14 artikelen uit het clubblad van Oktober 2024

Terug naar overzicht

Van het Bestuur, oktober 2024

tww oktober 2024
Door: Dennis van Rijswijk

Van harte gefeliciteerd met onze prachtige vereniging! Al 30 jaar zijn we een bruisende [pun-intended] gemeenschap van enthousiaste amateurbierbrouwers in Noord-Holland. Dankzij het initiatief van Theo van de Voorde, die in oktober 1994 besloot om samen met Jan Wurpel een lokale brouwersvereniging op te richten, kunnen wij nu genieten van een bloeiende club dicht bij huis.
Proost op alle leden, zowel de pioniers als de nieuwkomers, die onze vereniging zo bijzonder maken. Laten we samen het ambacht van het bierbrouwen koesteren en naar nieuwe hoogten tillen. Op naar nog vele smakelijke jaren vol brouwplezier!

Vorige clubavond
De laatste clubavond, gewijd aan smaakafwijkingen, was de derde in een reeks presentaties door Walter Bakker. We waren verheugd over de goede opkomst, maar als bestuur willen we onze leden aanmoedigen om meer betrokkenheid te tonen bij de organisatie van onze activiteiten

Aankomende clubavond
Voor de komende clubavond introduceren we een nieuw concept: "Breng een bier, krijg een bier". We nodigen alle leden uit om twee flessen van hun zelfgebrouwde bier mee te nemen. 
In groepen zullen we deze bieren proeven en bespreken, waarbij we mogelijk smaken en geuren herkennen die tijdens de sensorische evaluaties aan bod zijn gekomen. Dit laagdrempelige initiatief biedt niet alleen de kans om elkaars brouwsels te ontdekken, maar dient ook als uitstekende voorbereiding op het aanstaande clubkampioenschap. 
Als extra stimulans ontvangt iedere actieve deelnemer met eigen bier een consumptiebon voor een gratis drankje aan de bar.

De vereniging
De betrokkenheid van onze leden blijft een cruciaal aandachtspunt. Als vereniging zijn we afhankelijk van vrijwilligers voor het organiseren en uitvoeren van onze activiteiten.  Momenteel rust een groot deel van deze verantwoordelijkheid op de schouders van het bestuur. Hulp is gewenst op elk vlak en niveau. 

Zo zijn we op dit moment op zoek naar enthousiaste leden die John en Sera willen assisteren tijdens de clubavonden. Maatvast zal hiervoor een BHV-cursus en een cursus Sociale Hygiëne verzorgen. Geïnteresseerden kunnen zich melden via bestuur@twortwat.nl.

Polderbok 2024
Tot slot kunnen we melden dat op zondag 22 september de presentatie van het Polderbok 2024 bij Brouwerij Kleinduimpje een groot succes was. De gezellige middag werd gekenmerkt door een grote belangstelling voor ons speciaalbier. De 33cl flesjes zijn inmiddels uitverkocht, maar de 75cl flessen zijn nog te bestellen via onze website.

Terug naar overzicht

Van de redactie, oktober 2024

tww oktober 2024
Door: Ernst de Moor

Niet schrikken, dit gewoon het clubblad van 't Wort Wat!.
Met een hele nieuwe vormgeving!

Onze mooie vereniging bestaat dit jaar op 17 oktober namelijk precies 30 jaar, dus is het tijd om de vormgeving van zowel de website als het clubblad te vernieuwen. De website is nu ook beschikbaar in dark-mode en light-mode. (klik het zonnetje of maantje rechtsboven)

We kijken in deze special ook terug op wat 30 jaar 't Wort Wat! voor moois heeft voortgebracht: clubkampioenen, polderbok, commerciële brouwers, clubbladen, teveel om op te noemen.

En omdat de vereniging 30 jaar bestaat, krijgen jullie een cadeautje. Een zakje gist, dat bij het recept van het artikel "Bière Brut, de 'Champagne' onder de bieren" van Chris Talbot hoort. Je vindt het in het midden van dit clubblad.

Het clubblad is in de loop van deze 30 jaar meerdere keren van vormgeving veranderd. Het is boeiend om te zien hoe dat door de jaren heen veranderde. Ten goede of ten kwade, wie zal het zeggen?

Ook de productiemethode veranderde. Van horen zeggen weet ik dat de eerste clubbladen nog met typemachine, plakletters en lijm werden gemaakt. Later is dat geautomatiseerd.

 

In juni 2006 werd de website van 't Wort Wat! vernieuwd, en toen werd het hele productieproces aangepast. Artikelen worden sindsdien eerst op de website gezet (nog wel verborgen) en het clubblad wordt gemaakt van een export van die artikelen. Zo kunnen we garanderen dat de website altijd up-to-date is. Als het clubblad op de mat valt, worden de artikelen ook zichtbaar op de website.

Hieronder zie je de vormgeving van de clubbladen door de jaren heen...

 

1994_10 Clubblad jan 1998Clubblad okt 1999Clubblad oktober 2014 Clubblad augustus 2016 Clubblad oktober 2024

Veel leesplezier!

De redactie

Terug naar overzicht

Recept van de maand

tww oktober 2024
Door: Michael Woolthuis

hopprofiel zooitjehop
hopprofiel zooitjehop
Nog een paar maandjes en het is al weer 2026. Precies tijd genoeg voor het brouwen van een biertje. Een fijne IPA dit keer.
Vers gedronken het lekkerste want dan zijn alle hop aroma’s enzovoort nog voltallig aanwezig. Maar ook na enige tijd zal deze waarschijnlijk nog prima zijn. Waarschijnlijk want deze is nog niet gebrouwen door iemand en dus is niets zeker.
Wel alles alvast door hopcontrol laten narekenen. Dat geeft het volgende plaatje:

Figuur 1 Hopcontrol.it

De gebruikte gist is ook wel spannend want dat wordt ook de eerste keer volgens mij. Ik heb hem namelijk nog niet in veel recepten gezien.
Het smaak profiel staat als volgt in een plaatje weergegeven:

Smaakprofiel Pomona gist
Figuur 2 Fermentis Lalbrew Pomona

Alles bij elkaar zal het een fris fruitig zooitje worden.
 
 
Groeten,
Michael
 
 
Zooitjehop
 
stijl:     IPA
Recept gegevens
batchgrootte:              10 l.
kooktijd:                     60 min.
alcoholpercentage:      6%
begin-SG:                   1055
eind-SG:                     1012
EBC (kleur):               16
EBU (bitterheid):        43
Brouwhuisefficiëntie: 80 %
           
Ingrediënten
Pilsmout                                 2000 gr
Havervlokken                         150 gr
Cara munich T1 80ebc           175 gr
Maischwater               9,5 liter
Spoelwater                  7 liter
 
Nugget hop                 12,6 α  12gr     60min
Motueka hop korrels   6,0 α    10gr     3min
El Dorado                   14,4 α  10gr     3min
Nelson Sauvin             9,3 α    10gr     3min
Motueka hop korrels   6,0 α    10gr     koudhop
El Dorado                   14,4 α  10gr     koudhop
Nelson Sauvin             9,3 α    10gr     koudhop
De koudhop toevoegen na de hoofd vergisting en gedurende minstens 1week.
 
Fermentis LalBrew Pomona             
Bottelsuiker                5gr/ltr                          
 
Maischschema
70 °C   64 °C               78 °C
0 min.  60 min.            5 min
 
Hoofdvergisting: 2 a 3 weken tussen 18°C en 22°C
Lagering: 2 tot 4 weken tussen de 5°C en 15°C
 
 

Terug naar overzicht

Polderbok 2024

tww oktober 2024
Door: Mark Ekelschot
Tijdens de laatste clubavond kwam het verzoek om het recept van de polderbok. Bij deze plaatsen we het ook in het clubblad.
Mocht je als lid suggesties hebben voor verbetering van het recept, dan horen we het graag.

 

 

klasse: D
stijl: Dubbelbok

Recept gegevens

batchgrootte: 20 l.
kooktijd: 60 min.
alcoholpercentage: 7.22 %
Nederlandse categorie: S
Energie: 19.3 kCal / 100ml
begin-SG: 1075
eind-SG: 1020
EBC (kleur): 17.5
EBU (bitterheid): 30
Brouwhuisefficiëntie: 78 %

 

Ingrediënten

ingrediënt hoeveelheid kooktijd waarde bijzonderheden
GreenSwaen Munich Light 5.28 kg   6.6 EBC Leverancier: The Swaen (Netherlands)
Cara 120 MD 0.48 kg   60.9 EBC Leverancier: Dingemans (Belgium)
Acidulated 0.32 kg   1.8 EBC Leverancier: Weyermann (Germany)
Pilsen MD 0.32 kg   1.6 EBC Leverancier: Dingemans (Belgium)
Chocolate 0.06 kg   456.9 EBC Leverancier: Brewferm (Belgium)
Pale Wheat 0.06 kg   1.8 EBC Leverancier: Dingemans (Belgium)
Carafa I 0.04 kg   320 EBC Leverancier: Weyermann (Germany)
Hallertauer Mittelfrueh 50 g 60 min. min. 4 α  
Hallertauer Mittelfrueh 25 g 30 min. min. 4 α  
Hallertauer Mittelfrueh 25 g 2 min. min. 4 α  
Calcium Chloride (CaCl2) 1.66 g Mash min.    
Epsom Salt (MgSO4) 0.94 g Mash min.    
Calcium Chloride (CaCl2) 1.34 g Sparge min.    
Epsom Salt (MgSO4) 0.76 g Sparge min.    
Melkzuur 2.26 ml Sparge min.    
Safale American Ale 1 pakje     Leverancier: Fermentis

 

Maischschema

58 °C 63 °C 72 °C 78 °C
5 min. 30 min. 30 min. 5 min.

