Clubavonden

De hele wereld staat op zijn kop door het Coronavirus of ook wel Covid-19 genoemd. Dit heeft ook invloed op de activiteiten onze club.
Door regelgeving uitgevaardigd door de overheid waren wij genoodzaakt clubavonden, excursie naar het Zythos bierfestival, brouwdagen en de brouwcursus te annuleren. Bijeenkomsten mogen in ieder geval tot 1 juni niet plaatsvinden. Tot die datum zijn alle activiteiten van onze club stopgezet. We wachten af of deze datum nog verlengd gaat worden. Maar ik vermoed dat deze hele kwestie nog lang zal gaan duren, dus ga ik voldoende ingrediënten inslaan om tijdens de zomervakantie thuis wat biertjes te gaan brouwen. Op vakantie gaan zit er volgens mij niet in deze zomer.

ONK

Ook het ONK 2020 dat op 13 juni zou plaatsvinden is uitgesteld. Zo spoedig mogelijk wordt er een nieuwe datum vastgesteld door de organisatie van dit evenement.  Houd de Facebookpagina van het ONK2020 in de gaten: https://www.facebook.com/ONK2020/.

Polderbok

De Polderbok zou internationaal gaan. De organisatie van het BBF2020 (Barcelona Beer Festival) had gevraagd of wij met een afvaardiging naar Barcelona wilden komen. Jacques Stricker heeft hier in dit clubblad een artikel over geschreven.

Of er een Polderbok 2020 gaat worden gebrouwen is ook afhankelijk van hoe de hele Coronasituatie zich ontwikkelt. Ik hoop dat wij ons allemaal gezond en wel door deze crisis heen worstelen, en elkaar in de toekomst weer kunnen ontmoeten bij activiteiten van onze club.

Recept van de maand

We koken alles tegenwoordig toch maar een minuutje langer. Je weet maar nooit met al die ronddwalende virussen en quarantainedoorbrekende bemoeials. Een besmetting is tegenwoordig zo opgelopen en een naar corona smakend bier lijkt mij niet zo'n fijn eindresultaat van alle noeste arbeid. Vooral dat in de fles ingroeiende citroentje lijkt mij een vééééél te hoog vitaminegehalte mee te brengen. En vitamines, dat weet elke gezonde rood-vleeseter, die overheersen gauw, je wordt er niet beter van en je krijgt er tevens achteraf van die schrale aambeien van. Gelukkig heb ik wc-papier genoeg.

Tevens zorgt 1 minuutje langer koken voor iets meer kookverlies, wat dus weer een iets dikkere wort oplevert wat weer een heel klein beetje hoger alcoholpercentage oplevert. Alleen maar goed voor de ontsmetting dus. Even een ontsmettings-‘side step’ gedachte: iedereen is de hele dag door zijn of haar handen aan het ontsmetten met allerhande leuk geurende alcoholsapjes en -gelletjes. Maar… is je huid niet heel lichtjes alcoholdoorlatend? Dan komt het dus allemaal in je bloed terecht. Mag je na zo’n dag handen ontsmetten dan nog wel in je auto rijden? En als je nu aangehouden wordt en moet blazen en het gaat fout, gelooft de politie dan dat je niets gedronken hebt en alleen maar de hele dag met je handen in een pot ontsmettingsspul hebt gezeten?

Deze maand is dus de WMtripel aan de beurt. Een fijn droog tripeltje. Zou ik verder niet veel aan doen, al kan dat natuurlijk wel. Het recept is vrij ‘basic’ dus je kan er wat leuke koudhop of iets soortgelijks aan toevoegen. Paradijszaad kan ook. Daar heb ik echt al heel lang niets meer mee gedaan, bedenk ik mij zojuist. Springt dus zomaar een idee voor een nieuw recept vanuit de hoge hoed in het zicht. Ga meteen op zoek naar een mooi recept met paradijszaad.

Ik ben begonnen aan een serie doenkulbieren. Vond ik bij de Doenkulwaitzen wel leuk klinken maar je kan er dus gewoon elk biertype achter zetten en er dan een mooi recept bij verzinnen. Volgens mij gaat het dus gewoon een hele reeks worden. Ik verzin zo even wat namen: Doenkulparadijs, Doenkulsaison, DoenkulBlond, Doenkulapa. Je kan eindeloos doorgaan. Nu nog de recepten verzinnen.

