Afgelopen clubavond

Helaas kon ik de afgelopen clubavond op vrijdag 25 november niet aanwezig zijn. Persoonlijk vind ik het erg interessant en leuk om bieren van medeclubgenoten te proeven en te keuren. De opkomst was, traditioneel, wat lager dan gebruikelijk maar toch waren we in staat om 6 tafels te vullen met proevers en keurmeesters. Bieren met de hoogste scores op deze proefavond gaan door naar een volgende ronde. In deze ronde bepalen keurmeesters, uiteraard ook weer geheel blind, welk bier en welke brouwer het clubkampioenschap wint.

Komende clubavond

De komende clubavond wordt weer een bijzonder: Bier en Bitterballen. Tijdens deze clubavond gaan we bier en bitterbal- (of eigenlijk bitterbal en minikroket) combinaties proeven. Biersommelier Daniel Eisinger heeft weer een verrassende food-pairing voor ons samengesteld.

Tijdens de avond maken we tevens de uitlag van het Clubkampioenschap bekend en reiken de Gouden Veer en Wisselkei uit.

Let op: deze clubavond vindt, in verband met de Kerstdagen, plaats op vrijdag 16 december 2022.

Brouwdagen

Helaas liep de brouwdag van 26 november door een miscommunicatie in het water. De koelcellen van Kwekerij E. Duivenvoorden stonden aan, waardoor we ‘elektrische brouwers’ onverrichter zaken naar huis moesten sturen. Onze excuses hiervoor.

Het brengt ons echter wel naar een heikel punt. Door de toename van ‘elektrische brouwers’ is het wellicht in de toekomst lastig/moeilijk/niet mogelijk om een brouwdag te organiseren zonder inschrijflimiet. Daarnaast zal op de plaats van de kwekerij een woonwijk verrijzen.

Heb jij een idee voor de organisatie van toekomstige brouwdagen? We horen graag van je (bestuur@twortwat.nl).

De vereniging

Tot slot, het is een terugkerend thema: participatie en wensen. Ook deze zin keert in mijn Van het bestuur regelmatig terug.

Binnen het bestuur zijn we ons bewust van de druk en tijdsduur die deelnemen aan een commissie met zich mee kan brengen. Vandaar dat we voor de organisatie van activiteiten zonder permanent karakter willen werken in projectteams. Dat is niet enkel semantiek! Een projectteam verzorgt immers een afgebakende activiteit en wisselt (indien gewenst) per activiteit.

Ter illustratie: de organisatie van een excursie kan worden verzorgd door een wisselend projectteam en het clubblad, waar kennis en continuïteit belangrijk zijn, blijft onder beheer van een commissie. We hopen op deze manier meer leden te kunnen mobiliseren, enthousiasmeren en laten participeren ☺.

Tot slot alvast hele fijne feestdagen toegewenst!

Door: Randy Mosher

Deze coole gasten zijn samen met ons geëvolueerd als brouwers en drinkers, reizen en bloeien terwijl ze enkele van 's werelds populairste bieren produceren. Achter deze giststammen en hun belangrijke verschillen zit een uniek genetisch verhaal.

Subtiliteit is het bepalende kenmerk van lagers. Vergeleken met de meer in-your-face persoonlijkheid van ales, zijn lagers zacht en gereserveerd. Als bieren dartele puppy's zijn, zijn lagers spinnende katten. Ze klimmen niet op je benen; je moet ze tegemoet treden waar ze zijn. Maar lagers zijn gemakkelijk drinkbaar, een transparante etalage voor brouwingrediënten en sublieme lekkernijen – bier na bier. En het zijn de unieke eigenschappen van de gist die het onderscheid maken tussen de verschillende biergiststammen. Een korte lezing over de historie van de giststammen

Gekke gehusselde gist

Biergist, Saccharomyces Pastorianus, is een andere soort dan Saccharomyces Cerevesiae, ook wel de standaard biergist. Saccharomyces Pastorianus is een koudetolerante hybride welke je kan plaatsen tussen biergist en een recent geïdentificeerde koude-tolerante soort Saccharomyces Bayanus. Deze laatste, die ook een hybride is, bevat DNA van een andere koude-tolerante gist, Saccharomyces Uvarum, met nog wat DNA van Saccharomyces Cerevisiae.

Vergeleken met hun wilde neven hebben brouwgisten een beetje rommelige genen, met een onregelmatig aantal chromosomen en twee tot vier kopieën van elk gen. Eén onderzoeker beschreef Saccharomyces Pastorianus als ‘chimere genen, welke bestaan uit mozaïeken van de ouderlijke genen’. Kortom, ze zijn geëvolueerd als een genetische mengelmoes.

De laatste jaren hebben wetenschappers Saccharomyces Bayanus ontdekt op beuken en andere bomen in Patagonië. Een andere populatie werd gevonden op het noordelijk halfrond. Of Saccharomyces Bayanus zich aanpast aan koude hangt af van mitochondriaal DNA. Zijn bekendere nakomeling, Saccharomyces Pastorianus, heeft dat mitochondriale DNA geërfd van Saccharomyces Bayanus, waardoor hij koude-tolerante brouweigenschappen heeft.

