CLUBKAMPIOENSCHAPPEN 2024

Zo aan het einde van de zomervakanties zijn wij weer druk bezig met de voorbereidingen voor de clubkampioenschappen van 2024. We hebben dit jaar weer twee mooie wedstrijdbieren, Weizen en Baltic Porter. Wil je kans maken op de eervolle titel: clubkampioen, lever dan minimaal 2 bieren in, waarvan 1 wedstrijdbier. Beide bieren moeten wel in een andere wedstrijdklasse vallen.

Aanmelden

Heb je mooie bieren gemaakt en wil je die mee laten doen aan het clubkampioenschappen, dan kan je die vanaf 1 september aanmelden. Het aanmelden van je bieren gaat via de website. Log hiervoor in op de website en kies dan in het menu “Voor leden” voor “Kampioenschap”. Zorg wel dat je op tijd je bieren inschrijft, want na zondag 20 oktober is het niet meer mogelijk om je bieren in te schrijven.

Inschrijven

Dit is mogelijk in de volgende klassen:

Inleveren (wedstrijd)bieren

De clubavond van vrijdag 25 oktober staat mede in het teken van het inleveren van de wedstrijdbieren voor de clubkampioenschappen. Lever van elk bier dat je hebt aangemeld 2 flesjes in en het uitgeprint inschrijfformulier (zie wedstrijdreglement).

Keuring van de wedstrijdbieren

De keuring vind plaats op de clubavond van vrijdag 29 november.

Prijsuitreiking

Op de clubavond van 20 december

Spelregels

Voor het reglement en de spelregels zie de website, na inloggen voor leden, → documenten, clubkampioenschap reglement. Hieronder nog even de informatie over de wedstrijdbieren: (bron BKG)

Weizen

Algemene kenmerken

Een Weizen is een bovengistend blond Duits tarwebier (zonder toevoeging van kruiden) met 4,5 tot 5,9 Vol% alcohol.

Uiterlijke kenmerken

De kleur is blond, geel tot amber. Tweeschijn tot troebel (afhankelijk van de manier van inschenken). De gefilterde kristal versie is briljant helder. De forse schuimkraag is romig, glasplakkend en houdt lang stand. Het koolzuurgehalte is zeer hoog.

Geurassociaties

Typisch tarwearoma, dat omschreven kan worden als lichte tonen van brood en graan; weeïg en zoetzurig. Karakteristiek aroma van kruiden en fruitige esters afkomstig van de gist. Kruidnagel en banaantjes (4VG) zijn vrijwel altijd aanwezig, daarnaast komt ook nootmuskaat voor. Een hoparoma is vrijwel afwezig; het is subtiel en fijn van karakter indien wel aanwezig. Geen diacetyl of DMS. Vanille, esters of een lichte zuurheid van tarwe, zijn acceptabel en kunnen de complexiteit verhogen, maar mogen niet overheersen.

Basissmaak

De basissmaak is zoetig tot zoet, bitterig, soms zurig.

Smaak

De smaak wordt gekenmerkt door banaan en kruidnagel (weinig tot medium sterk, afkomstig van de gist) en aangenaam zoetig. Soms is een zeer lichte vanille of ester smaak aanwezig; maar nooit dominant, en in balans met de kruidnagel / banaan. De smaak wordt gecompleteerd door een zachte tarwe smaak (brood, graan). Een hopsmaak is niet of nauwelijks aanwezig, en de hopbitterheid is (zeer) laag. Een zurige citrusachtige smaak (afkomstig van de gist en het hoge koolzuurgas gehalte en tarwe) wordt vaak waargenomen. Het totale smaakpalet is rond en smaakvol. Geen diacetyl en DMS.

Body

De body is dun tot medium, maar kan hoger lijken door de gist (in suspensie).

Mondgevoel

Het mondgevoel is plakkerig door de restsuikers, samentrekkend door het hoge koolzuurgehalte, en los/romig door het tarwekarakter. Levendig (licht mousserend) door het hoge koolzuurgasgehalte.

Nasmaak

De nasmaak is droog, ondanks de aanwezige restsuikers.

Opmerkingen

In tegenstelling tot Witbier worden geen kruiden toegevoegd en wordt gemoute tarwe gebruikt.

Technische kenmerken

• Begin SG 1046 – 1057

• SVG 78 – 84%

• Alcoholpercentage 4,5 – 5,9 Vol%

• Kleur 6 – 25 EBC

• Bitterheid 10 – 20 EBU

• Koolzuurgehalte 5,5 – 7,5 gr/ltr

• Voorbeelden Schneider Original, Paulaner, Weihenstephan, Michael Plank

• Nr. BJCP style (2015): 10A

Baltic Porter

Algemene kenmerken

Een Baltic Porter is boven- en of ondergistend. De Baltic Porter is in vergelijking met een Engelse Porter meer alcoholisch en heeft een vollere smaak en zoetere afdronk. Daarnaast wordt meer gebruik gemaakt van Europese vasteland hopsoorten en Münchener mout.

Uiterlijke kenmerken

Zeer donker bruin tot vrijwel ondoorzichtig zwartbruin. Tweeschijn tot helder. Fijne tot stabiel laagje inzakkende, ongelijkmatige mousse schuimkraag, vaak beige bruin van kleur. Koolzuurgehalte is normaal. Meestal ondergistend.

Geurassociaties

Lichte geur van chocolade of zwarte mout. Fruitig, karamelmout, zoetig, soms droppig. Moutig, vaak met karamel-, toffee-, nootachtige en / of zoethouttoetsen. Complex alcohol- en esterprofiel van gemiddelde sterkte en doet denken aan pruimen, rozijnen of bessen. Duidelijk donkere mout-karakter van chocolade, koffie of melasse, maar nooit verbrand. Geen hop. Geen zuurheid.

Basissmaak

De basissmaak is zoetig tot zoet en bitterig tot medium bitter.

Smaak

De smaak is zacht moutbitter. Minder geroosterde mout bitterheid dan een Ierse stout of export stout. Zoetig tot zoet, karamelmout, fruitig en zwak hop bitter. Een rijke, moutige zoetheid met een complexe mix van diepe mout, gedroogd fruit esters, en alcohol. Heeft een zacht geroosterde smaak. De mout geeft een complexiteit van karamel, toffee, nootachtig, melasse en / of drop. Medium bitterheid van mout en hop.

Body
De body is medium tot tamelijk vol. Licht alcoholwarmend.