Voor de komende tijd staan de volgende recepten op het programma:

Bestellen gaat als volgt: Log in op de site en kijk onder het menu “Voor Leden” en kies dan voor Pakket van de maand. Betalen voor het pakket kan dan vervolgens via iDeal. De levering door Brouwmaatje geschiedt dan op de aangegeven clubavond.

Groeten,
Michael

PS: recept voor mei

'thoestochwelopzoongauweveerinjereetimperialrussianstout

Ingrediënten

Maischschema

Opmerking

Dit bier leent zich uitstekend voor het toevoegen van houtsnippers, vanille, kaneel of cacao.

Een tijd geleden was ik een paar recepten aan het bekijken. Van een van de recepten kon ik in de eerste instantie maar niet begrijpen wat er mis was, of beter gezegd, anders was. Licht geïrriteerd over het feit dat het misschien een leuk maar fout of onvolledig recept was drong het ineens tot mij door. Er was helemaal niet mis mee. Sterker nog, het is een geweldig recept om een keer uit te proberen. En wat is er zo anders aan het recept vraag je je af. De kooktijd. Het recept heeft een kooktijd van: 30 minuten.

Half uur Pale Ale

Receptgegevens

Ingrediënten

Maischschema

 
Het koken van de wort na het maischen is een vast onderdeel van het brouwen. 60 minuten of 90 minuten, soms misschien iets langer. Wort koken doen we om verschillende redenen:

• Steriliseren van het wort
• Stollen, klonteren van eiwitten
• Isomerisatie van hop
• Afvoeren van DMS
• Verdamping van water

Dit zijn allemaal belangrijke doelen bij het koken van wort. Maar heb je daar wel minimaal zestig minuten voor nodig? En is je bier gedoemd te mislukken als je je wort minder lang kookt? Misschien niet.

Als je maar voor 30 minuten wilt koken, zijn er een paar dingen die je moet overwegen bij het ontwerpen van recepten. Om te beginnen: 15 minuten koken is het absolute minimum is om bacteriën te doden en het wort te steriliseren zodat het geschikt is voor een goede vergisting. Koken stopt ook de omzetting van suikers die optreedt tijdens het maischen. Als je niet zou koken om de conversie te stoppen zou het wort minder dextrinesuikers bevatten en kan je wat dunner bier krijgen dan oorspronkelijk gepland. Maar goed, dat is ook de reden waarom we voor het koken een aantal minuten op 78 °C maischen.

Eiwitten en enzymen gaan bij een bepaalde temperatuur stollen en samenklonteren en als trubachtig materiaal neerdalen op de bodem van de ketel na het koken en tijdens het koelen.  Als tijdens het overhevelen naar je gistingsvat deze trub achterblijft in de kookketel geeft dat helderder bier en verlengt het de houdbaarheid. Sterilisatie, het stoppen van de conversie, en het stollen en klonteren van eiwitten treden op in de eerste 15 minuten van de kook. Dus dat is de minimale tijd dat wort moet koken.

DMS (dimethylsulfide) is een chemische stof die ongewenste smaken en aroma's in bier produceert. DMS proef je als gekookte maïs of kool. Niet bepaald wat je in je bier wilt hebben. Gelukkig kun je DMS in je bier gemakkelijk vermijden door het koken van het wort. DMS wordt namelijk veroorzaakt door de verwarming van een chemische stof, SMM (S-methyl methionine) die van nature voorkomt in mout. DMS is zeer vluchtig, wat betekent dat het gemakkelijk kan worden verdreven door de werking van het koken. Pilsner-type mouten bevatten wel tot acht keer zoveel de SMM als andere meer gemodificeerde mouten zoals Palemout. Voor bieren met een flinke hoeveelheid pilsmout (pils, saison, cream ale, weizen, enz.) zou je daarom een kooktijd van minstens 60 minuten moeten aanhouden om de DMS voldoende uit te koken.

