Beste Brouwers,

Afgelopen clubavond

Het is alweer november. De afgelopen clubavond was weer druk bezocht. Als spreker hadden we Historicus Rudolf Ladan. Deze gaf een onderhoudende presentatie over de geschiedenis van Leiden en dan natuurlijk met name over de "Beerscene" in het verre verleden. Zijn praatje werd afgewisseld door het proeven van wat bieren gemaakt door Leidse Brouwers. Deze bieren waren geselecteerd omdat deze gebaseerd waren op oude recepten die in oude geschriften stonden. Het daarin gehanteerde "Nederlands" leek wel een buitenlandse taal! Op zich al een heel werk daar wat leesbaars van te maken.
De Inkoopcommissie kwam met hun afscheids-maandpakket. Deze zullen ook in de toekomst gewoon doorgaan. Michel Woolthuis blijft de recepten aanleveren en John Westerveld van brouwmaatje gaat de pakketten uitleveren. Net zoals vroeger op de clubavond.

Gezamenlijke brouwdag

Eerstvolgende activiteit (op het moment van schrijven) is de Brouwdag van 17 november. Wij gaan hier de Sierra Nevada Torpedo Extra IPA maken, naar origineel recept van de gelijknamige brouwerij. Op dit moment is het maximum bijna bereikt. Het wordt dus met zo'n 30 brouw-sets en ruim 50 brouwers een drukte van belang. Nog los van de diverse bezoekers die e.e.a. eens komen aanschouwen. Ook de, reeds lang volgeboekte, brouwcursus is met 12 deelnemers present. I.v.m. de drukte zullen we vermoedelijk gespreid aanvangen. Zowel de elektra-behoefte om binnen de capaciteit van de aansluiting te blijven als het vermijden van files rond het ingrediëntenafgiftepunt zijn hiermee gediend.

Komende clubavond

Op de Clubavond van 23 november gaan we de inzendingen van de clubkampioenschappen keuren. Dit doen wij zoals gebruikelijk in groepjes onder leiding van een bierkeurmeester. Altijd leerzaam om met anderen te bespreken wat je proeft. Het betreft deze avond allemaal donkere bieren uit de klasse B en D, met als wedstrijdbier een Schwartz.

Laatste clubavond 2018

De laatste clubavond van het jaar (op 14 december) ziet er anders uit dan wat op dit moment in de clubkalender wordt vermeld. We gaan wel weer een bier-spijspairing organiseren, maar niet zoals vermeld met stoofpotjes en bier maar weer met kaas en bier. Velen weten zich nog de zeer succesvolle eerste versie hiervan te herinneren (december 2014). Het bestuur is op dit moment alweer bezig e.e.a grondig voor te bereiden middels het hoognodige testen. I.v.m. de uitbreiding van het bestuur met het nieuwe bestuurslid Hank Lucas zullen wij met 6 kaas/bier combinaties komen. Ook na de presentatie hiervan zal er nog wat te eten zijn, om het jaar onder het genot van een hapje en drankje uit te luiden.

Volgend jaar

Belangrijk item voor volgend jaar: dan vieren wij ons 25-jarig jubileum en ons vijfde lustrum, welke wij niet ongemerkt voorbij willen laten gaan. Wij als bestuur zijn al druk doende om hieraan vorm te geven.

Ook het ONK is dit komend jaar weer aan onze club om te organiseren en ook hier zijn we al weer druk bezig met het op tijd nemen van beslissingen. In een later stadium gaan wij iedereen wel oproepen om de helpende hand te bieden. Hierbij denk ik aan:

• Bier ophalen in den lande;
• Bier sorteren voor de keuring;
• De begeleidende werkzaamheden in het keuringsweekend;
• En hand- en spandiensten op de feestdag zelf.

Dus wanneer wij een oproep uit laten gaan, laat je dan niet weerhouden om mee te helpen.

Voor volgend jaar hebben we al weer wat leuke onderwerpen voor de diverse clubavonden. Zodra de sprekers bevestigd zijn zullen deze op de clubkalender ingevuld worden. Houd deze daarom goed in de gaten.

Over de kalender gesproken: zoals de meesten van jullie wel weten heeft de mediacommissie voor het jaar 2019 een kalender uitgebracht. Geheel in stijl met allerlei bierige activiteiten. Er zijn nog steeds wat exemplaren beschikbaar. Op de website is hiervoor een bestelpagina. Deze blijft actief zolang de voorraad strekt.

Proost, en tot op de volgende brouwdag of clubavond.

Door: Joe Vella

Koffie en bier hebben met elkaar gemeen dat ze in de hele wereld zeer geliefd zijn. Ze beschikken beide ook over complexe aroma's en smaken en kennen een zeer grote verscheidenheid in soorten. Bovendien gaan koffie en bier prima samen. Aanleiding genoeg voor brouwers om eens koffie uit te proberen met het eigen bier.