Eén theorie is dat Saccharomyces Bayanus van West-China naar Europa is gereisd via de zijderoute. Maar aangezien het genetisch materiaal in Saccharomyces Pastorianus afkomstig is van een stam van Saccharomyces Bayanus die waarschijnlijk vóór de geschreven geschiedenis was uitgestorven, was deze route onnodig. Het kan zich verspreid hebben door trekvogels of op een andere manier. Hoe dan ook, één of meer hybriden met Saccharomyces Cerevesiae kwamen voor en deze lagen waarschijnlijk op de loer tot veranderingen in de Beierse brouwpraktijken hen een kans boden.

Beroemd is dat een bevelschrift uit 1553 in Beieren voorschreef dat het brouwen moest plaatsvinden tussen Sint-Michielsdag (29 september) en het feest van Sint-Joris (23 april). Dat hielp de koudetolerante Saccharomyces Pastorianus om te domineren ten op zichte van de andere gebruikte gistestammen. Interessant is dat soortgelijke beperkingen ook elders in Noord-Europa gebruikelijk waren, zonder dat er pilsgist opdook.

Families en functionaliteit

In zijn kelders werd pils immens populair en verspreidde zich op grote schaal naar Bohemen en ver daarbuiten. Tegen de tijd dat de stammen van pilsgist werden geïsoleerd tot zuivere culturen, waren er minstens twee significant verschillende varianten: Type 1, de zogenaamde ‘Saaz’-stam geïsoleerd door Emil Christian Hansen in 1883; en Type 2, de ‘Frohberg’-stam geïsoleerd bij Heineken in 1886 door Hartog Elion. Dit onderscheid bestaat nog steeds, maar de snelle invoering van zuivere gistcultuur kort na de identificatie van deze types vormt een extreem knelpunt. Het heeft de verdere evolutie van pilsstammen vrijwel tot stilstand gebracht.

Type 1 stammen werden gebruikt door Carlsberg in Denemarken en waren ook gebruikelijk in Bohemen. Type 2 stammen werden gebruikt in andere Deense brouwerijen dan Carlsberg en bij Heineken. Het is niet duidelijk waar het vandaan komt, maar Type 2 is tegenwoordig verreweg het meest gebruikte gist in pilsbier. Het omvat de beroemde ‘Weihenstephan’-stam, bekend als TUM 34/70.

Het genoom van Saccharomyces Cerevesiae en Saccharomyces Bayanus botste in minstens één hybridisatie, wat resulteerde in ongeveer gelijke bijdragen van elke oudersoort. Later, in een nog steeds onverklaard proces, liet Type 1 veel van het genetisch materiaal van Saccharomyces Cerevesiae weg, terwijl het zijn mitochondriaal DNA – en dus zijn koudetolerantie – intact liet.

Het voortdurende verschil tussen deze gisttypes en hun verschillende prestaties bij het vergisten van bier is de reden waarom het onderscheid van belang is. Van de twee is Type 1 (het Saaz-type) de betere gist bij koude temperaturen (10°C), die minder esters en andere aromatische stoffen produceert. Omdat het echter geen maltotriose vergist, kunnen Type 1-bieren tot 20 procent minder vergist en merkbaar zoeter zijn dan Type 2-bieren.

Type 2-stammen daarentegen vergisten maltotriose volledig, geven drogere, scherpere bieren die passen bij de smaak van de massaconsument. Ze zijn ook meer esterachtig dan Type 1 en voegen soms een vleugje appel (Budweiser) of banaan (Coors) toe.

Tabel 1

Een overvloed aan subtiliteit

Bij koelere temperaturen produceren ondergistende rassen minder aroma's dan bovengistende rassen. Dit aroma bestaat voornamelijk uit fruitige verbindingen zoals hogere alcoholen en hun overeenkomstige esters.

De productie van deze aromastoffen hangt af van een reeks chemische reacties die de Ehrlichroute wordt genoemd. Het is een secundair metabolisme van specifieke aminozuren. Om dat te benutten, experimenteren brouwers met protease-enzymen in het beslag die aminozuren vrijmaken uit eiwitten, waardoor bepaalde activiteiten in de Ehrlich-route worden versterkt en de aroma's in het eindbier worden verrijkt. Biergist produceert ook zwavelverbindingen, waaronder H₂S (waterstofsulfide; rotte eieren) en SO₂ (sulfiet; verbrande lucifer). Beide verdwijnen enigszins bij het lageren, maar wanneer het aanwezig is, kan sulfiet fungeren als bewaarmiddel, waardoor biersmaken langer aanwezig blijven.

Bovengistende gist produceert dezelfde esters als ondergistende gist, plus andere met een hoger moleculair gewicht zoals ethyl-octanoaat (fruitig, wijnachtig, wasachtig, zoet, abrikoos, banaan, brandy, peer) en ethyl-decanoaat (zoet, wasachtig, fruitig, appel, druif, olieachtig, brandy), evenals dennenachtige, citrusachtige terpenoïden en vele andere verbindingen. Bij de hogere vergistingstemperaturen van bovengistende bieren zijn deze esterachtige, bloemige en citrusachtige eigenschappen veel dominanter.

Lager of slechts lager-achtig?

Tot nu toe hebben we het alleen gehad over gist en hoe die zich gedraagt. Onthoud echter dat pilsbier minstens twee aspecten heeft. 

1. gistingskarakteristieken en
2. stilistische aspecten zoals recepten, zwaarte en vergistingsgraad. Als je het tweede deel goed doet, kun je dicht bij de klassiekers komen, maar met beide kom je al een heel eind.