Het grootste deel van de mooie bitterheid, smaak en aroma van hop krijg je door het te koken in het wort. Isomerisatie is een mooi woord voor wat er gebeurt als hop in wort kookt. Koken zet de alfazuren in hop om in bitterheid, smaak en verbindingen die worden gewonnen uit de hop in je wort. Isomerisatie is in principe simpel. Als je hop langer meekookt zal het meer bitterheid afgeven en hoe korter je hop meekookt, hoe het meer smaak en aroma het aan het bier zl geven. Hop met een hoger alphazuurgehalte geeft in dezelfde tijd meer bitterheid af dan een hop met een laag alfazuurgehalte (als je van beide dezelfde hoeveelheid zou gebruiken). Een kooktijd van 30 minuten zal afhankelijk van de hopsoort kunnen bijdragen aan zowel de bitterheid als de smaak. Nogmaals, een kortere kooktijd geeft meer hopsmaak en –aroma.

Koken kan ook de kleur en het smaakprofiel van bier beïnvloeden door middel van de Maillardreactie. Deze reactie maakt het wort donkerder en geeft smaken als melasse, karamel, toffee, rozijnen of brood. De mate waarin deze reactie plaatsvindt hangt af van de hoeveelheid suikers in het wort en de lengte van de kooktijd. Een korte kooktijd zal niet zoveel invloed hebben op de kleur of smaak.

Wort koken zorgt er ook voor dat er water verdampt en op die manier een bepaald begin SG bereikt wordt. De snelheid waarmee het water verdampt is verschillend en hangt onder andere af van de kracht waarmee de wort kookt of de apparatuur die je gebruikt. De snelheid van verdamping zit over het algemeen tussen de 2 tot 4 liter per uur. Met een korte kooktijd zal je geen zwaar bier kunnen maken. Kort gezegd hou je met een kortere kooktijd dus meer bier over maar wel met een lager begin SG.

Ben je wat nieuwsgieriger geworden over het korter koken van wort, lees dan dit interessant artikel (en experiment) van Marshall Scott van Brulosophy. Ook hij vroeg zich af of je de kooktijd van je wort drastisch kon verlagen en wat het effect hiervan is op de kwaliteit van het bier. Een kortere kooktijd tijdens het brouwen zal niet geschikt zijn voor elk recept en elke stijl. Echter, voor een goede, drinkbare pale ale is het zeker het proberen waard. Probeer het als je er zin in hebt en experimenteer erop los.

Bronnen

• http://brulosophy.com/2015/03/11/the-impact-of-boil-length-ale-exbeeriment-results/
• https://homebrewsupply.com/learn/60-90-otherwise-finding-best-boil-time.html

In het vorige clubblad schreef ik dat onze polderbok naar het BBF in Barcelona zou gaan. Nou, ze is daar ook aangekomen, maar het verloop is iets anders uitgepakt. Een aantal leden van de Polderbokcommissie (Erik, Jan en Jacques) en een aantal clubleden (Wilfred, Alex, Nico, Walter) zouden samen naar Barcelona gaan om het Barcelona Beer Festival te bezoeken en gelijk te kijken hoe onze polderbok wordt ontvangen door de bezoekers.

Gaandeweg de week van vertrek (9 tot 13 maart) werd er steeds meer duidelijk over het coronavirus in Nederland en ook in Spanje. Op woensdag 11 maart werd bekend dat het BBF niet doorging en er mogelijk een nieuwe datum zou worden geprikt. Men dacht toen nog eerst aan juni 2020. De laatste berichten geven aan ergens in de herfst, maar gezien de ontwikkelingen kan het zomaar 2021 worden.

Wij als groepje bezoekers hadden eerst nog het idee om toch naar Barcelona te gaan, hotel en reis waren al geboekt en betaald, om daar zelf maar een biertocht te organiseren, maar dat veranderde toch heel rap. Op donderdag werd al duidelijk dat het ook in Barcelona heel snel de verkeerde kant op ging en dat, als we toch gingen, het wel eens een veel langer verblijf zou kunnen worden dan we gepland hadden. Nou is een extra vakantie nooit weg, maar verplicht ergens binnenzitten…

Wat voetballen met bierbrouwen te maken heeft weet ik niet, maar toch mogen we eigenlijk blij zijn dat  Ajax de wedstrijd tegen Chelsea in de Champions league met 4 - 4 gelijk speelde, mede door de Italiaanse scheidsrechter Gianluca Rocchi die Ajax, op dubieuze gronden, 2 rode kaarten gaf. Had Ajax deze wedstrijd gewonnen dan was de volgende tegenstander Atalanta Bergamo uit Lombardije geweest. Nu was Valencia de tegenstander en inmiddels weten we dat die avond in het San Siro stadion (Milaan) een biologische bom

