Brouwdag 5 oktober

Vandaag wezen kijken op de brouwdag van 5 oktober in Lisserbroek. Als experiment kon men kiezen uit twee verschillende recepten. De opkomst was wat minder maar dat had waarschijnlijk te maken met het feit dat de vorige brouwdag erg kort op deze brouwdag zat, die was namelijk 3 weken geleden. Ik telde 13 brouwsets. Wim Groeneveld en Lars Taylor hadden het maar druk om alles af te wegen. De koffie, koek, brood en andere versnaperingen werden verzorgd door de moeder van Kim. Het ontbrak de brouwers aan niets. Titus en Theo waren druk bezig met het instrueren van de 9 cursisten tijdens hun praktijkdag van de brouwcursus. Ze werden bijgestaan door Chris Talbot die instructie gaf met zijn Speidel. 

Polderbok 2019

De polderbok is afgelopen clubavond verdeeld onder de leden die besteld hadden via onze website. Degenen die nog niet hun bestelling hebben afgehaald kunnen deze ophalen bij Brouwmaatje in Boesingheliede. Ook de horeca heeft de vaten afgeleverd gekregen en zijn laaiend enthousiast over dit bier. Er waren nog een paar dozen over en die zijn verkrijgbaar bij Brouwmaatje.nl, dus als je toch nog een polderbok wil proeven, zou ik maar contact opnemen met John Westerveld van Brouwmaatje. Op=op.

Clubavond 27 september

Helaas kon Fokko Kruizinga niet komen op deze clubavond, maar Theo van Eijden had voor een waardig vervanger gezorgd. Uitgenodigd was dr. ing. Ferdinand Meeus van de kleinste huisbrouwerij van België. Ferdinand gaf een eyeopener van een presentatie over Belgische bieren. Over wetenschappelijke onderzoeken die gedaan zijn over de smaakcomponenten in Belgische bieren. De stelling dat er geen verschil is tussen Westvleteren en St. Bernardus Abt12 werd ook onderuit gehaald. Ze liggen wel dicht bij elkaar maar zijn niet precies het zelfde. Er was wetenschappelijke onderzoek gedaan naar 81 gemeten smaakcomponenten. Ook werd er ingegaan op het ontstaan van fruitige aroma's door gist, en welke genen daar verantwoordelijk voor zijn. Er kwamen nog vele andere interessante onderwerpen aan bod.

Een daarvan wil ik jullie niet onthouden: restextract… De meeste amateurbierbrouwers hebben over het algemeen een eind SG niet lager dan 1015 met uitzondering van enkele. De meeste Belgische bieren komen met hun SG vrijwel altijd onder de 1010 uit, behalve Kasteelbier.

Er werd uitgelegd hoe dit te verbeteren. Ook werd aanbevolen om de Scandinavian beer calculator (http://www.beercalc.com) te gebruiken. Deze calculator is ontwikkeld door de The Scandinavian School of Brewing in Kopenhagen.

De presentatie van Ferdinand Meeus is beschikbaar voor leden, na het inloggen. Ga op onze website onder ‘voor leden’ naar documenten. Daar kan je de presentatie vinden en kan je hem op je gemak nog eens doorlezen. Ook staan er twee bestanden  met de  titel ‘Is mijn bier voldoende uitgegist’ die door hem zijn geschreven.

Aankomende clubavond van 25 oktober 2019

Op deze clubavond zullen de bieren gekeurd gaan worden die ingezonden zijn voor de clubkampioenschappen. De bieren zullen gekeurd gaan worden door onze eigen leden met per tafel een keurmeester erbij. Het keuren is ook voor de beginnende brouwer een goede leerschool, omdat je van andere, meer ervaren brouwers en/of de keurmeester leert welke geuren en smaken zij ruiken en proeven. Hierdoor ontwikkel je zelf ook een smaak– en geurgeheugen en ben je later in staat om in je eigen gebrouwen bier bepaalde smaken en geuren te onderkennen.

Recept van de maand

De laatste clubavond bracht veel inspiratie voor brouwrecepten. Als eerste na de Brexit gaat er dus een trappistkloon komen. Welke blijft nog een verrassing. En daarna, om in de lekkere stijlen te blijven, gaan er een tripel, een weizen en mogelijk een schwartz of een blonde verschijnen. Misschien wel allebei. Ik heb er zin in. Jullie ook?

