Het weekend van 1, 2 en 3 juni waren er weer de keuringen van het ONK. Van onze vereniging waren Theo van Eijden, Nico van Kampen, Martin Peerdeman, Gery Uijtenhaak, André van der Zee en ikzelf naar Nijmegen getogen om ons deel van de ongeveer 560 ingezonden bieren te keuren. Ernst de Moor was aanwezig om de door hem verzorgde IT te ondersteunen. De keuringen vonden plaats op het voormalige Honig complex aan de Waal te Nijmegen. Op dit complex is ook de Oersoep brouwerij gevestigd, waar we dan ook na de keuringen nog een paar bieren hebben geproefd. We hebben in alle stilte kunnen overnachten in het kapucijnenklooster, het Emmausklooster, van Velp. Een impressie van de keuringen kun je hier vinden: http://www.onk2018.nl/ONK2018-Bierkeuring/. De uitreikingen van de ONK prijzen op de ONK dag 2018 vinden ook op het Honig terrein plaats, op zaterdag 23 juni.

Afgelopen clubavond

De eerste van de 4 presentaties werd gegeven door Jan Wurpel en ging over een experiment dat hij en Theo van de Voorde hebben uitgevoerd in het kader van de kwaliteitscommissie. In de brouwinstallatie van Jan hebben ze twee keer eenzelfde APA (American Pale Ale) gebrouwen, waarvan 1 met gewoon niet-aangepast leidingwater en 1 met aangepast osmosewater. We konden de bieren na de presentatie ook proeven. De algehele impressie was dat het bier van het niet-aangepaste leidingwater het beste smaakte. Jan had nog wel zijn twijfels of hieruit een algemene conclusie te trekken valt en wil ergens in de toekomst nog verdere experimenten gaan doen.

De tweede presentatie was van Jasper Engel, die werkt in zijn familiebedrijf Engel diervoeders/graanhandel te Beinsdorp. Binnen dit bedrijf is men sinds kort begonnen met het maken van ambachtelijk gemaakte mouten van gerst die lokaal geteeld is binnen de Haarlemmermeer. Deze mouten kunnen in ook in kleinere hoeveelheden door amateurbrouwers worden gekocht in Beinsdorp.

De derde presentatie was van Gery Uitenhaak die, ook weer in het kader van de kwaliteitscommissie, een lezing gaf over mouten. Van een aantal van deze mouten was thee getrokken en die werd aangeboden aan de leden om te proeven, samen met de mouten waarvan deze theeën getrokken waren. Op deze manier kan een aardige indruk verkregen worden hoe een bepaalde moutsoort smaakt en zelfs kan een moutstorting van een recept op deze manier geproefd worden.

De vierde presentatie werd gegeven door Frank Huitema, ook van de kwaliteitscommissie, die het moutaromawiel uitlegde. Dit moutaromawiel is ontwikkeld door Weyermann om zo objectief mogelijk de verschillende mouten die ze produceren te kunnen vergelijken op hun smaakprofiel. Daarnaast liet hij ook zien hoe je zelf een smaakwiel kon maken van een te brouwen bier, aan de hand van een Excel spreadsheet dat op 'Hobbybrouwen' is gepubliceerd.

De avond werd afgesloten met een gezellig samenzijn en met de proeftafel vakkundig geleid door Theo van Eijden.

Komende clubavond

De komende clubavond is geheel gewijd aan de keuringen van de ingezonden bieren voor de clubkampioenschappen. De bieren die gekeurd gaan worden zijn: American Pale Ale, klasse A en C. De blonde bieren van de clubkampioenschappen dus. Komt allen meekeuren want dit biedt een mooie gelegenheid om je bierkeurvaardigheid op peil te brengen. Iedereen kan mee komen keuren voor zover er plaats is aan de tafels, waar een bierkeurmeester je meeneemt door het keuringsproces van de ingezonden bieren.