 

 

Terug naar overzicht

Polderbok: Vloek en Zegen......

tww oktober 2024
Door: Jan Grimbergen

Tijdens het brainstormen over de inhoud van ons jubileumnummer kwam ook de inmiddels befaamde Polderbok ter sprake. Hoe is dat bier ontstaan en door welke leden bedacht?
Een goede reden om deze “Pioniers van de Polderbok” om de tafel te krijgen en wat verhalen op te halen.

Deze “Pioniers”, Jan Wurpel, Erik Deelissen en Jacques Stricker hebben een rijk verleden als brouwer van dit Bokbier. Toch is er nog een persoon die eigenlijk als Aartsvader moet worden vernoemd, ons aller Theo van de Voorde. Mede initiatiefnemer voor het ontstaan van onze bloeiende vereniging.
Voorwaarde was een brouwerij te vinden waar de leden van de Polderbokcommissie zelf deel konden nemen aan het brouwproces en voor een redelijke prijs. De opbrengst was vaak een gok, soms moet er bij het uitdelen aan de leden wel eens iemand worden teleurgesteld.

Beroemd werd het Bokbier ook, het is zelfs in de USA op tv geweest en de Horeca in de omgeving neemt het graag af.
Het begon allemaal in de jaren negentig vorige eeuw, er was een idee, enthousiasme en een recept. (beschikbaar in de receptendatabase)
Toen op zoek naar een brouwerij die voldoende capaciteit had. De keuze viel op Brouwerij ’t Vølen in Volendam. Volgens de overlevering gerund door een paar excentrieke brouwers.
Later werd er gebrouwen bij diverse andere brouwers zoals, De Scheldebrouwers, Brouwerij De Schans en Brouwerij De Prael.

Het ging helaas wel een paar keer mis, vandaar die vloek. Besmettingen, grote moeite met temperatuurbeheersing, koelen enz. Soms was de capaciteit van de brouwketel net aan en moest het roermechanisme worden geholpen met een roeispaan, dus splinters in het beslag!!

Brouwerij De Prael had bijzondere mensen in dienst, dat pakte ook wel eens verkeerd uit......
Er volgde een uitstapje naar Brouwerij Klein Duimpje in Hillegom en in later weer terug naar De Prael in Amsterdam, inmiddels verhuisd naar de O.Z. Voorburgwal, een gezellige buurt. Jan en Jacques gingen daar bij de Appie suiker halen als deze nodig was en raakten dan weleens, met de boodschappen, verdwaald op een terras waar een Tripel te koop was.
Daarna een aantal jaren gebrouwen bij Brouwerij “De Zeven Deugden” in Amsterdam. Of het bij deze brouwerij was weet ik niet meer, maar ergens werd na het brouwen de bostel bij een boer geruild voor verse eieren. Ook was ik er bij toen Erik het peilglas van de vergistingstank wist te slopen.
Dit jaar wordt er weer gebrouwen bij Klein Duimpje.

Het eerste recept was van Theo v.d. Voorde, daarna is het wel wat aangepast met een andere gist t.b.v. een beter rendement en ander hopsoorten. Hilarisch zijn de verhalen over het etiketten plakken, soms wel 1.200 stuks. Met elkaar onder het genot van een biertje, zie ze dan maar eens allemaal recht op de fles te krijgen. Het etiket heeft elk jaar een Haarlemmermeers thema en dankzij Ineke de Moor wordt dat prachtig vorm gegeven.

Hoe bijzonder is het dat we als vereniging dankzij deze mensen een eigen bier hebben en er zullen hoop ik nog vele mooie brouwsels volgen van dit inmiddels vermaarde Polderbok, dat is géén vloek maar een Zegen.

Etiket Polderbok 1997Etiket Polderbok 1998Etiket Polderbok 2005Etiket Polderbok 2011Etiket van de Polderbok 2021Etiket van de Polderbok 2023Polderbok_2025 

Terug naar overzicht

In de spotlight: Neptunus bier

tww oktober 2024
Door: André van der Zee

 Etiket Nico' 84
Etiket Nico' 84
Het moment waarop ik als tiener in België voor het eerst kennismaakte met bier, staat me nog helder voor de geest. Dat dit, nu meer dan 40 jaar geleden, zo'n grote impact op de rest van mijn leven zou hebben, had ik toen niet kunnen bedenken. Eenmaal thuis bedachten een vriend en ik dat we zelf bier moesten kunnen brouwen. Mijn moeder vond het prima, zolang we de keuken maar netjes achterlieten. Mijn vader was nog enthousiaster, blij met de kans om eens iets anders te proeven in de toenmalige Nederlandse pilswoestijn. Brouwerij ‘De Zotte Zuipers’ was een feit.


Een decennium later, op zoek naar gelijkgestemden, sloot ik me aan bij het net opgerichte 't Wort Wat. Geen clubavond sloeg ik over, en daar leerde ik onder andere Erik Bouman kennen. Hij vroeg me: “Jij kunt toch iets met gist?” Hij had een jampot met gist gekregen bij La Chouffe, maar de terugreis op de motor had de jampot niet overleefd. Deze vraag was het begin van een langdurige vriendschap. Tijdens een excursie van de club in 2002 raakte ik in gesprek met Jan-Willem Fukkink, waarna we besloten samen in het bestuur te gaan.
 
Ondertussen had Erik brouwerij Klein Duimpje opgericht, aangemoedigd door zijn succes bij bierwedstrijden en de verkoop van Polderbock. In 2004 volgde JW met zijn eigen brouwerij, en ook dat heb ik van dichtbij meegemaakt. Ik kwam regelmatig over de vloer bij beide brouwerijen en heb bij Klein Duimpje af en toe zelf een brouwsel gemaakt.
 
In 2015 vond Liesbeth dat het tijd werd om ons bier door meer mensen dan alleen vrienden en familie te laten proeven. Zo werd in april van dat jaar brouwerij Neptunus Bier commercieel. Brouwsels bij JW en Erik volgden en mijn hobby liep verder uit de hand. In 2024 hebben we al heel wat bieren uitgebracht en een paar bijzondere bieren gepresenteerd, zoals het nog altijd populaire Ceres, een tripelversie van ons Nederlandse kuytbier.
 

Logo van Neptunus bier
Logo van Neptunus bier
Een eigen bier op de markt brengen is geweldig, maar het vraagt een enorme hoeveelheid inspanning en brengt soms ook uitdagingen met zich mee.
 
Het grootste plezier beleef ik wanneer een onbekende op een festival enthousiast wordt van mijn bier en koersvast en vastberaden, met het laatste muntje al in de hand, aan komt lopen, met de woorden: "Deze heb ik speciaal bewaard voor een Neptunus Bier, die vond ik het lekkerst van allemaal." Dan voel ik een glimlach vanbinnen. Het is een eer wanneer ik word benaderd om een nieuw bier te ontwikkelen voor een speciale gelegenheid of met een bijzonder ingrediënt en wanneer ik dat met succes kan vertalen naar een prachtig bier. Dat is kunst van smaak.
 
Een andere passie is het delen van mijn kennis, en gelukkig krijg ik regelmatig de kans om dat te doen.
 
Een brouwerij beginnen? Doe het niet. Het kost veel tijd en energie, maar het levert nog veel meer op. Als ik ooit stop met brouwen, gaat het niet goed met me. Wat een fantastische hobby hebben we toch. Brouw ze!
 
André van der Zee – Neptunus bier – Kunst van smaak
Brouwer, bierkeurmeester, StiBON en Lentiz docent, brouwworkshop leider

Neptunus bier
Neptunus bier

Terug naar overzicht

In de spotlight: De Gekroonde Merlet

tww oktober 2024
Door: Thomas Westerveld

Voor degenen die ons nog niet kennen: wij zijn Tom Westerveld en Arie Laarman, beiden lid van 't Wort Wat. Ik (Tom) ben lid sinds 2008, Arie sinds 2023. Samen runnen we Brouwerij De Gekroonde Merlet in Heemstede, en we willen graag ons avontuur met jullie delen.

In 2008 volgde ik de cursus Zelf Bier Brouwen bij 't Wort Wat. Het was een geweldige ervaring die ons samenbracht en inspireerde om onze passie voor bierbrouwen verder te ontwikkelen. Samen met mijn broer John, vriend Arie Slagmolen en zwager Tom Schinkelshoek, startten we Huisbrouwerij JATTwerk. Arie Laarman brouwde toen ook al regelmatig mee, en we hadden veel plezier in het experimenteren met verschillende recepten.