Om te kunnen brouwen met koffie is het van belang om te weten wat koffie eigenlijk is. Koffie is de ‘boon’ (of eigenlijk het zaad van een bes) van een plant die op grote schaal wordt geteeld in Zuid- Amerika, Zuidoost-Azië, India en Afrika. De koffieboon is een van de meest verhandelde grondstoffen ter wereld en is overal geliefd vanwege zijn stevige smaak, rijke aroma en natuurlijk ook het lichtelijk opwekkende effect van de cafeïne.

Er worden twee soorten koffie geteeld. Arabica, de basis voor de meeste koffies van goede kwaliteit, en Robusta, een winterharde soort die wat bitterder is en wat minder populair. Na de oogst worden de koffiebonen bewerkt om de schil om de boon te verwijderen. Daar zijn twee methodes voor, de ‘natte’ en de ‘droge’ methode. De natte methode gebruikt speciale machines die de bonen sorteren en wassen met grote hoeveelheden water. Bij de droge methode worden de bonen handmatig gesorteerd, in de zon gedroogd en vervolgens machinaal gepeld. Dit levert de zgn. ongewassen of natuurlijke koffie op.

De volgende stap is voor alle koffie hetzelfde: de bonen worden geroosterd op verschillende temperaturen om de smaak en het aroma vrij te krijgen. De kwaliteit van het eindproduct wordt gekeurd door professionele koffieproevers. Dat gebeurt op een speciale manier, namelijk door eerst te ruiken aan de koffie en het dan slurpend te drinken om zo goed mogelijk smaak en geur te beoordelen.

Keuzes, keuzes

Wie met koffie wil brouwen komt voor een aantal keuzes te staan: het type bier, de soort koffie, de herkomst van de bonen, hoe donker ze zijn geroosterd en de manier waarop de koffie aan het bier wordt toegevoegd.

Allereerst het type bier. De keuze voor een stout of een porter ligt voor de hand. Het is niet verbazingwekkend dat deze twee types zich goed lenen voor de combinatie met koffie. Het stevig geroosterde graan van deze bieren zorgt voor een diepe, volle, geroosterde smaak en geur die goed samengaat met koffie. Toch hoeft een brouwer zich niet te beperken tot deze biertypes. Stout en porter zijn voor het combineren met koffie het makkelijkst om mee te werken, maar het vermogen van koffie om ook andere types bier aan te vullen is tot nu toe sterk onderschat. Nu koffiebieren steeds populairder zijn geworden, hebben ambachtelijke brouwerijen een breed scala aan bieren gemaakt met koffie, zoals bijvoorbeeld de Dayman Coffee IPA van Stone Brewing Co (in samenwerking met Aleman en Two Brothers) en de Tripel Café van Southern Tier Brewing Company, een Belgisch bier dat gebrouwen is met groene koffiebonen. Zoals vaak het geval is met amateurbrouwsels, kan een beetje creatief experimenteren interessante en veelbelovende resultaten opleveren.

En dan de vraag welke koffie gebruikt moet worden. Voordat je de bonen kiest moet je, net als bij alle andere bieringrediënten, bedenken wat je er mee wilt bereiken. Als je een kwalitatief goede koffiesmaak en –geur in je bier wilt, moet je een goede kwaliteit koffiebonen gebruiken. De muffe, doorsnee koffiebonen uit de supermarkt zijn gewoon niet goed genoeg. Adviezen over welke rassen het beste zijn, zijn moeilijk te geven; dat is een kwestie van smaak. Wel is het van belang om Arabica koffiebonen te kopen van één soort en één en dezelfde herkomst. Zelf hou ik het meest van Ethiopische bonen met hun complexe smaak en geur van fruit en bessen (smaken die vaak worden vergeleken met die van rode wijn) en van Colombiaanse variëteiten met hun heldere citrussmaak, full body en intense, verleidelijke geur. Vermijd variëteiten die op smaak gebracht zijn, zoals hazelnoot of vanille, vanwege de mindere kwaliteit en de kunstmatige smaakstoffen. Hoewel een aantal uitstekende commerciële bieren gebrouwen worden met gearomatiseerde koffie, zoals Founders Frangelic Mountain, is het beter om elke smaak apart toe te voegen (bijvoorbeeld koffiebonen en vanillebonen) omdat je dan meer controle hebt over de kwaliteit en intensiteit van de afzonderlijke smaken.

Na de keuze van de koffiebonen komt de keuze van de mate van branding. Veel brouwers, zowel commerciële als amateurs, hebben de neiging om een tamelijk donkere branding te kiezen zoals Frans of espresso, omdat die voor de sterkste smaken zorgen. Maar licht tot middelzwaar gebrande bonen geven een complexere smaak en geur omdat er minder aromatische stoffen worden vernietigd tijdens het branden. Ook hebben ze minder verbrande of scherpe smaken die het bier hard en bitter van smaak kunnen maken. Wie een sterkere koffiesmaak wil, kan beter meer koffiebonen toevoegen. Wie het bier een zwaardere geroosterde smaak wil geven, kan dit bereiken door meer sterk geroosterde granen te gebruiken, zoals geroosterde gerst, zwarte mout en chocolademout, als aanvulling op de licht tot middelzwaar gebrande koffie.