Barbecue

Vrijdag 31 augustus is er weer onze jaarlijkse barbecue met mooie BBQ gerechten die dit jaar opnieuw geleverd worden door catering ‘de Keuken’ uit IJmuiden. Vergeet dus niet in te schrijven en bewaar een paar van je bieren om mee te nemen en te laten proeven door je collega brouwers. Aangezien dit clubblad alweer de laatste is voordat de vakantieperiode begint, wens ik iedereen een goede vakantie en zie jullie hopelijk op de barbecue van 31 augustus.

Op een mooie zonnige zondag, begin juni, verzamelde de Proeftuincommissie zich in Amsterdam bij brouwerij Poesiat & Kater. Daar wordt op 29 september a.s. het wort gebrouwen voor een nieuw gist-experiment. De Proeftuincommissie heeft op gepaste wijze vergaderd, uiteraard met een biertje erbij. De brouwketel is geïnspecteerd en de commissie heeft de tijd genomen om rustig de organisatie van het experiment door te spreken.

De bedoeling van het experiment is dat het wort door de deelnemers vergist wordt met een gist geschikt voor typisch Belgische Abdij en Trappisten bieren. Welke stam komt het beste uit de bus? Indien op dat moment verkrijgbaar, willen we gebruik gaan maken van onderstaande 15 giststammen:

Doe ook mee met het gist-experiment van de Proeftuincommissie! Ga naar de website van 't Wort Wat en log in als lid. Ga naar ‘Voor leden’ en klik ‘Proeftuin’ aan. Daar vind je het aanmeldformulier.

Tot ziens bij Poesiat & Kater!

Al bij het storten van de mout denk ik: had ik maar een varkentje. Wat zou dat beestje een paar uur later, wanneer de bostel eenmaal zou zijn afgekoeld, smullen van de lauwwarme pap. In gedachten hoor ik het dier al vredig slobberen en knorren. Maar ik heb geen varkentje. Ons dakterras in de binnenstad is er niet helemaal op ingericht en ik vermoed dat ik er de buren geen plezier mee zou doen. Ze voelen zich al licht onbehaaglijk wanneer onze kat luierend op de schutting hun kant op kijkt. Maar elke keer weer denk ik: wat zonde dat ik geen bestemming weet voor de bostel.

De meest logische oplossing is de groenbak. Maar in de Goudse binnenstad hebben we geen kliko's. Geen mens die er plaats voor heeft. Ons organisch afval moeten wij in een ondergrondse container kwijt. Met een pasje moeten we een veel te klein klepje van de container openen om ons dagelijkse groenafval in hoeveelheden van maximaal vijf liter te deponeren. Twee keer heb ik het geprobeerd om de bostel daar in weg te kieperen. Het werd een smeerboel. De eerste keer schepte ik het zo uit de ketel in de container. Uren later steeg nog de damp uit de klep en vlogen de meeuwen er krijsend omheen. De tweede keer kocht ik een biologisch afbreekbare zak voor mijn bostel. Leek me handig. Maar voordat ik de straat was overgestoken naar de container was hij al gescheurd en lag de hele mieterse bende op straat. De laatste tijd spoel ik de bostel in het riool. Ik kijk schichtig om me heen en wacht totdat het even minder druk is in onze straat. Het voelt toch als een milieudelict. Vervolgens kiep ik de met water verdunde bostel snel in de goot, vlak bij een afvoer. Ik moet er altijd wel een paar emmers water achteraan gooien, omdat het maar moeizaam wegspoelt. Dat is een serieus probleem bij ons riool en daarom ook ligt de komende maanden onze straat open. Het riool heeft te weinig capaciteit. Er zullen komende maanden vast nog wel sporen van mijn brouwactiviteiten worden aangetroffen.

Eén keer dacht ik in al mijn naïviteit dat de kinderboerderij wel blij met mijn bostel zou zijn. Ik waagde er een telefoontje aan maar eerst moest ik twee keer uitleggen wat bostel was. En nóg vroegen ze of ‘dat spul’ wel geschikt was als diervoer, of ik er misschien ook een schriftelijk verklaring bij kon leveren dat‘dat spul’ vrij was van ziektekiemen. Oh ja, en of mijn brouwerij een vergunning had en gecertificeerd was? Toen gaf ik het op; ik zag me trouwens toch al niet met een emmer achterop naar die mutsen van vrijwilligers fietsen.

