Barbecue

Nog een paar weekjes en dan trappen we het nieuwe brouwseizoen weer af met onze club barbecue. De meesten van jullie zullen de brouwactiviteiten tijdens de vakantieperiode op een laag pitje hebben staan. Maar ja, als je tijdens de lange zomeravonden (nou ja zomer...) niet meer kunt genieten van een eigen gebrouwen biertje dan wil je toch wel weer gaan brouwen. Nu doe ik dat niet alleen, maar samen met vrienden. Voordeel: het is gezellig en vele handen maken licht werk. Nadeel: het brouwsel moet wel verdeeld worden over de deelnemers en dan is 50 liter ineens niet zo veel meer. Dus gaan we nu 2 brouwsels op een dag maken. Voordeel: je heb gelijk weer twee verschillende bieren in voorraad en je hoeft alle spullen maar 1 keer schoon te maken. Nadeel: je bent langer bezig (maar i.v.m. met het overlappen van dingen niet twee keer zo lang). Desalniettemin word het een lang dagje. Overigens, de hopprijzen hakken er tegenwoordig lekker in als je een APA wilt brouwen. Hopen dat de wereldproductie snel groeit en de prijzen terugkeren naar normaal. Als het daarentegen gaat zoals bij de benzineprijzen (wel snel mee omhoog maar nooit meer omlaag!) mogen we ons opmaken voor vele jaren hoge hopprijzen.

Oproep

Ook wil ik van de gelegenheid gebruik maken een oproep te doen voor versterking van de Gistbankcommissie. Enige tijd geleden meldde zich een enthousiast lid dat graag mee wilde helpen de Gistbank meer in de belangstelling te plaatsen en Rob Hagen te ondersteunen bij de werkzaamheden. Kort geleden heeft hij zich tot zijn grote spijt vanwege persoonlijke omstandigheden moeten terugtrekken, Het is daarom dat wij weer opnieuw op zoek zijn naar iemand die de gistpagina op de site het middelpunt wil maken van ieders vragen op het gebied van gist. En in een later stadium ook met de gistbank zelf te helpen. Dames en Heren, please, meld je aan. Een vereniging draait niet uit zichzelf.

Komende activiteiten

Hieronder even een snelle samenvatting.

 Tot ziens op een van de Clubactiviteiten.

Het was zoals gewoonlijk druk op de laatste clubavond voor de vakantie en daar was dan ook de barbezetting naar. We stonden met maar liefs met 2 vrouwen en 2 mannen achter de bar en dat was echt nodig bij een lekkere poorter als maandbier.

Voor deze avond was weer een bijzondere spreker uitgenodigd waar een hoop van te leren viel. Ik had gezorgd dat er ook wat te drinken was en Wilma voor de inwendige mens. Een avond dus met een natje en een droogje.

Dat natje was ook het maandbier: een ROBUSTE POORTER van de heren Woolthuis. Zij laten geen kans voorbij gaan om de door hen zo felbegeerde WISSELKEI in de wacht te slepen! Het was dan ook bier bij velen bekend en geliefd, donker van kleur en rond van smaak, waar zij de nodige punten mee hoopten binnen te slepen. Het mag van het barpersoneel dan wel 90% minder schuimen. Er stond op een gegeven moment een rij tot aan de nooduitgang, zo slecht was het te tappen. Toch wilde iedereen het proeven. Ik weet niet wat het is maar het was misschien wel expres van Stefan en Michael. Waar je lang op moet wachten is altijd lekkerder. Dat was ook te merken aan de punten. Ingeleverde wedstrijdformulieren (je weet wel die verkleinde A4-tjes): 51x. Het totaal aantal punten kwam op 396,845. DAT GEEFT EEN SCORE VAN 7.781. En dat voor een fors schuimend, niet te tappen bier. Wel heel lekker en daar gaat het om. We zullen zien of het genoeg is. Na de vakantie nog twee maandbieren.

Groet, John

PS. Fotootje: dit kan je doen met je brouwvat als je klaar bent met brouwen van een winterwarmer. Maak er een kachel van, dat doen ze op Ameland.

Pilsbieren vormen een bijzondere uitdaging voor de thuisbrouwer. Ondanks de dominantie van de pilsbieren in de commerciële markten, zowel in Amerika en Europa als in Azië, worden deze bieren door de thuisbrouwers relatief weinig gebrouwen omdat een pils maken moeilijker is dan een bovengistend bier. Dit artikel geeft een kort overzicht van de historie, wat essentieel is om thuis een pils thuis kunnen gaan brouwen en zal een pils-recept bespreken.