Nu hoop ik alleen nog dat de Engelse hoppen zoals de East Kent en zo niet door de douane worden tegengehouden in verband met de over links dichtgeplakte verpakkingen of zo. Want na de Brexit weet je maar nooit hoe bureaucratisch het er op de grens aan toe zal gaan. En hoe ga je nu zo meteen een Engelse douanier omkopen om toch alles door te laten? Met ponden? Die zijn niets meer waard. Met keiharde euro's? Beetje zonde van onze mooie euro's en hij kan ze toch niet uitgeven in Londen. Het blijft allemaal nog een beetje speculeren.

Voor oktober staat de londonesb op stapel. Een heerlijk bier dat fijn wegdrinkt. Het brouwen van dit biertype is niet al te moeilijk. Alles wat enigszins deze kleur heeft en op een ale lijkt komt al in de buurt. Sterke bierproever die na vijf glazen het verschil nog kan aangeven.

Voor de komende tijd staan de volgende recepten op het programma:

Bestellen gaat als volgt: log in op de site en kijk onder het menu ‘Voor Leden’ en kies dan voor ‘Pakket van de maand’. Betalen voor het pakket kan dan vervolgens via iDeal. De levering door Brouwmaatje geschiedt dan op de aangegeven clubavond.

Groeten,
Michael

PS: recept voor november

AlmostScottish

Recept (10l):

Ingrediënten

Bottelen met 3 gr bottelsuiker per liter voor Engels bier; bottelen met 5 gr à 7gr bottelsuiker per liter voor echt bier

Maisch schema

Maar dan toch de punten: 27 wedstrijdformulieren met tezamen 182,327 punten is dat…

        6,75, een voldoende. Met verhaal was dat beter geweest.

Dank NICK voor de inzet van dit maandbier en tot een volgende keer. Met dit alles, het  volledige barteam en een grote opkomst, was het een geslaagde start van de tweede helft van dit seizoen.

Dit was het weer, tot een volgende keer.
Jullie uitbater John

In het bestuur van de vereniging heeft een wijziging plaatsgevonden: Hank Lucas heeft zich teruggetrokken als bestuurslid en zijn functie teruggegeven. We bedanken Hank voor zijn inzet als bestuurslid voor de vereniging. Hoewel hij nog maar kort lid was van het bestuur, heeft hij zeer veel energie gestoken in de organisatie van het afgelopen ONK2019.

Er is dus weer plaats voor een nieuw en enthousiast bestuurslid. Vind je het leuk om onderdeel te zijn van het bestuur van deze verenigeng en daarmee mede vorm en invulling te geven aan de activiteiten van deze vereniging, neem dan contact op met een van de bestuursleden. Een vrijblijvend gesprek om een beter beeld te krijgen van de taken van een bestuurslid verplicht je tot niets.

Toch kom ik graag nog even terug op het apparaat. Niet alleen verdient de maker, Jeremy Bullock, wat extra aandacht (de man levert geweldige service), ook is er een nieuwe versie aanstaande. De MyBrewbot II heeft een aantal nieuwe features die de aanschaf wellicht interessant maken.

Jeremy Bullock is een Kickstartercampagne gestart om de productie van de MyBrewbot II te financieren. Alhoewel Kickstarterprojecten altijd een -beperkt- financieel risico met zich meebrengen, is de prijs veel lager. Meer informatie: www.mybrewbot.com.

Zoals beloofd kom ik ook nog even terug op het vergisten onder druk. Door te vergisten onder druk kunnen mooie schone bieren worden gemaakt met minder esters. En dat zelfs op hogere temperaturen (lees: kamertemperatuur). Tot voor kort was het echter voor veel thuisbrouwers financieel onbereikbaar om een vergistingsvat aan te schaffen waarmee onder druk kon worden gefermenteerd.

Tot voor kort… want enkele jaren geleden werd de Fermentasaurus geïntroduceerd. De Fermentasaurus stelde thuisbrouwers in staat om onder druk te vergisten en –met een optionele drukset– direct uit het vergistingsvat te tappen (of over te hevelen naar een fust). De droesem kon het conische vat verlaten via een klep en werd opgevangen in een kleine fles. Voorts kon ‘schoon’ bier worden getapt door een speciale siliconen slang met drijver aan de vloeistofuitlaat te bevestigen.