Maar nu blijk

De daarop volgende dagen informeerde ik vergeefs naar her resultaat. Was benieuwd of de honden er brood van lusten? Een antwoord bleef uit totdat hij en zijn vrouw volgens de jaarlijkse traditie asperges kwamen eten. Glimmend van oor tot oor stond hij voor mijn deur met een vers gebakken brood. De bostel had hij ingevroren om het later te kunnen gebruiken. Hij presenteerde het brood op de toppen van zijn vingers zoals alleen geoefende kelners dat met een dienblad kunnen. Het brood dat hij omhoog hield was zo welriekend, zo… hoe noemen ze dat tegenwoordig ook alweer wanneer het er niet helemaal uitziet als bij DE Echte Bakker? Rustiek, ja dat is het, het was een rustiek brood. En smakelijk!!! De kaasjes en nootjes die we 's middags bij de borrel dachten te presenteren, konden in de verpakking blijven nadat we het hadden geproefd. Een grof stuk brood met gezouten boter. En een lekkere saison erbij. Meer heeft een mens niet nodig om zich in het paradijs te wanen. Nooit eerder heb ik brood gegeten dat zo pretentieloos, zo rechtschapen en bescheiden uitdrukt waarvan het gemaakt is: gerst en tarwebloem. Al bij de eerste hap weet je hoe het op de akker ruikt wanneer de gerst wordt gemaaid, je kunt je moeiteloos voorstellen hoe de dorser zijn bezweet hoofd beschermt met een zakdoek, een knoop in alle vier de punten. Je voelt het genot als die dorser zijn dorst lest met koude thee – het bier is er voor het einde van de werkdag – en zijn tanden zet in dit goudeerlijke brood.

Dat doet dus brood dat gemaakt is van bierbostel met je. Een beetje bierbrouwer wist dit waarschijnlijk al. Maar hoeveel brouwers hebben ook écht de moeite genomen een brood te bakken met bostel? Ik niet, maar Huib -zo heet de vriend die mij het paradijs binnenloodste- deed het wel. Niet met een broodbakmachine, want dat vindt hij, net als een automatische brouwketel, niet ambachtelijk genoeg. Nee, gewoon met de handjes gekneed.

Voor wie ook geen varkentje op het dakterras of in de tuin heeft, hierbij het recept. Uit eerbetoon aan Huib stel ik voor om zijn brood voortaan Hubertusbrood te noemen:

Recept Hubertusbrood

350 gram bloem

Tien minuten kneden, daarna een uurtje rijzen op een warme plaats. Een paar keer dubbel vouwen en weer rijzen, zo'n 30 min; mag ook iets meer. Ondertussen oven voorverwarmen op 230 °C. 20 minuten bakken, dan temperatuur omlaag naar 200 °C en nog 20 minuten bakken.

Waarschijnlijk zitten er meer brouwers met het eindejaarsprobleem: de grote drukte. En dan heb ik het niet over de decembermaand maar over de laatste periode van het schooljaar. Zoveel deadlines, zo weinig tijd. En in de natuur is het langdurig warm, dus óók nog een brouw starten, dat durf je dan niet meer.

Alhoewel, afgelopen woensdag zou het ineens 17 °C worden. Ik had, gezien deze weersvoorspelling, de winkel van John betreden om toch maar vooral voorbereid te zijn om, bij inderdaad tegenvallende temperaturen (niet voor mij als brouwer dus) alsnog een brouwdag in de agenda te plannen. John heeft daar toch best een mooi plekje, snel bereikbaar en van alles in huis. Mijn lekkende gistvat is weer dicht met een nieuwe afdichtring. Dank, John. De vergisting van het wort van woensdag gaat gestaag en de temperatuur in het vat is nog steeds onder de 20 °C, dus welkome buitentemperaturen! Vóór de komende warmte van volgende week moet dit bier het lagervat in.

