Aangezwengeld door de berichtgeving vanuit de Verenigde Staten, waar de Democratische Partij de zoektocht naar een geschikte presidentskandidaat gestart is, “kaap” ik deze column voor eigen verkiezingsgewin. Tijdens de aankomende Algemene Leden Vergadering wordt er gestemd op nieuwe bestuursleden omdat Jan van Wurpel en Nico van Kampen terugtreden. En, u raadt het al, ik kom graag in aanmerking voor een van deze posities binnen onze vereniging.

Ik ben nog niet zo erg lang actief als amateurbrouwer, maar ben net als de meesten van jullie gegrepen door het brouwvirus. Naast het brouwproces en de theorie, geniet ik tijdens de clubavonden en brouwdagen van de leuke gesprekken (veelal over bier).

Afgelopen clubavond

De clubavond van januari stond geheel in het teken van -in mijn ogen- een van de meest fascinerende ingrediënten van bier: de gist. Clubleden kregen in twee delen een presentatie voorgeschoteld van Jan Wurpel en Frank Huitema (beide van de kwaliteitscommissie). Jan presenteerde de gistcel als levend organisme en haar werking in een rijkelijk geïllustreerde presentatie. Frank nam de “Wat betekent dit voor de thuisbrouwer?” voor zijn rekening.

Als beginnende brouwer ontstaan altijd ‘laat-ik-dit eens-proberen’ ideeën tijdens het bekijken van dergelijke presentaties. Concreet ga ik een gedeelte van de suiker toevoegen tijdens het vergisten van (bijvoorbeeld) een tripel  in plaats van tijdens de kook.

Komende clubavond

De komende clubavond staat in het teken van de Algemene Leden Vergadering. Zoals eerder aangegeven hoop ik daar met jullie goedkeuren medebestuurder van ’t Wort Wat te worden. To sweeten the deal staat mijn A Bit Smokey op de tap (Californian Lager, naar eigen recept, met 20% rookmout). Ik vind het enorm spannend om, zeker na de frisse pilsener van Stefan Hendriks tijdens de vorige clubavond, mijn eerste wisseltap-bier te presenteren.

Waar ik zelf naar uitkijk is de “pub quiz” die Ben en Gery Uijtenhaak voor ons in petto hebben tijdens deze avond.

Excursie

Tot slot: het inschrijfformulier voor deelname aan de excursie naar het Zythos bierfestival, het bekendste bierfestival van België, staat online. De prijs van deze excursie bedraagt 56 euro; inbegrepen zijn busreis, het programmanboekje, een glas en 10 jetons.

De ‘tHoestochwelopzoongauweveerinjereet<..biertype…> is na lang onderling overleg, een aantal zen, yoga en zelfbevliegingssessies een 'thoestochwelopzoongauweveerinjereetimperialrussianstout geworden. De naam blijft goed in ’t koppie hangen en bekt ook wel lekker dus die houd ik erin. Het recept zal ik binnenkort wel op de site zetten.

En dan nu:
De Brexit is een feit. Dus ook het einde van de Brexitreeks is inzicht. Dan gaat het dus over het achtste en tevens laatste bier uit de reeks en wel de borisjohnsonfarewellbarleywine. Een lekker zoet-zwaar bier waar je even voor moet gaan zitten en wat tevens een mooi Engels afscheid oplevert. Overigens niet een recept waar ontzettend veel mee te experimenteren valt. Al kan een jeneverbesje of zelfs een blauwe of zwarte bes wel iets toevoegen. Zolang het maar rood-fruitig en vooral niet te zuur is. Zelf doen we er niet te veel aan. Het is gewoon zo al lekker.

Oja, de veer is teruggevonden. Hij schijnt per ongeluk doorgespoeld te zijn geweest. De ontstoppingsspecialist heeft hem opgediept, enigszins schoongepoetst en weer zo goed als haast deuk- en krasloos terug op het wankele plankje gezet, naast Max Tailleur. Nu maar hopen dat-ie niet weer uit zichzelf achteloos in de pot springt.

Voor de komende tijd staan de volgende recepten op het programma:

Bestellen gaat als volgt: Log in op de site en kijk onder het menu “Voor Leden” en kies dan voor Pakket van de maand. Betalen voor het pakket kan dan vervolgens via iDeal. De levering door Brouwmaatje geschiedt dan op de aangegeven clubavond.
Groeten,
Michael

PS: Recept voor maart: Rossvoort

Ingrediënten

Mocht de vergisting stilvallen dan kan je extra de Fermentis safbrew F-2 toevoegen.

Maischschema

UITNODIGING

Algemene ledenvergadering 2020

Langs deze weg nodigt het bestuur van de amateurbierbrouwersvereniging ’t Wort Wat haar leden uit tot het bijwonen van de jaarlijkse ledenvergadering, welke gehouden zal worden op:

Vrijdag 28 februari 2020, 20:00 uur in “De Boerderij” te Hoofddorp

De agenda voor de ALV 2020 is als volgt:

1. Welkom.

2. Vaststelling agenda.

3. Benoeming stemcommissie.

4. Goedkeuring verslag ALV 22 maart 2019.

5. Goedkeuring jaarverslag van het bestuur van ’t Wort Wat! over 2019.

6. Financiële verslaglegging:

   1. Goedkeuring financieel jaarverslag inclusief bevindingen van de kascontrolecommissie.

   2. Verkiezing kascontrolecommissie 2020.

7. Begroting 2020.

8. Verkiezingen

   1. Herverkiezing Theo van Eijden als bestuurslid en voorzitter.

   2. Herverkiezing Walter Bakker als bestuurslid en penningmeester.

   3. Verkiezing Wim Groeneveld als bestuurslid algemeen.

   4. Verkiezing Dennis van Rijswijk als bestuurslid algemeen

9. Algemene discussie n.a.v. inbreng van leden en voorstellen van het bestuur

10. Bestuursbeleid 2020.

Namens het bestuur,
Erik Deelissen
secretaris

Locatie: de Boerderij te Hoofddorp

Aanwezig: 50 leden, + 2 ereleden.