Na de keuze van de gewenste soort koffie met de juiste mate van branding komt de vraag hoe de koffie aan het bier moet worden toegevoegd. Dat moet na het koken gedaan worden om niet de muffe doorgekookte smaak te krijgen van koffie die gekookt heeft. Er zijn allerlei verschillende manieren om de koffie toe te voegen, maar de meest gebruikte zijn de volgende drie: de hete brouwmethode, de koude brouwmethode en de droge bonen methode.

Hete brouwmethode

Koffie wordt over het algemeen gezet met heet water, want dan lossen de smaak- en geurcomponenten snel op, evenals de cafeïne. Als koffiebier wordt gemaakt met koffie die op deze manier is gezet, dan kan dat goede resultaten opleveren, maar het is niet altijd de beste manier omdat veel van de smaak- en geurstoffen verdampen, terwijl je ze liever in je bier wilt hebben.

Koude brouwmethode

Bij de koude brouwmethode worden de koffiebonen in koud water gelegd of in water op kamertemperatuur. De smaak- en geurstoffen blijven dan bewaard en de zuurgraad wordt lager.

Droge bonen methode

De droge bonenmethode bestaat uit het toevoegen van licht gekneusde, grof gemalen of vaak hele koffiebonen direct aan het bier gedurende een periode in het lagervat. Dit levert een complexe, langdurige koffiesmaak op, doordat de alcohol in het bier smaakstoffen extraheert, wat water alleen niet kan.

Welke methode?

Nog niet zo lang geleden werd voor het maken van koffiebier altijd uitsluitend koffie gebruikt die met heet water gezet was. Maar dat is inmiddels veranderd en veel brouwers neigen nu meer naar de koude brouwmethodes. Persoonlijk heb ik gemerkt dat koude brouwmethodes een geconcentreerde, intense en complexe koffiesmaak opleveren zonder de harde zuurheid of bitterheid die soms geassocieerd wordt met koffie die met heet water gezet is. Deze constatering is van belang omdat het thuisbrouwers in staat stelt om koffiesmaak en -geur toe te voegen zonder dat de balans van het bier verstoord wordt en ook zonder aanpassing van de hoeveelheid bitterhop.

Ik ben voorstander van de koude brouwmethode om twee redenen: het stelt je in staat om exact de gewenste intensiteit van de koffiesmaak in het bier te bepalen en je hoeft geen koffierestanten uit het bier te verwijderen. Wat ik vooral erg prettig vind van de koude brouwmethode is dat je de koffie beetje bij beetje kunt toevoegen aan het lagervat en steeds kunt proeven tot je de perfecte koffiesmaak en –geur hebt bereikt. Elk bier is weer anders, smaken verschillen en de intense koffiesmaak kan maar al te gemakkelijk het bier gaan overheersen. Met deze methode kun je een perfecte balans in je brouwsel bereiken. Je kunt ook eerste experimenteren met de koffiesmaak door wat koude koffie in je bierglas te gieten om zo te ontdekken wat een goede balans is.

Nog even een opmerking over cafeïne. Als er bij jezelf of anderen sprake is van (over)gevoeligheid voor cafeïne, gebruik dan cafeïnevrije koffie.

In tegenspraak met het voorafgaande…

Waarom zou je je beperken tot één methode? Afhankelijk van wat je wilt bereiken met je bier kun je experimenteren met alle hier beschreven methodes voor het toevoegen van koffie. Michael Tonsmeire, columnist van BYO's Advanced Brewing en schrijver van het brouwersblog The Mad fermentationist heeft ook uitgebreid geëxperimenteerd met zijn eigen brouwsels en in zijn werk voor San Diego’s Modern Times Beer, zie zijn website http://www.themadfermentationist.com/2014/08/blonde-ale-on-coffee-beans-recipe.html.

Koffiebonen branden of roosteren voor je brouwsel

Als je een liefhebber bent van koffie, of dat nu 's ochtends is bij het ontbijt of 's avonds in een glas stout, raad ik je aan een zak groene koffiebonen te kopen en te experimenteren met roosteren. Koop gerust een zak van 5 kilo, want het duurt wel even voor je de juiste roostering te pakken hebt. Het belangrijkste om onder de knie te krijgen als je begint met roosteren is het herkennen van het geluid van de barstende koffieboon. De eerste barst is gemakkelijk te horen, het is een knallend geluid dat doet denken aan het knallen van popcorn die gebakken wordt. De tweede barst is iets moeilijker te horen, het geluid is zachter, maar na enig oefenen toch duidelijk te onderscheiden.