Wanneer je als brouwer bijhoudt wat je gasverbruik is kom je natuurlijk nooit voor verrassingen te staan maar zonder juiste contolemogelijkheden is het lastig te bepalen of er nog 1 of 1,5 kg in de fles zit. Met 1,5 kg gaat een batch van 20 liter nog wel lukken maar met minder wordt het spannend...

Gelukkig is er voor weinig geld een digitale unster, ook wel hangweegschaal, te koop. Oorspronkelijk bedoeld om je bagage te wegen voordat je in het vliegtuig stapt. Natuurlijk kan je er ook een gasfles mee wegen. Het ledig gewicht van de fles staat op de fles vermeld. Trek het gewicht van de fles af van wat de hangweegschaal aangeeft en je weet precies hoeveel gas nog resteert.

Hier heb ik dit soort apparaatjes nog nooit in de winkel gezien dus zoek ik weer op: https://nl.aliexpress.com naar ‘Hanging Scale Luggage’. Voor minder dan 3 euro heb je zo'n handig ding.

Nog een tip, om zuinig op ons grondwater te blijven. We gebruiken allemaal wel eens een heftig schoonmaakmiddel. Zo heb ik ook een pot Puremel (Brouwmaatje) staan. Velen van ons noemen dat Ukkiemukkie en bij de brouwcursus leer je in ieder geval je gistvat er bijvoorbeeld mee schoon te maken. Maar mijn ervaring is dat, ook opgelost en gebruikt, dat spul nog maanden mee gaat. Meestal gebruik ik een oplossing voor de brouwdag, de lagering en de botteldag. Alle glas schoon. Bij elkaar een emmer vol. En dan laat ik de emmer met de Puremeloplossing gewoon staan in de schuur. Af en toe heb je zo'n flesje wat je niet meer goed schoon krijgt. Die stop ik erin en als ik er weer eens aan denk, dan haal ik hem eruit en spoel hem af: brandschoon. Het spul lost de eiwitten en aanslag gewoon op! Op zo'n manier duurt het even voordat het weggegooid moet worden en heb je er maximaal profijt van gehad.

Maischen

De buitenpan vullen en het op temperatuur brengen van het water is erg eenvoudig en behoeft geen verdere uitleg. Tip: stort je mout voorzichtig stap voor stap met bijvoorbeeld een schepje of maatbeker. Wanneer je ineens alles stort kan het onderste filter scheef gaan staan en kun je alles leeghalen en opnieuw beginnen. Draai  het dopje dat voorkomt dat de mout in de overlooppijp komt niet te vast; door de warmte zet alles een beetje uit en dan krijg je deze later moeilijk los.

Na het storten van de mout, het dopje van de overlooppijp halen, het bovenfilter plaatsen en borgen met de overloop. Temperatuur en maischtijd instellen en vervolgens het pijpje van de circulatiepomp installeren, dit kan met of zonder deksel. Het circuleren van het wort werkt prima en als het te snel gaat is dit goed te regelen met de kraan.

Filteren

Til de binnenpan niet direct op de hoogste stand uit de buitenpan, laat het wort even een paar minuten uitlekken, dan op de hoogste stand zetten en spoelwater gaan toevoegen. Als na het filteren de binnenpan is uitgelekt, deze eruit halen en bijvoorbeeld in een grote flexibele emmer of speciekuip zetten.

Koken

De Brew Monk komt vlot op kooktemperatuur. Tip: de eerste keer heb ik de hop gewoon in de buitenpan gedaan. Dit was achteraf geen goed idee, het bijgeleverde bazookafilter raakt verstopt. Ik heb na het eerste brouwsel meteen een hopkorf gekocht en dat bevalt prima.

Koelen

Ik pak het koelen nu anders aan. Eerst heb ik een ander bazookafilter gekocht van het flexibele type; deze is met een draadsok goed te monteren. Het koelen doe ik met de spiraalkoeler in de buitenpan; de circulatiepomp voorzien van de Whirpoolpijp en de pomp starten. Zo verloopt het koelen redelijk vlot. De temperatuur is af te lezen van het display. Na het koelen via de aftapkraan het gistvat vullen; dit bevalt mij tot dusver prima.

