van Chimay wordt in de biertypegids omschreven als accenten van nootmuskaat, jeneverbes en tijm. Jef van den Steen omschrijft de gist als zeer complexe geur met tonen van nootmuskaat/gerookte beenham. Rochefort gebruikte in eerste instantie dezelfde gist als Chimay. Echter de gist kon niet aarden in de bieren van Rochefort. Vanaf 1960 heeft Rochefort daarom zijn eigen gist. Kenmerkend voor deze gist is zijn vermogen veel esters te vormen, die Rochefort hun typische geur geven. In de biertypengids omschreven als zoethout- en peerachtig. Westmalle, Achel en Westvleteren gebruiken dezelfde gist. Ondanks dat heeft elk bier zijn eigen karakter.

Van sommige bieren kan nog steeds de gist uit de fles worden opgekweekt. Op de wiki pagina van hobbybrouwen is een overzicht van bieren te vinden waarvan dat kan. Op diezelfde pagina worden ook de commerciële gisten genoemd die gebruikt kunnen worden.

Mouten, hop en kruiden

In recepten voor, en bronnen over Quadrupels wordt voornamelijk pilsmout en munichermout genoemd (en daarnaast donkere kandijsuiker). Sommige Trappisten hebben in het verleden ook gebruik gemaakt van maisvlokken (iets meer dan 8% van de storting). In ieder geval bekend van Achel en Rochefort. Ondertussen zouden ze zijn overgestapt op tarwezetmeel. Rochefort gebruikt verder pils en caramelmout (welke precies was niet te achterhalen) en basterdsuiker. Westvleteren gebruikt volgens een bron alleen bleekmouten. De kleur en smaak komt van karamel (een geconcentreerde suikeroplossing die door verhitting kleur heeft gekregen). Een andere bron noemt ook Special B, CaraMunich en Biscuitmout. Over de moutstort van Chimay is niet veel bekend. Alleen dat zij Belgische mouten gebruiken en mogelijk tarwezetmeel. Er wordt volgens een bron dun ingemaischt en dit duurt 90 minuten.

Voorbeelden van niet trappisten: Hertog Jan Grand Prestige wordt gebrouwen met pilsmout, münchner, kleurmout en tarwemout. Zuster Agatha van Muifel brouwerij wordt gebrouwen met pilsmout, Cara 120, special B en chocolademout (900 ebc). De Jopen Ongelovige Thomas zou gebrouwen worden met pale alemout, gerstemout, munichmout, haver, kristalmout, special B mout, geroosterde tarwe.

Over de hoppen die bij de Trappisten worden gebruikt is niet veel bekend. Bij Rochefort is dit waarschijnlijk Hallertauer en Styrian Golding. Van Chimay wordt door verschillende bronnen gezegd dat zij Amerikaanse bitterhop gebruiken (Nugget, maar ook Magnum wordt genoemd) en Hallertauer als aromahop.

Niet Trappisten: Hertog Jan Grand Prestige wordt gebrouwen met Hallertauer hop. Zuster Agatha wordt gebrouwen met Northern Brewer en Hallertauer Herzbrucker. In de Jopen Ongelovige Thomas zitten amerikaanse hoppen: Simco, Cascade en Chinook.

Hop speelt geen hoofdrol in een klassieke Quadrupel.

Kruiden mogen en worden toegevoegd. Echter is hierover niet veel terug te vinden. Bij Chimay Blauw zou ‘een weinig curacao’ wordt toegevoegd. Maar een andere bron noemt Paradijszaad. In Rochefort zou koriander zitten.

Verschil Quadrupel en Barley Wine

Ook een Barley Wine is een zwaar en complex bier. Er zijn een aantal belangrijke verschillen tussen een Quadrupel en Barley Wine. Voor een Quadrupel wordt Belgische gist gebruikt, voor een Barley wine Engelse of Amerikaanse gist. In principe wordt er bij een Barley Wine geen suiker toegevoegd en heeft dit bier ook geen nagisting op fles (voor de thuisbrouwers gaat dit uiteraard niet op, om koolzuur te vormen is nagisting op fles nodig). Andere verschillen: een Quadrupel heeft meer koolzuur, is lager in hopbitterheid. Over het algemeen is een Quadrupel droger dan een Barley Wine. De SVG van een Barley Wine ligt tussen de 70-85%, die van een Quadrupel tussen 75-85%.