De markt is vrij vergevingsgezind. Drinkers concentreren zich op de voor de hand liggende receptkenmerken, maar een goede pilsgisting kan voor die extra magie zorgen. Toch zijn er veel brouwers die heerlijke ‘bijna-pilsbieren’ maken, vergist met bovengisten, en er is een groeiend enthousiasme voor de neutrale kveik-stammen die bij warme temperaturen snel pilsbieren kunnen opleveren.

Er zijn ook tussenbieren: Kölsch en altbier worden beschouwd als öbergarige lagerbier, of ‘pilsbieren van hoge gisting’. Steam bieren gebruiken pilsgist bij bovengistende temperaturen, net als de huidige populaire koude IPA's. Deze zijn intermediair wat betreft hun aromaprofiel. Het is moeilijk voor onervaren proevers om het verschil te onderscheiden tussen een typisch en een koud gerijpt bovengistend bier.

Kiezen en gebruiken

Het kiezen van de perfecte pilsgist kan een uitdaging zijn. Als je zeer hoge eisen stelt, hoog begin SG, snelle vergisting, hoge gisttank met enorme hydrostatische druk, supermoutige stijlen, dan zijn daar specifieke stammen voor. Als je op zoek bent naar specifieke gistingseigenschappen (zwavelproductie, temperatuurbereik, flocculatie), dan kun je die naar wens vinden. Verder moet je echt in de kleine lettertjes van de beschrijvingen van de gist duiken.

Vaak worden bepaalde giststammen aanbevolen voor speciale bierstijlen, zoals Duits of Tsjechisch pilsner, Dortmunder, Oktoberfestbier. Hoppige stijlen hebben over het algemeen baat bij giststammen die goed uitvergisten, zodat de hoppigheid beter naar voren komt. Donkere bieren doen het goed met giststammen die minder ver uitvergisten omdat de resterende zoetheid harmonieert met hun meer moutige karakter. In termen van smaak kom je termen tegen als ‘moutige karakter, evenwichtig aroma’, ‘zuiver, schoon’, ‘romig, moutig’, ‘droog en zuiver’ en ‘appelfruitig’. Niet veel, maar met andere kenmerken kan het genoeg zijn om een keuze te maken.

De meeste pilsbieren die tegenwoordig op de markt zijn, zijn van het Type 2 (Frohberg), maar er zijn ook bieren van het Type 1 (Saaz) verkrijgbaar, meestal met de aanduiding ‘Boheems’, ‘Budvar’ of een andere Tsjechische aanduiding. Een goede temperatuurbeheersing tijdens de vergisting is altijd cruciaal voor pilsners. Dit kan een uitdaging zijn voor ons thuisbrouwers, want deze soorten vereisen een koele gisting en een lange, koude lagering om tot hun recht te komen. Als je gewoon niet kunt kiezen is de beroemde 34/70 een goede keuze als een voorbeeldige Type 2-stam, die veel wordt gebruikt bij commercieel brouwen over de hele wereld.

Als we naar de toekomst kijken, is er veel belangstelling voor nieuwe hybriden tussen Saccharomyces Cerevesiae en Saccharomyces Bayanus en voor andere koudebestendige wilde soorten zoals Saccharomyces Kudriavzevii en Saccharomyces Jurei. Deze laatste is onlangs geïsoleerd uit essen in Opper-Beieren. Deze bieden de mogelijkheid tot unieke, pilsachtige bieren met verbeterde of unieke aromaprofielen. Bovendien kunnen Saccharomyces Eubayanus en andere gisten op zichzelf ook vrij goede bieren opleveren, dus misschien zul je deze meer exotische gisten en daarmee gebrouwen bieren binnenkort in de winkel zien.

Het onderzoek naar gistgenetica is de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt; de mogelijkheid om genoomsequenties te bepalen heeft nieuw licht geworpen op de evolutie van gist, reeds lang bestaande theorieën in twijfel getrokken en fascinerende nieuwe onderzoekslijnen geopend. In het artikel dat als bron heeft gediend staan links naar enkele academische artikelen die je kunt opzoeken als je meer wilt weten.

Bron

• https://beerandbrewing.com/flavor-fever-the-elusive-flavor-of-lager-yeast/

Vertaald en bewerkt door Theo van Eijden

Recept: Vier Sterne Duitse Pilsener

Hier neem je een eenvoudige mout, een enkele hop, en een lang gistingsproces, en maak er een klassiek pils van. Je zult blij zijn als je deze op fles hebt.

Technische eigenschappen

• Bottelhoeveelheid: 20 liter
• Brouwerij-efficiëntie: 72%
• Begin SG: 1.051
• Eind SG: 1.011
• IBU: 41
• Alcohol: 5,1%

Ingredienten

Mout

• 4,2 kg Duitse pilsmout
• 116 g Biscuit of Munich mout

Hopschema

• 14 g Polaris op 60 minuten [36 IBU].
• 28 g Hallertauer Mittelfrüh laatste 10 minuten [5 IBU].
• 14 g Hallertauer Mittelfrüh bij hopstand 80°C

Gist

• Fermentis Saflager 34/70

Werkwijze

De mouten schroten en gedurende 90 minuten maischen bij 67°C. Recirculeer het wort tot het helder is en laat het dan in de kookketel lopen. Spoelen tot ongeveer 23 liter wort, afhankelijk van de verdampingssnelheid. Kook 60 minuten en voeg hop toe volgens het schema. Na het koken afkoelen tot ongeveer 10°C, goed beluchten en veel gezonde gist toevoegen. Fermenteer bij 10°C gedurende 14 dagen, laat dan de temperatuur stijgen tot 18°C en houd nog eens 14 dagen. Afkoelen naar 2°C en nog een paarweken laten lageren. Bottelen met 6 gram suiker per liter

Om de vereniging levendig te houden blijven we zoeken naar mensen die willen helpen bij de organisatie en het bestuur. Deze oproep staat regelmatig in ons clubblad maar helaas met weinig resultaat.