Schoonmaken

Flink wat water in de buitenpan opwarmen, ik doe er een verkruimeld vaatwastablet in en laat de circulatiepomp draaien. Na een minuut of vijf even met de whirlpoolpijp. In de tussentijd de binnenpan demonteren en goed schoonmaken, evenals de filters en pijpjes. Buitenpan aftappen en nog een keer goed naspoelen met schoon water, hier en daar even met de afwasborstel of sponsje wat aangekoekte resten verwijderen, zeker op het verwarmingselement in het midden van de pan.

De Brew Monk bevalt mij prima, de paar aanloopprobleempjes waren vlot op te lossen. De eerste biertjes zijn prima gelukt en het brouwproces is voor mij persoonlijk minder belastend. Wie er meer van wil weten kan mij altijd vragen of mailen voor advies.
 

Om het buisje in het gistvat te monteren heb ik een extra gat in een rubber stop geboord, zodat de stop met sensor en waterslot in het deksel van mijn fermentatievat past. Boren in rubber is nogal lastig. Dit gaat beter wanneer je de rubberstop bevroren hebt in de diepvries.

Het kostte me nogal wat moeite om deze lange thermowells te vinden bij AliExpress dus ga naar https://nl.aliexpress.com en zoek op:
‘6mm * 300mm Grade A Kwaliteit SS304 Een End Ronde hoofd Gesloten RVS Thermowell Thermokoppel Bescherming pijp’. Ze gaan per 6 stuks, dus wellicht kan je dit samen met een collega-brouwer doen. Let erop dat je de juiste lengte hebt want die van 300 mm zijn schaars, maar die moet je hebben.

Dit extra werk kan je jezelf besparen door af te vullen boven de geopende vaatwasser. Je kunt dit per flesje doen maar je kunt ook meerder flessen op de geopende deur van de vaatwasser plaatsen.  Vul ze af, voorzie ze van en kroonkurk en plaats ze in een krat. Gemorst bier is nu wel erg eenvoudig schoon te maken. 24 flesjes bier wegen niet niets dus is het aan te raden om met een klosje hout de deur van de vaatwasser te ondersteunen teneinde schade aan het meest door moeder de vrouw gewaardeerde apparaat te voorkomen.

Soms brouw ik een (proef)batch van 6,5 liter. Deze heb ik in eerste instantie vergist in een moutemmertje. De maat is precies goed en het sluit luchtdicht af. Gaatje in de deksel, daarin een rubber plug (ringetje) waar een waterslotje in past. De vergisting gaat prima in zo'n emmertje. Door de geringe hoogte was alleen het overhevelen wat onhandig met een standaard hevel. Verder werkt het hetzelfde als bij vergisten in het grote gistvat. Bij een bezoek aan Brouwmaatje zag ik  begin dit jaar een klein model van de FastFerment. Ik geef toe, mede gekocht omdat het er leuk uitzag, maar ook omdat het de mogelijkheid gaf om gist af te tappen.

Het idee is dat je in zo'n gistingsvat zowel de hoofdvergisting als de navergisting kan doen, zonder dat je hoeft over te hevelen. Dit scheelt tijd, schoonmaakwerk, het verkleint de kans op infectie door ongewenste organismes en ook onnodig zuurstofinslag. En vanuit het vat vul je ook je flesjes (of fust) af. 

De druppel is makkelijk in elkaar te zetten. Het geheel bestaat uit een conische druppel, een deksel en waterslot, een koppelstuk met klep en een opvangbakje. Het geheel staat in een standaard. Volgens de beschrijving moet je de schroefdraad onder aan de druppel een keer of 5 à 6 met de bijgeleverde teflon omwikkelen. Vervolgens moet je een lektest doen om te bepalen of de druppel niet lekt. 5 à 6 keer bleek veel te weinig. Ik had een dubbele hoeveelheid teflon nodig, en ook ervaringen van andere geven aan dat je niet te zuinig moet zijn. Het is nuttig om elke keer voor je de druppel gebruikt of als je nieuw teflon aanbrengt om de lektest te doen, wat op zich zo gebeurd is. 

Na de hoofdvergisting kan je door middel van de klep de opvangbak onder aan de druppel afsluiten en de gist verwijderen. Deze zou je zelfs direct nog een keer kunnen gebruiken (mits een ander gistingsvat aanwezig). Je kan met een deel van de gist ook brood bakken. Zelf met een ESB gist gedaan en het resultaat was prima. Wanneer de navergisting klaar is, kan je nogmaals de neergeslagen gist verwijderen. 