Op de afgelopen brouwdag van 23 april zag ik weer iemand zijn roodkoperen buishevel vervloeken: “Dat stomme ding is weer eens dichtgeslibt!” Dat gebeurt niet alleen bij beginnelingen maar ook zag ik op een andere brouwdag, dat een routinier in het brouwen, worstelde met zijn verstopte hevel. In het clubblad van april 2016 komt dat ook weer naar voren, bij Patrick van Zijl. Ook lees je regelmatig de waarschuwing: “niet te fijn schroten” of: “voorzichtig met het naspoelen, het filterbed niet verstoren”, alles om maar ongestoord te kunnen hevelen ná het maischen.

Ik heb zo’n roodkoperen buishevel met kleine zaagsneden. Hij stond een keer afgebeeld in het clubblad. Inmiddels is die al zo’n 20 keer gebruikt (daarvoor een ander model) en ná het maischen niet één keer een dichtgeslibde hevelfilter gehad. Daarbij schroot ik op de kleinste stand van mijn walsenmolen, dus wèl fijn. Ook gebruik ik geen bord met gaatjes om hetzij spoelwater, hetzij de eerste maatkannen wort terug te gooien in de maischketel. Wat doe ik dan anders dan de anderen? Beoordeel mijn handelwijze.

Wanneer ik klaar ben met het maischen dan roer ik met mijn roerspaan even vlug een kolk in het beslag en zet dan meteen mijn hevelfilter in de ketel. Ik merk dan ook dat de filter meteen op kale bodem komt en niet op een laagje beslag. Daarna de hevel erin, vastzetten, de hevelslang aanbrengen, een maatkannetje pakken en even wachten totdat de draaikolk weer gestopt is.

De eerste keer het kraantje van de hevel voluit open, het maatkannetje snel vullen, om daarmee kleine vaste bestanddelen van het beslag, die in de hevel zijn gekomen, weg te spoelen. Eventueel herhalen en vervolgens kalm te hevelen tot het wort helder is. Bij teruggooien van de maatkannen met wort ben ik niet benauwd voor verstoring van het filterbed. Dat filterbed is toch gauw zo’n 15 cm dik en dat spoel je niet weg met wat teruggieten. Goed, ik plons het niet erin maar giet rustig.

Komt zo’n dicht geslibde hevelfilter in de praktijk nu ècht vaak voor of maken we het probleem veel groter dan het is? Ofwel: praten we elkaar ná omdat het een keer gebeurd is of praten we elkaar een probleem áán dat nauwelijks bestaat? En als het dan tòch gebeurt: filter eruit, draaikolk maken, filter weer plaatsen en hevelen maar!

Door: Gordon Strong

Er zijn een heleboel facetten van het brouwproces zijn die gecontroleerd kunnen worden en onder controle gehouden kunnen worden. Laten we dan even concentreren op de drie belangrijke aspecten van het wort productieproces tijdens het brouwen: de pH-waarde van het beslag, het spoelen en het koken. Het doel van het wortproductieproces is om wort te maken met het gewenste smaakprofiel, suikersamenstelling en SG.

Het bereiken van de juiste pH-waarden voor je beslag is afhankelijk van de compositie van je granen en de samenstelling van het water. Er bestaan spreadsheets en computerprogramma’s die hiermee kunnen helpen.

Tijdens het spoelen moet je eigenlijk voorkomen dat de pH een waarde van 6.0 of hoger bereikt bij een temperatuur van 78 °C of hoger. Deze temperatuur-pH combinatie kan ongewenste polyfenolen (tannines) onttrekken uit het graan en deze tannines op hun beurt kunnen zorgen voor een samentrekkende en harde smaak. Als je donkere en/of Crystal mouten gebruikt kun je over het algemeen de hardheid in het bier verminderen door de contacttijd van deze granen met het hete water te beperken.