Mondgevoel
Het mondgevoel is plakkerig en iets alcoholwarmend. Koolzuurgehalte is normaal. Soms een wat metaalachtige (na)smaak. Over het algemeen vrij vol en zacht. Niet zwaar op de tong ten gevolge van de hoeveelheid koolzuur.

Nasmaak
De nasmaak is moutig gebrand, bitterig, karamel, chocolade iets koffie-achtig tot droppig. De nasmaak vloeit iets zoetig uit.

Opmerkingen
De Baltic Porter heeft minder geroosterde moutbitterheid dan een Ierse stout of export stout. Een Baltic Porter heeft vaak moutsmaken die doen denken aan een Engelse Porter en de ingetogen gebrandheid van een Schwarzbier, maar met een hoger begin SG en alcoholpercentage. Minder geroosterde bitterheid dan bij een Export Stout.

Technische kenmerken

• Begin SG 1065 – 1080

• SVG 69 – 84%

• Alcoholpercentage 6,5 – 9,0 Vol%

• Kleur 65 – 230 EBC

• Bitterheid 25 – 50 EBU

• Koolzuurgehalte 3,7 – 5,5 gr/ltr

• Voorbeelden Baltika #6 porter, Okocim Porter (P), Nøgne (N), Carls Porter (Carlsberg), Baltic

• Porter (BRLO), Southampton Imperial Baltic Porter, Neuzeller Porter (D)

• Nr. BJCP style (2015): 12C

Beste leden. De zomervakantie ligt alweer (bijna) achter ons. Alle accu's zijn opgeladen, het is tijd om weer vooruit te kijken.

Jubileum

Onze jaarlijkse bbq zal ook dit jaar weer in Lisserbroek plaatsvinden, op onze vertrouwde stek, waar we geen beperkingen hebben en volop keuzes kunnen maken in wat we eten en drinken. Zoals wel bekend, bestaat de vereniging dit jaar 30 jaar, we zullen dit jaar extra groot uitpakken. We zorgen voor een aantal bieren op tap, gebrouwen door bekende brouwers die lid zijn of een andere connectie hebben met onze vereniging. Houd de nieuwsflits in de gaten. Hierin zullen we laten weten welke bieren van welke brouwers we op tap hebben. Tot op heden kunnen we de volgende bieren op tap bevestigen:

• BE+ER, Vlierbloesemweizen
• Happy Demons, Smoked porter
• Klein Duimpje, Verrassingsbier

Neem ook vooral je eigen bier in fles of fust mee, je kan hiermee indruk maken op je clubcollega's. We hebben een grote walk-in-fridge waar het bier in kan. Vergeet vooral je favoriete bierglas niet! Voor de niet-bierdrinkers en BOB's is er voldoende keuze. Daarnaast hebben we een serieuze braai besteld waar een professionele Pitmaster het vlees zal bereiden. Ook is er een quiz en zorgen we voor muziek.

Boerderij pax

Pax viert het 50-jarig bestaan. Tevens is de benedenverdieping van de boerderij verbouwd, o.a. met een nieuwe keuken. (Gerucht: volgend jaar is onze keuken boven aan de beurt 🤐.)

Op 7 september is de feestelijke heropening van de boerderij waarbij de burgemeester aanwezig zal zijn. Dit wordt gevierd met een braderie en ook `t Wort Wat zal zich presenteren. We zullen een bierbrouwdemonstratie geven, we verzorgen een bierproeverij en een quiz om bewoners kennis met ons te laten maken. Het belooft een gezellige dag te worden. Houd de flits en de socials in de gaten voor meer nieuws.

Polderbok

De polderbok is bijna klaar. De verkoop pagina op de website zal inmiddels wel open zijn wanneer je dit leest. Zoals eerder aangekondigd plannen we een lancerings-moment bij Klein

En verder

• Staat de inschrijving voor de brouwdag open. Een alt. Dit is ook het recept voor het ‘verbeter je eigen bier project’.

• Ook de inschrijving voor de brouwcursus staat open. Erg leuk om kado te doen.

• De clubkampioenschappen komen er weer aan.

• Vergeet je niet in te schrijven voor het OBBK! Het Bergsche Bierbrouwersgilde organiseert op zaterdag 21 september 2024 wederom het jaarlijkse Open Bergsche Bierbrouw Kampioenschap (OBBK) Schrijf je nu in voor een van de grootste hobbybrouwwedstrijden van Nederland!

  

• Homebrew competition Extraordinaire - 2024 Black IPA. Thuisbrouwers, daar gaan we! Wie pakt dit jaar zijn claim op roem en mag zijn/haar bier verkopen in al onze 7 restaurants in samenwerking met Two Chefs brewing. Wij kunnen nu al niet wachten en willen jullie dan ook niet langer in spanning houden; 2024 is all about the black IPA! Zie ook deze website.

Namens het bestuur,
Met warme brouwers groet, of, zoals David Heath zegt: “Happy brewing!”🍻
Mark Ekelschot

Zo aan het eind van de zomer is het altijd een beetje zeuren: wat nu te brouwen. Het is eigenlijk al bijna te laat voor een extra herfstbokje, de echte stevige winterjongens horen eigenlijk ook al rijpend in de fles te zitten en voor een vroege lente is het eigenlijk nog te vroeg. Blijven eigenlijk alleen de bieren over die niet echt bij een jaargetijde horen. Zoals een stout.

Een publicatie voor een recept voor dit biertype is ook al weer een tijd geleden. Tijd dus voor een fijn receptje voor een fijn stoutje. Gelukkig heb ik er nog één op de plank liggen die nooit eerder gepubliceerd is. Als de vergisting goed verloopt dan zit je binnen 4 à 5 weken al een stout te drinken. Je hoeft het natuurlijk niet meteen allemaal op te drinken want je kan het best lang bewaren zonder al te veel van smaak- of aromaverlies. Ook treedt er pas na jaren enige smaakveroudering op. Alles is uiteraard volledig afhankelijk van hoe schoon je je flessen hebt gemaakt voor het bottelen. Maar onthoud: lang bewaren blijft altijd een risico.

PS

Walter attendeerde mij op een grappige site waar je het hele hop bitterheid+smaak+aroma gedoe mee uit kan zoeken: https://Hopcontrol.it. Eindelijk eens een handig stuk gereedschap waar je als zelf-met-eigen-handjes-brouwende en niet volledig softwaregestuurde en afhankelijke monkvader ook wat aan hebt. Als je de hop van de E-Stout daar intypt krijg je het volgende plaatje:

Je ziet niet zo heel veel want de hop heeft natuurlijk niet de overhand in een Stout. Als je IPA's gaat maken zie al hele andere uitslagen. Je kan op deze site dus je hopgiften vrij aardig van te voren bepalen en op je eigen smaak afstemmen. Helaas moet je wel een abonnementje nemen om alles aan de praat te krijgen. Maar voor 1 jaartje experimenteren is het net te betalen.