Het logo van de Gekroonde Merlet
Het logo van de Gekroonde Merlet
In 2021 besloot ik, met de steun van Arie, om mijn bier commercieel op de markt te brengen. Wij merkten al snel dat er veel meer bij komt kijken dan alleen het brouwen zelf. We moesten ons inschrijven bij de KVK, een logo ontwikkelen, en onze merkidentiteit vormgeven. De Merlet, een heraldisch wezen uit het wapen van Heemstede, staat centraal in ons merk. Het was een leerzaam proces, vol uitdagingen. Zo leerden we dat het ontwikkelen van etiketten en het regelen van kroonkurken meer aandacht vereist dan je in eerste instantie zou denken. De afmetingen lijken vaak hetzelfde, maar in de praktijk zijn er vaak verrassingen.

Naast het brouwen van proefbatches en het opschalen van recepten, is het ook cruciaal om afspraken te maken met leveranciers en zorgen voor voldoende afnemers. Dit zijn stappen die we nooit hadden verwacht dat ze zo belangrijk zouden zijn. We zijn trots op wat we hebben bereikt, maar we zijn ons ook bewust van de investeringen die nodig zijn om op grotere schaal te brouwen.

Een mooi aspect van onze reis is dat we de historie van Heemstede als inspiratiebron gebruiken voor onze etiketten, zoals de Belvedere, een gebouw dat vaak ter sprake komt. In 2022 brouwden wij 16 hectoliter; in 2023 42 hectoliter, en voor 2024 zitten we al op 70 hectoliter met slechts drie verschillende bieren. Deze groei heeft ons gemotiveerd om door te gaan.

Momenteel brouwen we als huurbrouwer bij Brouwerij De 7 Deugden in Amsterdam, een sociale onderneming die een schone en gestructureerde werkomgeving biedt. Hier brouwen we niet alleen als huurbrouwers, maar we zijn ook actief betrokken bij het gehele proces, van het schroten van de eerste moutkorrel tot het toevoegen van de laatste gistkorrel. Deze betrokkenheid helpt ons om controle te houden over de kwaliteit en smaak van onze bieren. We hebben geleerd dat elke stap in het proces essentieel is en dat we onze controle willen behouden om de beste kwaliteit te waarborgen.

Onze voorkeur gaat uit naar het ontwikkelen van unieke recepten, soms gebaseerd op oude recepten, maar we experimenteren ook met nieuwe bieren. Zo hebben we eerder een American Quad gebrouwen, waarin we unieke ingrediënten gebruikten om het bier een rijke en volle smaak te geven. Ook hebben we al jaren een Mexican Lager in ontwikkeling, waarbij we experimenteren met verschillende hopsoorten om een verfrissend en kruidig profiel te creëren. Deze creatieve processen zijn een essentieel onderdeel van onze brouwerij en maken het avontuur des te leuker.

In 2023 deden we mee aan de verkiezing van het lekkerste Bockbier van Nederland, georganiseerd door het Geheim Genootschap Arendsnest (GGA) en het Bier Genootschap Dubbele Arend. Tot onze verrassing wonnen we met onze Belvedere Bock de eerste prijs voor het Lekkerste Zware Bockbier van Nederland. Deze overwinning gaf onze brouwerij een flinke boost in naamsbekendheid en leidde tot meer aanvragen voor onze bieren. Onze Belvedere Bock is nu landelijk verkrijgbaar. Het was een bevestiging van ons harde werk en toewijding aan de brouwerij.

Na deze overwinning kregen we verschillende aanbiedingen om bij andere brouwerijen te gaan brouwen. Ook werd ons de mogelijkheid geboden om een Brewpub te starten, met een mogelijke locatie in Heemstede. Hoewel we deze voorstellen nog steeds overwegen, willen we ons voorlopig concentreren op het voldoen aan de huidige vraag en onze bestaande klanten tevreden houden. Dit doen we deels in samenwerking met Brouwerij De 7 Deugden die uiteraard al over een grote klantenschare beschikt.

De toekomst? Op naar een nieuw bier waarvan we hopen dat deze net zo succesvol wordt als de andere 3.

Ons huidige assortiment:
- Heemsteedsch Gerstenat, APA, 5.2%, IBU: 27, EBC: 10
- Belvedere Bock, DubbelBock, 8.1%, IBU: 36, EBC: 68
- Belvedere Blond, Jackfruit-infused Maibock, 7%, IBU: 32, EBC: 16

De brouwers van De Gekroonde Merlet

Terug naar overzicht

In de spotlight : BE+ER

tww oktober 2024
Door: Edwin de Redelijkheid

Begin 2013 hebben de oprichters, Erik Bakker (BE) en Edwin de Redelijkheid (ER), de brouwcursus van 't Wort Wat afgerond. Het idee was toen al geboren dat het wel gaaf zou zijn om met een eigen bier de markt op te gaan. Dus moesten er recepten worden bedacht, gebrouwen en geproefd worden.

In april stond onze eerste gezamelijke brouwdag van 't Wort Wat in de kalender. Maar wij hadden helemaal nog geen spullen. Dus snel bij Jan en alleman gratis spullen geritseld of aangeschaft en hup, aan de slag. Uiteraard hebben wij die brouwdag onze ogen goed de kost gegeven om te zien hoe die andere liefhebbers hun gerstenatjes aan het brouwen waren.

BE+ER brouwspaan
Uiteindelijk hebben wij onze setup aangepast en zijn volle bak thuis aan de gang gegaan. In een half jaar tijd waren al vele proefbrouwsels gemaakt. Mede door het opsplitsen van batches, zodat met 1 brouwdag 3 tot 5 verschillende resultaten bereikt werden. Dat leidde voor sommige bieren al snel tot de juiste keuze vwb de te gebruiken gist, hop of kruiden.

Eind 2013 waren wij er klaar voor om ons eerste recept in het groot te gaan (laten) brouwen. Oeps... beginnersfout: De benodigde hoppen waren, toen wij het recept op moesten sturen, nog niet beschikbaar (te kort na de oogsttijd). Als uitwijk hebben wij toen ons tweede recept opgestuurd: De Laurier Porter. Niet echt een recept om direct de markt mee te veroveren, maar het was in ieder geval het recept van een goed en lekker bier.

Eind 2016 hakte Edwin de knoop door om uit de ICT te stappen en zich vol op het bier (BE+ER) te storten. Het resultaat is dat hij, sinds mei 2017, na een korte en intensieve interne opleiding, voortaan zelfstandig in Uitgeest bier mag brouwen bij de Noord-Hollandse Bierbrouwerij. Dit als ZZP-er onder de naam brewEd! In 2018 stapte Erik, ivm gezondheidsredenen, helaas uit BE+ER. Natuurlijk jammer, maar een begrijpelijke stap. Maar elk nadeel heeft een voordeel (wie zei dat ook weer?): Hierdoor kon Edwin sneller keuzes maken.

Ooit hadden wij de droom om BE+ER groter te maken, maar het toenemende aantal bij de KVK geregistreerde brouwerijen bleef maar toenemen. Echter: er kwamen steeds meer opdrachten bij Edwin binnen om bier voor anderen te produceren. Ondertussen brouwt Edwin als brewEd slechts 20% bier voor BE+ER en dus 80% voor andere opdrachtgevers zoals diverse Huurbrouwers, een stichting, 2 Café's, een restaurant en brouwt hij ook nog de wort voor een producent van zure bieren.

In cijfers:
brewEd produceert per jaar ongeveer 40-45 Hectoliter voor BE+ER en 180-190 hectoliter voor andere klanten.
En dat vindt Edwin wel zo fijn. Dan kan de focus blijven liggen op het brouwen van bier en hoeft hij zich niet zo bezig te houden met de verkoop, marketing en distributie. Daar gaat anders toch best wel veel tijd in zitten in je uppie!

Op naar de volgende 10 jaar!

 

BE+ER brouwers

 

 

 

Terug naar overzicht

Maandbier en ander geneuzel, oktober 2024

tww oktober 2024
Door: John Gouwerok

Het belooft een mooie avond te worden, de eerste na de vakantie. De spreker is bierkeurmeester Walter, met deel drie over alles wat je kan aantreffen aan smaak en geur in bier. En dat gaan we ook ervaren door middel van proeven en ruiken.

Glas
Ook is er een maandbier, deze keer een nieuwe poging van Guus v/d Veek om de Wisselkei te veroveren. Te zien aan de naam van het bier is alles toegestaan, een kloon van TEARS OF MY ENEMIES. Dus dat belooft wat.
Met de nieuwe reduceerkraan en wat spelen met de CO2-druk was het redelijk te tappen.
Het viel goed in de smaak met 1x10 en 3x9 was het wel wat voor de liefhebbers en maar zozo  voor de 2 die er een zesje voor over hadden.
Het kwam overeen met het verhaal van Walter: wat zit er in bier en wat proef je, dus voor elk wat wils.

Er zijn 46 wedstrijdformulieren ingeleverd met een totaal aantal punten van 360.9, dus dat geeft een uitslag van  7.84, en dus een prima resultaat  (en tranen voor de vijand).
Al met al een geslaagde clubavond, op naar de volgende.

Dit was het weer tot een volgende keer.  Groeten van jullie uitbaters,

John en Serra

 

 

 

Terug naar overzicht

Een nevelige blik…

tww oktober 2024
Door: Peter van den Bosch

Een beetje wazig zicht. Daar hebben we allemaal wel 's last van en meestal krijgt dat 13e biertje van de avond ervoor de schuld. Die was waarschijnlijk niet goed, vast goedkope troep geweest, te sterk of ouwe meuk, want wat moet het anders zijn dan?