En dan denk je dat brouwen te midden van die schoolhectiek wel kan, maar er komt ook nog een ONK dag, een Brand dag, de clubavond zelf… Kortom, genoeg mogelijkheden om te ontspannen en even niet te denken aan het invoeren van afstudeercijfers en het vinden van nog meer stageplaatsen.

Ha, misschien kan ik nog ergens tussendoor zelfs een lagerbier brouwen. Als het weer even koeler wordt. Dan zet ik het vat gewoon in de koelkast bij 11 °C. Mag 't daarna weer warm worden.

Proost, Ben

Rond acht uur zijn de commissieleden, na een kop sterke koffie, aan de slag gegaan. Eerst nog het recept doornemen, wat verhoudingen aanpassen en actie!!!

De heren worden niet gespaard, eerst ongeveer 420 kg mout schroten met een prachtig schrootapparaat, maar daar moet wel even opgeklommen worden met een aantal balen mout van 25 kg. Wat daarbij opviel was dat met name Jacques en Erik nog een uitstekende conditie hebben. In het begin kwam de schrootmolen niet goed op gang maar dankzij het technisch inzicht van Jacques werd het euvel vlot verholpen en draaide de molen probleemloos.

De mout wordt direct in de brouwketel, inmiddels voorzien van zo’n 1.200 liter op temperatuur gebracht water, gestort en het proces komt op gang. Af en toe worden we opgeschrikt door het afblazen van stoom uit de warmwatertank; voor Jan een uitdaging om hier een aantal sfeervolle foto's van te maken. Er moet door de heren nog even flink worden gebuffeld: schoonmaken van de filtertank en afwegen van de

Na het maischen wordt het wort overgepompt naar de filtertank en vangt het spoelen aan. Ik verbaas mij over de snelheid waarmee dit gebeurt en hoe vakkundig de brouwer die ons begeleidt te werk gaat. De brouwerij is efficiënt ingericht waardoor weinig tijdverlies ontstaat. Het wort gaat direct terug in de maischketel en wordt op kooktemperatuur gebracht. Nu kan onze ‘Hopman’ Erik in actie komen om de hop te storten. Ook het schoonmaken van de filtertank kan nu beginnen; nu pas zie je hoe veel bostel er in de kuip zit. Deze wordt keurig opgevangen en afgevoerd in grote kunststof containers.

Na het koken gaat het wort in de Whirlpool en via een enorme plaatkoeler in de vergistingstank, het SG is conform recept, nu kunnen de gistcellen aan het werk. Ook de commissie gaat hard aan het werk om alles weer goed schoon te maken en dat doen ze uitstekend. De brouwerij is na een uurtje weer pico bello.

Maar er is toch de laatste jaren altijd iets vreemds aan de hand met de Polderbok. Er is zelfs een keer een brouwsel besmet geraakt en kon er niet worden geleverd. Zou er dan toch een soort ‘vloek’ op rusten? We kunnen ons dat niet voorstellen na deze prachtige brouwdag.

Net als we na zitten te genieten van ons eerste biertje ziet Erik wat wort lekken onder bij het peilglas van de gisttank met ons bier in progress. Hij draait even het kraantje onderaan het peilglas wat steviger dicht.

Dan worden wij opgeschrikt door Erik's hulpgeroep: het peilglas blijkt niet goed te zitten en is gebroken. Liters wort stromen de brouwerij in. Gelukkig wordt door snel ingrijpen van de brouwer een regelrechte ramp voorkomen. Hoeveel wort er verloren is gegaan weet ik nog niet; in elk geval moest de brouwerij weer helemaal worden schoongemaakt. Zo eindigt deze bijzondere dag, er is hard gewerkt en het was fijn om erbij te zijn. En die vloek, tja...