1. Opening  (20:36)
   De voorzitter opent de vergadering

2. Vaststelling van de agenda  (20:37)
   Geen wijzigingen of aanvullingen.

3. Vaststelling stemcommissie  (20:38)
   De stemcommissie voor deze vergadering bestaat uit Fredald Meester en Kees van Roode.

4. Goedkeuring verslag ALV 23 februari 2018  (20:39)
   De ALV gaat unaniem akkoord met het verslag van de ALV 2018.

5. Goedkeuring jaarverslag van het bestuur van ’t Wort Wat! over 2018. (20:40)
   Met algemene stemmen wordt het jaarverslag van het bestuur goedgekeurd.

6. Financiële verslaglegging  (20:41)

   1. Goedkeuring financieel jaarverslag inclusief bevindingen kascontrolecommissie.
      Walter Bakker geeft een toelichting op de balans.
      Wilfred van der Heijden leest de verklaring voor met de bevindingen van de kascontrolecommissie. Hierbij verklaarden de leden Frans Bolleboom en Wilfred van der Heijden dat zij de balans van 31 december 2018 en de staat van baten en lasten over 2018 en de toelichtingen akkoord hebben bevonden.

   2. Verkiezing kascontrolecommissie 2019
      Tot de kascontrolecommissie 2019 zijn benoemd: Wim Groeneveld en Frans Bolleboom en reserve Kees van Roode.

   3. Begroting 2019
      Walter Bakker geeft toelichting op de begroting over 2019.

7. Bestuursverkiezing (20:50)

   1. Herverkiezing van Jan Wurpel als bestuurslid.
      49 leden voor, 0 tegen, 0 blanco.

   2. Herverkiezing Hank Lucas als bestuurslid.
      49 leden voor, 0 tegen, 0 blanco.

   3. Herverkiezing van Erik Deelissen als bestuurslid en secretaris.
      49 leden voor, 0 tegen, 0 blanco.

8. Algemene discussie n.a.v. inbreng van leden en voorstellen van het bestuur. (21:01)

   1. Dennis van Rijswijk vond het gistexperiment een super initiatief. Ook ziet hij graag mout- en hopexperimenten, zoals op internet de zogenaamde SMSH (Single Malt Single Hop).
      Antw. door Hank Lucas: Idee is als proeftuincommissie gedaan, mout en hop staan op het lijstje; ook de kwaliteitscommissie is met hop bezig, zoals hopthee. Eind van het jaar of begin volgend jaar komen daar de resultaten van beschikbaar. Theo van Eijden geeft aan dat je ook lid van de kwaliteitscommissie kan worden.

   2. Thomas Westerveld wilde graag deelnemen aan de gistcursus maar deze was binnen een dag al vol.
      Antw. door Walter Bakker: Organiseren van een gistcursus is geen probleem maar het vinden van vrijwilligers die deze cursus kunnen geven is een ander verhaal. Ook de voorbereidingen nemen veel tijd in beslag zoals het maken van schuine buizen, gieten van petrischalen en het drukken van begeleidende boekjes. Andre van der Zee geeft misschien volgend jaar weer een gistcursus. Wellicht zijn er leden die contacten hebben in hun kennissenkring die laboratoriumervaring hebben om deze cursus te geven.
      Fredald Meester vraagt hoeveel deelnemers er zijn aan de gistcursus.
      Antw. door Walter Bakker: 14 deelnemers kunnen we faciliteren.

   3. Dennis van Rijswijk vraagt of deze boekjes ook beschikbaar kunnen worden gesteld aan de overige leden die niet kunnen deelnemen aan de gistcursus.
      Antw. door Walter Bakker: De boekjes zijn gemaakt voor de gistcursus en we hebben geen toestemming om deze te publiceren. Wellicht kunnen ze alleen voor leden beschikbaar komen. Vanuit de kwaliteitscommissie gaan we een presentatie geven hoe een giststarter te maken. Ook over hoe je een gist ent in je brouwsel.

   4. Yoeri Sanstra: De doelstelling van onze club is het brouwen van bier en vergaren en delen van kennis hierover. Hoe verdelen we die kennis?
      Antw. door Theo van Eijden: ziet functie op de website en wellicht moeten we daar meer over nadenken.
      Antw. door Hank Lucas: Als inspiratie voor en door leden, alles bij elkaar 350 leden met een bolwerk van kennis. Wellicht is het een idee dat iedereen een of twee beste tips zou willen delen en dit te bundelen in een boekje.
      Antw. door Ben Jacobs: Bij de mediacommissie ligt het idee al.
      Antw. door Ben Uijtenhaak: Heb dit in een artikel gevraagd in ons clubblad aan leden om informatie in te leveren, tot op heden geen reactie ontvangen.
      Antw. door Dennis van Rijswijk: wil wat schrijven over ervaring van beginnende brouwer voor het clubblad.
      Antw. door Edwin de Redelijkheid: Zet het in een nieuwsflits om informatie te leveren voor boekje.
      Antw door Yoeri Sanstra: Delen van ideeën kan ook op de Facebookpagina. Hij gaat bekijken hoe dit op te zetten. Heb je een idee laat het hem weten, online of via de website. Zelf zoekt hij hypes zoals bier met chocolade, peper e.d. Publiceert ook info op de Facebookpagina van het ONK2019.