Het is en blijft lastig om mensen te vinden die tijd en zin hebben om activiteiten te organiseren of om daarbij te helpen. Dat is niet alleen zo bij onze club, veel verenigingen hebben hier mee te maken. Vooral beschikbare tijd en het ‘verplichtende’ karakter lijken daarbij het grootste obstakel.

Bij 't Wortwat hebben voor de diverse activiteiten commissies. Deze commissies organiseren of bedenken activiteiten of dingen die met brouwen te maken hebben. Met uitzondering van actieve commissies zijn er helaas een aantal commissies waar de laatste tijd weinig tot niets gebeurt. Zo is het dit jaar bijvoorbeeld niet gelukt om een excursie te organiseren, ondanks meerdere pogingen daartoe.

Uit het bestuur komt het idee om voor de niet actieve commissies het vertrouwde pad van de commissies te verlaten en per activiteit vrijwilligers onder de leden te vragen die zich dan inzetten voor die ene activiteit.

We hopen dat we daarmee de drempel voor leden kunnen verlagen om eens een activiteit te (helpen) organiseren. Eenmalig zodat dat je daar niet voor lange tijd aan vastzit en omdat eenmalige activiteiten beter in onze drukke agenda's in te passen zijn.

Tijdens enkele clubavonden in het aankomende jaar willen we proef op de som nemen met een paar activiteiten. Denk je bij het lezen nu al “ja, dat lijkt me wat, ik wil bijvoorbeeld de excursie van aankomend jaar (helpen) organiseren”, meld je dan aan bij een van de bestuursleden of mail naar bestuur@twortwat.nl. Het zou fijn zijn als we weer wat nieuwe activiteiten kunnen organiseren.

Ook zijn we op zoek naar mensen die op regelmatige basis een artikel voor het clubblad willen vertalen vanuit het Engels.

Helaas is er ook in de samenstelling van het bestuur een wijziging te melden: Kees Heynis heeft aangegeven het bestuur te verlaten. Hierdoor zijn we weer op zoek zijn naar een bestuurslid, voor deze functie hebben zich 2 kandidaten gemeld.

Lijkt het je ook leuk om ons bestuur te versterken, wil je graag een activiteit organiseren of wat vertalen? Meld je dan aan bij een van de bestuursleden of mail naar bestuur@twortwat.nl.

Eind 2019 vroeg Wilfred van der Heijden aan mij of ik zin had om in maart 2020 mee te gaan naar het BBF. Het BBF staat voor ‘Barcelona Beer Festival’. Wilfred is daar al meerdere keren met andere ‘t Wort Watters naar toe geweest en vertelde me dat het een hele leuke ervaring is. Het Barcelona Beer Festival is een ambachtelijk bierfestival en is het grootste ontmoetingspunt in Zuid-Europa voor amateurs en professionals van het ambachtelijke bier. Het is een van de grootste festivals in Europa. We zouden dan met nog een aantal leden van 't Wort Wat! naar Barcelona gaan om aldaar deelgenoot te zijn van deze gastronomische happening, waar veel van die ambachtelijke bieren te degusteren zouden zijn. Goed, het leek mij wel wat en ik vertelde Wilfred wel mee te willen gaan met het groepje. We hebben ons toen met 7 personen ingeschreven en later de tickets besteld voor de vlucht(en) naar Barcelona. Het evenement zou plaatsvinden op 13, 14 en 15 maart 2020. We hebben het zelfs voor elkaar gekregen om twee vaatjes Polderbok (2019) naar het festival verstuurd te krijgen. Een buurman van Walter Bakker doet iets met de export van bloemen en was bereid om voor het transport van het Polderbok naar Barcelona te zorgen.

De COVID-19 speelt het BBF 2020 en ons parten

Echter, eind februari, twee weken voor het begin op 13 maart, kwamen er de eerste gevallen van COVID 19, beter bekend onder de naam Corona, in Nederland voor. Al rap had deze epidemie, afkomstig uit Azië, Europa bereikt en bleek zich te snel te verspreiden. En ook Spanje ontkwam er niet aan. We ontvingen van de organisatie van het BBF het bericht dat men afzag van het laten plaatsvinden van het festival in maart 2020. Aiiii, dat was toch wel een pijnlijk bericht voor de groep. De tickets voor de vluchten en de kamers van het uitgekozen appartement waren al besteld en betaald. Tja, wat doe je dan?

We besloten de zaterdag, waarop het festival al z’n tweede dag had moeten beleven maar een biertje te gaan drinken in Leiden, daarna wat met elkaar te gaan eten en de ontstane situatie te bespreken. Dan hadden we toch nog een uitje! Na diverse biertjes te hebben gedronken in het drukbezochte Stadsbrouwhuis, zijn we gaan eten en drinken in een Spaans restaurant, ‘La Plancha’ (de grillplaat) genaamd. Het was er lekker warm en gezellig en met diverse tapas en bieren een succes. Zo hadden we toch nog een leuke dag beleefd met bier en spijzen, afgesloten met toch nog een Spaans tintje.