Groeten,
Michael

E-Stout

Receptgegevens

Ingrediënten

Maischschema

Hoofdvergisting: 2 à 3 weken tussen 10 en 22 °C
Lagering: 2 tot 4 weken tussen de 5 en 15 °C

door: Sam Nagels

Dit artikel is een reactie op het artikel ‘Achter het randje’ van Theo van Eijden over de aanpassing van zijn gistvat.

Als brouwer weet je dat het brouwen van bier niet alleen draait om het selecteren van de beste ingrediënten en het simpelweg volgen van een recept. Eén van de belangrijkste stappen in het brouwproces is het grondig reinigen en ontsmetten van je apparatuur. Er wordt wel eens om gelachen, maar om een zuiver bier te brouwen, zit de helft van het werk in poetsen.

Goed is niet goed genoeg

Voordat je begint met brouwen, en liefst ook meteen na het brouwen, is het essentieel om ervoor te zorgen dat al je apparatuur schoon is. Vuil, vet of bacteriën kunnen de kwaliteit van je bier beïnvloeden, zelfs in kleine hoeveelheden. Vuil en residu kunnen bijvoorbeeld de smaak van je bier veranderen of zelfs infecties veroorzaken die je hele brouwsel kunnen bederven. Het zou jammer zijn al die tijd en moeite te zien verdwijnen door de gootsteen omdat je eerder te lui of te oppervlakkig omsprong met het poetsen van materiaal. Infecties blijven één van de belangrijkste redenen voor het mislukken van bier.

Grondig poetsen is niet alleen essentieel voor een lekker bier, maar het zal ook de levensduur van je dierbare brouwapparatuur verlengen. We kunnen het beamen, want wij hebben al ketels van ettelijke jaren oud gezien die nog gloednieuw ogen en op topniveau presteren dankzij goed hygiënisch onderhoud!

Reinigen en ontsmetten gaan hand in hand!

Reinigen en ontsmetten zijn twee verschillende maar complementaire processen. Reinigen verwijdert vuil, vet en organisch materiaal van je apparatuur, terwijl ontsmetten bacteriën, gisten en andere micro-organismen doodt die infecties kunnen veroorzaken. Beide processen zijn essentieel voor een succesvolle poetsbeurt.

Wees dus niet te snel tevreden. Zelfs als je apparatuur er schoon uitziet kunnen er nog steeds microscopisch kleine organismen aanwezig zijn die je bier kunnen infecteren. Sommigen delen het op in het macrowerk (reinigen) en het microwerk (ontsmetten en desinfecteren). Eerst ga je reinigen, daarna kan je pas gaan ontsmetten (in het Engels zal je voor dit proces het woord ‘sanitizing’ tegenkomen).

De meest voorkomende reinigers voor thuisbrouwers zijn niet-bijtende, alkalische reinigers zoals Chemipro Wash en Five Star PBW (in poedervorm of vloeibaar). Ze zijn samengesteld om organische resten af te breken zonder dat er harde alkalische verbindingen nodig zijn. Ze zijn een stuk veiliger dan de bijtende varianten.

Als laatste spoeling, om micro-organismen aan te vallen, kan je best gaan voor een zure, anionische reiniging met Chemipro San of Star San van Five Star.

Hoe reinig ik mijn ketel en vergistingsvat met Chemipro Wash?

Doseer 14 gram Chemipro Wash per liter water of 21 gram per liter bij een intensieve reiniging. In principe is het product werkzaam op alle temperaturen, maar warm water (≈60°C) zorgt voor een betere oplossing en zal het poetsen alleen maar vergemakkelijken. Om zeker te zijn lees je best de bijsluiter van het product grondig door. Er staat naast de dosering ook een niet te missen stuk over de samenstelling en veiligheid. Haal ter voorbereiding alle gemakkelijk demonteerbare onderdelen uit elkaar.

Poetsproducten hebben tijd nodig! Laat je ketel en vergistingsvat minstens 15 minuten weken in de Chemipro Wash-oplossing. Voor all-in-one brouwsystemen zoals Brew Monk is het aanbevolen om de pomp aan te zetten bij het reinigen (zodra de korrels goed zijn opgelost), zodat ook daar alle vuil verwijderd wordt. Wie slim is maakt een verbinding tussen zijn pompuitlaat en de uitlaat van de kraan met een siliconen slang. Zo stroomt het poetsmiddel door je kraan weer de ketel binnen. Heb je een tegenstroomkoeler? Hang die er dan ook maar tussen. Handig toch?

Probeer verder te vermijden dat je met harde borstels of sponzen moet schuren op een roestvrijstalen oppervlak. Het is belangrijk om RVS-oppervlakken niet te beschadigen, omdat dit de beschermende laag kan verwijderen die ze van nature hebben. Deze beschermende laag, meestal een dunne laag chroomoxide, beschermt het onderliggende metaal. Als deze beschermende laag wordt beschadigd, kunnen de RVS oppervlakken vatbaar worden voor corrosie, wat leidt tot roestvorming en structurele verzwakking. Ook bij andere materialen is het een aandachtspunt, omdat er krassen kunnen ontstaan op het oppervlak. Hierdoor ontstaan er groeven waarin vuil en bacteriën zich kunnen ophopen. Dit kan later de effectiviteit van het reinigen verminderen en de kans op infecties vergroten.

Ga bij het reinigen van je vergistingsvat op dezelfde manier te werk. De eerder gedemonteerde onderdelen kan je eventueel een tijdje laten weken in de Chemipro Wash-oplossing. Reinig moeilijk bereikbare plaatsen met een fijne borstel of spons.

Heb je lichtvervuilde materialen of nieuwe flessen bijvoorbeeld? Dan kan je op dezelfde manier met het mildere product Chemipro Oxi aan de slag!

Ten slotte ga je alles moeten naspoelen met zuiver water, zodat het poetsmiddel en de vuilresten verwijderd worden.

Hoe ga ik micro-organismen te lijf met Chemipro San?