Vervolgens kan je vanuit het de vergistingsdruppel afvullen. Alleen moet je nu de druppel openen om een suikeroplossing bij het bier te schenken en deze door te roeren. Op de buitenkant zit een maatverdeling waarop je makkelijk kan aflezen hoeveel liter er in de druppel zit, zodat je makkelijk kan bepalen hoeveel suiker je nodig hebt.  

Het afvullen is iets lastiger dan de producent zegt. De houder is net niet hoog genoeg om een flesje onder te zetten en het slangetje is te kort.  Voor zover ik kan zien, geldt dit ook voor de grote druppel. Een hogere standaard zou alleen niet handig zijn, i.v.m. ruimte in een koelkast bij temperatuurgecontroleerd vergisten. Het is op te lossen door de standaard op een verhoging te zetten of door zelf een langere slang te gebruiken. 

Ondertussen heb ik 4x bier in het vat vergist. Waar ik vooral bang voor was, was dat er niet voldoende gist in het bier zou zitten voor de nagisting op fles. Ik heb 3 verschillende gisten gebruikt bij de bieren. Variërend van laag tot hoog-flocculerend. Bij elk bier is de nagisting op fles goed verlopen.  Bij een van de gisten bleef er vrij lang een laagje neergeslagen gist op de schuine onderkant van de druppel liggen (dit was een laag-flocculerende gist). Met een beetje schudden zakte het meeste uiteindelijk toch in het opvangbakje. 

Al met al ben ik heel tevreden met de kleine FastFerment. Het scheelt inderdaad extra werk, het aftappen van de gist gaat heel makkelijk. Niet te hoeven hevelen is heel prettig. En hoewel niet meteen optimaal, de eerste keer was een beetje een knoeiboel, ook het afvullen gaat met een kleine aanpassing goed. Het doet wat het belooft. 

Jan Grimbergen geeft u in deze special tips om met de Brew Monk, en daarmee met allerlei vergelijkbare systemen, te brouwen. Na een keer met Jan te hebben gebrouwen was ik ook om. Waar ik echter met de eerste brouw thuis niet aan had gedacht, was dat je toch je eigen receptuur iets moet aanpassen. De belangrijkste is wel je hoeveelheid maisch en dus ook spoelwater. De mout in de Brew Monk zit in een binnenpan, waarvan onderkant en de bovenkant uit een gaatjesfilter zijn opgebouwd. De dikte van je beslag wordt mijns inziens dus bepaald door de inhoud van dit deel van je binnenpan.  Water onder je filter, maar ook erboven doen wel mee in de maisch vanwege de pomp die alles circuleert, maar bepaalt niet de dikte van de maisch. Je zult dus al gauw 6 liter meer maischwater nodig hebben en daarmee 6 liter minder spoelwater.

Ik heb ondertussen ook al begrepen dat velen, ondanks de aanwezigheid van de pomp, toch af en toe de bovenste filterplaat verwijderen om te kunnen roeren om daarmee het rendement te verhogen. Ik moet toegeven dat na mijn eerste brouw het rendement tegenviel. Wat mij ook was opgevallen, was dat bij het koken de aangegeven hoeveelheid wort (die meet je af in de buis die buiten het systeem loopt) beduidend hoger is dan de hoeveelheid wort die je na koelen overhoudt. Een en ander heeft te maken met uitzetting bij kooktemperatuur van het wort. Ik heb nu tweemaal gebrouwen en ik hou nu ongeveer 23 a 24 cm aan om op zo'n 20 liter gekoeld wort te komen. Maar ik streef altijd naar een van te voren bepaald SG, niet naar een hoeveelheid wort.

Dan heb ik nog wat tips uit collega-verenigingsbladen: van de hand van Miguel van der Hiele (de Deltabrouwers) komt de volgende tip: maak gebruik van de ‘re-iterated mashing’ methode voor een Imperial Russian Stout, een Barley Wine of een Quadrupel. Twee keer maischen, één keer volgens de normale procedure, en éénmaal maischen in het wort dat verkregen is uit de eerste maischstap. Zo kun je tot meer dan 10 kilo moutstort verwerken. Zorg er alleen voor dat na de eerste keer spoelen je wort terug wordt gebracht naar de temperatuur voor de eerste stap van de tweede keer maischen. (Een enkelstaps maisch is dan misschien wel het makkelijkst hanteerbaar).