9. Bestuursbeleid 2019  (21:23)
   De voorzitter licht het bestuursbeleid voor het komende jaar toe. Het bestuursbeleid wordt gepubliceerd in het clubblad van april 2019.

10. Rondvraag  (21:38).

    1. Fredald Meester: Poloshirts zijn verkrijgbaar in allerlei maten, kunnen we ze ook passen?
       Antw. door Nick Oud: Poloshirts worden geleverd door een gerenommeerde zeefdrukkerij volgens standaardmaten. Gaat proberen polo's mee te krijgen voor het voorpassen.

11. Sluiting  (21:42).
    De voorzitter sluit de vergadering om 21:42 en bedankt de aanwezige leden voor de belangstelling.

Namens de mediacommissie had ik tijdens de oudejaars-clubavond de eer om de “Gouden Veer” uit te reiken. De prijs voor de beste bijdrage aan ons clubblad. Het is altijd een beetje moeilijk om deze prijs toe te kennen want het zijn vaak dezelfde mensen die een stukje schrijven. Ik hoop oprecht dat het komende jaar ook meer gestreden wordt om het verkrijgen van de “Gouden Veer”. Daarmee bedoel ik dus dat het mooi zou zijn wanneer meer mensen een stukje voor het clubblad zouden schrijven. Zeker nu Peter Hompe zijn column “Delirium” gestopt is. Het maakt niet uit waarover je schrijft zolang er maar minimaal eenmaal de woorden “Bier” en “Brouwen” in voorkomen.

Zoals gezegd was het weer lastig om een winnaar aan te wijzen maar uiteindelijk is er toch best interessante proza aangeleverd. De genomineerden in willekeurige volgorde:

• Rob Hagen: Pils?!… Mag het wat zachter? Motivatie: een uitgebreid artikel, het daarvoor benodigde onderzoek én een presentatie tijdens een clubavond.
• Erik Deelisen: Zelfbouwbypass voor Novax 20M pomp. Motivatie:  informatief en inspirerend brouwtechnisch artikel.
• Jean-Pierre Bylard: Motivatie: voor zijn constante stroom aan kopij.
• Jan Olijhoek: Waterdief voor platte kranen. Motivatie: interessante gadget.
• Peter Hompe: Delirium. Motivatie: humoristische column.
• Dennis van Rijswijk: Weer eens wat nieuws. Motivatie: runner up met diverse artikelen over nieuwe en innovatieve brouwhulpmiddelen.

Uiteindelijk is Michael Woolthuis winnaar geworden die namens de inkoopcommissie stukjes schrijft die met de nodige humor zijn gelardeerd. Pennenstreken als: ”…gezellige kruidenmixjes…”, “…Boesingheliede, toch ook een soort lagelonenuithoek…”, “…Tomahawk hop, een Indiaan Porter…” en “Om die Britten nog even gauw een extra hak te zetten geef ik ook alle recepten een Europese hoeveelheid koolzuur mee zodat we niet van die platte slappe Engelse bieren hebben" doen bij mij toch wel de mondhoeken krullen. Met de laatste quote speelde de inkoopcommissie in op de actualiteit van de Brexit, hetgeen resulteerde in een reeks “Brexit” bieren voor het maandpakket. Bieren met namen als: Effelekkermild, Bitterexit, GoodnesBrown, Londonesb, AlmostScottish, This porter is Brown en Borisjohnsonfarewellbarleywine.

Namens de hele mediacommissie feliciteer ik Michael met de “Gouden Veer”. Hierbij nodig ik iedereen uit om stukjes te schrijven en in te sturen en spreek ik de hoop uit dat de “Gouden Veer” in de toekomst net zo'n gewilde trofee wordt als de “Maandbierwisselkei”.

Door: Pieter Hermans

Ik ben best wel dol op elektronische snufjes, niet alleen voor de heb maar zeker als ze ook nog eens een nuttige functie hebben. De iSpindel is zo’n leuk gadget gebleken. Niet alleen leuk maar ook uitermate nuttig bij het volgen van de vergisting van je wort.

Ik kwam deze tegen op het hobbybrouwforum en daarna ook op het stookforum. Na eerst overwogen te hebben om er zelf een te bouwen heb ik toch maar een kant-en-klare gekocht. Opladen kan m.b.v.  je telefoonlader met een micro-usb-stekker. Hij was al voorgeprogrammeerd maar moest nog wel voorzien worden van een gewichtje (M8-moer) in de neus en daarna gekalibreerd. Het kalibreren gebeurt d.m.v. een verdunningsreeks van een suikeroplossing waar je de iSpindel in laat drijven. Je begint met ongeveer met een SG van 1.080. Vervolgens meet je telkens de SG nauwkeurig met een hydrometer. Zorg ervoor dat je vloeistof 20 ^oC is. Afhankelijk van het SG hangt de iSpindel meer of minder schuin. Het is deze schuinte die elektronisch verwerkt wordt. De gegevens die je meet met de hydrometer zet je in een tabel. Als deze klaar is rolt er een formule uit die je weer in de iSpindel opslaat. De uitgebreide versie van deze procedure vind je op https://ispindel.nl/. Het lijkt allemaal ingewikkeld maar is in feite doodsimpel. Eventueel kun je een gekalibreerd exemplaar kopen tegen meerprijs.