Dus besloten we om toch maar thuis te blijven. Als alternatief zijn we met z’n 7en op zaterdag, we hadden toch allemaal vrij en het thuisfront had al andere plannen, maar ons verdriet gaan verdrinken. Met de trein ging het richting Leiden, dat was voor iedereen goed bereikbaar, alwaar we om 15:00 uur werden opgewacht door Wilfred en Alex, die ons door de stad heen loodsten. Als eerste werd een bezoek gebracht aan het Stadsbrouwhuis waar we verschillende bieren hebben geproefd.

Buiten bij het Stadsbrouwhuis stond al een bord met de waarschuwing niet met teveel mensen naar binnen te gaan, de regel van niet meer dan 100 man was al ingesteld, maar we hadden nog net een tafel voor 7 man. Nu ik dit schrijf kun je het je niet meer indenken dat je met 7 man aan een tafeltje zit te genieten van een lekker biertje. Daarna werd er koers gezet naar Lemmy's speciaalbiercafe (daar heeft de Polderbok ook op de tap gestaan) waar we weer met 7 man op een kluitje stonden om onze smaakpapillen tegoed te doen.

Als afsluiting van deze dag werd een bezoek gebracht aan Spaans tapasrestaurant La Plancha, alwaar we ons toch even in Barcelona waanden met deze heerlijk gerechtjes in een Spaanse ambiance. Rond 22.00 uur was iedereen voldaan en zijn we toch tevreden huiswaarts gegaan. Als het BBF dit of anders volgend jaar weer doorgaat en onze Polderbok staat dan nog of weer op tap, dan melden wij ons weer.

In het voorjaar van 2018 hebben Gery en ik vele weekeinden met de tent gebivakkeerd in de bossen op de Veluwe. Het blijft bijzonder om te zien hoe na een winterslaap de natuur weer tot leven komt. Wat vooral opviel waren de verse groene uitlopers aan de sparrenboompjes. Het type boom dat meestal uitgemaakt wordt voor dennenboom en rond de kerstdagen in huis gehaald wordt om te versieren. Het geval wil dat Gery een recept had voor dennensiroop. Het leek ons een mooie gelegenheid om deze siroop te maken teneinde deze te verwerken in een te brouwen bier.

Recept voor dennensiroop: Pluk uitsluitend de jonge, verse, groene uitlopers van de boom. Neem een grote vacuüm af te sluiten (weck)pot en vul deze met om en om laagjes van dennentoppen en kristalsuiker. Sluit de pot hermetisch. Vervolgens zet je de pot op een warme zonnige plaats. Het beste is de vensterbank van een raam op het zuiden.  Laat de pot de gehele zomer aan zijn lot over… Tegen de tijd dat het bockbier in de winkel ligt is de suiker vloeibaar geworden en zeef je de kleverige substantie. Doe de siroop in een schone fles voor later gebruik. De houdbaarheid is net als honing: lang.

Je kunt de siroop gebruiken bij vastzittende hoest en verkoudheid door driemaal daags een dessertlepel in te nemen maar onze intentie was om er een bier mee te brouwen. Nu had ik ooit ergens gelezen dat Schotse brouwers het wort filterden door deze door een bedje van dennentakken te laten lopen. Een recept voor een Schots bier lag dus het meest voor de hand. In het verleden hadden we tijdens een gezamenlijke brouwdag al eens een Scotch Ale “Hout en Schot” gebrouwen, dus met dit recept, dat in de receptendatabase op de website van 't Wort Wat! staat, zijn we aan de slag gegaan. We hebben een batch van 15 liter gebrouwen en hebben het hout achterwege gelaten. Met het vergisten hebben we 50 ml siroop toegevoegd. Het dennenaroma was heel subtiel aanwezig dus de dubbele hoeveelheid had ook gekund. Experimenteren mag en natuurlijk kan je ook andere Scotch Ale recepten gebruiken. Of gebruik de siroop als deel van je bottelsuiker voor de nagisting op fles.