Jacques Bertens (De Roerstok) is nog niet gelukkig met de spoelmethode tijdens het maischen. Hij haalt de binnenpan, de moutkorf, langzaam omhoog met een ratelspanband die aan een haak hangt, zodat niet alle wort eruit klettert. Dat zou het spoelen effectiever maken. Hij geeft daarbij aan dat het wort ook minder helder is. Om dat te verbeteren suggereert hij het volgende: spoel niet te intensief: de polyfenolen die je daarmee uitspoelt vormen eiwit-polyfenolen die voor troebelheid zorgen. En: eiwitbeperking in je bier (tarwe bevat veel eiwit). Door gebruik te maken van mais (weinig eiwit) of suiker (geen eiwit) heb je minder eiwit in je bier en dus minder troebelheid. En: maak gebruik van brouwzouten. Calciumchloride, calciumsulfaat en calciumcarbonaat. Calciumionen helpen bij het uitvlokken van de gist. En: zorg voor een goede pH. Tussen de 5.0 en 5.2 vlokken de eiwitten tijdens het koken beter uit. En maak gebruik van Iers Mos, wat ook de eiwituitvlokking verbetert. Ook helpt rollend koken, dus is het verstandig om een goede isolatiemantel te gebruiken om je brouwsysteem (buiten het feit dat deze ook je apparaat beschermt tegen scherpe zaken of stoten). Snel afkoelen doet ook meer eiwitten uitvlokken: de koude breuk (trub). Dan adviseert hij een whirlpool. Na het koelen goed roeren en dan pas langzaam in je vat laten lopen via de kraan. Uiteraard nog meer tips, maar die gelden voor alle brouwers: kies een goed flocculerende gist, maak gebruik van een cold crash (na de navergisting koel je het bier voor enige dagen af naar 4 a 5 °C) alvorens het te bottelen. Zo kun je volgens Jacques met je brouwautomaat toch een mooi helder bier krijgen.

Brouwdagen zijn eigenlijk best lang en voordat je je complete brouwset opgesteld hebt ben je al snel een uur bezig met het verslepen van je uitrusting. Om direct met het brouwen te beginnen (dat is toch het leukste deel van een brouwdag), kan je het best al je spullen de avond van te voren opzoeken en klaarzetten. Controleer of je alle benodigdheden hebt en of alles schoon is. Zorg dat je het recept nog eens gecontroleerd hebt en weeg dan je mouten, hop en andere ingrediënten alvast af. Bijkomend voordeel is dat je op brouwdag nog een half uurje langer op bed kunt blijven liggen. Door op deze wijze je brouwdag op te splitsen, begin je met meer energie, ben je niet reeds uitgeput tegen de tijd van het inmaischen en blijft er aan het eind van de brouwdag nog tijd over om een biertje te drinken met je brouwmaat.

We kennen dit fenomeen allemaal wel. We hebben handigheidjes of methoden ontwikkeld zonder te beseffen dat anderen nog niet zover zijn en wat aan onze kennis kunnen hebben. Helaas beseffen we dit niet altijd. En dat is het leuke van gezamenlijk brouwen, dan kom je erachter hoe anderen iets hebben opgelost. Of door het lezen van deze special natuurlijk…

Een voorbeeld: wanneer je de diverse koelmethodes van het wort bespreekt, dan blijkt dat men toch wat huiverig is voor de tegenstroomplatenkoeler. Persoonlijk zweer ik bij dat ding en heb ik zelfs de Brew Monk aangeschaft zonder spiraalkoeler (zie ook clubblad september 2019). Maar ik ben dan ook niet bang voor een besmetting van mijn wort. Ik zie u nu de wenkbrauwen opheffen. Wat ik doe: na de brouw gaat er weer 10 Lt water in mijn brouwsysteem en bij koken gaat dit water tegengesteld door mijn platenkoeler (alsook door de slangen en het filter). De inlet van de platenkoeler is nu outlet en andersom. Veelal komen dan alle eventueel achtergebleven hopresten er wel uit, lossen alle suikers op en zijn al je spullen weer schoon.