In het Engels heet zoiets ‘Blurry vision’ en daar gaat dit artikel over. Maar om precies te zijn over ‘Blurry vision IN een blik’. En da's een ander verhaal dan wazig zicht in de ogen, 's ochtends op staan met een nevelige blik … Het gaat nog steeds over bier trouwens, maar dan wel met een andere insteek.

Het bier
Blurry vision is een NEIPA biertje uit Duitsland, gebrouwen door B.R.L.O. Zij brouwen in een aantal omgebouwde zeecontainers in een buitenwijk van Berlijn en dat bier is alleen bij een aantal speciaalzaken in Nederland te koop.

Waar komt dit verhaal nou ineens vandaan zul je denken. Nou … brouwmaatje Martien van Stijn en ik zijn naar een bierproeverij geweest bij een kennis in de buurt. En de meeropbrengst daarvan was bestemd voor een hulpproject, waterputten slaan in een arm deel van noord Kenia (Turkana land). Die proeverij werd verzorgd door de ‘Beertenders’ en we kregen vijf sterk uiteenlopende bieren met steeds een bijbehorend hapje geserveerd.

Leuk en leerzaam om mee te maken. De eerste was Rätelt van brouwerij Oedipus. Mwahh, voorzichtig gezegd … daar zijn vast liefhebbers voor. Maar ik pas even. En Martien ook trouwens. Zuur bier met dan ook nog rabarbersap erin. Nog erger dan Berliner Weisse, niet mijn ding en ik had het gevoel dat mijn vullingen losgeweekt waren. Smaken verschillen, zullen we maar zeggen …

De 2e was een Duitse Weizen en eigenlijk niet bijzonder. Maar het 3e biertje was wel interessant en vooral heel geurig. En dat was Blurry vision dus. Op het blik staat ‘Hazy IPA’, maar dit bier kan ook doorgaan voor een NEIPA. Want Hazy IPA en NEIPA zijn bierstijlen die elkaar overlappen en later als sub-stijlen zijn voortgekomen uit de IPA hype die vanuit Engeland is overgewaaid naar de USA. En beide vallen op door hun fruitigheid. Hazy IPA is meestal wat minder transparant, als een witbier. NEIPA is met name een Amerikaans oostkustbier en de nadruk ligt daar nog sterker op fruitigheid.

*Info: New England is een oude naam voor het gebied aan de Amerikaanse noord – oostkust. Ontstaan toen dat nog een Engelse kolonie was.

Voor wie e.e.a. over (West Coast-) IPA en de sub-stijlen NEIPA, Hazy IPA, DIPA, DDHIPA, Imperial IPA, Session IPA, Belgian IPA en nog meer wil lezen, is hier de link naar uitleg op Craftonly: https://www.craftonly.nl/blogs/bier-verhalen/wat-is-neipa-bier/#:~:text=NEIPA%20is%20een%20moderne%20variant,specifieke%20hopsoorten%20die%20worden%20gebruikt

Blikbier uit Duitsland …

Blikjes ‘Blurry vision’
Toen we dat biertje inschonken kwam een fruitig geurende lucht op de neus af. Dat leek veelbelovend te worden. Citrus, sinaasappel, meloentjes, ananas, mango, kumquat, aardbei, besjes. Noem maar op, een bouquet van vele fruitige tonen. Dan maar gauw een flinke slok. Maar in de smaak kwam de belofte maar deels terug. Het biertje proefde wat vlak, een bittertje was niet te bespeuren. Een prettig mondgevoel ontbrak, de afdronk was matig en bleef niet hangen. En het schuim sloeg snel neer. ‘Een fruitig gerstewatertje’ dus.

Dat kan beter, dachten we gelijk. Leuk biertje maar eigenlijk niet voldoende doorontwikkeld ofzo. Duitse ‘gründlichkeit’ was hier niet van toepassing. Of zou het een kostenkwestie zijn ? Meer graan in de stort maakt het uiteraard duurder bier. En als het verkoopt, tsja … wie ben ik dan om te oordelen?? Maar als je dan overweegt wat er allemaal aan hoppen in gaan, is het geen kostprijsafweging meer. Geef mijn portie dan maar aan fikkie, ik snap het niet. Wat is dan de filosofie achter het recept van zulk bier ? *Over die hoppen overigens iets verderop in het verhaal meer.

Dat was kwestie 1, we wilden iets bedenken met een voller mondgevoel, een betere afdronk en stabieler schuim. Dat laatste is dan gelijk ook de lastigste, want hoe stuur je daarop. Schuim … complexe materie! Uiteraard maakt de brouwerij het recept niet bekend, althans, wij konden het niet vinden. Niet op het blik, ook niet op het web. Nope, nergens! Dat werd dus doorgraven op het internet.

We vonden diverse losse informatie, bijvoorbeeld de gebruikte hopsoorten op Untappd. Daar hadden we – om te beginnen – al genoeg aan, want aan het recept moesten we toch gaan sleutelen. En dan met name aan de stort voor iets meer body en aan de hoppen voor wat bitterheid.

En we hebben met moeite ergens in één of ander Duitstalig commentaar opgedoken dat Blurry vision slechts 5 IBU is. Vijf maar?? Da's weinig! Dat verklaarde de vlakke smaak en matige afdronk, gewoon te weinig body en geen bite. Nou hoeft een NEIPA niet te voldoen aan de minimale bitterheid van 40 IBU die gehanteerd wordt voor IPA bieren. De bierstijl NEIPA is een afgeleide van – en vernoemd naar – Amerikaanse IPA's, maar toch anders. De nadruk van NEIPA ligt op fruitigheid en niet op minimale bitterheidseisen. En dat maakt sommige NEIPA's beter doordrinkbaar bier dan IPA.

Kwestie 2: de hoppen

We vonden dus wel op internet dat in Blurry vision de volgende hoppen gaan om veel fruitigheid te creëren.

  • Azacca (vrij nieuwe Amerikaanse ‘fruit’ hop, 15 % alfazuur)
  • Citra (veel gebruikte Amerikaans citrus/lemon hop, 13,5 %)
  • Galaxy (populaire Australische hop, 16 %)
  • Sabro (nieuwe Amerikaanse ‘fruit’ hop, 14 %).

Deze laatste uit de USA was in het voorjaar van 2024 slechts bij 1 leverancier in ons land verkrijgbaar. En de hop is nog nieuw, dus wat prijzig. In de USA zijn er diverse leveranciers, zoals het bekende Yakima valley hops. Maar zelf importeren levert gedoe op met douanecontrole, invoerrechten, plantenziektenrestricties en dergelijke en is dus af te raden, zo heb ik vernomen. *Noot: Mocht er een hop (tijdelijk) niet leverbaar zijn, kunnen de volgende ‘fruitige’ hoppen als alternatieven gelden: Simcoe, Idaho, Calypso, Amarillo en – in iets mindere mate – El Dorado of Mosaic.

Op de Amerikaanse website ‘Beer Maverick’ zijn de smaakprofielen van diverse hoppen te vinden en dan blijkt dat die Amerikaanse ‘fruithoppen’ hoofdzakelijk in dezelfde smaakhoek zitten van Citrus en Tropical fruit. Ze versterken elkaar duidelijk in fruitigheid.

*Dit is het vergelijk van Citra (rood), Galaxy (groen) en Azacca (blauw).

Webgrafiek CitraGalaxyAzacca

Bron: beermaverick.com/hops

Toevoeging

We hebben als extra hop in ons recept de Franse Barbe rouge toegevoegd om in de hoek van ‘Floral’ (bloemig) en ‘Berry’ (besjesfruit) ook wat te doen. Sabro doet al wat in die richting en – de minder sterke – Barbe rouge is de finishing touch in het geheel. Een ondergewaardeerde, maar supergoede hop.
 
*Hieronder het vergelijk van Sabro (rood) en Barbe rouge (groen). Duidelijk is te zien dat Barbe rouge een mooie aanvulling in het smaakpalet is.

Webgrafiek Sabro-Barberouge 
Bron: beermaverick.com/hops

Al deze hoppen die je toe past na het koken leveren slechts een kleine bijdrage aan de bitterheid (IBU) van het bier.

De basis

Dat kleine beetje bitterheid van ca. 8 à 9 IBU van het hoppen na vlamuit was naar onze mening niet genoeg en daarom hebben we als basis een bekend recept van een APA (American Pale Ale) ingezet. Met daarin de beproefde combi van Cascade en Centennial hoppen, maar beide dan alleen als aromahop bij einde kook. Voor de frisheid en om het biertje een beetje hazy te maken is er 1 kilo tarwemout in de stort gegaan.

Er is geen bitterhop in het recept mee genomen. We hoefden ‒ en wilden ‒ niet naar de bitterheid van IPA. En daarom konden we de kooktijd inkorten naar een half uur. Korter koken wordt door de bekende bierspecialist David Heath afgeraden omdat je dan de DMS niet voldoende kwijt raakt. En omdat een half uur echt wel minimaal is hebben we flink rollend gekookt. Hup, grote vlam eronder en dan vooral blijven roeren! Niet laten aanbranden op de bodem.