Wie groene koffiebonen wil roosteren om koffiebier te maken, moet zich wel afvragen wat hij precies uit de koffiebonen wil halen. Tussen de eerste en de tweede barst laten de bonen in hoog tempo hun aroma los. Net als wanneer je bij het koken van hop de hopgeur ruikt of bij koffiezetten de koffiegeur, betekent dat dat de aromatische koolwaterstoffen worden uitgestoten. Als je een vleugje koffie wilt toevoegen aan een porter of stout, dan zal het toevoegen van Frans geroosterde koffiebonen niet veel bijdragen aan de aromaten die al verkregen zijn met het gemoute graan. Dat ligt anders bij een witte stout of een pale ale, waar de karakteristieke geroosterde smaak precies kan zijn wat je zoekt. En een lichtere Amerikaanse roostering zou wel eens beter kunnen passen bij een imperial stout of een koffie-vanilleporter. Bij een lichtere roostering krijg je meer uitgesproken zuur, aromaten en een nootachtige smaak.

Koffiebonen roosteren kan op verschillende manieren. Het kan met een gietijzeren koekenpan. Gietijzer zorgt voor gelijkmatige spreiding van de warmte in de pan. Gebruik een pan van 25-30 cm doorsnede en zorg voor een afzuigkap of ventilator in verband met de rook. Verwarm de koekenpan tot er rook van af komt of een druppel water over het oppervlak danst en doe dan 1 tot 2 kopjes groenen bonen in de pan. Roer regelmatig met een garde gedurende ongeveer 8 minuten op een middelhoog vuur. Dan moet je ongeveer de eerste barst horen. Zodra de bonen de gewenste kleur hebben doe je ze in een vergiet om het kaf van de bonen te scheiden. Nog beter zou het zijn om een klassieke luchtpopcornpopper te gebruiken. Gebruik ook dan weer je oren om te weten wanneer je moet stoppen. Popcornpoppers kunnen grotere hoeveelheden tegelijk roosteren. Maar als je echt werk wilt maken van het roosteren van groenen koffiebonen, raad ik je aan een speciaal apparaat voor het branden van koffie aan te schaffen.

De koude brouwmethode

Zoals er veel meningen zijn over welke koffie het beste is, zo zijn er ook veel verschillende recepten voor het koud zetten van koffie, maar de volgende methode bevalt mij goed:

1. Neem ongeveer 120 gram van de koffiebonen van je keuze en maal ze grof (als je te fijn maalt krijg je later problemen met filteren)

2. Doe de koffie in een pot van 1 liter en vul de pot met chloorvrij water op kamertemperatuur. Ik adviseer om het water van te voren te koken en af te laten koelen, zodat het gedesinfecteerd wordt en infecties geen kans krijgen.

3. Sluit de pot en schud even goed om koffie en water goed te laten mengen. Laat het 24 – 48 uur op kamertemperatuur staan.

4. Filter de koffie eerst door een keukenzeef of vergiet en daarna door een papieren filter of kaasdoek. Filteren kan even duren, maar neem er rustig de tijd voor, je geduld zal beloond worden. Daarna heb je ongeveer 0,75 liter donkere koffie met een intense smaak, bijna stroopachtig. De koffie kan verdund worden met heet water of gestoomde melk voor warme koffie of met koud water cq koude melk voor ijskoffie… of worden toegevoegd aan een brouwsel naar keuze.

Recepten voor koffiebier

Coffee Dry Irish Stout

Algemene gegevens

• Begin SG 1050,
• eind SG 1012,
• IBU 40,
• Alc. 5,1%

Ingrediënten voor 10 liter bier:

Werkwijze

• Maisch de granen gedurende 60 minuten op 65 °C.
• Spoelen tot je 12 liter wort hebt
• 60 minuten koken met de hop.
• Na het koken koelen tot 21°C 
• gist toevoegen.
• Voeg de koud gezette koffie toe aan het lagervat.

Coffee Russian Imperial Stout

Ingrediënten voor 10 liter bier:

Werkwijze

• Maisch al het graan op 67 °C gedurende 60 minuten.
• Spoelen tot je 22,7 liter wort hebt.
• Voeg de Magnum hop toe, breng aan de kook 
• Kook gedurende 60 minuten.
• Voeg de laatste 10 minuten van de kooktijd de East Kent Goldings hop en het zoethout toe.
• Af laten koelen tot 21 °C
• Gist toevoegen.
• Voeg de koffie toe in het lagervat.