Wrange smaak wordt vaak verward met bitterheid. De samentrekkende smaak accentueert bitterheid op de verkeerde manier. Het creëert een harde bitterheid in plaats van een schone bitterheid, wat ook wel wordt omschreven als de kwaliteit van de bitterheid. Door de tannines te beperken beperk je ook de samentrekkende en harde smaak. Dat resulteert uiteindelijk in een schoner smakend bier. Een kooktijd van 60 tot 90 minuten is standaard of normaal. 90 minuten koken wordt bij de meeste recepten toegepast, vooral bij de recepten waarbij een hoog percentage van pilsener type mouten worden gebruikt. Deze mouten hebben een hogere concentratie van een voorloper van DMS (dimethyl sulfide). Door langer te koken kan je deze componenten elimineren. Overigens kan je de DMS smaak ook in je bier krijgen door het wort te koken met het deksel op de ketel.  

Een samentrekkende en harde smaak kan ook van de hop komen. Als je dit in een recept wil beperken kan je ervoor kiezen om first wort hopping (hop aan de brouwketel toevoegen voordat je het wort in de ketel laat lopen), hop bursting (alle hop in de laatste 15-20 minuten van de kooktijd aan je wort toevoegen) of whirlpoolhopping (de hop toevoegen nadat je het vuur of je verwarmingselement hebt uitgedaan) toe te passen. Deze hopmethoden kunnen ervoor zorgen dat de samentrekkende en harde smaak, die afkomstig is van je hop, beperkt wordt. Water met een weinig mineralen schijnt ook te helpen om deze smaak te beperken.

Tips en probleemoplossing

Samentrekkend (wrang): wordt veroorzaakt door tannines die na verloop van tijd (net als bij rode wijn) kunnen verzachten. Klaringsmiddelen die gericht zijn op tannines kunnen helpen om het probleem te verminderen. Omdat deze smaak bittere componenten heeft, kan je zoetheid gebruiken om het probleem te maskeren of balanceren.

DMS (smaak van gekookte groenten): als een vluchtige zwavelcomponent is het mogelijk om door het gebruik van CO₂ in je vat deze smaak te verminderen. Het werkt dus alleen als je je bier op vaatjes afvult. Koel dan eerst je vat en vul het af met CO₂. Laat het vat opwarmen en laat de CO₂ eruit lopen. Door dit een paar keer te doen (een paar dagen) zouden de zwavel componenten met de CO₂ uit je bier lopen. Dit lijkt puur theoretisch aangezien er geen ervaringen met deze methode te achterhalen zijn. Misschien dat koud rijpen van het bier helpt om de smaak na verloop van tijd te verzwakken.

Bron

BYO, oktober 2015: Toubleshooting your homebrews. Vertaald en bewerkt door Donovan Larmonie

Soms is het druk, soms is het minder druk. Bij drukke perioden kom ik niet aan schrijven toe, omdat  werk (en brouwen) dan voor gaan. Maar brouw ik niet en is het erg rustig (bijvoorbeeld in een meivakantie, waarvan ik tegenwoordig ook medegenieter ben), dan heb ik ook nog eens tijd om te mijmeren.

Bijvoorbeeld, over wat je nog meer kan met bier (behalve lekker wegdrinken) bijvoorbeeld in het geval van een wat minder uitgevallen brouwsel. In de pan bij vlees, vis, sauzen, etc. Zeker niet verkeerd. En ik weet nog van heel lang geleden dat mijn moeder een enkele keer de euvele moed had haar haar te spoelen met bier. Dat zou erg goed zijn voor het haar… alhoewel mijn vader daar anders over leek te denken. Nu, al houd ik dan van bier, ik ga er toch niet mee onder de douche, brrrrr, alleen die lucht al. Maar nu heb ik deze week ontdekt, tijd nemend voor de tuin, dat bepaalde planten helemaal niet meer op lijken te komen. Bij nader onderzoek blijken ze hun uiterste best te doen, maar kunnen niet opgroeien tegen de vraatzucht van de vele naaktslakken. En, zegt men, slakken houden van bier…

Bij mijn eerste groots opgezette aanval (’s avonds met zaklamp zoeken) zijn er door mijn toedoen tegen de 100 gesneuveld. Tja, hun geluk versus mijn planten, dan weet je het wel. Om ze dan toch nog een beetje geluk toe te wensen, wilde ik ze mijn bier als een goed lokkertje serveren. Zij die lekkere (fatale) slok en mijn planten hebben nog een kans.