Dit bleek een dag later dan ook de laatste volledige dag geweest te zijn dat de horeca in Nederland open was, want de volgende dag moesten alle horecagelegenheden in Nederland om 18:00 uur hun deuren voor het publiek sluiten. Ja, de Corona had nu ook Nederland volledig in haar greep. Het geld bestemd voor de vliegtickets waren we kwijt, maar voor het appartement en de toegang tot het festival kregen we een toezegging dat dat bedrag als tegoed bleef staan tot een volgende keer, als een soort van voucher.

Groen licht voor het BBF 2020

Europa was lange tijd in de greep van de Corona, maar rond september 2021 kregen we van de organisatie van het BBF horen dat, als de situatie rond het besmettingsgevaar het toeliet, men het festival in december 2021 wilde laten plaatsvinden. Dat zou geweldig zijn, dacht ik, want ik was de tijd dat je eigenlijk niks meer buiten de deur kon doen aardig zat aan het worden. Goed, later kregen we via een mail te weten dat er groen licht gegeven was voor het laten plaatsvinden van het festival en konden we opnieuw de vluchten naar Barcelona boeken en konden we de tegoeden voor het appartement en de toegang tot het festival gaan gebruiken.

In de ochtend van 17 december verzamelde iedereen zich bij Wilfred thuis, waarna we gezamenlijk naar de luchthaven van Rotterdam/The Hague afreisden. Het inchecken van ruimbagage verliep snel, waarna we na een aantal bakken koffie, en met mondkapjes grotendeels op, wachtten op het moment dat we aan boord konden gaan.

De vlucht verliep voorspoedig en even in de middag kwamen we aan op het vliegveld van Barcelona. Nu nog even lopen naar de metro en op naar het appartement. Dan wat eten, want het was alweer even geleden dat we wat gegeten hadden Het was redelijk fris, maar de zon scheen dus kon er alvast een biertje gedronken worden om in de stemming te komen. Er voegde nog een zevende persoon bij ons. Het was Henk, de buurman van Walter, die het jaar ervoor het Polderbok naar Barcelona vervoerd had, en nu toevallig weer in Barcelona was. Hij sloot zich bij ons aan en was gedurende die drie dagen een prima passende metgezel in onze ontdekkingstocht naar bieren, eten en vermaak.

Na het eten zochten we weer de metro op. In tegenstelling tot voorgaande jaren vond het bierfestival nu plaats op een andere stad, in L’Hospitalet de Llobregat, een zelfstandige gemeente, naadloos grenzend aan de oude stad van Barcelona. Daar bevindt zich een commercieel centrum, La Farga genaamd, met veel luxe winkels en een groot expositiegebouw. Daarin vond het BBF plaats.

BBF 2020 op vrijdag 17 december 2021

Na de nodige checks op een geldig toegangsbewijs, een bewijs van vaccinatie tegen het COVID-19 virus,en mondkapje op konden we naar binnen. We moesten ons toegangsbewijs nogmaals tonen bij een balie, waarna we een proefglas (10 cl) met 20 munten, een boekje/gids, waarin de deelnemende brouwerijen en al hun bieren vermeld stonden en een tasje in ontvangst mochten nemen. Een stalletje daarnaast voorzag ons, op vertoon van ons toegangsbewijs, nog van het T-shirt van BFF. Hierop stond wel het jaartal van 2020 vermeld. Dus die waren al een jaar eerder geproduceerd. Maar ja, die editie is niet doorgegaan, dus werden ze in 2021 uitgereikt. Je kreeg zo’n T-shirt als je betaald had voor een toegangsbewijs voor drie dagen. Men verkocht ook dagkaarten, maar dan moest je zo'n T-shirt zelf aanschaffen, als je dat wenste. Als doorgewinterde 't Wort Watter ga je niet helemaal naar Barcelona om slechts één dag te genieten van deze bierhappening. Dus wij waren er drie dagen!

Dan kom je een hele grote ruimte binnen die gevuld is met veel stands, heel veel tappunten, statafels en banken met tafels en mensen in allerlei outfits. Ook veel mensen met allerlei verschillende T-shirts, die te maken hadden met de wereld van bier. Ik moest eerst eens uitgebreid rondkijken om me goed te kunnen realiseren waarin we terecht gekomen waren. Eerst maar eens even rondlopen om te kunnen zien wat er allemaal gaande was. Het gedeelte in het midden was bezet met stands van brouwerijen, waaronder Brewdog en vele andere waarvan ik nog nooit iets gehoord of gezien had. Ook waren er een aantal kleine brouwerijen uit Spanje, de USA, Kroatië en Italië aanwezig. Dan was er een hele lange rij met allemaal tappunten, die bezet werden door personeel bestaande uit vrijwilligers.

Langs de zijkanten van de enorme hal stonden food trucks en andere stalletjes waarbij men eten kon kopen, zodat de inwendige mens ook met vast voedsel verzorgd kon worden.