Pilsner Stijl

De geboorte van Pilsner kan worden getraceerd naar een datum en locatie, dat kan maar van weinig bieren gezegd worden. Op 11 november 1842, in de stad Pilzen werd het eerste vaatje Pilsner Urquell aangeslagen. Pilsners uit het vroegere Bohemen (het hedendaagse Tsjechië) hebben een unieke combinatie van ingrediënten en brouwproces. Het land produceert zeer lichte 2-rijige Moravische gerst, dat wordt beschouwd als het mooiste licht mout voor het brouwen van bier. De lokale hop stond oorspronkelijk bekend als de Zatac, welke nu wordt aangeduid als Saaz. Saaz-hop is een edele hop die erg gewaardeerd wordt om zijn aroma. Pilzen beschikt over extreem zacht water, dat is wenselijk voor het maken van zeer bleke bieren en het verbetert ook de bitterheidsbeleving van de hop. Tot slot deelden Boheemse brouwers vele brouwtechnieken met het nabijgelegen Beieren. De eerste Pilsner is gemaakt met een combinatie van deze 4 elementen en het belangrijkste element, namelijk Beierse ondergist. Het resultaat is een licht bier met een verfrissende aromatische hop, dat we nu kennen als Pilsner.

Het belangrijkste voorbeeld van Pilsner is het origineel Pilsner Urquell uit de Urquell brouwerij in Pilzen, Tsjechië. In feite is het woord Pilsner in Bohemen uitsluitend bedoeld voor bieren uit Pilzen. Pils heeft een begin SG tussen 1.044 en 1.056, een zeer lichte van kleur van 4-6 EBC en een hop bitterheid van 35-45 IBUs. Het heeft een lichte tot medium-volle body, een zuivere schone smaak en bevat weinig diacetyl. Het is hoppig met een lichte mout smaak en weinig tot geen nasmaak. Het bevat meestal tamelijk veel koolzuur en wordt vaak geserveerd in een hoog glas ter verbetering van de aanblik, een prachtig helder bier met de omhoogkomende koolzuurbellen.

De meeste kleine craft brouwerijen en ook de meeste thuisbrouwers wagen zich niet aan het brouwen van een pils of ondergistend bier. Dit heeft verschillende oorzaken;

• Voor een ondergistend bier is andere en duurdere vergistingsapparatuur nodig t.o.v. bovengistend bier. Het brouwproces is echter vrijwel identiek, verschil zit dus voornamelijk in de vergisting.

• Tevens is het ook de prijs een reden, een goede pilsner is niet duur; bijvoorbeeld een Heineken kost per fles van 0,30 cl €0,42. Dergelijke prijzen zijn voor een craft brouwer niet interessant. Voor een gemiddeld craft bier betaal je al gauw rond de €2,40. Dat lijkt erg veel maar brouwers hebben hun geld vaak nodig en tegen het geweld en volume van de grote super-efficiënte pilsbrouwers kan niemand op. Voor een thuisbrouwer komt het financiële gewin niet op de eerste plaats en zijn/haar productiekosten benaderen ongeveer de winkelprijs.

• Daar komt nog bij dat de meeste pilsners goede bieren zijn en dat is van menig craft beer niet te zeggen; er zit momenteel veel kaf onder het koren. Ook varieert de kwaliteit nogal eens tussen de verschillende brouwsels. Als de mindere goden dan ook nog een ondergistend bier gaan maken zullen er zeer vele door de mand vallen. Het vergt zorgvuldig werken om een mooie pilsner te brouwen.

Ondergisters; koeling vereist

Als brouwer kan je snel met een pilsner recept aan de slag gaan door een bier te klonen wat je thuis graag drinkt. Op internet en in de literatuur zijn zeer veel recepten te vinden. Helaas eindigen de meeste van deze projecten in een ramp omdat de bieren niet op de juiste temperatuur, tussen de 8-12 °C, vergist worden. Vergisten op kamertemperatuur leidt tot een overmaat aan esters, foezel alcoholen, diacetyl (butterscotch) en zwavel componenten. Omdat pilsbieren een dunne body en smaak hebben vallen alle afwijkingen duidelijk op. Veel van deze afwijkingen zijn smaakcomponenten welke zijn geproduceerd door de gist indien de temperatuur te hoog is gekozen. Bijvoorbeeld het starten van de vergisting op een hogere tempratuur om deze ‘aan de gang’ te krijgen is funest voor de smaak.

Dus moet je vergisten op het aanbevolen temperatuurbereik voor de pilsgist met behulp van een koelkast waarbij de temperatuur geregeld kan worden. Een normale koelkast koelt tussen de 2 °C en de 8 °C, dat is te koud. Dus moet je een aanvullende temperatuurregeling op de koelkast aansluiten. Dat kan doormiddel van de STC1000 als je een klusser bent of via een kant en klare tussenstekker thermostaat met sensor. Zie hiervoor; http://www.heatupstore.nl/plug-in-thermostaat.html of https://www.conrad.nl/nl/universele-thermostaat-tussenstekker-40-tot-99-c-renkforce-ut300-1373757.html

Andere overwegingen bij het brouwen van een Pils

• Kleur: de ongewoon bleke kleur van Pilsner is afgeleid van het gebruik van Moravische pilsmout dat is gemout bij lage temperatuur van 37-50 °C versus 76-82 °C voor een gemiddelde pilsmout. De lagere temperatuur ontwikkelt minder melanoïden en een heeft een veel lichtere kleur dan conventionele pilsmout. Nadeel is dat er meer vocht in de mout achter blijft waardoor het sneller bederft als het niet snel gebruikt wordt.