Dus het bier gepakt dat ik toch niet meer dacht te gaan nuttigen. En glazen potjes ingegraven in de tuin. En nu na het vullen van al dat glas, wachten wij af…

Welk een deceptie, de volgende ochtend vond ik welgeteld maar 1 slak in slechts een van de potjes en die avond kon ik er weer een paar honderd met de hand verwijderen. Misschien hebben die slakken een wel heel goede smaak en blieven ze alleen maar lekkere lager of nog erger: Heineken.

Misschien dat jullie nog wat toepassingen van bier weten, maar ik denk dat nuttigen per glas toch de beste is.

Proost, Ben

Bavaria introduceerde in maart 2004 een 10 liter biertap voor de consumentenmarkt. De Bavaria biertap bestond uit een 10 liter fust met ingebouwd koolzuurpatroon en een tapkraan. De tap werd geleverd in een draagkoeltas. Het systeem was verkrijgbaar als starterspakket. Eenmaal aangeschaft garandeerde dit een continue tapbeleving in huis, zonder tapinstallatie of koolzuurpatronen. Het nieuwe thuistapsysteem was tot stand gekomen door een jarenlange samenwerking met enkele nationale en internationale toeleveranciers. Zomer 2003 was het product volgens Bavaria met een zeer positief resultaat aan een uitgebreid marktonderzoek onderworpen. Het 10-liter vat is eenvoudig te koelen en goed voor ruim 45 glazen versgetapt bier. De bijgeleverde koeltas houdt het bier urenlang koel waardoor het geschikt is om mee te nemen naar het strand of de camping. De introductie van de Bavaria Biertap werd in het voorjaar ondersteund door een grote reclamecampagne, onder meer via TV. Helaas is dit systeem na korte tijd alweer van de markt verdwenen omdat er andere populairdere systemen zoals de Perfectdraft en de Beertender verschenen.

Kort geleden was op de gezamenlijke brouwdag een clublid aanwezig die een dergelijk fust had gevul met eigen gebrouwen bier. Mijn interesse was direct gewekt. Op marktplaats en andere bronnen ben ik opzoek gegaan naar een dergelijk tapsysteem. Geluk was aan mijn zijde en niet lang daarna was ik de gelukkige eigenaar van zo'n systeem. De grote uitdaging was het openen van de sluiting van het fust. Dit type verzegeling kom je vaker tegen en in de volksmond gaat het verhaal dat ze niet te openen zijn.

Foto 1a	Foto 1b

Dit artikel beschrijft hoe een dergelijke sluiting in 15 minuten eenvoudig en zonder uit gebreide hulpmiddelen te openen is. Op de tweede foto is de fust koppeling te zien met daaronder een grijze kunststof ring. Deze ring moet je verwijderen. Ik heb deze met een beitel doormidden gesneden. Na verwijderen van deze ring zijn 6 ovale sleufjes zichtbaar. In deze sleuf is een veerring zichtbaar die het losdraaien van de vulopening blokkeert, zie foto 3.

Foto 2	Foto 3

Met tape plaats ik 6 kleine schroefjes voor deze sleufjes. De schoefjes moeten ongeveer de maat van de sleuf hebben. Als een oude PC naar het grof vuil gaar haal ik vaak alle zichtbare schroefjes er uit en deze komen nu goed van pas, zie foto 4. Daarna plaats ik buiten om deze schroefjes een grote slangklem. Deze slangklem heb ik gevonden bij de Hubo, zij beschikken over een heel assortiment van deze klemmen. Door deze slangklem aan te draaien worden alle schroefjes gelijkmatig naar binnen gedrukt en deze zullen op hun beurt de veerring naar binnen drukken.