Chemipro San is een krachtige reiniger die bacteriën, gisten en andere micro-organismen doodt die infecties kunnen veroorzaken. Meng 15-25 ml Chemipro San met water. Tijd is ook hier een belangrijk aspect om het poetsmiddel zijn werk te laten doen! Laat je vergistingsvat, apparatuur en flessen minstens 15 minuten weken in de Chemipro San-oplossing.

Spoel je vergistingsvat en apparatuur niet af na de reinigingsbeurt, het schuim van Chemipro San is niet schadelijk en laat geen smaak achter. Het schuim zorgt net voor een efficiënte reiniging doordat het in alle hoekjes en gaten kan doordringen. Je kunt ook het mengsel van Chemipro San en water in een sproeifles doen en je apparatuur gelijkmatig besproeien voor een grondige ontsmetting.

Wat is het passiveren van je roestvrijstalen oppervlak?

Passiveren is het vormen van een niet-reactieve (passieve) chroomoxide-laag om roestvrij staal te beschermen. Een effectieve manier om roestvrij staal te passiveren is door een 5% tot 10% Citrol-oplossing in warm water te gebruiken. Citrol bevat citroenzuur, wat uitermate geschikt en veilig is voor het passiveren van roestvrij staal.

Nadat je de Citrol-oplossing gelijkmatig hebt aangebracht op het oppervlak van je apparatuur, laat je de oplossing 24 uren drogen zonder af te spoelen met water. Hierdoor krijgt het staal de kans om een beschermende laag te vormen. Zo wordt je roestvrijstalen apparatuur beschermd tegen corrosie.

Door regelmatig je roestvrijstalen apparatuur te passiveren, help je de levensduur te verlengen en de prestaties te behouden. Dat lijkt ons the way to go nadat je hier met recht en rede in kwaliteit hebt geïnvesteerd.

Het is ook goed om te weten dat je Star San beter niet kunt gebruiken voor het passiveren van roestvrij staal. Hoewel Star San gemakkelijk verkrijgbaar is voor hobbybrouwers en twee zuren bevat (fosforzuur en dodecylbenzeensulfonzuur), hebben recente studies aangetoond dat deze minder effectief zijn dan andere zuren voor chemische passivering.

Desinfecteren van je oppervlakken

Chemipro DES is een handige, geurloze spray om je oppervlakken onmiddellijk te desinfecteren! Het biedt een krachtige werking tegen virussen, bacteriën, gisten en schimmels, zonder gedoe. Met Chemipro Des kan je gemakkelijk kleine oppervlakken, materialen en werkbladen desinfecteren, zonder dat je hoeft na te spoelen. Gebruik het bijvoorbeeld op de schaar waarmee je het gistzakje openknipt of reinig er je staalnamekraan mee na het nemen van een sample. Met een neutrale pH en een formule op basis van 80% ethanol is Chemipro DES veilig en effectief voor gebruik in de voedingssector. Dus, of je nu een beginner bent of een doorgewinterde brouwer, met Chemipro DES heb je een krachtig wapen tegen infecties in handen!

In een notendop

Afbeelding

Ga voor duurzaam en spaarzaam

Duurzaam en spaarzaam te werk te gaan voel je in je portemonnee en is goed voor het milieu. Gebruik de juiste hoeveelheid reinigings- en ontsmettingsmiddel om verspilling te voorkomen en hergebruik je reinigings- en ontsmettingsoplossingen als ze nog effectief zijn. Investeer in duurzame apparatuur die gemakkelijk te reinigen en te onderhouden is en spoel je apparatuur af met regenwater of hergebruik het spoelwater voor andere doeleinden. Zo kun je niet alleen een beter bier brouwen, maar ook bijdragen aan een schonere en duurzamere wereld.

Tot slot

Wie bij Brouwland koopt, krijgt de service inbegrepen. Op al onze Brew Monk artikelen krijg je 3 jaar garantie. Heb je toch een vraag of opmerking? Contacteer ons via brouwland.com.

door: Paul Crowthers

Receptgegevens

19 L, volmout

OG = 1,042

FG = 1,011

IBU = 42

EBC = 9,9

ABV = 4,2%

Ingrediënten

Stap voor stap 

Maïschen op 65 °C gedurende 60 minuten. Controleer dat de saccharificatie voltooid is met een jodiumtest voordat je doorgaat met filteren. Spoel met voldoende water van 75 °C tot 24,6 liter.

Kook in totaal 60 minuten en voeg de CTZ-hop toe aan het begin van het koken. Voeg aan het einde van het koken de Ekuanot en Comet-hop toe en laat het wort onmiddellijk afkoelen tot 18 °C. Doe het wort in het vergistingsvat, belucht als je vloeibare gist gebruikt en voeg gist toe. Vergisten op 18 °C.

Dit soort klassieke Britse stijl zou normaal gesproken op vat of geconditioneerd op fles worden geserveerd. Vat als het moet, maar als je op fles conditioneert, haal je het beste uit dit bier. Serveer op keldertemperatuur.

Je ziet de focus op de kenmerkende kleur met het gebruik van de extra pale mout, waardoor er ruimte is om wat moutsmaak op te bouwen met kristal- en Münich mouten. De ABV is het middenbereik van een Best Bitter, maar tikt net over de maximale IBU's. Wat je overhoudt is een licht en verfrissend maar ongelooflijk Best Bitter bier. 

Bron

https://byo.com/recipe/marble-beers-manchester-bitter-clone/

Alt-bier uit Düsseldorf

't Wort Wat! brengt in september 2024 weer eens opnieuw een maandpakket uit. Het brouwen van dat pakket kan gecombineerd worden met het ‘verbeter-je-eigen-bier’ programma 2024 om leden gestructureerd te helpen werken aan de kwaliteit van hun zelfgebrouwen bier. Daarbij staat het Alt-bier uit Düsseldorf dit keer centraal. In het clubblad van mei en juni 2024 is dit bier uitgebreid beschreven, inclusief het recept van het pakket. Op de clubavond van juni 2024 heeft er een uitgebreide presentatie van dit bier plaatsgevonden

Je kan dus een maandpakket ‘Alt’ bestellen en het op een zelfgekozen moment gaan brouwen. Je kan ook een pakket ‘Alt’ bestellen en het in september/oktober brouwen om je bier later in het jaar te laten keuren door een aantal keurmeesters. Bij deze keuring kun je dan zelf aanwezig zijn en direct vernemen hoe je bier beoordeeld wordt. De bedoeling is dan ook dat je direct verneemt wat er goed is aan je Alt en wat je eventueel er nog aan zou kunnen verbeteren.