• Mout: Pilsner Urquell gebruikt 100% pilsmout, met geen andere toevoegingen. Je kan gebruik maken van een kleine hoeveelheid (<10%) CaraPils of zeer lichte Crystalmout om de body en de schuimstabiliteit te verbeteren.

• Saaz-hop wordt uitsluitend gebruikt in de traditionele Boheemse pils, met een bitterhop toevoeging aan het begin van de kook en de laatste aromahop toevoeging ongeveer 30 minuten vóór het einde van de kook.

• Zacht water is een belangrijk ingrediënt in Pilsner. Pilzen heeft zeer zacht water en bevat slechts 50 delen per miljoen hardheid. Thuisbrouwers kunnen dit benaderen door gebruik te maken van osmose water. Dit water kan je mengen met mineralen die nodig zijn voor het benaderen van water uit Pilzen. Osmose water is te koop bij diverse glazenwasbedrijven; http://www.osmosetanken.nl/tappunt-osmosewater/

• Boheemse pilsgist is de ideale gist voor een mooie pils, hoewel een andere pilsgist ook toegepast kan worden voor een lichtere, drogere smaak. Het bier moet vergist worden op 10 °C en vervolgens gelagerd bij tamelijke lage temperatuur van 0-4 °C gedurende 3 tot 5 weken.

• Maisch schema: veel, hoewel niet alle, pilsners worden gebrouwen met een relatief licht smaakprofiel en hebben een schone afdronk. Om dat te bereiken, moet je inmaischen op een lage tempratuur - rond 65 °C. Ook een tweestapsinfusie kan, de eerste op 60-62 °C en de tweede stap op 69 °C. Deze twee stappen activeren zowel de alfa- als de beta-enzymen zodat er maximale omzetting van de zetmeel naar de maltosesuikers is. Dit zijn de suikers die de gist het best kan vergisten, waardoor je een diep uitgegist, schoon en droog bier krijgt. De Beierse stijl van maischen is de driestapsinfusie, waarbij het beslag erg dun wordt ingemaischt en vervolgens voor een deel zeer lange tijd gekookt wordt om het overtollige water uit te koken.

• Kook lang genoeg: Dimethylsulfide (DMS) en andere vluchtige stoffen zijn een probleem voor pilsbieren. DMS is de kenmerkende geur van gekookte groente. Omdat pilsbieren dun zijn en weinig body hebben, zijn schoonheidsfoutjes makkelijker waar te nemen. Kook ten minste 70-90 minuten zonder deksel, zodat deze stoffen goed kunnen uitdampen. Maak je geen zorgen, de suikers zullen niet verdampen. Mocht je te veel ingedampt hebben dan kan je altijd water toevoegen. Beter is om met wat meer water de kook te starten. Let op dat de kook niet te heftig is waardoor er caramelisatie kan optreden.

• Zuurstof: beluchting van het wort is ook belangrijk; gist houdt van veel zuurstof. Je wilt namelijk een snelle vergisting. Let op dat je alleen bij de start van de vergisting het wort belucht. Is de vergisting gestart dan is beluchten overbodig en zelfs negatief voor de kwaliteit van je bier. Zelf gebruik ik mijn dompelkoeler voor het beluchten, deze beweeg ik flink op en neer waardoor er veel schuim gevormd wordt en zo de zuurstof in het wort komt.

• Voldoende gist: pilsbieren vereisen meer gist om daarmee een sterke, heftige vergisting te krijgen. In feite is de aanbevolen hoeveelheid gistcellen voor een pils twee keer zoveel als voor een bovengistend bier. Een ideale bovengist vereist 0,75 miljoen cellen per ml/°Plato, en pilsners 1,5 miljoen/ml-°P. Een goede giststarter is dus bijna altijd vereist, zodat je veel, actieve en gezonde gist cellen hebt. Voor korrelgist wordt de dubbele hoeveelheid gist aanbevolen. Volg hierbij de aanbeveling van de gistproducent. Dit komt er op neer bij 25 liter wort twee zakjes gist te gebruiken. Door de lage temperatuur gaan biologische processen zoals vergisting langzamer dan gewend en helpt het als er meer gist aanwezig is.

• Vergisting: pilsgisten hebben meer tijd nodig voordat ze aan de slag gaan. Ze hebben een langere vertragingstijd, ook wel lag-time genoemd. Dat kan wel 24 uur duren. Sommige mensen proberen de vergisting sneller op te laten starten door de temperatuur aan het begin van de vergisting hoger in te stellen. Doe dit niet! Vergisten moet binnen het aanbevolen temperatuurbereik van de giststam.

• Diacetyl-rust: pilsgist produceert relatief veel diacetyl, die een roomboterachtige off-flavour kan geven. Je kunt deze diacetyl kwijtraken door een diacetyl-rust toe te passen. Deze rust wordt gedaan door het verhogen van de temperatuur aan het einde van de gisting met een paar graden gedurende één dag.