Foto 4	Foto 5

De veerring die het losdraaien van de afsluitdop blokkeert is nu uitgeschakeld en met een grote waterpomptang kan de dop worden los gedraaid. De veerring is nu zichtbaar en kan verwijderd worden. Deze heb je niet meer nodig, zodat je in het vervolg het vat eenvoudig zelf met de hand kan openen en sluiten.

Foto 6

Op de laatste foto is de stijgbuis met de overige onderdelen te zien. Rechts op de foto is de veerring zichtbaar. Deze kan je weglaten. Nu nog een methode vinden om zelf het inwendige koolzuurpatroon te vullen. Maar ook daar zijn oplossingen voor te vinden.

Voor degenen die de excursie van vorige vrijdag heeft moeten missen is het een schrale troost dat er dit voorjaar weer veel op biergebied te beleven is. Stel je eigen excursie samen door een van de vele evenementen te bezoeken. Hieronder enige suggesties:

Zaterdag 28 en zondag 29 mei, NL Brouwerijdagen

In het kader van de week van het Nederlandse bier nodigen de bierbrouwers van Nederland je uit. Eén weekend in het jaar zijn hun brouwerijen massaal geopend voor het publiek. Kom langs en beleef er ter plekke de nieuwe Nederlandse biercultuur. De brouwerijen stellen hun bierbrouwerij, proeflokaal, etc. open voor het publiek. Ze organiseren brouwdemo's, proeverijen en presentaties om het publiek te informeren over de mooie bieren en grote variëteit aan smaken die er in Nederland gebrouwen worden. Je kunt dit weekend kennismaken met de grote diversiteit aan brouwerijen (met en zonder eigen ketels) in Nederland. Je kunt genieten van de honderden mooie Nederlandse (speciaal)bieren. En je ontmoet de brouwers en ontdekt hoe zij gloedvol praten over hun passie. Let op: de openingstijden en het programma verschillen per brouwerij, dus check vooraf de volgende website: http://www.nederlandsbier.nl voor de laatste informatie en deelnemers.

Zondag 5 juni, Grote Kerk, Alkmaar, Pint Noord-Hollands Bierfestival

Voor het derde jaar op rij vindt het Noord-Hollands Bierfestival plaats in de Grote Kerk van Alkmaar. Een grootse locatie voor een groots festival, want dit festival brengt de biercultuur van de provincie Noord-Holland onder de aandacht – en Noord-Holland is in Nederland de provincie met de meeste brouwerijen. Voor even is Alkmaar hoofdstad van onze bierprovincie, dankzij het Noord-Hollands Bierfestival, georganiseerd door de bierconsumentenvereniging PINT. Diverse leden van ’t Wort Wat die commercieel zijn gegaan, zijn op dit festival aanwezig om hun bier te promoten: BE+ER, Brouwerij Molenduyn, Briljant Brouwhuis, Huisbrouwerij De Natte Cel, Jopen.

Zaterdag 18 juni, Brouwerij Klein Duimpje, Hillegom, Midzomer BBQ en Bierfestival

Na het succes van voorgaande jaren organiseert brouwerij Klein Duimpje in samenwerking met PINT Zuid-Holland het derde Zuid-Hollands Midzomer Bier & BBQ festival.  Het festival vindt van 13.00 tot 20.00 uur plaats bij brouwerij Klein Duimpje aan de Leidsestraat in Hillegom. Maar liefst tien Zuid-Hollandse bierbrouwerijen zorgen voor een fraai ingericht festivalterrein en zullen u trakteren op diverse speciaal bieren, waaronder een speciaal gebrouwen midzomerbier. Met dit bier doen ze mee aan de verkiezing tot lekkerste zomerbier van het festival, waarbij het publiek bepaalt wie wint. Voor de lekkere trek zijn er heerlijke barbecuegerechten verkrijgbaar zoals saté en broodjes pulled pork. Naast bier en barbecue is er ook een ijskraam aanwezig en verschillende andere standjes met eten en drinken. Nieuw dit jaar is de aanwezigheid van live muziek.