Als oplettende lezer weet u nog dat ik de vorige keer nadacht over lageren en bottelen van mijn experimenten. Nu, dat is deels bij nadenken gebleven. De blonde met eigen hop, daarvan is bijna de eerste fles te openen, maar het clubexperiment staat nog te lageren. Dagelijks krijg ik WhatsAppjes met foto's van trots gestapelde en gevulde kratten van mede-experimentatoren. Ik heb vandaag besloten de navergisting maar te stoppen met een cold crash in de koeling (2 °C) en dan maar over een paar dagen bottelen, anders valt er weinig te verdelen op 17 november. Op die dag hopen we iedereen naar huis te sturen met 2 kratten gevuld met te proeven Belgische Blondes met verschillende gisten. Tja, ik raad nu al alle deelnemers aan mijn flesje dan nog even te laten staan, anders proef je vooral tussenproducten van de (fles)vergisting…

En zitten er fouten tussen deze hoeveelheid Blondes dan kunt u de special van vorige maand erbij halen om te bepalen wat er mis zou kunnen zijn gegaan bij de vergisting of botteling. Maar stiekem hoop ik dat dat niet nodig is en we een mooi te beoordelen eindresultaat gaan zien. Maar ik twijfel wel bij mijn bier, die navergisting van weken klopt niet en lijkt me in ieder geval het resultaat van te weinig gistcellen in het vat. We gaan het proeven, u ook als u er in januari bij bent.

Proost, Ben

Naar aanleiding van een vraag van Jean-Pierre Bylard, leg ik bij dezen uit hoe je de kleur van je bier zelf kunt berekenen. Om heel eerlijk te zijn heb ik me nooit in detail met bierkleur bezig gehouden. Persoonlijk vind ik de smaak en andere eigenschappen als helderheid en schuimstabiliteit veel belangrijker dan de kleur. Ik ben daarom altijd gewoon uitgegaan van de waarde van mijn brouwprogramma. Dankzij de vraag van Jean-Pierre ben ik toch eens wat dieper in de exacte berekening ervan gedoken, het blijft leuk om de achtergrond van brouwgerelateerde zaken uit te zoeken. Even als leuke anekdote: meestal wordt de formule van Morey genoemd. Dan Morey is een beetje tegen wil en dank de grondlegger van de kleurberekeningen geworden, een interview met hem kun je vinden op de website van BeerSmith: http://beersmith.com/blog/2010/01/13/an-interview-with-brewer-dan-morey/

De eerste opzet

Om de kleur van je bier te bepalen, kun je per graan/mout de kleurbijdrage berekenen op je totale hoeveelheid bier. Daarna tel je al die bijdagen bij elkaar op. Volgens Morey kan dat met de volgende formule:

Bijdrage = ( 4.23 * EBC_mout * kg graan ) /  totaalvolume in liters

De berekening is gelukkig lekker eenvoudig. Al die bijdragen tel je bij elkaar op, en dat zou een redelijke indicatie van je uiteindelijke bierkleur in EBC moeten geven.

Correctie op bovenstaande formule

Bovenstaande formule doet de aanname dat de kleur lineair toeneemt met de hoeveelheid graan. Dat is bij grotere hoeveelheden niet meer het geval, waarschijnlijk door een verzadigingseffect. Bij bieren boven de pakweg 20 EBC moet je daar rekening mee houden. Je moet dan de extra correctieformule toepassen. Morey geeft de volgende correctieformule:

Bijdrage = 1.4922 * Bijdrage ^ 0.6859

Je neemt dan dus het eerstverkregen getal, doet dat tot de macht 0.6859, en vermenigvuldigt de uitkomst met 1.4922. Er is echter een valkuil. Als je de berekende waarde gaat vergelijken met de waarden in je brouwpakket, is de kans groot dat ze toch weer anders zijn.

Andere methoden

Dat zit namelijk zo. Naast mijnheer Morey hebben nog vele anderen zich gebogen over een formule om bierkleur te berekenen. Om er een paar te laten zien:

Welke waarde je brouwpakket of spreadsheet aangeeft, hangt dus nogal af van de instellingen of van het algoritme waar het mee werkt. En welk algoritme is nu beter? Daar is weinig over te zeggen, omdat ze allemaal goed zijn maar in verschillende omstandigheden. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat voor donkere moutsoorten Daniëls een betere uitkomst geeft, maar voor bieren tot 50 EBC juist weer Morey. Het blijven allemaal schattingen! Ik heb deze methoden voor één van mijn recepten voor de grap eens naast elkaar gezet in een spreadsheet. De waarden van Traditioneel, Morey, Daniëls en Mosher lopen behoorlijk uiteen. Niet zozeer de uiteindelijke, opgetelde waarden, maar let eens op de bijdragen van de verschillende soorten graan.

Over kleursystemen

Wij gebruiken EBC voor de kleur van bier, maar dat is niet overal zo. In Amerika gebruiken ze Lovibond (SRM). Let op dat de waarden tussen Lovibond en EBC totaal anders zijn, het scheelt bijna een factor twee! Gebruik dus nooit zomaar Amerikaanse waarden, maar zet ze eerst om!