• Geduld: pilsbieren vereisen een lange lagerperiode nadat de gisting is voltooid. Koude lagering op een temperatuur van 3 - 5 °C voor een periode van 4 tot 12 weken is sterk aanbevolen voor het rijpen van pilsbieren. DMS (gekookte maïsgeur), waterstofsulfide (rotte eierengeur) en andere ongewenste aroma’s die aanwezig zijn in het bier nadat het is vergist, kunnen dan voor een deel verdwijnen.

Recept

Ingrediënten

Maisch schema

Inmaischen met 4 liter water per kilo, spoelen tot gewenste hoeveelheid

Vergisten op 10 °C, daarna overhevelen naar mandfles en lageren op 2 °C gedurende 4 weken.

Bron

• Beersmith: http://beersmith.com/blog/2008/12/14/pilsner-lager-recipes-beer-styles/

• Wikipedia: https://de.wikipedia.org/wiki/Pilsner_Bier

Nederland kent duizenden thuisbrouwers. ‘Amateurs’ die in eigen pan of ketel met vallen en opstaan de mooiste bieren produceren. Veel leer je van zelf uitproberen, maar zeker leer je ook van elkaar. Op deze eerste Amateur Bier Brouwers Beurs kun je als startende of gevorderde thuisbrouwer informatie opdoen over alles wat met thuisbrouwen te maken heeft. Ook voor degenen die met het idee rondlopen op bescheiden schaal bier te produceren is dit dé beurs om te bezoeken!

Er zullen zo'n 12 stands staan met leveranciers van brouwmaterialen en -grondstoffen, amateurbierbrouwverenigingen, brouwerijen en bierwinkels. Je kunt een lezing bijwonen van Jacques Bertens (hobbybrouwen.nl), gevorderd thuisbrouwer en winnaar van de Brand Bierbrouwwedstrijd 2013 (Zwaar Blond). Er zijn meer dan genoeg bieren te proeven en voor thuis kun je bieren van Nederlandse kleine brouwerijen en bijzondere internationale brouwerijen meenemen. Neem gerust je partner mee want in de Dorpsstraat is er ook een gezellige braderie.

Het evenement vindt plaats op 11 september 2016 vanaf 13:00u in Partycentrum Concordia, Dorpsstraat 578, 1723 HJ Noord-Scharwoude.

Deze maand een gezamenlijke column van Ben en Ben. We waren beiden bij het ONK 2016 aanwezig, georganiseerd door de Amervallei.

Bij binnenkomst was er HET GLAS. Tijdens de ONK keuring was er gebruikt gemaakt van het nieuwe bierproefglas van Royal Leerdam. Het AnDer glas. En dat kreeg iedere ingeschrevene vandaag meteen in de handen geduwd. Ik moet zeggen, mooi vormgegeven en met een heuse proefvorm!

Ja, u leest het goed: ingeschrevene. Nu, ik had daar totaal niet aan gedacht en toen ik, natuurlijk niet op tijd, op de site keek, was het diner en de leukere lezing al volgeboekt! Dan kom je dus voor het bier en de uitslag van het ONK (ook al had ik dit jaar eens niets ingestuurd) en je collega brouwers. Hier en daar ontwaarde ik een twortwatter. Maar dan moest je wel goed kijken.

De ambiance was goed, maar zoals altijd lukt het toch blijkbaar niet een actief georganiseerde ‘markt’ te creëren. Gelukkig was Brouwmaatje John er met een boel spullen want de andere kraampjes beloofden niet meer dan wat folders en/of eten. Het bier werd vanaf een tappunt verzorgd, waardoor tussen de lezingen door lange rijen ontstonden, mede omdat het CO₂ gehalte in de vaten wat aan de hoge kant was. En dan schenk je zo’n mooi proefglas niet meer vol! Behalve dan met schuim, schuim, schuim…

Het prijzengebeuren mocht er zijn. Nu eens bekers voor alle winnaars. Laten we dat erin houden. En leuke praatjes erbij. Het publiek werd er ook in betrokken en Gery mocht vertellen waarom zij was gaan brouwen. Tja, Ben werd 50 en die moest aan de hobby…

Na de uitreiking ben ik elders met mijn biermaat een maaltijd gaan nuttigen , maar Ben bleef langer…

Proost, Ben

Deze Ben was met eigen vervoer en had betaald voor de hele dag zeg maar, dus Gery en ik waren ook al vroeg aanwezig. Direct bij binnenkomst liepen we mede-clubleden Nick, Koen en Vok Oud al tegen het lijf en ook Yoeri Sanstra was er met een nog leeg glas in de handen. Dat laatste was overigen snel verholpen.

Na de officiële opening van de middag konden we, hoewel we ons niet aangemeld hadden, toch nog even aansluiten bij de lezing van Leen Alberts over de marketing van bier in de middeleeuwen. Leen vertelde gepassioneerd en uitgebreid en kwam tijd te kort. Na een uur zaten de meesten op hete kolen want de prijsuitreiking van de A en B klasse ging beginnen.