Om logistieke redenen kunnen alleen pakketten besteld worden in eenheden van 10 liter. Dus pakketten van 10, 20, 30 ,40, 50 liter, enz. De kosten die gerekend worden voor de pakketten bedragen €10,= per 10 liter.

Je kunt het pakket zelf ophalen bij ‘Brouwmaatje’, of het laten verzenden. Het verzenden van pakketten van 10 t/m 30 liter gaat €6,95 kosten en alles daarboven, 40 tot 80 liter kost €13,90, volgens de opgave van ’Brouwmaatje’. Kies bij het verzenden voor de verzendkosten die passen bij het aantal liter bier dat je gaat brouwen. En vul het verzendadres in bij het ‘verzendadres’ vak.

Hoi Theo,

Ik deed en doe nog steeds na de vergisting het bier overhevelen naar een bottelvat. Dit om een zo homogeen mogelijke samenstelling van het te bottelen bier te krijgen zonder het risico van teveel gistdrab in een deel van je flesjes te krijgen.

Vervolgens vul ik de flesjes en leg het dopje er los op. Zodra ik alle flesjes heb gevuld, vul ik ze af met een suikerwateroplossing zoals je in je artikel beschrijft. Echter, ik gebruik hiervoor een doseerspuit (na tip van Bert Pinkster). Deze heb ik ooit bij een winkel voor landbouwdierenbenodigdheden gekocht. Nu is deze ook verkrijgbaar bij een brouwwinkel. Werkt prima en snel. Bijkomend voordeel is dat het niveauverschil dat je hebt na het verwijderen van het vulpijpje bij het afvullen wordt opgevuld met je suikerwater. Misschien ook handig voor anderen.

Zie https://hobbybrouwshop.nl/product/eco-matic-doseerspuit-suikerwater-5-ml/

Grainfather (GF30) met glycolkoeler

So far so good, totdat ik ook maar eens een keer besluit mijn bier te gaan coldcrashen. De glycolkoeler ingesteld op de door Grainfather voorgestelde standaardwaarden -4,5 °C, hysterisis 3 °C.

Nadat het bier is uitvergist de temperatuur ingesteld op 5 °C. De temperatuur daalt gestaag tot de gevraagde 5 °C. Geen vuiltje aan de lucht, maar na ongeveer 10 uur begint de temperatuur ongevraagd op te lopen en besluit het systeem om de temperatuur zo rond de 8 °C te houden. De GF 30 blijft het signaal aan de glycolkoeler geven om te koelen met het effect dat de koeler koelvloeistof blijft aanvoeren. Niet echt de bedoeling natuurlijk en om dit effect uit de weg te gaan heb ik de ingestelde temperatuur aangepast aan 8 °C en de coldcrash afgerond op deze temperatuur.

Zoektocht

De zoektocht naar een antwoord op de vraag wat hier nu aan de hand is brengt mij bij een eerder gestelde vraag over dit fenomeen in de rubriek mr. Wizard van Brew Your Own. Ashton Lewis, met zijn jarenlange ervaring in de productie van rvs vergistingsvaten voor commerciële brouwerijen, brengt licht in de duisternis.

Een stukje natuurkunde

Neem een tank met een temperatuursonde onder het koeloppervlak van een verticale tank. Wanneer deze tank gekoeld wordt, zakt het koude bier naar de bodem wanneer de temperatuur daalt, het warmere bier wordt verdrongen en het verdrongen bier stijgt vanuit het midden van de tank naar de bovenkant; dit proces wordt convectie genoemd. De koeltoevoer blijft werken tot de gemeten biertemperatuur onder de instelwaarde daalt. Laten we aannemen dat het instelpunt 2 °C is om de koeling aan te houden tot voorbij het inversiepunt van de bierdichtheid. Wanneer het bier in contact met de koelmantels onder de 3 °C komt, beginnen de convectiestromen in het vergistingsvat van richting te veranderen en begint het koude bier naar boven te stijgen langs de wand van de tank waar de koelmantels zich bevinden. Uiteindelijk wordt de vloeistofstroom volledig omgekeerd, waarbij het koude bier dat langs de wanden omhoog stijgt, het warmere bier aan de oppervlakte verdringt naar het midden van de tank (dit helpt overigens ook bij de bezinking/flocculatie van de gist).

In het beschreven systeem blijft deze koeltoevoer stromen totdat het bier dat zich onder de koelmantel bevindt (d.w.z. lager op de tank) en in contact komt met de temperatuursonde, koeler is dan de 1 °C. Omdat de maximale dichtheid van bier 3 °C is en de tank niet geroerd wordt, blijft de bodem van de tank rond 3 °C terwijl het bier erboven blijft afkoelen door dit stratificatie-effect (stratificatie treedt op wanneer waterlagen verschillende dichtheden hebben als gevolg van verschillen in temperatuur).

IJsvorming

In dit scenario zal zich uiteindelijk ijs vormen aan de bovenkant van het vat (frostburn), omdat de temperatuursonde ‘blind’ is voor wat er boven zijn locatie gebeurt. De mate van bevriezing is het gevolg van de glycoltemperatuur, omdat het vriespunt van bier daalt naarmate het vloeibare bier geconcentreerder wordt. Dit is een veelvoorkomende ontwerpfout in veel commerciële biertanks die eenvoudig kan worden gecorrigeerd door de temperatuursonde(s) goed te plaatsen. Plaats de sonde niet boven het bierniveau!

Als de sonde zich boven het bierniveau bevindt, vooral in combinatie met een koelband in het bovenste deel van de tank, ontstaat er een ander soort dode hoek; de sonde detecteert de gastemperatuur in plaats van de biertemperatuur, de ingang naar de regelaar is altijd boven het instelpunt en de koeling wordt nooit uitgeschakeld. Sommige tanks, zelfs goed ontworpen kleine tanks, hebben meerdere koelmantels en sondes die gebruikt worden voor zoneregeling. In het scenario waarbij de bovenste sonde niet ondergedompeld is in het bier, bevriest de bovenkant van de tank het bier rond de bovenste koelmantel, terwijl het bier onder deze zone normaal geregeld wordt.