Lovibond (SRM)

Lovibond is een soort van oersysteem om kleuren  te meten, bedacht door eh... mijnheer Lovibond. Bij Lovibond werd van oorsprong de kleur van het bier vergeleken met gekleurde stukjes glas. Omdat dit wat grof was, werd het later vervangen door de Standard Reference Method (SRM), die niet helemaal hetzelfde is, maar werd ontworpen om er dichtbij te liggen. We zouden dus mogen stellen dat SRM en Lovibond (ongeveer) hetzelfde is. Het uitgangspunt is dat je meet hoeveel verzwakking licht met een golflengte van 430nm ondervindt door een laag van 0.5 inch (1.27 cm) bier. Die verzwakking is de basis voor de SRM waarde. Het probleem is natuurlijk dat dit helemaal Amerikaans is, en de waarden dus ook Amerikaans zijn.

Omrekenen van Lovibond (SRM) naar EBC en andersom:

De officiële formules voor omrekening zijn als volgt:
SRM = EBC × 0.508
EBC = SRM × 1.97

EBC

De EBC schaal is bedacht door de European Brewery Convention. Bij EBC wordt vrijwel hetzelfde gedaan als bij SRM (gelukkig ook met licht van 430 nm), maar uiteraard met waarden volgens ons metrieke stelsel. Dus geen 0.5 inch bier, maar 25 mm bier. Hierdoor wordt het licht bijna twee keer zoveel gedempt, en zit er dus bijna een factor twee tussen de Lovibond en EBC waarden.

Het oude EBC systeem

Ik schreef hierboven dat EBC gelukkig ook met 430 nm licht werd gemeten, maar dat is niet altijd zo geweest. Sinds 1990 is er een nieuwe definitie van EBC. Voor die tijd werd nog een andere kleur licht gebruikt, namelijk 530nm (groen licht) in plaats van de huidige 430nm (blauw licht). Het mooie lineaire verband tussen Lovibond en EBC was toen ver te zoeken. Uit discussie op het hobbybrouwenforum uit 2011 begreep ik dat niet altijd duidelijk is of de opgegeven waarden van een mouterij "al" de nieuwe definitie volgt. Het zou dus kunnen dat de mouterij nog in 530nm waarden opgeeft. Dat kan zomaar flink schelen met de nieuwe waarde, om een idee te geven:

Zie ook: https://beerandbrewing.com/dictionary/CFylSTygOs/color-units-ebc/

Reclameposter

Hebben jullie dat nou ook wel eens? Dat je steeds geconfronteerd wordt met dezelfde reclameposter, zonder dat je weet waar het over gaat? Hier in Houten hebben we een Rondweg. Iedereen die hier woont of moet zijn, kent die en gebruikt hem, want anders kom je nergens ín Houten. Dus iedere ochtend rijd ik met de auto de Rondweg op en dan zie je van die reclameborden aan de lantaarnpalen. Normaal gezien eigenlijk allemaal dingen waarvan ik achteraf niet meer weet wat er op stond. Tenzij de campagne lang genoeg duurt natuurlijk, want dan kom je er bijvoorbeeld achter dat je tóch een gezicht ziet op die poster, terwijl je eerder dacht iets anders te zien. Ik moet er altijd minimaal een aantal keren langs gereden zijn, voordat ik een beetje weet wat er nou op staat.

Deze campagne begon ergens in oktober en het ging om een nieuw biertje. De eerste paar keer reed ik er voorbij en dacht ‘och een nieuw biertje’ zonder zelfs maar te registreren wat de naam of de brouwerij was. Tenslotte worden er momenteel elke dag nieuwe bieren op de markt gezet en als dat toevallig door een kleine brouwerij in Groningen gebeurt hoor je daar hier niet veel over. Het is wat anders als het om een grote partij gaat die er geld voor een reclamecampagne tegenaan gooit natuurlijk.

Een aantal keren later begon ik toch meer te lezen op de poster, hoewel er niet heel veel te lezen viel. Er staat namelijk niet veel op. Ik zie Kordaat staan en ik ben voorbij het bord. Kordaat, kordaat, nee nog nooit van gehoord. Was het niet Kornuit? Volgende keer dat ik een bord zie, ga ik uiteraard beter opletten. En dat duurde niet lang en er staat echt Kordaat. En verder: ‘Dat ben je. Dat drink je’. Ik wordt al nieuwsgieriger. Ik ben bijna geneigd om een rondje Rondweg te doen, maar ik moet natuurlijk ook nog naar het werk en dat kost teveel tijd. Dus na een paar dagen heb ik nog niet ontdekt wie het brouwt en ook niet waar ik het kopen kan. Wel wordt er een website vermeld: www.kordaatbier.nl. En pas op dat je het woordje ‘bier’ niet vergeet, want dan kom je op de website van Kordaat, ‘een creatief bureau’, hoe ouderwets, ‘voor grafisch ontwerp’. En die zijn boos op kordaat bier. Kom ik later op terug.