In de klasse A viel er niemand van 't Wort Wat in de prijzen. Vervolgens de uitreiking in de klasse B. De spanning steeg want wij hadden een prima Schwarz ingezonden en eigenlijk waren we al half uitgegaan van een podiumplaats, al was het maar de 3de. Maar helaas. Onze teleurstelling sloeg echter al snel om in verbazing want de eerste prijs ging naar de 'Wort Watter' Zsolt Vehrer! Zijn porter had met 93 punten ruimschoots gewonnen van Mat Vullings, van Sint Rombout, die met 86 punten de 2de plaats voor zich opeiste. “Wie is dat medeclublid? Ken jij hem?”, vroegen de bekende 't Wort Wat leden zich hardop af. Even later heb ik een gesprek met hem gehad.

Voorafgaande aan de prijsuitreiking van de andere klassen hebben we het klooster even bekeken en onze spullen naar de kamer gebracht want we bleven in het hotel slapen. Man! Wat een mooie kamers en locatie. Tijdens het wandelen door de gangen van het voormalig klooster kreeg ik direct visioenen van mijzelf als broeder Bernardus die mooie bieren aan het brouwen was.

In de C en D klasse was er geen plaats op het podium voor een 't Wort Wat lid. In de E klasse, het kloonbier, zorgde Gert Oudshoorn weer voor een mooie opsteker voor de club. Met 85 punten voor zijn Saison Dupont kloon mocht hij de beker voor de eerste plaats in ontvangst nemen.

In de vrije klasse V viel er wederom niemand van de club in de prijzen. Er wachtte ons echter nog een verrassing. Er was ook nog een prijs voor het best presterende biergilde. Dankzij het aantal ingezonden bieren en de goede score van deze bieren, al hadden ze dan geen podiumplaats, mocht 't Wort Wat de derde prijs in ontvangst nemen in de ranglijst van deelnemende biergilden. Namens de club hebben we Gery maar het podium opgestuurd om de uit de kluiten gewassen beker in ontvangst te nemen. Zo had zij toch nog haar podium momentje. Maar er is meer…

Er waren ook 16 bieren te nomineren voor deelname aan de EK amateurbrouwen in Rome. Wat te denken dat er wel 4 bieren van 't Wort Wat genomineerd zijn! Een fantastisch resultaat aan het eind van een zeer geslaagde dag. Nu moet deze Ben alleen nog even heel snel brouwen want zijn EK Schwarz is op.

Nogmaals proost, Ben

Nominaties EK

Gert Oudshoorn met zijn 1ste prijs Saison Dupont kloon, Zsolt Vehrer’s 1ste prijs B-klasse Porter, Ben & Gery’s Schwarz en de Vrije klasse Oak aged quadruppel van Yoeri Sanstra.