Het brouwen met dennen- of eigenlijk sparrentoppen is niet nieuw. Nick Oud schreef in het clubblad van januari 2020 over Sahti, een eeuwenoud Fins biertype gebrouwen met jeneverbes en takken. Waarschijnlijk waren de Zweden hier ook van op de hoogte want zij waren van 1581 tot 1809 heer en meester over Finland. Ook in Noorwegen was men bekend met het brouwen met delen van de jeneverbes.

Toen in 1682 William Penn van de Engelse koning Charles II de opdracht kreeg een gebied te ontwikkelen, waren in dat gebied al Zweedse en Finse kolonisten aanwezig. In het huidige Pennsylvania, hetgeen letterlijk “Bossen van Penn” betekent, waren zij op zoek naar alternatieven voor de jeneverbes, die hier niet voorkwam. Sparren en dennenbomen waren er echter in overvloed. De beroemde Benjamin Franklin, ingezetene van Pennsylvania en bierliefhebber, beschreef in die tijd een recept voor dennenbier. Had hij dit zelf bedacht of had hij dit geleerd van de Zweden? Franklin was weliswaar inventief maar de meeste van zijn innovaties en uitvindingen waren gebaseerd op het werk van anderen die hem voorgingen. Ter ere van de 300^ste verjaardag van Franklin is er een bier gebrouwen naar het recept van hem, met gebruikmaking van diverse delen van de boom. Het was niet helemaal een succes. Uiteindelijk is gebleken dat het beste resultaat verkregen wordt met jonge, verse toppen. De blauwspar schijnt het best te voldoen. In de praktijk zijn wij het bos ingegaan op zoek naar de mooiste toppen, ongeacht welk type spar. Zo goed ben ik niet in het onderscheiden van de diverse soorten.

Hoe onderscheid je een spar van een den? Hier is een eenvoudig ezelsbruggetje voor. Bij een den staan de naalden in paartjes van 2 op de twijg. Bij een spar zit elk naaldje apart op de twijg.

Den = Duo
Spar = Solo

Dit najaar was ik blij verrast dat er nog diepgevroren dennentoppen in de vriezer lagen, zeker nadat ik een recept tegenkwam voor dennentoppenbier (Zymurgy mei/juni 2018). Het gaat om een American Pale Ale waarbij na de kook (flameout) een hoeveelheid dennentoppen gedurende 20 minuten aan het wort wordt toegevoegd. Vervolgens kan er gefilterd en gekoeld worden. Gist toevoegen en dan afwachten. Het recept is enigszins aangepast aan de ingrediënten die hier nog op voorraad waren. Al met al is het een goed bier geworden waarin de kerstboom nadrukkelijk aanwezig is. Het voorjaar staat voor de deur dus trek de natuur in en ook jij kunt met de feestdagen een toepasselijk bier schenken!

De Bière de Garde is gerelateerd aan de Belgische Saison, met het belangrijkste verschil dat de Bière de Garde ronder, rijker en moutiger is, zonder het pittige en bittere karakter van een Saison. Een Bière de Garde is een vrij sterk, moutig en droog bier met een schone smaak en een rond karakter. Hieronder vindt je een beschrijving van de Bière de Garde gevolgd door een leuk recept. Veel brouwplezier.

Aroma

Prominente moutige zoetheid, vaak met een complexe, lichte tot matige intensiteit van toastig-broodachtig-rijk moutkarakter. Laag tot matige hoeveelheid ester-aroma's. Weinig tot geen hoparoma (mag een beetje pittig of kruidig). De blonde versies zijn ook moutig, maar hebben niet de rijke en diepere aroma-eigenschappen en kunnen een iets hoppiger neus hebben. Over het algemeen hebben deze bieren een heel schoon aromaprofiel, hoewel sterkere versies een licht kruidige alcoholnoot kunnen hebben als het opwarmt.

Uiterlijke kenmerken

Er bestaan drie belangrijke variaties op de Bière de Garde: blond, amber en bruin. De kleur kan dus variëren van goudblond tot roodachtig brons tot kastanjebruin. Het bier is helder, hoewel tweeschijn normaal is in ongefilterd bier. Het bier heeft een mooie schuimkraag met over het algemeen een wit tot gebroken witte kleur (varieert per bierkleur).