Ik kom ook regelmatig in supermarkten, dus dacht telkens ‘even kijken of ze dat nieuwe biertje hier hebben’. Maar de bekende jongens hebben dat helemaal niet. Wat een mysterieus gedoe nou weer. Toch maar eens uitzoeken dan. Dus naar die website www.kordaatbier.nl. Uiteraard moet je eerst ‘aantonen’ dat je ouder dan 18 bent. Voor wie doen we dat eigenlijk? Mooie site, maar wel wat schaars en saai. Ook daar ‘Dat ben je. Dat drink je’ Ik zit goed. Ze begroeten je met ‘Er is nu een nieuw verfrissend bier’. Dat maak ik zelf wel uit! En verder ‘Voor alle kordate mannen van Nederland die beloond mogen worden omdat ze het huis van hun gezin als een kasteel verdedigen, ze door weer en wind en met gevaar voor eigen leven de zwaarste klussen volbrengen… voor ál die mannen is er nu Kordaat!’ Blijkbaar zijn vrouwen niet kordaat genoeg of drinken ze het niet. Een gemiste kans volgens mij, als ik de mensen van Kordaatbier over hun eigen bier mag geloven.

Ik heb niet alles zelf over Kordaatbier hoeven uitvinden, want ik heb hulp gehad, Er waren blijkbaar meer mensen die met vragen bleven zitten bij deze reclamecampagne. Zo heeft Amy van der Tweel er op haar blog over geschreven. Zij doet Marketing Management in Tilburg en blogt op Markethings.net. Zij had die posters ook gezien tijdens het treinen en zij gaf ook op haar blog aan dat RTL-Z er mee bezig is geweest om uit te vinden wie de brouwer was en waar het verkocht wordt. Blijkbaar was dat toen ook nog niet bekend. RTL-Z heeft de Kordaatbier website uitgeplozen en stuitte op de volgende tekst: ‘Alleen de rijkste  mout, de mooiste hop en kristalhelder natuurzuiver water uit de Eifel zijn goed genoeg’. Dezelfde tekst komt letterlijk voor op de site van Hertog Jan, weet u nog wel, dat bier dat je drinkt om aan te geven dat je verstand hebt van bier. Amy heeft beide teksten van beide biersites nog op haar blog staan, om te laten zien dat het zo is.

RTL-Z is toen eens gaan rondbellen naar brouwerijen om te vragen of zij dit bier maakten. Ze kregen overal nul op rekest, behalve bij één…. De brouwerij van de familie Swinkels. Zij bevestigden noch ontkenden! Ik heb al een paar keer gewaarschuwd voor JR Swinkels en ook hier lijkt ie zijn vinger in de pap te hebben. Op dat moment bleek ook dat het Kordaatbier alleen bij de Lidl verkrijgbaar was (en is). Dus heeft men bij RTL-Z nog eens gebeld met Lidl Nederland en ja hoor… zij gaven het toe! Het bier is van Lidl en wordt gemaakt door, jawel, Bavaria. Pardon… Swinkels Family Brewers.

Wat ik dan weer leuk vind van Lidl is de manier hoe ze dit aangepakt hebben. Nadat ik een aantal dagen langs die posters gereden was, werd ik toch nieuwsgierig. Op de poster geen aanwijzing wie het brouwt of wie het verkoopt. Sta je, na 2 weken Kordaatbier te hebben gezien op posters, in de Albert Heijn, hebben ze geen Kordaatbier. Ook de Jumbo of Hoogvliet niet. Dan maar naar de plaatselijke drankzaak. Nee, ook al niet. Maar waar kan ik dat spul dan kopen?? Bij de Lidl natuurlijk. Eerlijk, ik vind het weer een leuk staaltje van marketing. Eerst dat merk boosten en dan… beng! Overigens heb ik zelfs nog een reclamefilmpje gezien voor Kordaatbier. Op een RTL zender. Ik had het geluid uit, zoals ik altijd heb bij reclames, dus het was wat hilarisch om te zien wat die ‘mannen’ allemaal aan het doen waren (echt, reclames zijn leuker zónder geluid). Het ging dus om de doelgroep voor Kordaatbier.

Tuurlijk, we weten allemaal dat Lidl bier heeft, maar het meeste daarvan heeft zijn oorsprong in Duitsland en daarnaast Gerardus natuurlijk. Overigens zijn die Duitse bieren helemaal niet slecht. Dat is een kwestie van smaak natuurlijk. Ze hadden bijvoorbeeld Argus voor €6,50 per krat. Dan verwacht je er niet veel van, maar ik vond het lekker! Helaas moest Argus, de honderdogige reus, het veld ruimen (die Griekse Mythologie toch). Daarvoor in de plaats staat nu een muur van Kordaat kratten.