Hopdosering

Er gaan alleen al na vlamuit 5 hoprassen in het wort en dat twee maal. Is dat bier dan een DDHIPA (Double Dry Hopped IPA)? Nou, in ons recept ook niet helemaal. Want de eerste set van 5 hebben we toegepast vanaf 80 °C in de hopstand gedurende 10 minuten. Dat is dus geen koud hop (dry hop)! Bij NEIPA wordt er voor het eerst koud gehopt (dry hopping) bij het pitchen, dus bij het enten van de gist. Dat vonden we vrij link vanwege infectiegevaar en daarom hebben we de 1e set van 5 hoppen vervroegd naar de hopstand na vlamuit. Want die start bij 80 °C en ontsmet de hoptoevoeging dus wel.
En de 2e set van 5 hoppen op dag 4 in hopzakjes in het gistvat, dan is de meest heftige gisting voorbij en is er alcohol gevormd. Daarmee is het infectierisico niet zo groot en maak je wel goed gebruik van de hopharmonisatie die de New England gist zo geschikt maakt voor NEIPA bieren. Om die reden hebben we na dag 4 het wort nog een week in het gistvat gehouden, zodat de smaken goed konden inwerken.

Als er zoveel – en ook sterke – hoppen in gaan moet je de dosering niet overdrijven, want het biertje moet wel prettig drinkbaar zijn. Daarom van iedere hop slechts 20 gram toegepast per hopgift. Voor die 20 gram is er geen onderbouwing, dit is puur op het gevoel en voorzichtig laag ingeschat. Maar uiteindelijk bij elkaar toch nog 100 gram per hop gift.
Als dat maar goed gaat, dachten we … Er is één voordeel: hopstand en koud hoppen (dry hopping) kook je niet. En dus komen de smaakstoffen niet zo heftig vrij.

*Noot: De vier USA hoppen hebben een alfazuur gehalte van 13 tot 16 % en de Barbe rouge slechts 7 %. Daarmee wordt die 20 gram Franse finishing touch dus nooit overheersend in het geheel. Die Franse hop hadden we trouwens nog liggen en de – veel gebruikte – Citra ook.

Collegabrouwers van de club deden ons de suggestie om het water een beetje aan te zuren. Dat schijnt voor diverse bieren, waaronder NEIPA en Hazy IPA, een positief effect te hebben. Uiteindelijk wordt dit een fruitig biertje en daarom hebben we een citroentje doormidden gesneden en uit beide helften een beetje sap geknepen boven de pan na de stort bij het begin van de maisch. Qua dosering is dit overigens wel een wat grove aanpak. En dan een opmerking terzijde: wat voegt dat citroensap aan de bitterheid toe?

Het spoelwater hebben we niet aangezuurd, eigenlijk gewoon vergeten. Is dat een fout of had nog meer citroensap te veel geweest? Wie weet. Nu heeft de pH buffer van het spoelwater (Dunea kraan) het citroenzuur weer wat geneutraliseerd, hopelijk. Hebben we per ongeluk het juiste gedaan?
Misschien gaat hier het spreekwoord op:  “De domste boer heeft de grootste aardappelen”. 😊

Hoppen 
Bijgekocht …

Recept

En zo kwamen we tot het volgende recept van onze eigen ‘fruitbom’.
This is a recipe from Celosia brew brothers (Peter).

Celosia fruitbom (hazy NEIPA) - 6.3%

*Brouwdatum 3 April 2024

Hazy IPA (New England / NEIPA) – volgens Brewfather

Soort: Volmout
IBU: 23 (Tinseth)
BU/GU: 0.36
Kleur: 8 EBC
Carbonisatie: 2.5 CO2-vol
SG voor koken: 1.053
Begin SG: 1.063
Eind SG: 1.015

Default

Batchgrootte: > 30 L
Vol. na koken: ca. 32 L (door korter koken)
Maischwater: 30 L
Spoelwater: 20 L
Kooktijd: 30 min
Totaal water: 50 L

Vergistbare ingrediënten (8.5 kg)

7.5 kg - Swaen pilsner 3 EBC (88.2%)
1 kg - Tarwemout White Swaen 3.9 EBC (11.8%)

Hop (240 g)

Koken

15 min - 20 g - Cascade pellets - 8% (7 IBU)
15 min - 20 g - Centennial pellets - 9% (8 IBU)

Hopstand

10 min hopstand, start @ 80 °C
10 min - 20 g - Azacca pellets - 15% (2 IBU)
10 min - 20 g - Barbe Rouge pellets - 7% (1 IBU)
10 min - 20 g - Citra pellets - 13.5% (2 IBU)
10 min - 20 g - Galaxy pellets - 16% (2 IBU)
10 min - 20 g - Sabro pellets - 14% (2 IBU)
 

Koudhoppen (in gistvat)

4 dagen - 20 g - Azacca pellets - 15%
4 dagen - 20 g - Barbe Rouge pellets - 7%
4 dagen - 20 g - Citra pellets - 13.5%
4 dagen - 20 g - Galaxy pellets - 16%
4 dagen - 20 g - Sabro pellets - 14.5%

Diversen

Maischen - ?? g - Citroen (sap van 1 vrucht)
Bottelen - 210 g - Kristalsuiker + 30 gram dextrose

Gist

2 pakjes - American east coast ale yeast ‘New England’

Maischprofiel

67 °C - 60 min - maischen
78 °C - 10 min - uitmaischen

Vergistingsprofiel

Ale
18 °C - 3 dagen - Hoofdvergisting
Dag 4 t/m 11 koud hoppen (dry hopping) bij 19 °C

Opmerkingen

De SG voor koken haalden we met 1050 niet helemaal, had 1053 moeten zijn. Misschien omdat we de tarwe vrij grof hadden geschroot, met als doel minder dichtslibben van het filterbed. En dat werkte behoorlijk goed! Ook de SG na koken kwam lager uit, op 1054, waar dat 1063 zou moeten zijn. Maar dat is heel logisch als je maar een half uur kookt. Minder ‘indikken’ door minder verdamping dus.
Daarentegen kwamen we met een eind SG na gisting precies op de 1015 in het recept uit, maar wel met iets meer wort dan normaal bij langer koken. Inderdaad minder verdampt dus …

Op dag vier hebben we de temperatuur in de klimaatcel een graad opgehaald, omdat de meest heftige gisting voorbij was die zorgt voor 1 à 2 graden hogere temperatuur IN het gistvat.

Toen we na 11 dagen uit het gistvat gingen hevelen was duidelijk te zien dat dit biertje door de gebruikte tarwe een beetje ‘hazy’ was. En er bleef een flinke laag slurrie, vermengd met gruis van de hopkorrels, achter in het gistvat. Deze New England gist flocculeert dus stevig.

En toen kwam het clubblad van april, met daarin deel 7 over waterbehandeling van Jan Wurpel. Ik heb de passage over citroen(-zuur) toevoegen aandachtig zitten lezen. Dat blijkt een ouderwetse methode te zijn en ik schrok van de smaakinvloed die citroensap lijkt te hebben. Oei-joei-joei!! Gaat dat wel goed? Maar ja, te laat … en ingrijpen kon niet meer. Het ‘kwaad’ was al geschied en het sap was er niet meer uit te halen. Nou ja … ‘kwaad’? Citroensmaak in een fruitbiertje met Citra hop. Mwah, dat kan misschien wel, maar zeker niet doen bij sommige andere bierstijlen! Toch werden we wel een beetje nerveus. Bij het hevelen rook het bier superlekker, maar dat zegt niks over de smaak.

  • Op de clubavond eind april heb ik dit citroensapverhaal met Jan Wurpel besproken en hij maakte zich geen zorgen of dit goed komt. Want 1 citroen licht uitgeknepen in 30 liter wort is niet overmatig veel. En het wordt toch een fruitbiertje, dus dan passen citroensmaken wel.

Na 2 weken in de mandfles op 19 °C zijn we gaan bottelen met toevoeging van 7 gram kristalsuiker / liter wort. Met daarnaast 1 gram – slecht vergistbare – dextrose om een extra zoetje erin te brengen, teneinde de balans zuur ↔ zoet te verbeteren. En hebben uit nieuwsgierigheid ook even geproefd van het geurige ‘bier zonder prik’ wat in de flessen ging. Best lekker!

De eindstreep

En dan is het half mei en is het grote en spannende moment van proeven daar. Wordt dit een lichtzoete fruitige Radler, maar dan met alcohol of toch een niet te pruimen citroenzuur bier? We wilden in ieder geval de termijn van 2 weken carbonisatie niet overschrijden om het restant zoetje wat er mogelijk nog is, niet alsnog te verspelen door verdere vergisting.

 

 

Proeven

Flesjes Fruitbom
Op dag 12 van de carbonisatie bleek dit een prima NEIPA en zoals verwacht was het bier hazy. Maar dat wisten we al van het overhevelen en komt door de gebruikte tarwe. En, ook niet onbelangrijk, een lekker fris en fruitig biertje. Maar de citroensmaak was wel wat dominant aanwezig in de smaak en de afdronk.

  • De geur is zeer fruitig en da's logisch met al die hoppen erin.
  • Het koolzuur is prima prikkelend.
  • Het schuim is stabiel en romig en dat bij citroenzuur bier!
  • Bier is fruitig, met body en een aangenaam bittertje in de smaak
  • De afdronk is ook licht bitter, maar in verhouding met een IPA minder.
  • Kortom een supergoed voorjaars- en zomerbier. Om lekker koud naar binnen te tikken.
  • Niet langer wachten, koud lageren die boel! Op dag 13 dus.
  • Op de 14 dagen termijn was het bier koud.