De teleurstelling volgde echter spoedig. Het vergisten doe ik in een plastic 31 L Curver-vat in een koelkast met een verwarmingselement plus een STC-1000 regeling. Dit staat allemaal in een tuinhuisje op ongeveer 8 meter van mijn router. Blijkbaar was het signaal te zwak en/of vormde de koelkast een zgn. kooi van Faraday waar het Wifi-signaal niet of te zwak doorheen kon komen. Via het brouwforum kreeg ik het advies om een repeater te plaatsen. Deze heb ik vrij snel via een forumlid tweedehands kunnen aanschaffen. Maar weer geen resultaat. Uiteraard de pest in met een leuk speeltje dat het wel doet maar waar ik niets mee kan. Na een langdurige speurtocht vond ik ergens een Duits bericht dat iemand van een coaxkabel een dubbele antenne had gemaakt. De kabel is aan beide uiteinden gestript en de binnendraad steekt 32 mm uit. Deze afstand is ¼ λ (golflengte) van het 2,4 GHz Wifi-signaal te zijn. Een einde hangt vlakbij de repeater en het andere in de koelkast boven het gistingsvat. Het deurrubber heeft verder geen last van de kabel. En ja, warempel, dit werkt. Het signaal wordt opgepikt en door de kabel naar de repeater doorgegeven. De kooi van Faraday is opengebroken!

Enkele weken later doet zich weer een vervelend probleem voor. De iSpindel heeft lekkage opgelopen en is van binnen nat geworden. Niets werkt meer, helaas, en hij is ook niet te repareren. Bij forumlid Scorpionrose van https://ispindel.nl/ heb ik een nieuwe besteld. Deze zat wat degelijker in elkaar dan vorige en werd nadien ook nog voorzien van een extra antennemodule. De dochter van voorzitter Theo schijnt ze ook op bestelling te maken. Voor de dhz-ers zijn bouwpakketten te koop en de echte die-hards kopen alles los in bij Ali. Kalibreren is weer een eitje gebleken en de hele opstelling werkt perfect. Het is even een gepruts geweest met de nodige uitzoekerij maar ik ben er nu heel tevreden mee.

Begeleiding minder ervaren brouwers en afstand zijn aandachtspunten

Meer dan de helft van de leden, 172 om precies te zijn, heeft deelgenomen aan de enquête. De deelnemers zijn gemiddeld ruim 7 jaar lid, en 36 deelnemers al meer dan 10 jaar. Dat laatste zagen we ook aan de leeftijdsverdeling: meer dan de helft is boven de 50. Een vijfde van de deelnemers is naast ’t Wort Wat lid van PINT, een enkeling ook van een andere amateurbrouwervereniging.

Nieuwe leden

In de 26 jaar dat de vereniging bestaat, is 't Wort Wat vrijwel continu gegroeid. De hype rond amateurbrouwers en speciaalbieren van de afgelopen 10 jaar heeft voor een groeispurt gezorgd. De vereniging wordt daardoor door sommige leden van het eerste uur als anoniemer ervaren (“ik zie zoveel nieuwe gezichten zonder naam”), terwijl nieuwe leden vaker moeite hebben om hun plek te vinden. 51% van de deelnemers zou graag zien dat nieuwe leden een betere introductie binnen de club krijgen. 17% van de deelnemers geeft aan dat ze bij een betere coaching vaker aan brouwdagen zullen deelnemen en 36% mist de mogelijkheid om per e-mail, WhatsApp of Twitter brouwtechnische vragen te kunnen stellen aan ervaren brouwers van de club. Ook aan een verdiepingscursus bierbrouwen is behoefte, zo wijst de enquête uit.

De meerderheid van de deelnemers brouwde al en werd lid om zijn of haar kennis te vergroten, de rest vanwege de cursus of om te kijken of brouwen een leuke hobby zou zijn. Al met al geeft de helft aan de brouwcursus te hebben gevolgd. Die is daarmee een krachtig wervingsinstrument. De leden brouwen gemiddeld minstens vijf maal per jaar.

Activiteiten

Om maar met de deur in huis te vallen: het clubblad is populair. 77% geeft aan elk clubblad te lezen en 40% zegt dat alleen het clubblad het lidmaatschap al waard is. De lezers geven aan graag meer te lezen over brouwtechniek en gadgets. Het clubblad wordt voor en door leden geschreven, dus pak die handschoen op!

30% bezoekt meer dan 6 clubavonden per jaar en clubavonden en brouwdagen voorzien in verschillende behoeftes. Bijna een derde van de meest trouwe deelnemers aan brouwdagen laat zich maar zelden op een clubavond zien. 30% van de deelnemers geeft aan dat meer clubavonden “op locatie”, zoals bij een brouwerij, zouden aanzetten tot frequenter bezoek. Een andere dag in de week wordt daarentegen niet als vooruitgang gezien.

Steeds meer leden brouwen elektrisch, inmiddels de helft. Twijfels over een goede stroomvoorziening weerhoudt nogal wat leden ervan vaker naar brouwdagen te komen. Tegelijkertijd geven sommige leden aan graag een thematische activiteit rond (specifieke typen) elektrische brouwketels te zien.

Uit de enquête komt verder naar voren dat de maandpakketten in een duidelijke behoefte voorzien, maar dat een verzendservice het animo nog behoorlijk op kan krikken.

De clubkampioenschappen zijn voor de club een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van de ledenbrouwsels, en voor leden een goede manier om feedback te verzamelen op hun bieren. Maar een kleine minderheid van de leden heeft ooit deelgenomen en veel leden denken dat hun bieren toch niet goed genoeg zijn. Over de proeftafel hebben we niet echt vragen gesteld, maar er lijkt behoefte aan een laagdrempeliger manier om leden te coachen in hun groei als brouwers.

Ten slotte hebben we gevraagd naar het aantal activiteiten dat de club organiseert. Met bijna Noord-Koreaanse eensgezindheid gaven de deelnemers aan het huidige aantal activiteiten precies goed te vinden.