We haalden om beurten een bier voor ons groepje, voor zover eenieder hetzelfde bier wilde proeven. Daarvoor gebruikten een door Wilfred gemaakt serveerblaadje, waarin 7 proefglaasjes pasten. Waar een snijplank niet handig voor kan zijn. Je boort er 7 gaten op maat in en voilà, je hebt een dienblad voor proefglaasjes. Voor 2022 was dit een versie geschikt voor 6 proefglaasjes en geschilderd in de kleuren van de Spaanse vlag. In die bladen paste precies het aantal proefglaasjes in een gat dat voorzien was met de naam van wie glaasje toebehoorde. Die serveerblaadjes waren toch wel een ‘eye catcher’ want vele mensen kwamen ernaar kijken om zien hoe het gemaakt was. Men kwam zelfs met een videocamera om het blaadje uit 2021 uitgebreid in beeld te brengen. Ja, die blaadjes hebben absoluut hun dienst bewezen.

Nadat we in 2021 zo’n drie bieren geproefd hadden ben ik eens langzaam door de expositieruimte gelopen om eens te kijken wat er allemaal te zien was. De hal had een formaat van anderhalf keer een voetbalveld, zo’n 8500 m². Aan één van de zijkanten bevonden zich een tweetal Citroën bestelbusjes uit de 50er jaren, met van dat geribbelde (gegolfde) plaatwerk, waarbij de meest exotische hamburgers en fish & chips verkrijgbaar waren. Het gele exemplaar droeg een bord waarop in grote letters vermeld stond ‘FUCK WORK, DRINK BEER’. Dat hebben we toen maar gedaan.

Dan nog een houten hut die als een currybar was ingericht. Daarnaast een tweetal prachtig aangeklede caravans, waarin Patatas Bravas (een soort pittige patat van schijfjes aardappel gemaakt), curryworsten en allerlei broodjes met slow cooked food belegd verkrijgbaar waren. Deze zijkant eindigde met een stand waarop men in een demonstatie liet zien hoe je zelf bier kon brouwen. Dan wel met zo’n moderne automatisch gestuurde brouwketel. Alles was zeer kleurig gedecoreerd, zodat je er wel een beetje een vrolijk kermisgevoel van kreeg.

Daarna liep ik aan de achterzijde, de lange zijde, naar de andere kant en kwam na een aantal statafels, banken met zitbanken en hele lange rij met zo’n 50 tappunten tegen. Elk voorzien van de nodige merknamen, stickers en nummers (corresponderend met de nummers in de beschikbare BBF-app). Op een aantal van die tappunten was meer dan één bier verkrijgbaar. Alle tappunten werden bemenst door jonge mensen, vrijwilligers neem ik aan. De keus leek in eerste instantie wel oneindig en gaf me het gevoel in luilekkerland terecht gekomen te zijn. Centraal in de expositiehal waren vier grote blokken gecreëerd waarin zich wat grotere stands bevonden, die door specifieke brouwerijen bezet werden. Allerlei ambachtelijk brouwerijen, Brew Dog, Baskische brouwerijen, een brouwerij van de Balearen, Catalaanse brouwerijen, Sierra Nevada, Fouders Brewing uit de USA en nog vele anderen. Verder in de hal nog twee grote bakken met kranen waar men de glazen netjes kon omspoelen. In 2022 waren dit zelfs mooie bakken met sproeikoppen.

Bij de andere zijkant aangekomen zag ik weer veel banken met tafels, maar ook een ruimte die ingericht is om allerlei spellen te doen. Dit is waarschijnlijk zo ingericht om kinderen, samen met ouders, de gelegenheid te bieden om een spel te spelen waarbij niet enkel de arm gebruikt wordt, zoals bij het degusteren van de bieren, maar waarbij het gehele lichaam bewogen dient te worden. Leuk om te zien en wat goed dat er ook aan kinderen gedacht werd. Spanjaarden nemen toch wel vaak hun kinderen mee als ze zo'n dagje op stap zijn. Ook waren er slapende kinderen in buggy's waar te nemen. Terwijl vader en moeder aan het bier zaten en wat te eten hadden genomen, was toch menig kind in slaap gevallen.

In de dagen dat we op het festival aanwezig waren traden er diverse muziekgroepen op. Soms op een vaste plek, dan weer wat door het publiek heenlopend.

Waarom hoor ik steeds een luide bel?

Af en toe klinkt er een zeer luide bel. Ik vraag me af waarvoor dat nu is. Ik kan namelijk nergens brand ontdekken, dus vraag ik me af waarom de luide bel telkens klinkt Ik laat me later door Wilfred, onze onvolprezen reisleider, uitleggen dat elke keer als er een nieuw te verkrijgen bier op een tap wordt aangesloten, dit kenbaar gemaakt wordt, door deze bel zeer goed hoorbaar door de gehele ruimte te laten klinken.

Maar hoe weet je nu welk bier dat is? Dan word ik gewezen op de zijkant van de expositieruimte waar een enorme stellage is opgetuigd en waarop diverse borden staan met vele namen van bieren, samen met hun nummer waarmee ze vermeld staan in de BBF-gids en de BBF-app. Het lijkt wel een aandelenbeurs waarop de aandelen vermeld staan met hun waarden van dat moment. Die borden zijn zo groot dat er mensen voor lopen die telkens weer een biernotering verwijderen en daarna weer een nieuw bier opschrijven, waarna die luide bel uiteraard weer klinkt. Dus de bel trekt de aandacht van de bezoekers, en de mensen van de organisatie geven op de borden aan om welk bier het dan gaat. Ik stond er toch wel een tijdje verwonderd naar te kijken en vond dit echt wel een smaakmaker van dit festival.