Het festival is met het openbaar vervoer goed te bereiken. Buslijn 50 van Arriva stopt op 50 meter van het terrein en voor vervoer van NS station Hillegom naar de brouwerij rijdt gedurende de dag, tegen een kleine vergoeding, een personenbusje heen en weer. Er is voldoende parkeergelegenheid voor fietsen aanwezig.

https://www.kleinduimpje.nl/event/midzomer-bbq-en-bier-festival-2016/

https://www.facebook.com/bbqenbier/

Zaterdag 2 juli, Het Klooster, Amersfoort, Open Nederlands Kampioenschap Hobby Bierbrouwen

Het Open Nederlands Kampioenschap Bierbrouwen is een competitie voor alle hobbybrouwers in Nederland en wordt dit jaar uitgeschreven door het bierbrouwgilde de Amervallei uit Amersfoort. De competitie staat open voor personen die zich op niet-commerciële basis bezighouden met het brouwen van bier. Er wordt een dagvullend programma opgesteld waar, naast het deelnemen aan de wedstrijd, tal van aan bierbrouwen gerelateerde activiteiten plaatsvinden. Er worden lezingen gehouden en er zijn ‘streekbrouwers’ die hun speciaalbieren promoten en tappen. 21 bieren zijn namens ’t Wort Wat leden ingezonden. Wij wensen iedereen veel succes en een gezellige dag toe! http://onk2016.amervallei.nl/

Overname

Met de kop “vanaf nu is Bavaria op overnamepad”, werd ik op dinsdag 11 mei ‘s ochtends bij het ontbijt geinformeerd door De Volkskrant van dit bewuste feit. Ik laat de krant weer even op tafel rusten zonder hem met mijn ogen genadeloos te scannen. In plaats daarvan staar ik wat voor me uit. Jee… ik dacht dat die brouwerij allang onderdeel was van het één of andere conglomeraat. Niet dus, want wat de kranten schrijven is altijd waar!

Maar hoe hebben die lui dan alle aanbiedingen tot nu toe kunnen afslaan? Je zou toch denken dat daar elke dag wel een afgevaardigde van Anheuser-Busch-InBev-SAB-Miller, of een Heineken of zelfs het Japanse Asahi moet binnenlopen met een koffer met geld. Het lijkt mij dan toch verrot moeilijk om altijd maar weerstand aan die verleiding te kunnen bieden. Kennelijk kan Jan Reinier Swinkels die druk goed aan. Dat zou hem dan inderdaad wel eens de juiste man op de juiste plaats maken.

Even lezen wat er gebeurd is, tenslotte was dit alleen de kop nog maar. Nee maar… ze nemen Palm over. Alweer een merk waarvan ik dacht dat dat allang was opgeslokt. Ook al niet dus. Je gaat je meteen afvragen of dit niet zo’n lamme - blinde verhaal gaat worden. “Het overnamepad van de op-een-na grootste brouwerij van Nederland is ingeslagen” lees ik verder. In de nieuwe samenstelling brouwen ze (samen dus) zo’n 6,5 miljoen hectoliter. Volgens de Brabantse topman is dat goed, maar het moet beter. Dat schijnt JR (zo noem ik hem maar even) al een tijdje te beweren. Ik kan me zo voorstellen dat hij daar een tijd mee heeft rondgelopen, in zijn eigen kantoor, schreeuwend tegen zichzelf en zich zó kwaad heeft gemaakt, dat er daadwerkelijk een overname van gekomen is. Een beetje zoals Stief Balmer deed, en daarbij complete meubelstukken tegen zijn kantoormuren kapot gooide.

Waatschijnlijk nog volkomen verbrouwereerd van het feit dat het ook echt gelukt is, gaan ze nu verder op ingeslagen weg. “Want”, zo zegt JR, “6,5 miljoen hectoliter is veel, maar natuurlijk te weinig om te winnen van de groten (brouwerijen dan toch) der aarde, die toch tot wel 50 (!) keer zoveel brouwen.” Het motto is nu dus: groeien in de breedte. Iets wat ik zelf al jaren doe, zeker sinds ik zelf enigszins acceptable biertjes kan brouwen (met dank aan ‘t Wort Wat!).