Afstand

Uit de enquête komt ook naar voren dat een behoorlijk deel van de deelnemers weinig op clubavonden of brouwdagen komt. Afstand, reistijd en de noodzaak om met de auto te komen (en dus weinig te kunnen drinken) worden daarbij vaker genoemd dan tijdgebrek. 't Wort Wat heeft in de provincie Noord-Holland weinig concurrentie waardoor er voor mensen in bijvoorbeeld de buurt van Hoorn niet altijd een alternatief dichterbij is. Ruim de helft van de leden is meer dan een half uur onderweg, een vijfde van die groep zelfs meer dan een uur. Meer variatie in de locaties van activiteiten lijkt al snel de oplossing, al was de vraag daarnaar minder luid dan we van te voren hadden ingeschat. Sommige leden opperden om het smoelenboek beter doorzoekbaar te maken zodat leden bijvoorbeeld snel kunnen zien welke leden vlakbij wonen.

Aantrekkelijker worden

Bij een aantal vragen hebben we gepolst wat de vereniging kan doen om de verschillende activiteiten beter te laten aansluiten op de interesses van de leden. Aan het eind hebben we ook gevraagd hoe de club aantrekkelijker kan worden voor de leden. Uit de antwoorden komt geen rode draad naar voren. Het ene lid wil meer clubavonden zonder programma, zodat je lekker kunt kletsen, een ander wil juist meer verdieping en een derde wil brouwerijen bezoeken.

Tot slot

We hebben ook heel veel zaken niet gevraagd. Niets over excursies, niets over de proeftuin of proeftafel, niets over onze enthousiaste Boerderij-uitbater, niets over de contributie en niets over het bestuurlijk functioneren. Is dat erg? Om een voorbeeld te noemen: geen enkel lid heeft in een van de vrije antwoordvelden iets over samenstelling of functioneren van bestuur of commissies gezegd. Het lijkt erop dat bij de leden dankbaarheid overheerst over de ondersteuning die de vereniging biedt bij de beoefening van de brouwhobby, en zijn het vooral verbeteringen op details waarmee leden meer voldoening halen uit hun lidmaatschap. Een behoorlijk aantal leden heeft aangegeven benaderd te mogen worden voor kleinere of grotere klussen. Heel fijn! Maar lees je hierboven iets waarvan je denkt: ah, dat kan ik! – of: die uitdaging ga ik graag aan! Meld je dan gerust zelf bij een bestuurslid.

In het laatste clubblad met veel plezier het artikel van Mari van Lieshout gelezen over de steeds meer overheersende aanwezigheid van Grainfathers, Easybrews, etc. Leuk om te lezen hoe hij besmet is geraakt met het brouwvirus en dat hij helemaal zen wordt van het roeren door het beslag en checken van de gasvlam. Ik denk dat we toch allemaal een passie delen voor ambachtelijk bier, ook al beleeft ieder dit soms op iets andere wijze.

Graag deel ik daarom hier hoe ik gegrepen ben door het hobbybrouwvirus. Ik ben samen met mijn echtgenote kweker van groene planten in het Westland. Nu bijna 62 jaar oud maar op 17 jarige leeftijd (1976) liep ik voor mijn tuinbouwopleiding stage in België. De bierwereld van jaren '70 kenmerkte zich in Nederland door schaalvergroting, uitmondend in het overblijven van slechts ca. 10 à 12 bierbrouwers.

Toen ik een aantal maanden in België stage liep bleek dat het daar heel anders was: “bijna elke plaats een eigen biermerk”. De plaats waar ik verbleef was Moerbeke-Waes met 5000 inwoners en 40 cafe's. Veel mensen met een ruime woning en de kinderen de deur uit, besloten daar een buurtcafe te openen. De eerste dag dat ik daar als 17-jarige ging stappen met 2 Vlaamse dames en een Vlaamse jongen, werd ik al getest en na een aantal Vlaamse pintekes gingen we over op:  ‘de Duvel’  en je begrijpt dat als je dat drinkt op pilstempo, dit op den duur zorgt voor een wat wazige wereld. Kortom, ook weer een lesje geleerd. Vanaf die tijd heb ik interesse in bierdiversiteit, niet te verwarren met biodiversiteit.

Alhoewel ik altijd onder mijn vrienden de eerste was die een onbekend biertje proefde, had ik langzamerhand wel een voorkeur. Tripels met koriander konden mij niet bekoren en ook witbieren en te moutige bieren zijn niet mijn favoriet. Ik ben later ook wel wijn gaan drinken met ook daar een voorkeur voor droge, fruitige witte wijn en niet zo voor zware rode.

De interesse voor bier bleef wel. Bij weekendjes uit met zwager en schoonzus rond de eeuwwisseling, bezochten we ook vaak een brouwerij. Daar ontdekte ik uiteindelijk ook de Amerikaans gehopte IPA, Baltic porters en Imperial stouts. Dit zorgde bij mij weer voor een hernieuwde belangstelling voor craftbieren. Toen een jaar of 5 geleden mijn zoon een keer thuis kwam met een bierbrouwpakket (IPA) en dit wonderwel lukte, werd het hobbybrouwvirus aangewakkerd.