Maar zoiets gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot. Lidl zegt onderzoek te hebben gedaan naar de naam ‘Kordaatbier’ en heeft daarbij geen enkel obstakel gevonden. Vreemd als je bedenkt dat er een ‘een creatief bureau voor grafisch ontwerp’ bestaat met de naam Studio Kordaat. Die zijn boos. Waarom zijn die nou boos, zou je denken, maar dat komt zo: ‘Volgens jurist Sieger Suurbier van het bedrijf heeft men veel last van de campagne van Lidl.’ Het verhaal vertelt niet welke last men dan wel niet ondervindt, maar het gaat verder: ‘Het Leidse bedrijf zegt tientallen mails te hebben gekregen van klanten die de campagne van Lidl vrouwonvriendelijk vinden of vragen hebben over het bier. De studio brengt bovendien een eigen biertje op de markt.’ Onduidelijk is hoe dat biertje dan heet, ik kon het niet vinden op hun website.

En dan heb je nog een tweede vreemd, als je bedenkt dat Milan uit Roermond ook al een brouwerijvergunning had geregeld onder de naam Kordaat, althans volgens de Bierista site. Milan, met een legerachtergrond, had voor ogen om een brouwerij te starten waarin hij veteranen met bijvoorbeeld het PTSS-syndroom kon helpen door ze in de brouwerij te laten werken. Geen nieuw idee, want wie kent brouwerij de Prael nou niet? Maar goed, Milan heeft uiteindelijk die brouwerij niet opgestart. Hij kreeg namelijk een goede baan. Nu gebruikt hij de naam Brouwerij Kordaat alleen nog op social media en zegt hij dat die naam hem lief is. Zou ik ook zeggen en proberen er wat cash uit te halen. Maar Lidl heeft nog geen contact opgenomen, terwijl Milan daarop wel zit te wachten.

Ondertussen heb ik het van het bier zelf ook een paar flesjes gekocht om eens te kijken waar al het gedoe nou precies over gaat. Nog voor het openmaken van het flesje even de tekst op het etiket bekeken. Hmmm… Kordaat - Pilsener - Premium en gebrouwen in Holland en fris van smaak, puur genieten. Op het etiketje aan de achterkant: ‘Dit heerlijke verfrissende bier wordt op traditionele wijze gebrouwen uit zorgvuldig geselecteerde ingrediënten. De rijke smaak van Kordaat komt het best tot zijn recht als het wordt gedronken bij een temperatuur van 6 tot 8 °C’. Over nietszeggend gesproken. De ingrediëntenlijst dan maar: ‘water, gerstemout, glucosestroop, hopextract’. Wat??? Glucosestroop?? Hopextract?? Nou snap ik in ieder geval hoe het zo goedkoop kan, maar wat blijft er over van de kreet op hun website: ‘Dankzij de beste ingrediënten en de kunde van de brouwmeester krijgt het bier zijn prachtige gouden kleur en vormt het een mooie, volle schuimkraag’. Die kunde zit wel goed, want om hier wat van te maken… En dan ook nog zeggen: ‘de mooiste hop’.

Drinken dan maar. Temperatuur: check! Dop eraf: klinkt goed. Inschenken, kleur: prima, schuim ook ok. Dat is niet verkeerd, denk ik nog en dan even ruiken: nietszeggend vaag luchtje. Proeven dan maar: nietszeggend smaakje. Er zit geen uitgesproken hop of mout smaak aan. Dus echt een heel gemiddeld nietszeggend biertje. Ik kan niet zeggen dat ik hem echt lekker vind, maar ook eigenlijk niet dat ik hem vies vind. Wel typisch een biertje voor bij een gelegenheid waar het helemaal niet gaat om het bier. Een verjaardag bij je schoonfamilie of een uitje van het werk of zo. Kun je hier een hele avond op drinken? Vraag ik me af, maar er zijn vast mensen die het prima vinden.

Achter me in de Lidl stond in ieder geval een man die een krat meenam. Dan neem ik aan dat ie het al eerder geproefd en besloten heeft dat het prima is en zeker goedkoper dan Heineken, Amstel, Brand, Hertog Jan, enz. enz. en dit klopt. Voor hem zal het dan wel goed zijn, of hij is één van de gelukkigen die dit gewoon lekker vindt. Maar over het algemeen tref je meer de prijsbewuste, dan de culinairbewuste mens in de lIdl aan. En let op hè: af en toe heeft de Lidl geslaagde acties en kun je zomaar een doos lekkere Engelse bieren kopen voor weinig. Misschien zegt dat nog het meeste over mij, want ik heb meteen een aantal van die dozen meegenomen. Uitgesproken smaak hebben die, maar je moet er wel van houden.

Toch kun je bij de Lidl mazzel hebben met hun eigen bieren, want ik vond die Argus lekker en die ging voor dezelfde prijs. Maar om Kordaat bier nou ‘een smaakvol en toegankelijk nieuw bier’ te noemen zoals de Bierista site vermeld, dat vind ik echt te ver gaan…