De zaterdag

Dan wordt het zaterdag. Eerst maar eens een wandeling door de binnenstad maken en over de kerstmarkt lopen voor de kathedraal van Barcelona. Nog wat verder wandelen, en dan weer de metro in naar het BBF voor de tweede middag en een deel van de avond. Weer op zoek naar een tafel, of in ieder geval steeds weer wat opschuiven totdat we een tafel voor onszelf hebben met z’n zevenen. We dachten nog, als we de mondkapjes af doen, verdwijnen er wel mensen van de tafels. Maar nee hoor! Dus dan maar geduld hebben.

Wel hebben die dag flink wat bieren geproefd van IPA’s tot aan Russian Imperial Stouts en waarbij de luide bel steeds weer een nieuw verkrijgbaar bier aankondigde.

Zaterdag in de late namiddag hebben we de metro weer gepakt op weg naar de Sagrada Famila, een basiliek in aanbouw in Barcelona naar een ontwerp van Antoni Gaudí. De naam betekent ‘Basiliek en Boetetempel van de Heilige Familie’. De week daarvoor was eindelijk de grote ster op de spits van de hoogste toren geplaats en die is 's avonds verlicht. Dat was zelfs in Nederland op het journaal geweest.

Nadat we die bewonderd hadden, hebben we daar op een rambla een verwarmd terrasje opgezocht. Na al het lopen hadden we inmiddels toch wel weer dorst gekregen en een 1906 cerveza van Estrella Galicia ging er goed in. Dit bier zie je tegenwoordig veel in Spanje als speciaalbier. Het is niets anders dan een lentebok, maar wel smaakvol. Opnieuw zijn we door het versierde Barcelona gelopen op zoek naar een gelegenheid om te eten en te drinken. We hebben een voortreffelijk restaurant gevonden waar we ons tegoed hebben gedaan aan heerlijk eten en bijbehorende dranken.

De zondag

Na een goede nachtrust, is het dan zondag geworden, de laatste dag van het BBF. De zaal gaat om 11:00 uur open en sluit die laatste dag om 20:00 uur. We bezoeken nu voor de laatste maal het festival. Weer moeten we een bank zien te vinden. Dat gaat wel wat makkelijker dan de twee voorgaande dagen. Het is op de zondag toch wat minder druk dan de vrijdag en de zaterdag ervoor. We kopen er nog wat muntjes bij, want anders staan we na drie biertjes (10cl) droog, en dat was niet de bedoeling. Om een uur of vier wordt het echt minder druk. We nemen nog wat sterkere bieren van zeer regionae brouwerijtjes, die ons uitstekend smaken. Er speelt nog wel een grappig bandje, maar om vijf uur is de zaal nog amper gevuld met publiek. Nog maar een keer uit eten gaan en dan ons zien te prepareren op de terugreis op maandagmiddag.

Eerst nog uitgebreid gezellig ontbijten bij een heerlijke bakkerij/koffiebar. En dan zit het Spaanse gedeelte erop en gaan we weer met de metro naar het vliegveld. Henk reist apart; die was ook eerder voor zaken in Barcelona aanwezig en vliegt met een andere maatschappij terug naar Amsterdam. De overige festivalgangers arriveren rond half vijf op het vliegveld van Rotterdam, waarna we, met nog een file voor de boeg, ons naar huis begeven. Hat was een hele leuke ervaring, waarbij ik veel gezien en geproefd heb. Zeker voor herhaling vatbaar.

BBF 2022

Het Barcelona Beer Festival wordt gewoonlijk zo medio maart gehouden. Echter, als gevolg van de COVID-19 pandemie in Europa en de maatregelen die landen nemen heeft de editie van 2020 anderhalf jaar later plaatsgevonden. Medio december 2021, zoals ik al eerder heb aangegeven.

Dan hadden we toch nog wel de vraag of het festival in 2022 ook nog plaats zou gaan vinden, en in welke tijd dan. Zo tegen het eind van het voorjaar 2022 kwam de organisatie met de mededeling dat het BBF 2022 zou gaan plaats vinden op 14, 15 en 16 oktober 2022. Tien maanden later dus. Dat is gedaan om het festival de komende jaren weer terug te brengen naar maart. Dit jaar was het dus oktober en de editie 2023 zal volgens de laatste berichten gaan plaatsvinden in mei 2023.

In oktober is zijn we weer naar het festival gegaan. Nu met zes personen, waarvan 5 leden van 't Wort Wat! Dit keer speelde Covid ons geen parten, maar wel de ellende van onze, eens zo trotse, luchthaven Schiphol. Twee weken voor vertrek kregen we van onze nationale luchtvaartmaatschappij te horen dat onze terugvlucht gecanceld werd en we vier uur eerder met een andere vlucht terug moesten vliegen.

Vijf dagen voor vertrek kregen we te horen dat ook de heenvlucht naar Barcelona gecanceld was. Ja, en nu? Alles was al gereserveerd en deels betaald. We zouden 13 oktober gaan, een dag voordat de herfstvakantie begon. Dan hadden we nog een middag en een ochtend om wat in Barcelona rond te kijken. Maar dit ging absoluut niet lukken. Wilfred, Jacques, Alex, Piet en Ariaan zijn uiteindelijk op vrijdagavond rond middernacht in Barcelona aangekomen.