Spel

In het noorden van het land is een leuk dorpje te vinden, vlakbij zo’n vakantieparkje met huisjes. Omwille van wat, naar onze eigen mening, welverdiende rust hadden we een huisje geboekt voor een lang weekend. Toevallig zat het weer ook nog eens heel erg mee en dan kan zo’n weekend natuurlijk niet meer stuk. Het parkje kent zo’n klein supermarktje met van alles een heel klein beetje. Ofwel: eigenlijk een te klein assortiment om eens lekker uit je bol te gaan, maar genoeg om een zakje chips en een biertje te scoren.

Gelukkig was de eigenaar een bierliefhebber en had hij redelijk wat lekkere biertjes op voorraad. Toch is dat niet waar je voor komt. Het is mooi meegenomen, maar het is meer waar je op terugvalt als al het andere op is. Het dorpje was echt vlakbij en dus prima beloopbaar. Omdat het een echt klein dorpje is, zijn ook hier niet te veel winkels en ook het formaat niet te groot. Al met al bood het ruim voldoende voor een lang weekend, een midweek of zelfs wel een hele week. Wat veel leuker was in het dorp zelf, waren de twee kroegjes. Niet groot en zeker niet te druk, want de lokale bevolking bestond voornamelijk uit ouderen. De jeugd was er al vandoor. En de jeugd die er niet vandoor kon, was nog niet oud genoeg voor de kroeg.

Één van die kroegjes had een extra attractie. Of eigenlijk twee. Om te beginnen hadden ze een heel aangenaam aantal soorten bier. Weliswaar van fles, want er komen te weinig mensen om dat allemaal op tap te hebben. En de andere attractie is een spel en dat is heel geinig om te spelen. Je zit aan een bar met een diepte van ongeveer 20 cm. Voldoende diep om een flesje met glas op een viltje te plaatsen. Daarachter een ongeveer 60 cm diepe tweede bar. Dit is een ‘speelbaan’ of ‘speelveld’. Die baan zelf bestaat uit een soort fijn zand. Helemaal links staat een kleine trebuchet. Een katapult met slinger, zeg maar. Op de rand van de bar voor de trebuchet is een start/stop knop gemaakt. Zodra je de startknop een keertje hebt ingedrukt begint de slinger te bewegen. Een tweede druk op de knop bepaalt het moment van wegslingeren. De munitie bestaat uit kleine bierflesjes. De bedoeling van het spel is dat je zo’n klein flesje zo ver mogelijk over de baan wegslingert. En let op: als je timing niet goed is, kun je zelfs een negatieve afstand afleggen met het flesje en dat betekent: rondje betalen. Gelukkig was dat niet zo heel duur, aangezien er niet veel volk aanwezig was. Het is me twee keer overkomen.

Dan, als je timing wat beter wordt, kun je je concentreren op het doel van het spel. Je flesje zo ver mogelijk wegslingeren. Hierbij speel je op tegen de andere bargebruikers. Op de baan liggen hier of daar wat kleine trampoline-achtige rubbers die het flesje een boost kunnen geven. Ik schat in dat, indien juist geslingerd, je flesje zonder extra boost maximaal een meter of 1,5 of misschien iets meer kan komen. Met boosts, en je kunt er verschillende krijgen over de lengte van de bar, is een maximale afstand van de lengte van de bar haalbaar: 8 meter! Aan het einde hangt een netje waarin flesje die zelfs verder komen dan dat, op te vangen.

De flesjes zijn gevuld met water en het is dus de bedoeling om het flesje zover mogelijk te slingeren en als bewijs dient het water dat uit het flesje loopt en op het zand een zichtbaar spoor achterlaat. Waanzinnig spel! Naarmate de avond vordert en er meer drank vloeit, wordt het steeds leuker. En later. We speelden tot in de late uurtjes met totaal onbekenden. Wat hebben we een lol gehad! En door missers van anderen aardig wat rondjes ook. Gelukkig hebben we deze kroeg de eerste avond al ontdekt.