Volledig opgewerkt voor dit interview, gaat JR verder. “We willen een ultieme portfoliospeler worden”. Ik dacht dat ze net een brouwerij hadden overgenomen en dus hun zinnen hadden gezet op het brouwen van bier, maar wie ben ik. Volgens JR betekent dit dat er naast het klassieke pils, steeds meer ruimte komt voor het brouwen van anderssoortige bieren. Wat Bavaria natuurlijk al heel lang doet, want in tegenstelling tot Heineken hebben zij wél succes weten te boeken met alcoholvrij pils. En je kunt zeggen wat je wilt, maar dat is toch écht een anderssoortig bier, dunkt me. Maar het is JR juist te doen om de limonadeachtige Radler bieren. Daar schijnen ze ook aardig wat van te verkopen. JR zet juist daarop fors in. Jammer, maar je weet het niet, misschien nemen ze, naast La Trappe, ooit nog wel eens een echt brouwerij over.

Maar even verder lezen. Ah, dus om kort te gaan zegt JR dat het portfolio van Bavaria bestaat uit: pils, Radler en hoplimonade, zoals mijn vriend Marcel alcoholvrij bier eens noemde. Veel limonade dus, voor een BIERbrouwerij. Om dat portfolio nu nog verder te verbreden en zó de strijd op de harde biermarkt te winnen, is er nu (eindelijk) aandacht voor die andere, in populariteit steeds verder toenemende categorie: speciaalbier. Nu snap ik waarom ze niet eerder overgenomen zijn: het duurt even voor het kwartje bij JR valt. Er wordt ook nog vermeld dat Bavaria zelf ook al het speciale zware 8.6 bier maakt en daarnaast dus ook beschikt over de La Trappe biertjes. Het zou mij niet verbazen als JR dat nog helemaal niet weet. Misschien vergis ik me met JR en had het Jr. moeten zijn. Misschien hebben de mannen die echt bepalen bij Bavaria, deze overname wel geritseld zónder dat Jr. op de hoogte was. Vertellen ze hem later nog wel eens.

Verrassende volgende zin in het stukje: eerder dit jaar nam Bavaria een belang in brouwerij De Molen. Er wordt niet verteld hoe groot dit belang dan wel niet is, dus het zou zo maar kunnen zijn dan Jr. eens thuis kwam van het boodschappen doen in de AH en een paar biertjes van Menno had meegenomen. Maar je weet het nooit met die Brabanders en misschien heeft Jan Reinier wel een beetje een Jekyll - Hyde complex, maar in dit geval dan een JR - Jr. complex. Het ene moment is-ie een beest en neemt Palm over en het volgende moment weet-ie niet meer dat ze al speciaalbier brouwen. Ja, dat lijkt me eigenlijk een betere verklaring. Vermoedelijk heeft-ie ook een Stetson en een speen in kantoor liggen, en gebruikt hij het ene of andere attribuut om zijn ‘mood’ af te spiegelen.

“Dit is de eerste grote overname sinds 1719” zeg Jr. nog, waarschijnlijk weer vergetend van La Trappe. En als JR onmiddellijk daar achteraan “maar hier blijft het niet bij”. Bij deze uitspraak zie ik hem staan met een (te) grote Stetson op en opgeheven wijsvingertje. Hij blijft natuurlijk, naast Brabander, óók een Nederlander.

En dan schrijft de krant nog: “Vorige maand, toen JR zijn recordomzet van 531 miljoen Euro omzet wereldkundig maakte, zei hij vanaf nu op overnamepad te zijn”. Nou, nou... dat is nogal wat. Vreemd dat die omzet niet op regelmatige basis wordt geopenbaard, anders dan alleen ‘vorige maand’. Dat zal komen omdat hij niet-record omzetten liever niet vermeldt of zo? Typisch ook dat JR verwacht heel wat overnames te kunnen doen met 531 miljoen euro. Je zou zeggen dat dit zó op is, tenzij Bavaria natuurlijk heel veel kleine brouwerijtjes, zoals de initiatieven van onze clubleden bijvoorbeeld, zou willen gaan overnemen. Dan moet JR nog een heel eind kunnen komen.

Ik waarschuw jullie nu alvast: JR of Jr. is coming! Let even op of-ie een Stetson of een speen draagt. Dat helpt wellicht met de onderhandelingen.

Peter