Ik had mijn vlucht afgezegd en een verzoek voor restitutie ingediend bij de nationale luchtvaartmaatschappij. Ik ben toch nog die donderdag de 13^e weg kunnen komen. Wel om tien voor zeven 's morgens vertrekkend vanaf Eindhoven, dus 's nachts al op pad gegaan. Gevolg was wel dat ik al om tien over half negen in de ochtend op de luchthaven van Barcelona aankwam.

Een vriend van mij, Joaquim (Spanjaard), had toevallig in die periode een appartement gehuurd. In Pineda de Mar, zo'n 60 km ten noordoosten van Barcelona aan de kust gelegen. Dus na een telefoontje, met een verzoek voor onderdak, was ik daar meer dan welkom. En met een temperatuur van 25°C en en stralend blauwe lucht was dat bepaald geen straf.

Zaterdagmorgen, de tweede dag van het festival, ben ik weer met het boemeltreintje naar Barcelona gereden waarna ik me bij de, inmiddels ontbijtende, groep 't Wort Watters heb kunnen aansluiten. We hadden, in tegenstelling tot 2021, nu maar twee dagen beschikbaar voor het festival. Dit jaar was de indeling van de expositieruimte gespiegeld ingericht ten opzichte van verleden jaar, en stond de rij met de grote borden en bel waarop de beschikbare bieren aangegeven worden aan de andere kant.

Het was weer gezellig druk, hoewel ik het idee had dat er in 2021 ietwat meer publiek was. Er waren gedurende die drie dagen 522 bieren verkrijgbaar. Weer werden de glaasjes netjes gevuld tot aan het streepje. Maar als je wat Spaans spreekt willen ze er soms wel wat meer in doen, zo was mijn ervaring.

Dit jaar was er ook een stand van Benelux Craft aanwezig. Op zondagmiddag kwamen we daar wat biertjes halen en we konden dat gewoon in het Nederlands bestellen. Wat was daar verkrijgbaar? Ze vertegenwoordigden La Trappe, Uiltje, de Molen en Rodenbach. Dat zijn u precies de bieren de Swinkels Family Brewers (Bavaria) onder haar hoede heeft.

We raakten met wat mensen aan de praat en de glazen werden nu echt vol geschonken. Een week later, op de clubavond van 28 oktober, was bierambassadeur Rick Kempen aanwezig om een presentatie te geven over nieuwe bierstijlen. Hij zegt me gedag en zegt tegen me “ik heb je verleden week nog wat bieren ingeschonken in Barcelona, weet je nog wel? “Ja, dat dat was waar! Wat is de wereld dan klein.

De vijf mannen waarmee ik op stap was moesten maandagochtend weer vroeg uit veren. Om 8 uur stond de taxi klaar om ze naar het vliegveld te brengen. En ik…? Ik heb het boemeltreintje weer gepakt en ben nog 3 dagen bij mijn vriend in Pineda de Mar gebleven. In de nacht van de volgende woensdag op donderdag kwam ik weer op Schiphol aan. Met een tevreden gevoel keerde ik terug naar huis. Het Barcelona Beer Festival was voor mij wederom een groot succes gebleken.

Ik dank mijn reisgenoten voor de gezellige tijd en kamergenoot Jacques Stricker voor zijn steun en toeverlaat. Die steun was echt nodig om met al die trappen naar beneden te gaan in de vele metroritjes die we gemaakt hebben.

Als je een liefhebber bent van bierfestivals is dit zeker een aanrader om een keer mee te maken. Zeker in combinatie met een bezoek/stedentrip aan Barcelona. Als we weten wanneer het eerst volgende festival zal gaan plaatsvinden, zullen we er een notitie van maken.

Nog even het festival in een notendop samengevat:

Barcelona Beer Festival

Frequentie:

Eenmaal per jaar. Standaard medio maart, maar in 2023 waarschijnlijk in mei.

Openingstijden:

Vrijdag van 11:00 tot 23:00 uur,

Zaterdag van 11:00 tot 23:00 uur en

Zondag van 11:00 tot 20:00 uur

Plaats:

Centre d'activitats de la Farga de L'Hospitalet de Llobregat; Carrer de Barcelona, 2, 08901 L'Hospitalet de Llobregat, Barcelona

Buiten het festival in de expositiehal wordt nog een aantal activiteiten georganiseerd waarvoor je je apart kunt opgeven.

Het is al weer zover, de maand december. Sint komt langs en de (vast niet zo witte) kerst staat voor de deur. Voor de mediacommissie betekent dit dat er een medelid de Gouden Veer in ontvangst mag nemen, omdat deze persoon (net als vele naderen) ons veel leesplezier heeft gegeven. Én dat er een nieuw onderwerp voor de Special van 2023 klaarligt.

De avonden van 't Wort Wat! lijken gaandeweg meer te worden bezocht door de leden, en de Covid pandemie lijkt wat verder weg. Behalve natuurlijk als je net nu, met dalende aantallen, alsnog voor het eerst dit virus bent tegengekomen, kwam ik achter, want met diens aanwezigheid in je lijf staat je brouwinstallatie stil en ga je even nergens naar toe.

Ik wens iedereen een gezond en actief brouwjaar toe met een bloeiende vereniging, die ons hierin ondersteunt.
 
Dank en proost, Ben