Opmerkingen

  1. De volgende keer voor een 2e NEIPA gaan we dit recept weer volgen, maar dan een keer zonder de inzet van citroen. Die is niet alleen zuur, maar geeft daarnaast ook meer bitterheid. Wordt wel een heel ander bier dan. Kijken wat het verschil is …
  2. Overwegen om voor wat frisheid i.p.v. citroen dan – minder sterk – melkzuur in te zetten en dat goed te doseren. Of slechts een enkel schijfje limoen. We zullen zien.
  3. De gebruikte tarwe geeft ook wat frisheid. Denk maar aan Weizen, waar ook tarwe in wordt gebruikt. Zij het dan verhoudingsgewijs wel veel meer.
  4. Voor wie deze ‘hazy NEIPA’ met citroen wil gaan brouwen is het aan te raden om een paar druppels citroen toe te voegen i.p.v. een hele vrucht licht uit te knijpen. Citroen blijkt echt heel sterk te zijn, veel meer dan je verwacht.
  5. Door de citroen is het bier wel wat meer dan 23 IBU geworden, maar zeker niet zo bitter als IPA. Beetje stroef op de tong, dat wel …
  6. Bij wat langere (koude) bewaring gaat de scherpte van de citroensmaak er een beetje af. Daar wordt het bier zeker niet slechter van.

Inmiddels hebben diverse mensen al geproefd en zijn de reacties wisselend. Niemand vind hem vies, maar smaken verschillen. Liefhebbers van IPA en sterke fruitsmaken lopen er mee weg, anderen vinden het nogal heftig. En de citroen wat dominant aanwezig.

Maar de voorraad slinkt snel en dat zegt veel. Bij Martien heeft de visite op één mooie voorjaarsmiddag zijn hele voorraad soldaat gemaakt. En de mijne sneuvelde ook vrij snel. Juist ja. Tijd om als de bliksem aan een nieuwe batch te beginnen.

Veel brouwplezier!

Terug naar overzicht

Clubkampioenschap door de jaren heen

tww oktober 2024
Door: Donovan Larmonie

De clubkampioenschappen worden al sinds het begin van de club gehouden. Al sinds het begin strijden onze fanatieke leden voor de eeuwige roem en om de titel van beste brouwer van de club. En wat voor een lijst met winnaars. Kijk maar naar onze eigen voorzitter die in het verleden twee keer is gekroond tot de beste brouwer van de club. 

Een data analist die leeft van data en ik kon het niet laten om te kijken welke trends je kunt halen uit de uitslagen van de clubkampioenschappen.
Een paar leuke feitjes:

De meest voorkomende biertypen onder de winnaars tussen 1995 tot heden (plek 1,2 en 3 van de verschillende klassen) zijn:

Tripel – Dit bier komt in alle periodes vaak voor, van 1999 tot heden. 
Stout – Verschijnt regelmatig, vaak in varianten zoals Oatmeal Stout, Imperial Stout en Export Stout.
Porter – Dit bier, inclusief varianten zoals Brown Porter, Robust Porter, en Baltic Porter, komt ook vaak terug.
Quadrupel – Want lekker
Witbier – Komt vooral voor in de oudere perioden (tussen 1999 en 2004), maar wordt nog ingezonden
Barley Wine – Komt vooral voor in de periode vanaf 2016.
Dubbelbock – Dit biertype komt regelmatig terug, vooral vanaf 2005.

In de eerste jaren van de kampioenschappen waren traditionele stijlen zoals Pils, Witbier en Bokbier dominant. Terwijl de traditionele stijlen in het begin veelvuldig werden ingezonden, lijkt hun populariteit in recente jaren iets te verminderen. Naarmate de jaren vorderden, zien we een verschuiving naar een breder scala aan stijlen, waaronder Belgische Ales, stouts, en andere craft beer varianten.  India Pale Ales (IPA's) bijvoorbeeld zijn in de laatste jaren heel populair geworden, met een groeiend aantal inzendingen in deze categorie. Dit kan je niet los zien van de opkomst en de groeiende populariteit van craft beer de afgelopen jaren. Ook de (groeiende) diversiteit aan ingredienten, apparaten en materiaal vergeleken met 30 jaar terug zorgt ervoor dat er een verschuiving is in biertypen die amateurbrouwers zijn gaan brouwen. 

Erelijst clubkampioenen:

Clubkampioen 2023 Patricia & Chris Talbot
Clubkampioen 2022 Patricia & Chris Talbot
Clubkampioen 2021 Frans Bolleboom
Clubkampioen 2020 Stefan Hendriks
Clubkampioen 2019 Edwin de Redelijkheid
Clubkampioen 2018 Gery en Ben Uijtenhaak
Clubkampioen 2017 Vok, Nick en Koen Oud.
Clubkampioen 2016 Titus Rinia
Clubkampioen 2015 Jim Warmerdam
Clubkampioen 2014 Kees van Roode
Clubkampioen 2013 Daniel v/d Slikke
Clubkampioen 2012 Theo van Eijden
Clubkampioen 2011 Lars Taylor
Clubkampioen 2010 Titus Rinia
Clubkampioen 2009 Nico Ruijter, Sjaak v/d Lee
Clubkampioen 2008 Jan van der Lee
Clubkampioen 2007 Theo van Eijden
Clubkampioen 2006 Jan van der Lee
Clubkampioen 2005 Age de Vries en Henny Govaars
Clubkampioen 2003 Gerrit Walraven en Arjen Boekhorst
Clubkampioen 2002 Jan Willem Fukkink
Clubkampioen 2001 Andere van der Zee
Clubkampioen 2000 Herman Assendelft
Clubkampioen 1999 Lois van Velthoven
Clubkampioen 1998 Louis Velthoven en Herman Assendelft
Clubkampioen 1997 Cees Luijk, Bas van der Voort, Henry Vlootman en André van der Zee
Clubkampioen 1996 Arthur Hollander
Clubkampioen 1995 Driek Zwaan
 
 

Terug naar overzicht

Thuisbrouw wedstrijd Hop On Hop Off Festival 2025

tww oktober 2024

Van vrijdag 4 tot en met zondag 6 april vindt de 6de editie van Hop On Hop Off Festival plaats in de Kunstijsbaan in Breda. We hebben weer de Thuisbrouw wedstrijd op de planning staan. Via de onderstaande link vind je alle informatie en aanmeldformulier.  
https://forms.gle/RavEvBJRkFuVAKMx5

Eisen bier
Een donker bier
- 6,5% alcohol of lager
- EBC hoger dan 30
- BKG biertype B


Keuring van de jury
De jury beoordelen je donker biertje begin maart 2025. Dat doen ze in alle rust en ze maken daarbij gebruik van speciale proefglazen. De jury vult een uitgebreid keuringsrapport in en kennen per onderdeel punten toe aan het bier.

De bieren worden op de volgende kenmerken gekeurd:
- Visuele aspecten: koolzuur, kleur, helderheid, schuimkraag en schuimstabiliteit
- Smaak: basissmaak (zoet, bitter, zuur, volgens biertype), body (is het 'dun' of 'dik' bier), mondgevoel en afdronk.
- Geur- en smaakassociaties: wat ruikt en proeft de keurmeester allemaal en klopt dat volgens het biertype? Hier kunnen ook smaakafwijkingen worden geconstateerd, veroorzaakt door fouten tijdens het brouwen.

 

 

De uitslag
De jury gaat begin maart 2025 de brouwsels proeven. De top 10 beste bieren zullen in de spotlights worden gezet op zondag 6 april bij het Hop On Hop Off Festival 2025. Daarbij worden de nummers 1, 2 en 3 gekroond met een mooie prijs.

Inleveren
Je brouwt een donker biertje en brengt 4 flesjes tussen 5 en 7 februari naar het inleverpunt op:
Minervum 7166A, 4817 ZN Breda.

Per post opsturen kan ook naar het onderstaand adres:
Organisatiebureau HOP
Oosterhoutseweg 87, 
4847 DA Teteringen

Het inleveren van je bieren mag met je eigen etiket en/of naam. De jury zal blind proeven en dus niet weten van wie het brouwsel is, wel zo eerlijk. De organisatie zorgt voor deze blinde proeverij.

Wat levert het op?
Allereerst krijgt je een keuringsrapport van de professionele jury, dit is een goede indicatie over hoeverre je de techniek van het brouwen onder de knie hebt. Met deze waardevolle informatie kan je jouw bier nog beter maken dan het al is. Daarnaast wordt de top 10 bekent gemaakt tijdens het festival.

Aanmelden
Aanmelden moet uiterlijk vrijdag 15 november en kan heel eenvoudig via het aanmeldformulier in de bijlage.
Let op! Er zijn maximaal 50 plaatsen beschikbaar.

Belangrijke data

Uiterlijk aanmeldmoment 15 november
Inlevermoment 5, 6 en 7 februari tussen 09:00 – 13:00 uur
Per post voor 7 februari
Festival 4, 5 en 6 april 2025
Prijsuitreiking 6 april om 17.00 uur op het festival.