Bij de start van de volgende brouwdag gaat de platenkoeler (met messing verbindingen voor de waterslangen uiteraard, plastic zou vervormen) in de snelkookpan (waar we 's winters de stamppot in maken, iedereen in huis moet natuurlijk blij zijn met zo'n aankoop). Bij goed gebruik is deze pan namelijk een soort autoclaaf. Een half uurtje onder hoge temperatuur en druk en een organisme moet wel van goede huize komen om daarna nog je bier aan te tasten. De snelkookpan zet ik daarna voor de rest van het brouwproces weg, en hij gaat pas open als ik de koeler nodig heb.

Dit gaat niet op voor een langgerekte platenkoeler, want die past niet in de pan. Een hoge wel, maar mogelijk heb je dan een 8 liter pan nodig (bij de gistcursus leer je ook het belang van zo'n 8 liter pan). En, tenzij je de verbindingen voor je tuinslang en afvoer van koelwater er steeds af wil draaien, adviseer ik dus messing.

En dezelfde pan is ook bruikbaar om je hopzakjes te steriliseren, of misschien wel het hout dat je wil gebruiken voor je lagering. Kortom, naast de stamppot, een handig attribuut.
 
Brouw ze.

Voor hen die ook een magneetroerplaat willen bouwen heb ik nog een aantal bouwpakketjes. De behuizing dient men naar eigen inzicht vorm te geven. De prijs bedraagt nog steeds € 20,- Uiteraard alles zolang de voorraad strekt. Uitlevering kan op de clubavonden maar ook afhalen bij mij thuis is mogelijk.

Zie ook: http://www.uijtenhaak.nl/bierbrouwen/magneetroerder/MSP%20powerpoint.pdf
 

Gadget

Ik ben gek op gadgets. Ik weet niet of dat samenhangt met het techneut zijn, maar ik ken uiteraard een hoop techneuten en die vinden dat ook leuk. Op school had je vroeger nog helemaal geen rekenmachine. Rekenen ging dus vaak uit het hoofd of met de hulp van pen en papier. Rekenen uit het hoofd of op papier gaat natuurlijk op basis van dezelfde techniek. Mocht het om moeilijker berekeningen gaan, dan kon je terugvallen op tabellen. Tabellen zijn in feite een hulpmiddel, soms tot stand gekomen met behulp van computers. Traag was het berekenen op deze manier ook. Sommige berekeningen waren alleen voorbehouden aan professoren die daarvoor konden beschikken over computers. Zo'n computer kun je dus eigenlijk zien als een gadget! En als ik zeg computer dan bedoel ik COMPUTER. Je weet wel, zo'n ding dat een huis compleet zou vullen met z'n mainframe (wij grapten daarover dat het mainly frame was), externe tape units, externe schijvenpakketten, routers, terminals en wat er zoal nog meer bij hoorde. Het was allemaal GROOT.

Toen we op school wat verder waren in de wiskunde en er lastige berekeningen gedaan moesten worden, moest ik voor het eerst met mijn eigen gadget gaan werken. Een rekenlineaal! Wow, dát was handig.

Ondertussen had mijn vader, ook een techneut, op één van z'n werktrips naar Duitsland een simpele rekenmachine gekocht en mee naar huis genomen. Dat was MAGIC. Het ding had zo'n rood led-display. Wow, daar heb ik, gewoon voor de lol, heel wat mee gekloot. Je had toen ook van die horloges met rood led-display. Daarvan stond het display standaard uit, anders had je natuurlijk helemaal geen battery-life. Je moest dus op een knopje drukken om de tijd te zien te krijgen. Achteraf zeg je daarvan: lekker handig zo'n ding. 

De led-displays werden al snel vervangen door Liquid Crystal Displays. Op mijn 16^e kreeg ik een horloge met zo'n LCDisplay. En niet veel later moest ik een rekenmachine hebben voor op school. Fantastisch, maar nog wel groot en lomp. Maar al snel werden die dingetjes steeds kleiner. Totdat ze het minimum hadden bereikt: een mm of 2 dik en de grootte van een creditcard.

Een schooltje later hadden we programmeerbare rekenmachines. TI57 of zo. Voor de lessen digitale techniek had onze leraar eigenhandig een computer gebouwd van een bouwpakket.Ik vermoed dat het een TRS80 was met CP/M als OS. Daar mochten we dan met z'n drieën achter werken. Diezelfde leraar, ook gek van gadgets, liet ons in de klas ook een keer een Sinclair ZX80 zien. Dat was zo gaaf dat je er zelf ook één wilde. Mijn ouders kwamen me daarin tegemoet en kochten een Commodore VIC-20. Ook al deze apparaten waren natuurlijk allemaal gadgets!