Smaak

Bière de Garde heeft een medium tot volle mout smaak, vaak met een toastig, biscuitachtig, toffee– of licht karamel-zoetig karakter. De moutsmaken en complexiteit nemen toe naarmate de bierkleur wat donkerder wordt. Dit bier heeft een lage tot matige ester- en alcoholsmaak. De matige tot lage hopbitterheid biedt enige steun maar de nadruk is altijd op de moutsmaak. Donkere versies zullen eerder dan de lichtere versies gelijk een moutig-zoete indruk geven maar hebben, ongeacht de kleur, een moutige smaak en afdronk. Deze bierstijl heeft een lage tot geen hop smaak (kruidig, peperig, of kruidig) hoewel de lichtere versies een iets kruidiger of pittiger hopsmaak hebben (dit kan overigens ook komen van de gist). In de nasmaak is het bier moutig (karakter geschikt voor de kleur), een beetje droog en licht alcoholisch.

Mondgevoel

Het mondgevoel is medium tot medium-licht, vaak met een rond, romig-zijdeachtig karakter. Het bier heeft een matige tot hoge carbonatie en een beetje alcoholisch.

Technisch fiche

OG: 1.060 – 1.080
FG: 1.008 – 1.016
ABV: 6.0 – 8.5%
IBUs: 18 – 28
EBC: 12 – 38

Bronnen

• American Homebrewers Association, https://www.homebrewersassociation.org/homebrew-recipe/beer-recipe-of-the-week-grain-dorge/
• BJCP Beerstyle Guidelines
• Bierkeurmeestersgilde

Het mooie van thuisbrouwen is dat je er ook mee aan de slag kunt in tijden zoals we die nu beleven, waarin zoveel andere bezigheden even geen doorgang kunnen vinden. Zolang je tenminste aan grondstoffen kunt komen, maar gelukkig is Brouwmaatje nog open en anders het internet wel. Bij brouwen hoort ook het opzoeken van recepten, het lezen over brouwmethodes en ervaringen van andere brouwers. En soms ook een stukje brouwgeschiedenis.

De vraag die mij de laatste tijd even bezighield was: hoe het kan dat het rond 1880 nog gebruikelijk was dat vrouwen bier dronken en honderd jaar later niet meer? En dat die trend nu weer aan het ombuigen is? Ik heb er niet echt veel over kunnen vinden, maar mij lijkt dat de verklaring gevonden wordt in de opkomst van het pilsener bier en de daaraan gekoppelde schaalvergroting bij de brouwerijen.  Pils is ondergistend bier dat vraagt om een temperatuur van maximaal 10 graden bij de vergisting en 2-3 graden bij de lagering [1]. Voor een dergelijke koeling is een koelinstallatie nodig die alleen bij productie op grotere schaal rendabel is. Exit kleine brouwerijtjes. In 1980 waren er nog maar 15 brouwerijen over in Nederland, Heineken had 58% van de markt in handen. En die produceerde pils, pils en nog eens pils.

En wat zijn daar dan de kenmerken van? Tamelijk bitter van smaak, zeker vergeleken met een groot aantal ambachtelijke bieren. Verder had pils in de hoogtijdagen van de Heineken-dominantie een eenheidssmaak, was het goedkoop en geschikt om er veel van te drinken (‘pils moet kunnen vloeien’). Het was ook niet voor niets zo populair onder studenten. En uitgesproken impopulair bij vrouwen, gezien bovenstaande kenmerken. Na 1980 begonnen voorzichtig de eerste ambachtelijke, veelal Belgische bieren aan hun opmars. En parallel daaraan zien we steeds meer vrouwen geïnteresseerd raken in bier. Steeds vaker zie je ze in het café zorgvuldig de bierkaart bestuderen en precies dat biertje bestellen dat ze lekker vinden.

En het brouwen dan?

Bij het brouwen is de ontwikkeling vergelijkbaar. We kennen allemaal het verhaal dat in de Middeleeuwen thuis brood gebakken en bier gebrouwen werd door de huisvrouw. Een logisch verband vanwege de gist. Er werd ook wel voor buren en anderen gebrouwen, maar het bleef een kleinschalige, huisgebonden activiteit tot aan de veertiende eeuw. Toen werd het bierbrouwen een beroep en werden brouwers ook verplicht lid te worden van een brouwersgilde. Vervolgens werd het uitoefenen van een ambacht naast het bierbrouwen verboden. Zowel mannen als vrouwen konden lid zijn van het gilde. Wel schijnt het zo geweest te zijn dat het koken van bier een bij uitstek vrouwelijk werk was en dat daarom elke brouwer een ‘brouster’ in dienst had [2]. Die brouwsters hadden een zeer goede reputatie. Zo liet in 1426 de stad Mechelen een Haarlemse vrouw halen om van haar het bierbrouwen met hop te leren [3].