Productieproblemen

Commerciële brouwerijen hebben te maken met zeer reële productieproblemen die te maken hebben met temperatuurstratificatie als de oorzaak een gebrekkig ontwerp is, omdat de oplossingen erg duur kunnen zijn. De belangrijkste punten uit dit onderwerp zijn de volgende:

• Goed ontworpen tanks kunnen worden gekoeld tot 1 °C met glycol van 4 °C. Koudere glycol verhoogt de koelsnelheid, maar kan het doorschieten bij tussentemperaturen waarschijnlijker maken, kan het risico op bevriezing van de tank verhogen, verhoogt de kosten van leidingisolatie voor commerciële toepassingen en onttrekt meer energie aan het milieu dan minder koude glycol als tussentanks niet goed geïsoleerd zijn.

• Tanks zonder bodemkoeling lopen altijd het risico dat de tankbodem niet koeler is dan 3 °C omdat de zwaartekracht nooit een dag vrij neemt en bier kouder dan dit stijgt. Dit is de reden waarom meren en vijvers niet bevriezen tot ijsblokjes in de winter, en waarom de bodem van grotere meren nooit onder 4 °C zakt.

Overweeg om je aan/uit-vertraging aan te passen als je biertemperatuur lager is dan ongeveer 4 °C als je een diepere afkoeling wilt.”

Omkeerpunt water

Voor verdere uitleg op internet over het specifieke gedrag van water (en dus ook bier) nog het volgende.

“Bij de meeste materialen neemt de dichtheid af bij toenemende temperatuur. Bij de overgang van een vaste naar een vloeibare aggregatietoestand is er vaak een verdere plotselinge afname van de dichtheid. Water gedraagt zich echter anders dan de meeste stoffen. Anders zou ijs (d.w.z. water in vaste toestand) in water zinken. De ervaring leert echter dat dit niet het geval is. De reden waarom ijs op water drijft, is dat de dichtheid van het water toeneemt als het afkoelt en zijn maximum bereikt bij 4 °C. Daarna neemt de dichtheid weer af in de overgang van vloeibare naar vaste toestand. Zo heeft ijs een lagere dichtheid dan water. Ook hout dat op het water blijft drijven, heeft een lagere dichtheid dan water. Dit gedrag van water kan als volgt worden verklaard. De dichtheid neemt eerst af bij verhitting, omdat de moleculen steeds sneller bewegen en dus meer ruimte nodig hebben. Normaal gesproken wordt de kristalstructuur, die over het algemeen dichter bij elkaar ligt, dan opgelost tijdens de overgang van de vaste naar de vloeibare aggregatietoestand, waardoor de dichtheid verder afneemt. In ijs zijn de moleculen echter niet ruimtebesparend gerangschikt vanwege de sterke elektrostatische krachten tussen de waterstof- en zuurstofatomen, zodat ijs een lagere dichtheid heeft dan water. Zo neemt de dichtheid van ijs toe als het smelt. In het kristalrooster van ijs liggen de waterstofatomen relatief dicht bij de zuurstofatomen, maar relatief ver weg van andere waterstofatomen.”

Nu de praktijk

De temperatuur waarbij de temperatuur-dichtheidsrelatie omkeert, noemen we het omkeerpunt en ligt voor bier ergens rond 1-4 °C. Als er een doeltemperatuur voor de fermentor van minder dan 6 °C wordt ingesteld, kan het vergistingsvat eerst die temperatuur bereiken en zelfs enige tijd een redelijk uniforme temperatuurverdeling behouden. Het is echter waarschijnlijk dat op een bepaald moment, terwijl het koelsignaal is ingeschakeld, het bier direct naast de mantel (in het bovenste gebied) onder het inversiepunt zakt.

Als dit gebeurt, neemt de dichtheid van het bier in het bovenste gedeelte niet langer toe en in plaats van te zinken blijft het drijven, waardoor de natuurlijke convectiestroom het bier niet langer gelijkmatig in de vergistingsvat kan verdelen. Terwijl het bovenste gedeelte gekoeld blijft worden door de mantel wordt het onderste gedeelte niet gekoeld door de afwezigheid van de natuurlijke convectiestroom. Dit heeft tot gevolg dat het onderste gedeelte relatief warmer blijft dan het bovenste gedeelte, waardoor een niet-uniforme temperatuurverdeling ontstaat. In extreme omstandigheden kan het bier direct naast de mantel bevriezen.”

Resultaat

Het bier is desondanks prima gelukt. Het is een mooi blond bier geworden. De adviezen heb ik ter harte genomen en bij de volgende batch heb ik de coldcrash uitgevoerd op 6 °C. De temperatuur van de coldcrash is constant op 6 °C gebleven. Voorwaarde is wel dat er minimaal 15 liter wort in het vergistingsvat zit. Het koelgedeelte zit in het midden en maakt anders onvoldoende contact met de vloeistof.

Weer wat geleerd!

Bronnen

• https://ilri.nl/dichtheid-van-water/
• https://byo.com/mr-wizard/a-deep-dive-into-the-dynamics-of-glycol-chillers/

Door: Mitch Steele

Noot van de vertaler

Regeren is vooruitzien. Dit recept van de Stone Brewery uit de USA voor een kruidige Belgisch winterbier kwam ik op het alom bekende net tegen. Er worden kruiden gebruikt die ik niet veel tegen ben gekomen in winter bier recepten. Als je dit nu brouwt zal het in de winter maanden op dronk zijn. Bijzonder aan dit recept is dat het gepaard gaat met muziek suggesties. Deze nummers kan je tijdens de verschillende fasen van de brouwdag afspelen, lijkt me dat dit een speciale sfeer aan de brouwdag zal geven en een muzikale verbinding met de brouwer. Ook is dit recept niet helemaal uitgeschreven voor een bepaalde hoeveelheid bier. Mijn advies is om dit in Brewfather in te voeren als een recept voor 1 US gallon (3,78 liter) en daarna op te schalen naar de gewenste hoeveelheid. Omdat het een prettige tekst is het ik het grotendeels intact gelaten.

Theo van Eijden

De 12.12.12 Vertical Epic Ale van Stone Brewery om thuis te brouwen

We hebben een andere benadering gekozen voor het formuleren van de Stone Vertical Epic Ale van dit jaar - de laatste in de serie. Mede-oprichter en originele Stone Brewmaster Steve Wagner en ik waren het erover eens dat we een Belgisch-stijl feestdagenbier wilden brouwen, gezien de releasedatum van 12.12.12 en het feestelijke karakter van dit bier. Met dat uitgangspunt besloot ik de formulering open te stellen voor ons team van brouwers, die stuk voor stuk getalenteerd en creatief zijn. In het begin van de zomer vertelden we ons team het doel voor de Stone 12.12.12 Vertical Epic Ale en gaven we iedereen die dat wilde de kans om een proefbatch te brouwen op onze More Beer 20-gallon brouwinstallatie. In totaal werden er acht recepten gebrouwen, en ze waren allemaal fantastisch. Uiteindelijk kozen we voor dit recept van brouwer Josh Jordan omdat het zo zacht, donker en weelderig was, en de kruidencombinaties geweldig waren. Hij deelde dat recept met ons, en in de geest van het snel vervagende feestseizoen willen we het nu met jullie delen. Dus hier is het recept waar we voor kozen, en zoals gebruikelijk heb ik wat muzikale suggesties gedaan die volgens mij goed passen bij elke stap van het brouwproces. Veel plezier!