Voor meer informatie of als je een vraag hebt kun je contact opnemen via e-mail: info@hoponhopofffestival.com

Terug naar overzicht

Grodziskie

tww oktober 2024
Door: Theo van Eijden

Browar Grodzisk
Browar Grodzisk
Vorig jaar november was Grodziskie een bier dat we gebrouwen hebben op de gezamenlijke brouwdag. Joeri Sandstra heeft in het clublad  er een mooi artikel over geschreven. Een bierstijl dat  je niet snel zal vergeten. Een 100% tarwe bier  gemaakt met  op eikenhout gerookte  tarwemout. Prettig aan dit bier is dat het  laag in alcohol is dus dat  je er nog wel een tweede of zelfs derde van kan nemen. Dankzij de samenwerking met Browar Grodzisk in Polen speelt White Labs een rol in de heropleving van de iconische Grodziskie-stijl, een 100% gerookte tarwebier in het doordrinkbare bereik van 2,5-3,3% alcohol. Dit heeft geleid tot de introductie van WLP548 Original Grodziskie Yeast Blend. De Grodziskie-stijl staat bekend om zijn schone fermentatieprofiel, met subtiele peerachtige esters. Om deze traditie te eren, is de oorspronkelijke giststam zorgvuldig opgekweekt uit flessen van vóór 1993. In samenwerking met wetenschappers in Łódź en Warschau is door White Labs een bijzonder veerkrachtige giststam geïsoleerd. Deze stam fermenteert snel en schoon en is in staat bieren te produceren met een alcoholpercentage tot 12%. Het unieke vermogen om bij lage temperaturen te fermenteren biedt een diepte van smaak die zelden bij andere stammen voorkomt. Vermeldenswaardig is dat de brouwerij ieder jaar een wedstrijd organiseert wie het  beste een bier volgens deze bierstijl kan brouwen.

Op de website van de brouwerij is veel informatie te vinden, onder andere het recept  voor dit bier;
Ingredienten:

Modern Grodzisk
Modern Grodzisk
100% eik-gerookte tarwemout 
Water: Hard, 25-29 °n, pH 5,5 
Ionengehalte: 
- 160 ppm SO4²⁻ 
- 120 ppm Ca²⁺ 
- 70 ppm Cl⁻ 
- 32 ppm Mg²⁺ 
- 35 ppm Na⁺

Hoge concentraties magnesium en calcium ondersteunen de enzymatische activiteit tijdens het maischen en de klaring van het uiteindelijke bier. Een hogere verhouding tussen sulfaat en chloride benadrukt de hopkarakteristieken en de rokerige tonen.

Maischstappen: 
- 30 min bij 38°C 
- 45-60 min bij 52°C – noodzakelijk voor het losmaken van de mout, wat filtratie en latere klaring van het bier vergemakkelijkt 
- 20 min bij 63°C 
- 20 min bij 70°C 
- Verwarmen tot 78°C 

Filtratie van het wort met behulp van haver- of rijsthulzen; historisch werden hopbellen of zelfs hooi gebruikt. Toevoeging van rijsthulzen: 10% van het moutgewicht. Koken gedurende minimaal 60 minuten tot een minimum van 4% verdamping is bereikt. Hoppen met Tomyski of Lubelski hoppen om 20-30 IBU te bereiken in het uiteindelijke bier. 70-80% van de hopgift aan het begin van de kook, met de rest toegevoegd vlak voor het einde, rekening houdend met de langzame isomerisatie van alfazuren die doorgaat in de whirlpool. Vanwege microbiële stabiliteit wordt aanbevolen om ten minste een deel van de bitterhop te vervangen door verouderde hop met een hoog gehalte aan beta-zuren. Doel pH voor koken: niet hoger dan 5,4, na koken: 5,2.

WLP548
WLP548
Fermentatie en rijping: Gebruik de Grodziskie-giststam, stel de begintemperatuur in op 12°C en laat deze stijgen tot 15°C op de tweede of derde dag van fermentatie. Koudhoppen met Tomyski hop is mogelijk, maar wees voorzichtig met het "hop-creep" effect, vooral bij fleshergisting. Na het koelen en oogsten van de gist, laat het bier minimaal 3 weken rijpen.

Fleshergisting: Historisch werd klaring in de fles bereikt met isinglass of gelatine, maar deze methoden zijn niet nodig bij gebruik van een centrifuge voor gistafscheiding aan het einde van de rijping en nauwkeurige dosering van een nieuwe gistbatch samen met de suiker voor hergisting. Hergisting in de fles gedurende 3 weken bij een warme temperatuur (20-23°C). Indien fleshergisting niet mogelijk is, streef naar de hoogst mogelijke geforceerde carbonatie, bij voorkeur boven 6 g/L.

Uiteindelijke bierparameters: 
- 7,7° Plato 
- 3,1% ABV 
- pH 4,0 
- Kleur: 4,5 EBC 
- Carbonatie: 8 g/L

Meer informatie is te vinden in de R&D Blog van White Labs; https://www.whitelabs.com/news-update-detail?id=134

Website Brouwerij Grodziskie; https://browargrodzisk.com/en/

Clubblad ‘tWW oktober 2023https: https://www.twortwat.nl/t-n/piwo-grodziskie

 

Terug naar overzicht

Bière Brut, de ‘Champagne’ onder de bieren

tww oktober 2024
Door: Chris Talbot

Geschiedenis
In 2002 brachten twee afzonderlijke brouwerijen, in het Belgische plaatsje Buggenhout, vrijwel gelijktijdig een Champagne-achtig bier op de markt die gebrouwen is volgens deMéthode Traditionnelle. De eerste was Brouwerij Malheur met hun ‘Malheur Bière Brut’, al snel volgde Brouwerij Bosteels met hun inmiddels befaamde ‘Deus, Brut des Flandres’. Dat kan bijna geen toeval zijn, en het gerucht doet dan ook de ronde dat de bekende bierkenner Michael Jackson tijdens zijn bezoek aan België een rol heeft gespeeld in het initiatief, waarna beide brouwerijen aan de slag gingen met de ontwikkeling en productie. Het resultaat werd een bijzondere bierstijl die het brouwproces van bier combineert met het karakter van Champagne-achtige mousserende wijn. 

Michael Jackson?
Michael Jackson?

Malheur Brut
Malheur Brut
Brouwerij Malheur deed in de Champagne streek onderzoek naar de productie van Champagne en wist Champagne gist te bemachtigen, ook kochten zij machines waarmee zij het rémuage- en dégorgement proces zelf konden verrichten. Brouwerij Bosteels volgde een ander pad en transporteerde na de eerste gisting het jongbier naar Frankrijk om in Champagne de tweede gisting op fles te laten ondergaan.
Hoewel Bières Brut volgens de méthode traditionnelle – en soms ook in Champagne – worden vervaardigd, mogen zij geen Champagnebieren worden genoemd. De Champagne is een sinds juni 1936 wettelijk beschermde "appellation d'origine contrôlée" met grenzen die in 1907, 1929 en 2008 werden afgebakend. Alleen mousserende wijn uit deze regio, gemaakt volgens de méthode traditionnelle (voor 1994 als méthode champenoise gekend) mag de naam 'Champagne' dragen.

Het productieproces
Het produceren van een Bière Brut is een complex proces. Allereerst wordt er een wort gebrouwen met een hoog stamwortgehalte en een hoge vergistbaarheid om een zo droog mogelijke bier te verkrijgen. Dit wordt vervolgens met bier gist vergist. Na de hoofdvergisting wordt de bier gist
verwijderd, vervolgens wordt het bier in Champagne flessen gebotteld en wordt er suiker en Champagne gist toegevoegd. Deze tweede gisting op fles duurt enkele weken, waarna het tot wel een jaar op keldertemperatuur wordt gelagerd. Gedurende deze periode barsten de gistcellen open, dit levert gistachtige en complexe smaken op in het bier.

Nadat het rijpingsproces heeft plaatsgevonden, worden de dode gistcellen verwijderd, dit proces wordt rémuage genoemd. Hierbij wordt de fles ondersteboven in een hoek van 75 graden in de houder van een flessenrek geplaatst. Periodiek wordt de fles een 1/8e gedraaid terwijl de fles steeds verticaler wordt gezet totdat het rechtop staat. Deze procedure zorgt ervoor dat de dode gistcellen in de flessenhals terechtkomen van waar ze verwijderd worden. De dégorgement is de laatste stap in het productieproces van de Bière Brut. De fles wordt ondersteboven gehouden terwijl de flessenhals wordt bevroren door middel van een ijs/zout-bad. Dit resulteert in een prop van bevroren bier die de dode gistcellen bevat. Uiteindelijk wordt de flessendop verwijderd en door de druk van de kooldioxide in de fles wordt de prop met bevroren bier uit de fles gespoten, zodoende blijft er een heldere vloeistof over. Tenslotte wordt de fles afgesloten met een kurk en draadkorf.


Biertype BKG

Deus bier
Deus bier
Algemene kenmerken
Een Brut Bier is een bovengistend zeer delicaat, hoog in alcohol, droog, hoppig, geel tot goudkleurig Belgische biertype met 9,0 tot 14,0 Vol% alcohol. Er worden vaak druiven of druivensap toegevoegd.  Hierdoor kan het bier ook donker van kleur worden en bij hoog alcohol % in zowel C- als D-klasse passen.