Beknopte uitslag

Klasse A

1 Peter Hendriksen, American Pale Ale, De Amervallei, 92 punten

2 Gert Wiegman, Witbier, De Koperen Tsjettel, 90 punten

3 Peter Majoor, American Pale Ale, Edes, 88 punten

…

9 Zsolt Vehrer, Pilsener, 't Wort Wat, 81 punten

11 Yoeri Sanstra, Saison, 't Wort Wat 79 punten

30 Vok, Nick en Koen Oud, Saison, 't Wort Wat 60 punten

Klasse B

1 Zsolt Vehrer, Porter, 't Wort Wat, 93 punten

2 Mat Vullings, Porter, Sint Rombout, 86 punten

3 Anton Hoogland, Milk Stout, Groningsch Bier- en Wijnmakersgilde, 85 punten

…

5 John van den Berg, Porter, 't Wort Wat, 81 punten

5 Ben & Gery Uijtenhaak, Schwarz, 't Wort Wat, 81 punten

8 Jan Grimbergen, American Amber-Red, 't Wort Wat, 78 punten

25 Bareld Vegter, Vlaams Rood, 't Wort Wat, 59 punten

Klasse C

1 Jan-Joris Gomans, Sterke Blond, zonder gilde, 91 punten

2 Rien Polak, India Pale Ale (USA), zonder gilde, 90 punten

3 Jowan van Dongen, India Pale Ale (USA), Maasland Thuisbrouwers Genootschap, 89 punten

…

6 Bareld Vegter, Tripel, 't Wort Wat, 84 punten

15 Zsolt Vehrer, India Pale Ale (USA), 't Wort Wat, 75 punten

18 Theo Jongewaard, Blond(e), 't Wort Wat, 72 punten

21 John van den Berg, Tripel, 't Wort Wat, 69 punten

25 Jan Grimbergen, Blond(e), 't Wort Wat, 65 punten

25 Vok, Nick en Koen Oud, Blond(e), 't Wort Wat, 65 punten

Klasse D

1 Suzan Foster, Black IPA, zonder gilde, 95 punten

2 Harry Lenis, Dubbel, St. Petri Gilde, 91 punten

3 Sandra Arts, Dubbel, Maasland Thuisbrouwers Genootschap, 90 punten

…

16 Bareld Vegter, Dubbel, 't Wort Wat, 77 punten

20 Zsolt Vehrer, Russian Imperial Stout, 't Wort Wat, 73 punten

33 John van den Berg, Russian Imperial Stout, 't Wort Wat, 58 punten

Klasse E

1 Gert Oudshoorn, Saison Dupont, 't Wort Wat, 85 punten

2 Geert Bax, Saison Dupont, Peels Bierbrouwersgilde, 84 punten

3 Jan van den Hoogen, Saison Dupont, De Roerstok, 83 punten

…

7 Theo Jongewaard, Saison Dupont, 't Wort Wat, 78 punten                                                                                                                                                              

Klasse V

1 Robert de Boer, Tarwewijn, Edes, 89 punten

2 Vincent Werner & Patrick Adriaans, Scottish rauch doppelbock, zonder gilde, 88 punten

3 Wanting Li, Oesterporter, zonder gilde, 85 punten

…

5 Yoeri Sanstra, Oak aged quadrupel, 't Wort Wat, 83 punten

6 Zsolt Vehrer, Russian Imp Stout met zwarte moerbei, 't Wort Wat, 82 punten

Gilden

1 De Amervallei, 834 punten

2 Maasland Thuisbrouwers Genootschap, 833 punten

3 't Wort Wat, 827 punten

4 De Koperen Tsjettel, 814 punten

Een toevoeging aan bier die je in Nederland niet heel vaak tegenkomt is ahornsiroop. In Canada en Amerika, waar mapele syrup vandaan komt, is het brouwen met ahornsiroop meer bekend.

Wat is ahornsiroop? Ahornsiroop wordt verkregen door het sap van de esdoorn in te koken tot siroop. Dit sap wordt in het vroege voorjaar afgetapt uit de stam van de esdoorn. Niet elke esdoorn is geschikt om af te tappen. Dit kan alleen bij de suikeresdoorn of de zwarte esdoorn. De boom moet hiervoor minimaal 40 jaar oud zijn en een diameter hebben van 25 cm. Om 1 liter ahornsiroop te maken is 40 liter sap nodig. Een volgroeide boom kan 40 liter sap geven in de korte periode dat er sap kan worden afgetapt.

Toepassing: Ahornsiroop geeft diverse flavour componenten: nootachtig, vanille, koffie, bloemig en kruidig. Fenegriek zou een vergelijkbare flavour aan het bier geven.

Ahornsiroop wordt vaak gebruikt in donkere bieren als porters en stouts maar het kan ook in Scotch ale, Brown ale of (zeg maar dag tegen het 500 jaar oude Reinheitsgebot) Weizen, Oktoberfest, Vienna lagers, Munich dark lagers en traditionele bocks.

Gebruik van ahornsiroop kan tijdens verschillende momenten van het brouwproces. Het kan als suikergift gebruikt worden bij het eind van het koken. Er gaat dan wel smaak verloren. Het bier kan dan een wat hardere, houtachtige flavour krijgen. Aanbevolen wordt om de ahornsiroop als flame-out gift toe te voegen.

De meeste smaak wordt behouden door de ahornsiroop pas toe te voegen na de hoofdvergisting. Er moet wel rekening mee worden gehouden dat de suikers uit de ahornsiroop nog omgezet moeten worden, dus na het overhevelen naar mandfles (ivm het voorkomen van autolyse van de gist), deze bij de zelfde temperatuur laten staan voor een 2de vergisting. Daarna het bier nogmaals overhevelen voor de lagering. Ahornsiroop kan ook als bottelsuiker gebruikt worden (ahornsiroop bevat ca. 70% suikers dus even omrekenen naar de werkelijke hoeveelheid benodigde suiker). Meerdere giften op de verschillende genoemde momenten is natuurlijk ook mogelijk.

Hoeveelheid: Aanbevolen bij een brouwsel van 20 liter is 250 ml. Bijvoorbeeld een half flesje (125 ml) op 20 liter aan het einde van het koken. De resterende 125 ml als bottelsuiker. Indien alleen gebruikt tijdens de navergisting: 2/3 flesje (167 ml) op 20 liter.

Eigenschappen: Ahornsiroop is zoet maar nagenoeg volledig vergistbaar, er blijft uiteindelijk geen zoet over. Het is belangrijk om te zorgen dat er mouten gebruikt worden die wat dextrines geven anders kan het bier te droog worden en onvoldoende body hebben. (Caramouten geven dextrines en pale mout geeft iets meer body aan bier dan pilsmout). Ahornsiroop is in verschillende kwaliteiten te koop. Het beste resultaat is te krijgen met B kwaliteit. Let op: in de goedkoopste ahornsiroop zit glucose. Deze siroop heeft minder smaakcomponenten dan 100% siroop. Naast normale ahornsiroop is er ook extract van ahornsiroop (maple extract) op de markt. Dit geeft het beste resultaat maar hiermee moet men heel voorzichtig zijn. Het is al gauw te veel.