Na eerst eens wat te proberen met pan en moutextract, heb ik besloten dat dit ook wel een leuke hobby zou zijn voor de jaren na mijn leven als kweker. Daarom  een Grainfather aangeschaft, welke mij prima bevalt. Mijn brouwhobby bestaat niet uit roeren en een gasvlam temperen maar meer uit een recept/maischschema  ontwikkelen en testen/brouwen en resultaat proeven en vervolgens bier en ideeën uitwisselen met collegabrouwers. Dus je ziet: niet iedereen is hetzelfde qua smaak en/of werkwijze. Om deze processen te begrijpen en onder de knie te krijgen heb ik veel gehad aan: brouwhulp van Adri, Hobbybrouwen.nl en natuurlijk 't Wort Wat! Tot nu toe een keer meegedaan met Brand 2019 en met ONK2019 met bieren welke toen voorradig waren: een winterbier en een pils met frisse citrahop, beide met beoordelingscijfers rond 7,1-7,4 . Daar was ik als nieuwe bierbrouwer best tevreden mee.

Helaas is meedoen met een brouwdag voor mij niet mogelijk. Op mijn kwekerij heb ik 2 scholieren die ook graag zaterdagmorgen nog wat willen bijverdienen. Dus als ik na 12:00 vertrek naar de brouwdag kan ik daar 13:00 aanwezig zijn en wel meepraten en -proeven. Daar geniet ik ook van mensen als Mari die daar bezig zijn met roerstok en brander en zelfgemaakte brouwinstallatie. Ik denk dat iedereen de brouwhobby op eigen manier beleeft en dat is prima. Ondanks dat ik liefhebber ben van automatische brouwketels, IPA, Stout en Porter, is het leukste toch wel dat we de passie delen voor zelfgemaakt divers bier. Volgens mij kan Mari het hier wel mee eens zijn?

Het BBF wordt gehouden van vrijdag 13 tot en met zondag  15 maart 2020 in Barcelona. Op het festival zijn meer dan 600 verschillende bieren vertegenwoordigd en minimaal 150 taps om deze bieren te tappen. Zodra een vat leeg is komt het volgende bier op tap. De organisator van het BBF was direct enthousiast en nam de 3 vaten Polderbok af voor het festival, onder de conditie dat wij zelf ook kwamen. Nou, dat was niet tegen dovemans oren gezegd! Vandaar dat er een delegatie van de Polderbokcommissie naar Barcelona vertrekt om met eigen ogen te aanschouwen hoe ons bier wordt gewaardeerd.  Dus snel transport van de vaten geregeld, via retourvracht bij een bloemenexporteur. Waar goede contacten en een paar flessen bier al niet goed voor zijn.

Tickets en hotel zijn geregeld, we zijn er klaar voor. Uiteraard volgt er een verslag van onze belevenissen in Barcelona.

De eerste clubavond van het nieuwe jaar en al het tweede maandbier. Dit keer en voor de eerste keer een ondergistend pils. Voorheen was een bier dat hoog in de punten kwam meestal een donker bier van een procent of 8. En dit op een avond dat Jan Wurpel een verhaal hield over “hoe verbeter ik mijn bier”.

Stefan Hendriks heeft de afgelopen jaren goed opgelet en kwam dus met een Pils dat bij heel veel leden echt in de smaak viel en waar ze dus veel punten voor over hadden. Hij was niet voor niets de winnaar van de Wisselkei 2019 en wil deze KEI nog wel een keertje winnen.

Ik hoop dat andere leden de competitie aan willen gaan en dat het weer een wedstrijd wordt op het scherpst van de snede, misschien weer met een of twee honderdsten verschil. We zullen het zien.

De uitslag van dit bier was dan ook hoog: 402,418 punten op 52 wedstrijdformulieren, dat geeft een uitslag van 7,73. Bedankt Stefan, voor dit prima te tappen bier! Volgende maand weer een maandbier.

Tot dan,
Jullie uitbater John

Beste mede-clubleden,

De vraag over het brouwen van kuitbier leg ik maar even bij jullie neer. Ik wil 10 lt. kuitbier gaan brouwen. Helaas staat in het receptenoverzicht van de club daar geen recept van.

De mouten (3 soorten) en hun hoeveelheden heb ik wel. Ik weet ook dat er géén zaken als koriander e.d. toegevoegd mogen worden.

Het maischen is redelijk eenvoudig. Je begint met maischen meteen ná het storten van de mout, dus nog in het koude water, en gaat langzaam verwarmen tot het “brewers window” = ca.65 °C, in totaal 70 minuten. Daarna op 78 °C  , gedurende 10 minuten afmaischen. Maar dan: ik weet wèl welke hoppen ik kan gebruiken: Saaz of H.Mittelfrüh of Tettnanger, maar ik weet niet welke hoeveelheden van welke hop en de bijbehorende kooktijd. Dat laatste schijnt toch gauw 70 minuten te zijn. Het wordt een redelijk bitter bier met een bitterheid tussen de 20 en 40 EBU.

Wie, oh wie, kan mij helpen met het vinden van de ontbrekende gegevens: hopsoort, het alfa %, kooktijd en de hoeveelheid van de gekozen hop om die EBU van 20 tot 40 te bereiken? Helemaal of bij benadering.

Met vriendelijke groet,
Jean-Pierre

De clubavond van januari zorgde voor een kleine verrassing. Na het hoofdonderdeel van de avond waren er zoveel gegadigden die hun bier wilden laten proeven aan de proeftafel dat er spontaan een tweede proeftafel in gebruik werd genomen. De eerste tafel werd geleid door Theo van Eijden. De tweede tafel hebben Rob Hagen en ondergetekende voorgezeten.

Al eerste mochten we een Guinness kloon van Patrick Vuurens proeven. Het toeval wil dat ik dit bier heel recent nog had gedronken dus het was mogelijk om dit bier goed te beoordelen. Ik ben persoonlijk geen Guinness liefhebber maar het bier van Patrick stond mij wel aan. Het had even wat meer karakter en smaak dan de echte Guinness. Patrick streeft echter naar een ultieme Guinness kloon dus het advies dat we hem konden geven was om de Roasted Barley (geroosterde gerst) of een gedeelte daarvan pas met de laatste maischstap toe te voegen.