Uiterlijke kenmerken
Geel tot goudkleuring. Helder (iets tweeschijn is toegestaan). Schuim is overvloedig bij inschenken, schuimstabiliteit inzakkend tot een blijvend
laagje. Koolzuurgehalte is hoog tot zeer hoog. 

Geurassociaties 
Licht hoparoma met banaan-, appel- en peeresters. Soms zijn exotische fruit geuren van speciale hopsoorten waarneembaar. Een licht kruid-/specerij karakter komt soms voor. Alcoholaroma’s kunnen worden waargenomen, maar mogen niet scherp zijn. Diacetyl is niet toegestaan.

Basissmaak
De basissmaak is bitterig tot bitter, zoetig, zurig.

Smaak
Complexe esters soms met witte wijnachtige zuren. Hopbitterheid laag tot medium. De frisheid wordt ondersteund door het hoge koolzuurgehalte en de lage pH. Moutsmaken zijn neutraal. Lichte kruidigheid is toegestaan, diacetyl wordt gezien als een afwijking.

Body
Body is dun tot medium.

Mondgevoel
Het mondgevoel is door CO2 samentrekkend, alcohol warmend.


Nasmaak
Korte, bitter-zurig uitloop, maar niet scherp of hard-bitter. Het bier vloeit droog uit.

Opmerkingen
Een Brut bier is een sterk en minder bittere versie van een Tripel of Sterk Blond. Sommige zijn gelagerd in grotten en ze zijn door het toepassen van het Méthode Champenoise (remuage en dégorgement) meestal helder, zonder depot. Door het gedeeltelijk toepassen van Champagne gist
zijn ze meestal erg droog en iets zurig. Dunner van body, droger, zuriger en meer alcoholisch dan een Tripel of Sterke Blonde.

Technische kenmerken
Begin SG: 1074 – 1106
SVG: 87 – 92%
Alcoholpercentage: 9,0 – 14,0 Vol%
Kleur: 10 – 20 EBC
Bitterheid: 10 – 30 EBU
Koolzuurgehalte: 8,0 – 10,0 gr/ltr
Voorbeelden: Damme Jeanne, Malheur Brut, Bosteels Deus

Hertog Jan clone gebrouwen met champagne gist
Hertog Jan clone gebrouwen met champagne gist
Tips bij het zelf brouwen van een Bière Brut

• Het is van belang dat je een goed vergistbaar wort maakt bij deze stijl, want je wilt een droog bier overhouden. Dat betekent dat je lang de bèta-amylase stap kunt aanhouden. Een hulpmiddel kan zijn het toevoegen van glucoamylase tijdens het maischen en/of de vergisting. Glucoamylase is een enzym dat zetmeel en dextrines omzet in goed vergistbare, eenvoudige suikers. Dit enzym denatureert bij 65˚C, dus let op je temperatuur indien je dit gebruikt tijdens het maischen.
• Kies een geschikte hoofd- en Champagnegist. Voor de hoofdgisting is neutrale tot lichtfruitige bier gist geschikt, die tevens een hoge vergistingsgraad kent. Als Champagne gist zou je bijvoorbeeld kunnen kiezen voor de Lalvin EC-1118, welke tevens een hoge alcoholtolerantie heeft.
• Gebruik de Champagnegist niet als hoofdgist, maar pas bij de hergisting op fles! Champagne gist assimileert voornamelijk eenvoudige suikers. Sommige Champagne gisten kunnen in beperkte mate maltose omzetten, maar geen één kan met maltotriose of dextrines overweg. Het is overigens geen goed idee om co-fermentatie toe te passen met een bier- en een Champagnegist samen, dit komt omdat Champagnegisten zogenoemde ‘killer gisten’ zijn. Tijdens de fermentatie scheiden deze gisten stoffen af die veel bier gisten kunnen doden.
• Wees niet bang om veel bottelsuiker te gebruiken, dat past bij de stijl. Een koolzuurgehalte van 8-10
gr/ltr (Biertypengids BKG) komt bij 20 ˚C ongeveer overeen met een toevoeging van 12 tot 16 gram
bottelsuiker per liter. Bottel dus uitsluitend in flessen die deze hoge druk aan kunnen! Gebruik
eventueel een kurk en draadkapje. Meer over koolzuurgehaltes in bier kun je hier terugvinden:
https://www.hobbybrouwen.nl/artikel/koolzuur.
• Hergisting op lagere temperaturen (10-12 ˚C) zou zorgen voor de zeer fijne koolzuur en schuimkraag
waar mousserende wijnen om bekend staan.
• Het zijn doorgaans geen bewaar bieren, zo geeft Malheur hun Brut een houdbaarheid van slechts één jaar voor het consumeren. Drink ze dus lekker jong. Daartegenover stelt Hertog Jan dat hun Grand Prestige Brut een uitstekend bewaarbier is, maar de basis daarvan is ook compleet anders, wellicht dat dat het verschil maakt.

Hoewel dit artikel – en onderstaand recept – zich richt op de oorspronkelijke lichtgekleurde Champagne-achtige Bières Brut, is ook deze bierstijl aan ontwikkeling onderhevig, en zijn het niet langer uitsluitend lichtgekleurde bieren die deze methode volgen. Malheur heeft bijvoorbeeld hun eigen Malheur Dark Brut uitgebracht en Hertog Jan heeft indruk gemaakt met hun HJ Grand Prestige Brut welke op exclusieve cuvée des sacres flessen zijn afgevuld en meerdere maanden hebben gerijpt in de wereldberoemde kelders van de Champagnestreek.

Patricia en ik hebben inmiddels zelf een tweetal Brut bieren gebrouwen: Eentje was onze prijswinnende HJ Grand Prestige recept, gebotteld met Champagne gist.
Dit leverde een frisdroge Quadrupel op met indrukken van witte druiven en lychee, waarbij het karakter van de HJ Grand Prestige toch behouden bleef. Erg smaakvol wat ons betreft.

Het andere recept, dat wij twee jaar geleden als welkomstdrankje op ons 15 jarig huwelijksfeest schonken – en goed door onze gasten werd ontvangen – wil ik hieronder met jullie delen:

Recept

Bierstijl Bière Brut
Volume 15 liter
Start SG 1.075
Eind SG 0.995
SVG 107%
Alc. 11,4% ABV, incl. bottelsuiker
EBC 10 (Brewfather)
IBU 20
BU/GU 0,26
Brouwzaalrendement 65%
Kooktijd 60 minuten

 Vergistbare ingrediënten

Fabrikant / Type Hoeveelheid Percentage EBC
Swaen Ale 1,328 gram 37,5% 7,1
Swaen Pilsner 1.328 gram 37,5% 3,7
Kristalsuiker 707 gram 20% 0
Swaen Vienna 177 gram 5% 355

Hopgiften

Hopsoort Alfazuur Toepassing Duur Hoeveelheid Bijdrage IBU
Hallertau Blanc 6,5% α-zuur Koken 60 minuten 4 gr 10 IBU
(of Nelson Sauvin) 6,5% α-zuur Koken 10 minuten 13 gr 10 IBU

Maischprofiel

Maischfase Temperatuur Duur
Versuikering 62 graden 45 minuten
Versuikering 64 graden 45 minuten
Uitmaischen 80 graden 3 minuten

Water profiel volgens Wim Mensink (PWN)

Water Hoeveelheid pH
Maischwater 13 liter 5,4
Spoelwater 5 liter 5,2

Toevoegingen

Ingrediënt Hoeveelheid Toepassing
Fosforzuur 75% 3,1 ml Maischen
Glucoamylase 400* 8 gr Maischen (optioneel)
Fosforzuur 75% 0,9 ml Spoelen
Gistvoeding 0,15 gr koken 10 min

Gist

Mangrove Jack M44 West Coast Ale 1 pak
Glucoamylase 400* 4 gr
*een alternatief voor bovenstaande combinatie is Fermentis SafBrew DW-17. Dit is een mix van een Saccharomyces Cerevisiae (POF+) en glucoamylase ineen. Hiermee komt tevens het gebruik van glucoamylase tijdens het maischen te vervallen.

Vergistingsprofiel

Temperatuur Duur
18 graden 5 dagen
21 graden 10 dagen
4 graden 2 dagen

Bottelen
12 gram suiker per liter (was gebotteld in een 37,5 cl Geuze/ciderfles van Brouwmaatje met kroonkurk prima te doen)Lalvin EC-1118, hydrateren 1 gr per 100 ml afgekoeld gekookt water. Per 37,5 cl fles 1ml oplossing toevoegen, of per 75 cl fles 2 ml toevoegen.


Brouw ze!

Chris

Bronnen:
https://vinepair.com/articles/champagne-method-brut-beer/
https://brewublog.com/champagne-yeast-and-stuck-fermentations-please-just-stop/
https://www.hertogjan.nl/prestige-brut/
https://www.malheur.be/nl/bieren
https://fermentis.com/en/product/safbrew-dw%E2%80%9117/
https://www.champagneclub.com/champagne-yeast-a-complete-guide/
https://bosteelsbrewery.com/nl/deus
https://drinkbelgianbeer.com/breweries/belgiums-brut-beers-champagne-style
https://www.bruzbeers.com/blog-posts/2023/11/16/pop-that-cork
https://www.belgiansmaak.com/malheur-champagne-style-beer/
https://www.hobbybrouwen.nl/artikel/koolzuur.html

Terug naar overzicht