Smaak: Over het smaakeffect van ahornsiroop zijn de meningen uiteenlopend. Er zijn brouwers heel enthousiast over het smaakeffect op bier en er zijn brouwers sceptisch over en noemen het een duur middel om extra vergistbare suikers in je bier te krijgen. Volgens sommigen komt rijping van het bier de flavourinvloed van ahornsiroop ten goede.

Commercieel voorbeeld: Een bier waar tijdens het brouwen ahornsiroop aan is toegevoegd, is het herfstbier van Anchor: “Big Leaf Maple autumn red” (American Red Ale). In dit bier zijn de volgende ingrediënten gebruikt:

• Mouten: Pale 2 row (pale mout) en Caramelmout
• Hoppen: Nelson Sauvin, Citra, Cascade
• Dry hop: Citra, Cascade
• Ahornsiroop: er wordt helaas niet vermeld wanneer tijdens het brouwen de toevoeging gedaan wordt.
• Gist: deze wordt ook niet genoemd maar bij dit bier type zou US05 een goede keuze zijn

Inschrijving OBBK geopend.

Het Bergsche Bierbrouwersgilde organiseert op zaterdag 17 september 2016 wederom het jaarlijkse ‘Open Bergsche Bierbrouwkampioenschap (OBBK)’. Dit is een wedstrijd voor hobbybrouwers waarbij de bieren zullen worden gekeurd door officiële keurmeesters. Dus wil je weten wat de keurmeesters van jouw zelf gebrouwen bier vinden, schrijf je dan in.

De keuring en prijsuitreiking van het OBBK zal plaatsvinden tijdens het Bergs Bierfestival zodat een gezellig, bierig en muzikaal entourage verzekerd is. Alle informatie over het festival, inschrijvingsformulieren (inschrijven tot begin september), kosten, reglement, foto's, etc. vind je op de website: http://www.bergsbierfestival.nl.

Zoals vorig jaar is de locatie in en op straat om het Provoosthuis (speciaalbiercafe) in het centrum van Bergen op Zoom.

Het maximaal aantal inschrijvingen is wegens het aantal beschikbare keurmeesters wederom 175 maar schrijf je snel in (afgelopen jaren is de inschrijving voortijdig gesloten).

Wilt u op de hoogte blijven van de verdere organisatie van het festival en de wedstrijd, dan kunt u dit ook volgen via Facebook. http://www.facebook.com/bergsbierfestival

Water

Wij hobbybrouwers weten natuurlijk als geen ander wat er in bier gaat. Een heel belangrijk ingrediënt waaraan relatief weinig aandacht wordt geschonken is het water. In Nederland is het de normaalste zaak van de wereld dat er schoon water uit de kraan komt. Helaas is er in enkele gemeenten wat gerommeld met het water waardoor het daar naar bijvoorbeeld chloor smaakt. Dat zal wel een goede reden hebben en zonder dit chloor zou het misschien wel heel anders smaken. Niet noodzakelijkerwijs lekkerder!

Kortom bijna overal kan de hobbybrouwer het water uit de kraan één op één gebruiken om er een bier mee te maken. Als je aan wedstrijden meedoet en je een heel specifiek biertje wilt maken, is het tegenwoordig zelfs relatief eenvoudig om je water te veranderen. Hiervoor zijn mineralen, zouten en zuren te koop. Het bewust veranderen van dat standaard kraanwater zou je bijvoorbeeld ook kunnen doen om een kopie van een bier te maken uit een ander land of een andere streek waarvan bekend is dat het water er nogal anders smaakt. Het water dat gebruikt wordt voor het origineel kun je dus óók kopieren.

In feite doet Heineken niet anders: voor zover ik weet wordt het spul overal ter wereld plaatseljk gebrouwen en om dat goed te kunnen doen, wordt het water eerst ontdaan van alle zaken die de smaak beïnvloeden. Noem wat je dan overhoudt een 'leeg' water. Hieraan voegen ze vervolgens alles toe om het op Amsterdams water te laten lijken. Daarmee kunnen ze dus overal ter wereld hetzelfde Heineken biertje maken. Wellicht had Heineken er beter aan gedaan om dat niet te doen en eens een rondje te gaan proeven van de lokale Heineken brouwsels over de hele wereld met onveranderd lokaal water om daaruit een beter biertje te kunnen kiezen. Maar nee, het moest Amsterdams water worden.

Nu is er ineens iets bijzonders aan de hand in Nederland. Men heeft ontdekt dat het hier af en toe regent. En dat regenwater wordt nu gebruikt om bier van te brouwen. Het begon allemaal met Joris Hoebe. Deze Joris is, naast ondernemer, ook hobbybrouwer. Toen het weer eens regende van de zomer, ‘en dan bedoel ik dat het “met bakken” uit de hemel kwam’, volgens Joris, dacht hij: 'één en één is twee' (waarom hij dat dacht vertelt het verhaal niet). Vervolgens is hij 'zijn pannen gaan pakken om het regenwater op te vangen en daar heb ik mijn eerste biertje mee gemaakt.'