Het volgende bier dat we voorgeschoteld kregen was een Berliner Weisse van een jonge man die voor het eerst de clubavond bezocht. Gelukkig kan ik een zuur bier op zijn tijd wel waarderen en ik moet zeggen dat het een fraai bier was. Deze Berliner Weisse was opgeleukt met wat toegevoegde frambozen, hetgeen het bier een feestelijk karakter gaf. In een slank glas kan het een bierig alternatief zijn voor roze champagne. In ieder geval beviel deze uitvoering mij beter dan zoals de Duitsers hem gewend zijn te drinken. Die drinken hem met een siroop om het zure karakter te onderdrukken. In Duitsland hebben ze commerciële versies in de smaken Himbeer en Waldmeister. De eerste is knalrood en de tweede gifgroen, waarbij de smaak van de groene mij altijd doet denken aan een schoonmaakmiddel voor het toilet.

Vervolgens kwam een bier van Jan Olijhoek op tafel. Aan dit bier was een hoeveelheid dennentoppensiroop toegevoegd. Deze siroop had hij van mij gekregen. Eerder hadden we zelf een bier gebrouwen waar de dennen heel subtiel in te proeven waren. In het bier van Jan kon ik de harsige smaak echter niet terugvinden. Waarschijnlijk had zijn bier van zichzelf al smaak genoeg. Ter vergelijking had ik mijn X-Mas Tree Pale Ale meegebracht. Ik had bij dit bier na de kook (flameout) voor 20 minuten zo'n 100 gram dennentoppen op 20 liter wort toegevoegd. Deze zijn dan ook zeer duidelijk waarneembaar. Het bier zit inmiddels al een paar maanden in de fles en de scherpe kantjes zijn er nu wel vanaf. Het was echter geen bier voor Rob Hagen. Over brouwen met dennentoppen lees je meer in een volgend clubblad.

Guinness Kloon

Van: Patrick Vuurens
Klasse: B
Stijl: Irish Stout

Recept gegevens

Batch: 20,0 l
Kook volume: 23,0 l
Kooktijd: 60 min
Alcoholpercentage: 6,0%
Begin-SG: 1056
Eind-FG: 1014
EBC (kleur): 78
EBU (bitterheid): 37,0

Ingrediënten

4,00 kg Maris Otter Malt, 83,8%
0,57 kg Roasted Barley, 12,0%
0,20 kg Weyermann Dark Munich, 4,2%
0,5 kilo Muesli ook mee maischen

Hop

43,00 g East Kent Golding (bloemen, 5,1% alfazuur) kooktijd 60 min
20,00 g Goldings (pellets, 5,4% alfazuur) kooktijd 60 min

Gist

Mangrove Jack’s M15 Empire Ale

Maischstappen

64 graden, 60 minuten
78 graden, 10 minuten

Notities

Vergist op 20 °C. Na een week primaire vergisting overgeheveld en toen 6 liter apart weggezet met cacoa nibs die in likeur 43 hebben geweld (helaas niet de hoeveelheden genoteerd).

Eind 2018 hoorden wij voor het eerst verhalen over een voor ons ‘nieuwe’ gist genaamd Kveik. Deze bleek zulke interessante eigenschappen te hebben dat wij ons zijn gaan verdiepen in deze nieuwe hype. Kveik is een West-Noors dialect woord voor gist (“Gjaer” is de algemene Noorse term), welke door Noorse boerenbrouwers al eeuwen wordt gebruikt. Deze gist bestaat – in tegenstelling tot wat wij gewend zijn – niet uit een enkele giststam, maar uit meerdere giststammen en soms ook uit bacteriën. Wanneer wij over Kveik praten, bedoelen we dan ook een gistcultuur, maar daarover een andere keer meer.

Toen wij in oktober 2019 dan ook eindelijk vier verschillende Kveik-culturen kochten, was het vanzelfsprekend dat we als eerste een biertje zouden brouwen zoals de Noorse boerenbrouwers dat nu ook nog doen, een Norwegian Farmhouse Ale dus. Norwegian Farmhouse Ale staat in Noorwegen bekend onder de verzamelnaam “Maltøl”, hetgeen moutbier betekent.

Maltøl bestaat uit drie hoofd-stijlen:

• Stjørdalsøl: gemaakt van donkere, zelfgerookte mouten, gemaakt met commerciële gist.
• Kornøl: Licht, troebel, zoet en fruitig, gebrouwen met jeneverbestakken en vergist met Kveik.
• Vossaøl: Helder, rood-bruin, zoetig-fruitig bier gebrouwen met jeneverbestakken en vergist met Kveik. Verkrijgt z'n donkere kleur middels een urenlange kook.

Stjørdalsøl wordt met commerciële gist gebrouwen en viel dus af. Daarop besloten we een 20-liter batch te splitsen in een Kornøl en een Vossaøl. Historisch gezien wordt Kornøl vaak gebrouwen als een Raw Ale, dat is een bier dat na het maischen direct wordt gekoeld en vergist. Geen kook dus! Dat kan omdat de hogere maischtemperaturen het wort pasteuriseren. Voor de vorming van DMS hoeft niet te worden gevreesd, omdat de stoffen die daarvoor verantwoordelijk zijn pas vanaf zo'n 82˚C worden aangemaakt.