Ingrediënten

OPMERKING: Zoals altijd geef ik alleen de all-grain versie van het recept en alleen de percentages, zodat je de gewichten kunt berekenen op basis van de grootte van je brouwsysteem en je normale efficiëntie.

Granen

Kruiden toegevoegd aan de maisch

Voeg de kruiden toe op basis van het volume van het brouwsel. Let op dat het gaat om zoete sinaasappelschil, niet om Curaçao of bittere sinaasappelschil. Rozenbottels moeten gemalen worden gekocht, niet heel, want hele rozenbottels zijn erg moeilijk te vermalen (wij moesten een vorkheftruck gebruiken om dit te doen!).

Begin SG: 1.088 SG.

Eind SG: is niet heel relevant, laat de natuur zijn werk doen; de verwachting is dat deze tussen de 1.020 en de 1.025 zal uitkomen.

Muzikale suggesties

Begin met enkele klassiekers uit de boxset ‘Nuggets: Original Artyfacts from the First Psychedelic Era, 1965-1968’: ‘Sugar and Spice’ van The Cryin’ Shames. Volg dit op met ‘Maid of Sugar, Maid of Spice’ van Mouse and The Traps, ‘Falling Sugar’ van The Palace Guard en, tot slot, ‘Double Shot of My Baby’s Love’ van The Swingin' Medallions. Deze nummers passen perfect bij de ingrediënten die we in dit bier gebruiken!

Als je deze 4-schijfs boxset nog niet hebt beluisterd, blijf hem dan afspelen. Het is geweldig. Laat het allemaal gaan.

Maischen

Gebruik een conversierust van 60 minuten bij 68 °C. Dit is een vrij hoge conversierusttemperatuur die voldoende body zou moeten geven om de kruiden, hop en geroosterde moutkarakters in het uiteindelijke bier in balans te brengen. Als je kunt, verhoog dan na de conversierust de temperatuur van je maisch tot 74 °C om de enzymatische omzetting van zetmeel in suikers te stoppen voordat je gaat filteren.

Spoelen

Circuleer je wort voorzichtig van onderaf over de bovenkant van de maisch om de fijne deeltjes mout op de bovenkant van het graanbed te leggen en het te ‘zetten’. Vermjd spatten van het wort. Circuleer gedurende 5-15 minuten, afhankelijk van je systeem, voordat je de wortstroom naar je ketel/kookvat leidt. Je zou bijna alle moutdeeltjes uit de wortstroom moeten verwijderen, maar een beetje troebelheid is OK. Begin met spoelen wanneer het wortniveau ongeveer een centimeter boven het graanbed staat. Eerder beginnen verlaagt je efficiëntie omdat het water je eerste wort zal verdunnen. Het spoelwater moet tussen de 74-77°C zijn om de extractie te maximaliseren, maar vermijd hogere temperaturen boven de 80 °C, anders haal je harde verbindingen uit de moutschillen. Spoel door totdat je je beoogde kookvolume bereikt, of totdat het SG van de wort die je afneemt rond de 1.012 SG zit, afhankelijk van wat het eerst gebeurt. Ga niet langer doorspoelen dan1.012 SG , want als het afgespoelde wort dat uit de filter komt zo laag is in suikergehalte, loop je het risico tannines en andere harde karakters uit de moutschillen te halen. Wees voorzichtig om het maischen en spoelen niet te overhaasten, anders gaat je brouwefficiëntie omlaag. Deze stappen moeten zorgvuldig worden uitgevoerd. Een goede muziekselectie helpt om alles ontspannen en rustig te houden tijdens het spoelen.

Muzikale Suggestie

Ik luister graag naar J.J. Cale tijdens het spoelen. Iets aan zijn relaxte zang en porch blues benadering heeft me altijd aangesproken. Hij is een geweldige songwriter en een gitaarmaestro. Als je J.J. Cale niet kent: hij schreef enkele echte klassiekers zoals ‘After Midnight’, ‘Call Me The Breeze’ en ‘Cocaine’. Zijn stijl heeft invloed gehad op Eric Clapton, Mark Knopfler en vele anderen. J.J. Cale woont nu in Californië, niet ver van onze brouwerij, nog een reden om zijn geweldige muziek te vieren. Aanbevolen luistertips zijn ‘Anyway the Wind Blows’, een retrospectief van twee schijven, of ‘The Road to Escondido’, een samenwerking met Eric Clapton.

Koken

Kookhoptoevoegingen

Kruidentoevoegingen

(opgehangen in een verzwaarde netzak)

Kook gedurende 90 minuten.

Muzikale suggestie

Oké, je brouwruimte zou nu gevuld moeten zijn met de verleidelijke geuren van feestelijk bakken die door het huis (of de garage, of de brouwerij) zweven. Wat is er beter om te vieren dan wat kerstliedjes op te zetten? Ja, we realiseren ons dat kerst voorbij is, maar net zoals goede kerstbieren in juli prima smaken, kun je ook op elk moment van het jaar naar goede kerstmuziek luisteren. Ik raad de volgende albums aan, dit zijn enkele van mijn favorieten: ‘Christmas with the Smithereens’, ‘Season’s Greetings from Moe’ en ‘A Charlie Brown Christmas’ van het Vince Guaraldi Trio. Hé, niets zegt Kerstmis zoals The Smithereens!

Whirlpool kruidentoevoegingen

voeg toe aan het begin van het whirlpoolproces

Toegegeven, het is enigszins ongebruikelijk voor Stone, maar we hebben dit brouwsel niet gehopt in de whirlpool. Met de invloed van de kruiden wilden we de hopaanwezigheid goed gebalanceerd houden. Een grote hoeveelheid hop in de whirlpool had mogelijk gebotst met de aromatische kruiden. De whirlpoolstap is waar je je eiwitrijke trub scheidt. Het wordt een grote trubhoop met al deze kruiden, hoewel het ontbreken van hop je wortopbrengst zou moeten verbeteren.