De volgende dag hebben we ‘s ochtends een fietstochtje gemaakt. Dan in de middag nog wat midgetgolf gespeeld en op een terrasje rond gehangen. In ons eigen huisje lekker gegeten en dan ‘s avonds toch nog even naar die kroeg teruggegaan. Hoe vaak kom je in een kroeg met zo’n spel? Ik vermoed nooit meer. Maar dat spel was toch wel zo leuk dat we dat nog wel een keer wilden spelen. Nu, met de ervaring van gisteren, ging het ook veel beter. Het heeft me in ieder geval geen rondje meer gekost.

En toen werd ik wakker. Ik moest even kijken waar ik nu eigenlijk was, maar het kwam al snel weer boven. Ik zat achter mijn pc. Oh ja… Ik had online een spelletje gevonden: bierflesjes slingeren met een soort katapult! Gaaf spelletje. Grafisch gezien stelde het niet veel voor, maar het was verslavend! Links op de baan een slingerding en die kon je starten met de spatiebalk. Dan: een tweede druk op die spatiebalk bepaalde wanneer het flesje werd weggeslingerd. Onderweg liep er bier uit en dat liet een spoor na op de grond. De grap was dat het flesje oneindig lang leek te kunnen vliegen. Dat geeft dan zo’n beeld dat het flesje centraal in het beeld staat en de achtergrond voorbij glijdt. Met de afstand veranderde de achtergrond ook. Van een soort strandomgeving, dan naar een bos en daarna weer een plattelandomgeving. Als je ècht ver kwam, zag je zelfs een bergomgeving. Dat flesje leek ondertussen niet leeg te raken en het vloog echt honderden meters! Sterker nog, onderweg kon het flesje landen op kroonkurkjes en dan kreeg het een boost en stuiterde hij opnieuw honderden meters ver. Kwam hij op een bierviltje dan viel het flesje ineens stil en was de vlucht over. Het ging erom om het flesje zo ver mogelijk te krijgen. Na een hele avond voor de pc was mijn verste vlucht 2240 meter geworden. En telkens wil je dat natuurlijk verbeteren. Leuk, maar vermoeiend...

En toen werd ik ECHT wakker en… oh ja... Ik zat op mijn werk en het was 10 juni. Ik had een nieuwe pagina geopend in mijn browser en kwam terecht op de Google zoekpagina. Soms heeft Google dan een leuke Doodle ter ere van iets dat er die dag te vieren is. Zo ook op 10 juni. Het was de dag voor ‘Celebrating Garden Gnomes’ (hoe verzinnen ze het) en Google had een Doodle ontworpen met een spelletje erachter. Links in beeld een ‘trebuchet’ en met de spatiebalk kon je die starten. Een tweede druk op de spatiebalk lanceerde een… kaboutertje. Terwijl hij door de lucht vloog liet hij een bloemenspoor achter op een grassige ondergrond. De bedoeling was om hem minstens 77 m ver te werpen en dus 77 meter bloemen te planten. Als hij neerkwam, stuiterde hij nog wat na. Als je mazzel had, kwam hij op een paddenstoel of zelfs een veldje van die dingen terecht en dan stuiterde hij extra ver en hoog door. Met nog meer mazzel kwam hij net voor de ingang van een holle boomstam terecht en werd-ie daardoor nog eens extra gelanceerd. Je had de keuze uit zes verschillende kabouters. Sommige licht en lang, andere dikker en kort. Ze hadden daardoor allemaal andere eigenschappen bij het slingeren. Met die korte dikke had ik een afstand van 2240 meter weten te scoren. Voor de zekerheid had ik mijn geluid uitgezet en heb een tijdje zitten spelen… tot ik in slaap viel. Het was laat geworden de vorige avond. Maar… nu ik weer wakker ben… lust ik wel een biertje. Hoe laat is het??

Geloof je me niet? Ga naar het Google Doodle archief op https://www.google.com/doodles#archive en kijk maar eens na wat er op 10 juni 2018 te vieren was...

Peter