De brouwerij werd een onderneming met een sterk lokaal afzetgebied. Tot dat afzetgebied behoorden op zeker moment ook de koloniën. Pas aan het eind van de 19^e eeuw slaagde de toen grootste brouwerij van Nederland, De Gekroonde Valk uit Amsterdam, erin zijn Van Vollenhoven's Extra Stout, een razend populair bier onder vrouwen, te exporteren over de hele wereld. Dat hebben ze gedaan tot ze de concurrentiestrijd met het opkomende Heineken in de eerste helft van de 20^e eeuw verloren. Vrouwen trof men toen in het brouwproces niet meer aan, maar nog wel hier en daar als eigenaresse van een brouwerij.

Tot slot

Je zou kunnen zeggen dat de cirkel weer rond wordt. Naast de vele thuisbrouwers komen er ook steeds meer thuisbrouwsters. En de waardering voor een goed glas bier is ook in toenemende mate gelijkelijk verdeeld over de seksen. Dat maakt wel nieuwsgierig naar de smaak van bijvoorbeeld de Stout die in aan het eind van de 19^e eeuw zo populair was. Met dit gegeven als achtergrond heeft zich binnen ’t Wort Wat! een kleine commissie gevormd (commissie Mama's Stout) die in samenwerking met brouwerij Poesiat&Kater, de rechtsopvolger van De Gekroonde Valk, en in goed overleg met het bestuur van onze vereniging, een wedstrijd gaat uitschrijven voor het brouwen van een Export Stout. De wedstrijd zal ingeleid worden op de clubavond van 26 juni a.s. Inschrijven kan dan vanaf 26 juni. Wedstrijdreglement en andere informatie volgen nog. Althans dat is de planning, voorzover er tegenwoordig nog iets te plannen valt.
In het volgende clubblad zal over e.e.a. nadere informatie volgen. Tot zover.

Referenties

1. Derek Walsh, Biertypengids
2. J. van Loenen, De Haarlemse brouwindustrie vóór 1600
3. Roel Mulder, Verloren bieren van Nederland

Oplettende lezertjes zullen nog wel weten dat ik mijn vorige column eindigde met de woorden dat het veranderende klimaat definitief is doorgedrongen tot in het brouwhuis. Nu schrijf je zoiets weken voordat het blad op uw deurmat belandt, dus de coronacrisis paste destijds nog net niet in mijn schrijven. Maar daar is verandering in gekomen en hoe. Geen clubavonden meer. Geen bieruitwisselingen. Niet meer samen brouwen. Mogelijk geen ONK, geloof ik… Kortom, corona is eventjes groter dan het klimaat, in onze belevingswereld dan natuurlijk. Maar gelukkig komt ons clubblad wel uit en kunnen we alsnog wat kennis en ervaring uitwisselen.

Maar doordat we nu nog vaker online zijn als we thuis werken of onszelf vermaken, moeten we gaan oppassen dat dit niet ook al het brouwen (al dan niet negatief) beïnvloedt. Ik bedoel maar, hoe lastig is het als je net je mout hebt gestort en via Teams vraagt men weer naar je. Dus nu, met dit mooie weer, gooi ik op Goede Vrijdag de stekkers uit de PC, plug de Brew Monk in en zet de mobiel op stil. En dan ga ik weer lekker aan de brouw, buiten in de tuin.

Hoe beïnvloedt corona nu mijn brouwen: nou, ik moet nu kiezen voor een bewaarbier, want zonder sociale bezigheden groeit de voorraad niet gedronken, maar wel gebottelde biertjes. Er staat gelukkig een oude batch Vlaams bruin op zolder te rijpen en ik denk dat een nieuwe batch nodig is om later in het jaar beide te kunnen mengen tot een lekker zuur bier. Dat aanstaande bier moet nog even staan op wat hout, zodat het daarna op termijn in de goede verhouding kan worden gebotteld. Bovendien weet ik uit ervaring dat het dan nog even duurt voordat zoiets open kan…

Proost, Ben