Muzikale suggestie

Een van mijn favoriete nieuwe bands is The Sheepdogs uit Saskatoon, Saskatchewan. Beïnvloedt door vroege jaren '70 rock, denk ik dat ze creatieve elementen van The Allman Brothers Band, The Guess Who, The Grateful Dead en vroege Grand Funk Railroad combineren. Ze grooven en rocken met geweldig gitaarwerk, sterke songwriting en fantastische vocale harmonieën. Luister eens naar ze!

Vergisting

Gisttoevoeging

Nadat de trub is gescheiden van het wort, koel je het wort af tot ongeveer 18°C met een dompelkoeler of een warmtewisselaar. Voeg genoeg gist toe om een celconcentratie van ongeveer 20-25 miljoen cellen per milliliter te bereiken. We gebruiken hier graag een hogere dosering (gisttoevoegingspercentage) omdat we op een lagere temperatuur wilden vergisten, maar toch wilden dat het bier volledig uitvergist. Dit betekent dat je waarschijnlijk je gistkweek thuis moet opbouwen met een starter. Gebruik je korrelgist dan twee zakjes gebruiken bij een hoeveelheid van 19 liter bier.

Voeg een Belgische giststam toe; voor dit brouwsel hebben we de Wyeast High Gravity Trappist-gist gebruikt, de eerste keer dat we deze gist hebben gebruikt. Deze gist produceerde veel banaankarakter, vooral bij een vergistingstemperatuur van 20°C. De banaanesters combineerden goed met de donkere mout en de smaken van de donkere kandijsuiker, wat het bier een beetje een chocolade-banaan-dessertachtige smaak gaf.

Muzikale suggestie

Tegen de tijd dat je de gist toevoegt, is je brouwdag bijna klaar. Ik denk dat ‘The Last Time’ van The Rolling Stones een geweldige manier zou zijn om deze laatste epische brouwdag af te sluiten! “May be the last time, but I don't know!” Alternatieve keuze: ‘Drunken Lullabies’ van Flogging Molly… gewoon omdat! Ik vind ze leuk!

Dit was het laatste thuisbrouwrecept van de Stone Vertical Epic Ale-serie. Ik hoop dat degenen onder jullie die deze recepten hebben gebrouwen, net zo hebben genoten van de ervaring als wij hebben genoten van het brouwen van de bieren hier in de brouwerij. Het is voor mij een genoegen en een eer geweest om jullie, onze gewaardeerde fans en brouwenthousiastelingen, de laatste zeven recepten te leveren.

Probeer al de Stone Vertical Epic Ales te brouwen. Thuisbrouwrecepten voor elk zijn te vinden op:

• Stone 02.02.02 Vertical Epic Ale

• Stone 03.03.03 Vertical Epic Ale

• Stone 04.04.04 Vertical Epic Ale

• Stone 05.05.05 Vertical Epic Ale

• Stone 06.06.06 Vertical Epic Ale

• Stone 07.07.07 Vertical Epic Ale

• Stone 08.08.08 Vertical Epic Ale

• Stone 09.09.09 Vertical Epic Ale

• Stone 10.10.10 Vertical Epic Ale

• Stone 11.11.11 Vertical Epic Ale

• Stone 12.12.12 Vertical Epic Ale

Bron

• https://www.stonebrewing.com/author/Mitch%20Steele

Vertaald door Theo van Eijden

Het is al weer even geleden dat de Penari’s zich meldden (9 maanden zelfs) maar het is weer tijd voor een update. Nadat de gouden veer ons in december heeft verlaten was het rustig op schrijfgebied.

Hebben de Penari’s nog gebrouwen de laatste tijd? Ja, maar veel te weinig! Ons originele streven om iedere maand te brouwen wordt de laatste tijd niet gehaald om de bekende redenen: druk, (klein)kinderen, gezondheid en werk. In het voorjaar brouwden we op de brouwdag een Porter. De SPA: een Suriname Pale Ale met een kruidige afdronk die door een wijziging in de stort lekker donker geworden is maar iets te bitter om de kruidigheid goed te proeven. Een dubbel wit kloon n.a.v. de dubbelwit van Jopen met lekker veel restsuikers, lekker zoet bijna een tripel! 

Brouwen doen we tegenwoordig met verschillende installaties: met de Penari HERMS in de schuur, met de mobiele set voor de brouwdagen en met de Brewzilla van Robin, een monster goed voor max. 65 liter. Die Brewzilla is een mooi stuk techniek met wifi, Brewfatherintegratie en ander fancy features.

Laatst hebben we wegens succes de Porter nogmaals gebrouwen maar nu met de Brewzilla, recept opgeschaald naar 40 liter. De brouwdag begon met koffie, ouderwets schroten, recept ingeven in Brewfather en afwachten maar, easy-peasy zou je denken: alles van je telefoon of laptop volgen, genoeg tijd voor nog een rondje koffie en de kroketten alvast in het vet… maar dan moet er gespoeld worden… PANIEK!, hoe til je in hemelsnaam een moutkorf met een stort voor 35 kg uit dat ding? Daar helpt geen telefoon of laptop! Sterke armen hebben we allang niet meer dus improviseren!

Gelukkig lag er nog ergens een stuk touw en werd de moutkorf met ouderwetse spierkracht over de as van de garagedeur opgehesen zodat er gespoeld kan worden. Wel een schril contrast met al dat digitale spul. Maar het wordt nog erger: ook spoelen moet nog eens met een maatbeker gebeuren, jawel met de hand, en een notitieblokje erbij om te turven hoeveel spoelwater er opgegoten is… dat moet toch makkelijker kunnen. 

Na de kook koelen en alles in het Gistvat. Onze Robin heeft zichzelf een mooi conisch gistvat cadeau gedaan, met vooruitziende blik: want er zit een glycolkoeler aan vastgekoppeld. De Float erin (zo’n digtale SG Dobber) en wat gist en alles gaat weer via de Brewfather app. Ik wacht op het bericht van Brewfather dat we kunnen bottelen.

Naast alle leuke dingen gebeuren er ook minder leuke dingen, een van de Penari’s kreeg dit voorjaar te horen dat hij een hersentumor had en dat de verwachtingen niet best waren. Ons brouwmaatje Paul Hessels is op 21 Juli overleden. De Porter van de brouwdag was het laatste bier dat hij gebrouwen heeft.

Brouw ze en geniet van het leven

Penari