Terug naar overzicht

Help, er zit een kever in mijn mout!!

 tww september 2024
Door: Theo van Eijden

In de witte moutemmer, waar ik mijn

Moutemmer met klanders
overtollige mout in bewaar, kwam ik een klein insect tegen. Bij nadere bestudering van mijn andere emmers, trof ik deze beestjes in meerdere emmers aan. Mijn vermoeden is dat iedereen die mouten voor langere tijd bewaart hier vroeg of laat mee te maken krijgt. Onderzoek op het wereldwijde web bracht me op het spoor van de graanklander. Bijgaand artikel is voor de verdere verduidelijking.

De graanklander (Sitophilus granarius) is een kever die behoort tot de snuitkevers (Curculionoidea). Een andere naam is graankalander, en de larve wordt wel korenworm genoemd. In het Engels heet het een wheat weevil.

De soort wordt 3 tot 5 millimeter lang en is bruin van kleur, het achterlijf is in de lengte gegroefd en heeft vier lichte vlekken. Het borststuk is bijna net zo groot als het achterlijf en ook heeft de kever de voor snuitkevers karakteristieke, slurf-achtige maar verharde snuitpunt. Ze hebben knotsvormige antennes, die halverwege geknikt zijn. Het halsschild is vrij groot, nauwelijks korter dan de dekschilden. Duidelijke verschillen van de graanklander ten opzichte van mais- en rijstklander zijn: bij een graanklander ontbreken vleugels en zijn de dekschilden aan elkaar gegroeid. In het halsschild van de graanklander zijn ovaalvormige putjes zichtbaar en bij de mais/rijst klanders zijn dat ronde putjes. De lijnen op de dekschilden van de graanklander zijn duidelijk gescheiden, bij de mais- en rijstklander liggen ze dicht bij elkaar en hebben ze twee paar oranje vlekken.


Klanders in het graan
Klanders in het graan
Er zijn wel meer soorten klanders, zoals de rijstklander (Sitophilus oryzae) en de maisklander (Sitophilus zeamais), die allemaal leven van de zaden van de plant. Ze leven van graan- of zetmeelhoudend voedsel, van graankorrels en mout tot koekjes. De graanklander heeft overigens voor de bestrijding het voordeel dat de soort niet kan vliegen, in tegenstelling tot de meeste andere soorten, die zich sneller kunnen verspreiden. Omdat een aantal van de lievelingsgewassen op wereldwijde schaal wordt geteeld door de mens, zijn enkele soorten berucht om hun schadelijkheid.

De graanklander komt, net als enkele andere klanders, wereldwijd voor en is al zo lang bekend in Nederland en België vanwege de graanhandel, dat de soort min of meer als inheems wordt beschouwd. De kevers kunnen, indien ze al te massaal voorkomen, graanvoorraden bederven door deze te bevuilen en deels op te eten. Bestrijding zoals met pesticiden is geen optie, dus het weggooien van besmette voorraden en goede hygiëne-maatregelen toepassen is de handigste manier om van een besmetting af te komen. Alle levensstadia van de kever kunnen overigens wel door diepvriezen en door verhitting worden beëindigd.

Tekening van graanklander
Tekening van graanklander
De vrouwtjes produceren per etmaal maar twee of drie eitjes; omdat klanders echter vrij lang leven kunnen ze wel een honderdtal eitjes leggen. Na een gaatje in een graan-, rijst- of maiskorrel te hebben geprikt wordt er een enkel ei in afgezet. Daarna wordt het gaatje weer dichtgemaakt met een door de kever geproduceerde ‘stopverf’. De larve eet zijn korrel van binnenuit op en verpopt na enkele weken in de korrel. Daarna boort de volgroeide kever zich naar buiten en verlaat de korrel, waarna de cyclus weer van voren af aan begint. Er zijn ongeveer 3 generaties per jaar.

Oplossing voor het bestrijden of voorkomen van deze beestjes is:

  • Houd kleine voorraden aan en maak regelmatig alle mout op.
  • Reinig/ontsmet de opslagbakken als deze gebruikt en leeg zijn.
  • Bewaar verschillende moutsoorten in aparte zakken en sluit deze goed af. Bij voorkeur vacuümsealen als je kleine hoeveelheden hebt.
  • Controleer regelmatig je voorraad op aanwezigheid van deze klanders

Bronnen

  • Wikipedia.
  • Illustratie door Des Helmore, gevonden op Wikipedia.
Terug naar overzicht