Ons recept hebben wij heel simpel gehouden, zodat het gistkarakter het meest tot uiting zou komen, en bestond slechts uit Pale Ale mout, hop en jeneverbessen. Traditioneel worden jeneverbestakken gebruikt, maar wij wisten niet precies welke soort het moest zijn en hadden gelezen dat sommige soorten mogelijk giftige stoffen konden bevatten; vandaar de keuze voor jeneverbessen, ook al geven deze een iets andere, bittere smaak. Het maischen hebben wij gedaan op 67 °C (60 minuten) en 76 °C (30 minuten). Door op de laatste 30 minuten van de maisch hop toe te voegen, wordt een hoparoma verkregen. Voor bitterheid zou er een hopthee apart moeten worden gekookt, maar daar hebben wij bewust niet voor gekozen. We hebben de Raw Ale afgetapt, teruggekoeld naar 35 °C en vervolgens Hornindal Kveik geënt welke binnen enkele uren al volop aan het gisten was, waarna we de temperatuur hebben verhoogd tot de gewenste vergistingstemperatuur van 38 °C. Op deze extreem hoge temperatuur gedijt Kveik namelijk heel goed. Hornindal is een gistcultuur welke bestaat uit 8 giststammen en een lactobacillus. Daarmee stond vast dat onze Raw Ale een zurig karakter zou krijgen. Het smaakprofiel van Hornindal wordt beschreven als: zacht, karamel, paddenstoel en tropisch fruit. Het leek ons een mooie match om daarbij Mandarina Bavaria te gebruiken als aroma-hop.

De beide bieren zijn goed gelukt. Zoals verwacht was de vergisting binnen twee dagen klaar (van 1.072 naar 1.016!) en hebben we op de vijfde dag gebotteld met 6 gram bottelsuiker per liter. De Noorse boerenbrouwers gebruiken overigens geen bottelsuiker, maar koelen en bottelen/keggen al na enkele dagen waardoor er nog een klein beetje carbonisatie uit de hoofdvergisting in het bier achterblijft.

De verschillen tussen de beide bieren waren best interessant te noemen. Zoals verwacht was de Raw Ale lichter van kleur dan de Vossaøl. Zowel de Raw Ale als de Vossaøl waren tropisch fruitig, denk aan ananas, mango en sinaasappel, met een beetje jeneverbes in de smaak. De Raw Ale had een zacht zuurtje van de lactobacillus en miste hopbitterheid. De Vossaøl had een beetje karamel, een aangename bitterheid en iets hop in de smaak. Nu, bijna 2 maanden later, heeft vooral de Vossaøl een smaakverandering ondergaan. De fruitigheid is iets naar de achtergrond en heeft plaatsgemaakt voor meer karamel en de ‘paddenstoelensmaak’. Al met al bijzondere bieren…
 
Wat ons betreft een hele interessante en leerzame brouw en ons lijkt een Norwegian Farmhouse Ale in de vorm van de Vossaøl zeer geschikt voor een toekomstige brouwdag!
 
Patricia en Chris Talbot

Zo, de kop van het jaar is er af en ik brouw weer lustig er op los. Althans, in gedachten dan. Alhoewel, toch al 2 brouwsels dit jaar…

Waarom dan toch even die twijfel? Mogelijk door de BrewMonk. Deze heb ik aangeschaft om een paar redenen. Nu heb ik genoten van het artikel van Mari van Lieshout (januari 2020), maar ik ben het toch niet helemaal eens met zijn analyse. Een van mijn redenen om een dergelijk automatisch systeem aan te schaffen liggen in de buurt van die van de zoons van Jean-Pierre. Het sjouwen met ketels wordt allengs wat lastiger. Ik had natuurlijk ook een pomp kunnen kopen om mijn systeem van pannen te handhaven, maar ik was ook nieuwsgierig naar de BrewMonk. Bovendien wilde ik graag helemaal buiten brouwen en liefst elektrisch. En daar zit meteen mijn getoonde twijfel over het bovengenoemde lustige brouwen.

Het is de laatste tijd niet altijd het juiste brouwweer, zal ik maar zeggen. Als de takken om je hoofd gaan vliegen of het water neerstort uit de hemel, tja, dan zet ik die giststarter toch maar even wat koeler. Er komt anders meer in de ketel dan dat er uit moet dampen, incl. de nodige narigheid die wil concurreren met mijn gistcellen. Maar als het weer meezit en ik heb ook nog eens tijd en ik ben ook nog een vrij, dan staat die ketel meteen buiten. En dan voel ik me nog steeds een heksenmeester (zoals Jean-Pierre het zo treffend noemt), maar dan ondersteund met toeters en bellen… Reken maar dat ik tijdens de maisch de roerspaan een paar keer pak. Het is even wat werk om bij de maischinhoud te komen van een automatisch systeem, maar twee keer goed roeren tijdens een maisch geeft een veel beter resultaat dan alleen de pomp gebruiken. En het apparaat geeft je nog steeds goede mogelijkheden om first wort hopping te integreren (20 minuten bij 80 graden, na spoelen) of gebruik te maken van flame out hopping (10 minuten hopsteeping in je ketel, terwijl die al een beetje afkoelt) en dat stel ik steeds grotendeels handmatig in, dus ik denk niet dat ik verveeld rondloop tijdens een brouwdag. Geen automatisch afdraaiend programma voor mij… Sterker nog: ik draag tegenwoordig een fitbit, zo'n device om je pols dat onder andere je stappen telt. Op mijn laatste brouwdag had ik hem om, ben verder die dag niet buiten huis en tuin geweest, en kwam op een respectabele 14.000 stappen uit die dag. Nee, verveeld heb ik me niet die dag. Brouwen is topsport, óók met een BrewMonk!
  
Proost, Ben