Denk je eens even in hoe lang het toen geregend moet hebben. Weet je wel hoe groot de pannen zijn waar wij hobbybrouwers mee werken? Dat is niet een kwestie van een kwartierje buiten in de regen zetten en vol. Áls het al flink regent valt er bijvoorbeeld 75mm/m² en dat verdeeld over een dag. Dus óf Joris heeft heel veel pannen en heeft ze ook allemaal buiten gezet om regenwater op te vangen, óf hij beschikt nog over een oud koelschip of een een ligbad of zo. Maar dit zal wel beeldspraak geweest zijn, toch? Ik denk het wel, want het verhaal vertelt verder: 'maar de hobby liep uit de hand. Inmiddels wordt het regenwater op meerdere daken in Amsterdam opgevangen en er een speciaalbiertje van gebrouwen bij een echte brouwerij.' Ik begin me nu wel af te vragen wat de hobby nu eigenlijk is, bier brouwen of regenwater opvangen.

Die echte brouwerij die genoemd wordt is overigens De Prael. Het Parool heeft er het volgende over te vertellen 'Bierbrouwer Hemelswater besloot gebruik te maken van het klimaat en brouwde bier van regenwater. Vanaf dit weekend is Code Blond verkrijgbaar, volledig gebrouwen van in mei aan de Wibautstraat opgevangen regenwater.' Blijkbaar is er een aparte virtuele brouwerij Hemelswater voor opgericht. Uit een artikel in 'The Guardian' haal ik dat 'Code Blond' geïnspireerd is door de 'weer kleurcodes' die tegenwoordig aan allerlei soorten weer hangen. Het recept dat gebruikt werd door De Prael is dat van Bitterblond en het enige wat anders is bij 'Hemelswater' is dat daarvoor dus regenwater is gebruikt. De manier waarop vermeld wordt dat het water betreft, opgevangen aan de Wibautstraat in Amsterdam, doet vermoeden dat water opgevangen aan bijvoorbeeld de Mauritskade geen match is voor eerdergenoemd Wibautstraatwater. Laat staan water opgevangen in Hoofddorp of bijvoorbeeld Houten.

Dan gaat het verder met een artikel in het AD: 'Het lijkt vreemd, maar in de Middeleeuwen brouwden mensen ook al bier van regenwater. Brouwerijen stonden toen vaak naast kerken en kathedralen om het water van de daken op te vangen.' Dat is allemaal mooi en aardig, maar neem nou zo’n stad als Delft. In de middeleeuwen en op het hoogtepunt waren daar zo’n 200 brouwerijen actief. Die stonden voornamelijk aan de grachten en haalden hun water uit diezelfde grachten. Overigens haal ik deze wijsheid van de www.wikidelft.nl. Want zeg nou zelf, voor 200 brouwerijen water opvangen met die paar kerken die daar toen stonden? Onmogelijk! Dan zou het toch wel iedere dag hebben moeten regenen en ik wil wedden als je dit opvraagt bij het KNMI, dat dit niet zo geweest zal zijn.

Verder dan: Hoebe garandeert dat het regenwater schoon is. 'Het bier wordt gekookt zodat alle bacterieën doodgaan. Er zijn veel problemen met kraanwater, waar hormonen en drugsrestanten in gevonden zijn. Met regenwater kunnen we schoner bier maken.' Wat mij betreft is dat is dus eigenlijk best jammer, want als we zo doorgaan, dus met teruggewonnen water dat al eerder gebruikt werd, ofwel met ons rioleringssysteem, gaat er een moment komen dat je een bier drinkt en dat het effect dan is dat je én dronken én stoned wordt! Jammer… gemiste kans!

Maar nu even alle gekheid op een stokje. Dit lijkt nu voor Nederland heel bijzonder, terwijl we hier normaal gezien best over veel regenwater beschikken. Dat voeren we dus het liefst ongebruikt af, terwijl dit regenwater zich waarschijnlijk veel makkelijker laat reinigen, dan het door ons hergebruikte rioolwater. Maar, jullie weten ongetwijfeld dat wij een vriend hebben die op het eiland Hawaii woont? Welnu, hoe denk je dat zij (Marcel en z’n vrouw) aan water komen? Juist! Die hebben gewoon een grote tank (ik meen 8000 gallon) in de tuin, die gevuld wordt met regenwater opgevangen door het dak. Je kunt hem zelfs op google maps op de satelliet foto zien staan. En als je denkt dat hij dan heel bijzonder is? Nee, hoor, dat doen er daar heel veel. Aan de oostelijke kant van het eiland is dit de normaalste zaak van de wereld. En dat water wordt voor alles gebruikt. Oh, en het smaakt uitstekend! Dus brouwen met dit water mag geen probleem zijn.

Peter