Een ZX-spectrum, daarna een Sharp MZ700, m'n eerste home computer uit een pc-privé project, daarna nog m'n eerste echte IBM compatible pc, in 1993 een Greenhopper: een telefoon/pieper. De pieper deed het in het hele land en zelfs verder, het telefoondeel deed het alleen bij een parkeerplaats of benzinepomp met Greenhopper access point. Daarna in 1994 mijn eerste GSM telefoon, een baksteen was er niets bij! Daarna volgden nog meer telefoons, die op hun beurt bij elke generatie ook alsmaar kleiner werden. Er volgde een reeks PDA apparaatjes. 3Com maakte een aardige waarop je in een speciaal handschrift tekst kon ingeven met een stylus. Niet veel later kocht ik toen een Handspring Vysor, een concurrerend apparaat, om te gebruiken als agenda. Toen kwamen de eerste ‘smartphones' met Microsoft Pocketpc (later Windows Mobile) erop. Die heb ik nog als ons eerste navigatieapparaat gebruikt op vakantie in Canada. Daarna kwamen er meer smartphones met een windows variant en toen… kwam de Apple met z'n iPod. Een sensatie. Al snel gevolgd door de iPhone, een nog veel grotere sensatie, en later volgde ook Google met z'n Android telefoons. Kortom, vreselijk veel gadgets.

Ik werd lid van 't Wort Wat! in 1998 en toen was brouwen nog gewoon ouderwets handwerk, met een schrootmolen, pannen, lepel/roerstok en een hooikist. Een aantal jaren later veranderde er wat. Er kwam voor het eerst, in tegenstelling tot de Speidel, een betaalbare en zeer ingenieus opgezette bierbrouwautomaat op de markt: de Grainfather. Ik heb hem gekocht met nog dat oude automaatje erop. Die met display en een paar knoppen voor het instellen van de temperatuur en het element. Dat was het summum! Een gadget van formaat, waar je echt wat aan had in je hobby. Vóór die tijd moest je zelf een HERMS of een andere variant in elkaar zien te bouwen. Nee, die Grainfather was het helemaal. Compact en aan alles gedacht. Wordt geleverd inclusief tegenstroomkoeler. Briljant apparaat. Ander merken zagen het succes en brachten al snel een vergelijkbare setje op de markt. Soms nóg goedkoper.

Het volgende gadget werd natuurlijk de bluetooth computeruitbreiding. Ik kon die oude temperatuur controller simpelweg vervangen door een Bluetooth variant. Nu is het wel helemaal decadent geworden om te brouwen. Het jammere is alleen dat er nog niet automatisch geschroot wordt en het zou ook leuk zijn als de ingrediënten er vanzelf in zouden gaan. Daarna nog automatisch hevelen naar het gistvat en dan nog automatisch lageren en bottelen. Oh… en schoonmaken natuurlijk. Dat moet ook automatisch. Voor het verrichten van de meeste van deze handelingen zijn natuurlijk ook weer gadgets te over. Je hebt een gadget voor het constant houden van de temperatuur tijdens de vergisting. En voor het volgen van je SG heb je weer een gadget dat in wort/bier gegooid wordt en via bluetooth eens in de X tijd de SG waarde kan doorseinen naar bijvoorbeeld een Raspberry Pi, wat op zich natuurlijk ook al een gadget is. Die maakt daar dan weer een mooi overzicht in een spreadsheet van daar kun je dan weer mooie grafiekjes van maken. Voor het bottelen heb je dan weer een ander gadget, een vacuüm bottelapparaat. Die maakt het bottelen weer zoveel makkelijker.

Ikzelf wacht nu gewoon nog op de uitbreiding op de Grainfather met alle bovenstaande gadgets, zodat ik straks vanaf mijn vakantiebestemming gewoon een seintje kan geven aan m'n Grainfather XXXXXL, die dat vervolgens oppakt en aan de slag gaat. Het uiteindelijke doel is dan dat als je thuiskomt, dat je dan meteen naar de koelkast (trouwens al een heel oud gadget) kunt lopen en een versgebrouwen biertje kunt opentrekken, precies volgens het recept dat je vanaf je vakantieadres hebt doorgegeven. Zou dat nou niet geweldig zijn??